RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Peuteropvang de Pikestjelp Plaats : Joure LRKP nummer : 454556299 Onderzoeksnummer : 283101 Datum onderzoek : 7 en 9 april 2015 Datum vaststelling : 29 mei 2015
Pagina 2 van 14
INHOUDSOPGAVE 1 SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE OORDELEN.............. 5 2 TOELICHTING OP DE OORDELEN............................. 6 3 REACTIE VAN DE HOUDER................................. 9 4 OPZET VAN HET ONDERZOEK.............................. 10 BIJLAGE 1 STANDAARDEN EN PORTRETTEN VOORSCHOOLSE EDUCATIE 11 Pagina 3 van 14
Pagina 4 van 14
1 SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE OORDELEN Peuteropvang De Pikestjelp heeft haar kwaliteit op orde. De belangrijkste bevindingen zijn: Peuteropvang De Pikestjelp stimuleert de (doelgroep)peuters in hun brede ontwikkeling en bereidt hen niet alleen wat betreft taal, maar ook sociaal, emotioneel en gedragsmatig gedegen voor op de basisschool. De peuteropvang heeft haar aanbod en werkwijzen goed afgestemd op de mogelijkheden van de (doelgroep)peuters. Het educatief handelen van de pedagogisch medewerkers stelt de peuters in staat zich te ontwikkelen. Sterk punt daarbij is de kwaliteit van de spelbegeleiding. De Pikestjelp kent een stimulerend en warm pedagogisch klimaat. De samenwerking tussen de peuteropvang en de basisschool beperkt zich momenteel nog tot de warme overdracht van de kinderen met een vveindicatie. Andere vormen van afstemming staan nog in de kinderschoenen. Het team van De Pikestjelp heeft grote deskundigheid op het gebied van voorschoolse educatie. Wij hebben bij dit onderzoek ook basisschool Twa Fjilden betrokken om de kwaliteit van de doorgaande lijn in beeld te brengen. Er is een apart rapport opgesteld voor Twa Fjilden. Pagina 5 van 14
2 TOELICHTING OP DE OORDELEN 2.1 Kwaliteitsoordelen op de tien onderzochte standaarden Hieronder staan de kwaliteitsoordelen op de standaarden per kwaliteitsgebied en een toelichting daarop. De score geeft aan in welke mate de betreffende standaard is gerealiseerd. Bijlage 1 geeft de portretten weer die bij deze standaarden horen. Legenda: 1. zeer zwak 2. zwak 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Resultaten 1 2 3 4 5 1.1 Resultaten in kerngebieden Om vast te stellen of kinderen zich voldoende ontwikkelen ter voorbereiding op de overstap naar het basisonderwijs toetst de peuteropvang de peuters met de peutertoetsen. Een ontwikkelpunt voor de peuteropvang is het formuleren van eigen streefdoelen. Ontwikkelingsproces 1 2 3 4 2.1 Aanbod 2.2 Zicht op ontwikkeling 2.3 Educatief handelen 2.4 Ondersteuning 2.5 Samenwerking Uitgangspunt voor het aanbod op de peuteropvang is een integraal vveprogramma. De vve-kinderen krijgen daarnaast een extra taalaanbod, afgestemd op elk individidueel kind. De pedagogisch medewerkers werken vanuit een betekenisvolle context waar het spel van de peuters een duidelijk en herkenbaar uitgangspunt is. Centraal in het educatief handelen van de pedagogisch medewerkers staat de spelbegeleiding, waarbij veel interactie met en tussen kinderen plaatsvindt. Pagina 6 van 14
De inrichting van het lokaal vormt een aandachtspunt. De ruimte ziet er aantrekkelijk uit en nodigt de kinderen voldoende uit tot spel. Er zijn echter, afgezien van de leeshoek en de themahoek, betrekkelijk weinig materialen die de ontluikende geletterdheid en gecijferdheid van kinderen kunnen stimuleren. Ook zijn er weinig (kosteloze) materialen die uitnodigen tot ontdekken en experimenteren. Het medegebruik van de peuterspeelzaalruimte door de buitenschoolse opvang blijkt hierbij een belemmerende factor. De pedagogisch medewerkers hebben goed zicht op de ontwikkeling van de peuters. Voor alle vve-kinderen zijn er individuele handelingsplannen. Deze plannen worden elke zes weken geëvalueerd met de ouders en aan de hand van deze evaluatie stellen de pedagogisch medewerkers het vervolgplan op. Voor eventuele extra zorg aan kinderen is er een goede samenwerking met externe ondersteuningsinstanties. Wanneer kinderen naar de basisschool gaan, is er een warme overdracht via een gesprek met de pedagogisch medewerker, leerkracht van groep 1/2 en de intern begeleider van de basisschool. Een aandachtspunt is echter het inhoudelijk overleg met de basisschool, bijvoorbeeld over de afstemming van het aanbod, het pedagogisch handelen en de ouderbetrokkenheid. Klimaat en veiligheid 1 2 3 4 3.1 Klimaat 3.2 Veiligheid Op de voorschool heerst een stimulerende, warme en positieve sfeer, hetgeen ook ouders ervaren. De pedagogisch medewerkers bevorderen dat kinderen samen spelen en samen materialen delen. Zij stellen op respectvolle wijze duidelijk gedragsgrenzen, waarbij ze rekening houden met het ontwikkelingsniveau van het kind. Kwaliteitszorg en ambitie 1 2 3 4 4.1 Evaluatie en verbetering 4.2 Kwaliteitscultuur 4.3 Verantwoording en dialoog Op peuteropvang De Pikestjelp is sprake van een goede kwaliteitscultuur. Er werkt een zeer betrokken team, dat een grote bereidheid toont tot professionalisering. Uit het opleidingsplan van de houder blijkt dat er organisatiebreed planmatig gewerkt wordt aan de kwaliteitsverbetering van vve. Op basis van de evaluaties op de locaties en de ervaringen uit de groepsbezoeken die de locatieleiding aflegt, volgen alle pedagogisch Pagina 7 van 14
medewerkers een cursus opbrengstgericht werken. Het vastleggen van dit verbeteringstraject met een uitwerking van de concrete doelen en evaluatiemomenten kan nog versterkt worden. Op haar website laat de houder zien op welke wijze zij invulling geeft aan de voorschoolse educatie. Zij verantwoordt zich hierover ook aan de gemeente, zij het beperkt. De gemeente vraagt voornamelijk om een financiële verantwoording. Pagina 8 van 14
3 REACTIE VAN DE HOUDER Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van de educatie op peuteropvang De Pikestjelp. Daarnaast heeft de inspectie de voorschool gevraagd haar eigen kwaliteit te beoordelen en dat samen met de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van de voorschool. Hieronder geeft de houder van de voorschool haar reactie: Een ontwikkelpunt voor de peuteropvang is het formuleren van eigen streefdoelen Aktie: Wij zullen de SLO doelen t.a.v. taalontwikkeling doorlopen en samen met de basisschool een keuze maken in de te behalen streefdoelen. Een en ander afhankelijk van de mogelijkheden van de peuter. Deze streefdoelen worden genoteerd in het handelingsplan en driemaandelijks geëvalueerd op haalbaarheid en zo nodig bijgesteld. De inrichting van het lokaal verbeteren tav ontluikende geletterdheid en gecijferdheid. Aktie: Met ingang van het nieuwe schooljaar is er een mogelijkheid van een ander lokaal. Dat lokaal- of bij niet doorgaan het huidige lokaalzullen wij op speelse wijze voorzien van cijfers, woorden en letters. Ook zullen wij in de kringmomenten spelenderwijs meer aandacht besteden aan cijfers en letters. Het verbeteren van het inhoudelijk overleg met de basisschool tav afstemming aanbod, het pedagogisch handelen en de ouderbetrokkenheid. Aktie: De voorschool levert aan meerdere scholen, waardoor afstemming van het aanbod bijna ondoenlijk wordt. Wel willen wij zoveel mogelijk aansluiten bij de vaste, jaarlijks terugkerende thema s. Door het invoeren van een structureel inhoudelijk overleg met specifiek de Twa Fjilden kunnen we het pedagogisch handelen en de ouderbetrokkenheid meer op elkaar afstemmen. Het vastleggen van een verbetertraject kan nog versterkt worden. Aktie: De kwaliteitsstructuur zal worden opgenomen in het scholingsplan VVE. Hierin zullen ook de concrete doelen, evaluaties tav maatregelen en instrumenten systematisch worden ingepland. Pagina 9 van 14
4 OPZET VAN HET ONDERZOEK Omdat veel kinderen met een vve-indicatie van peuteropvang De Pikestjelp doorstromen naar basisschool Twa Fjilden zijn beide instellingen samen bezocht. Beide locaties zijn in hetzelfde gebouw gehuisvest en maken deel uit van een Brede School Voor de oordelen en bevindingen van de basisschool verwijzen wij naar het rapport van Twa Fjilden. Op 7 en 9 april hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: leerlingen, ouders, leerkrachten, pedagogisch medewerkers, intern begeleider en directie/locatieleiding; observaties van de praktijk in een aantal groepen van zowel de voorschool als de basisschool. Deze observaties vonden gemeenschappelijk plaats met een vertegenwoordiger van de betreffende instelling. Aan het eind van de tweede onderzoeksdag hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de houder, de schoolleiding, de leiding van de voorschool, intern begeleider, enkele leerkrachten en de pedagogisch medewerkers. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en hebben de school en de voorschool aangegeven wat zij gaan doen met deze bevindingen. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken, zie de website van de inspectie www.onderwijsinspectie.nl. Pagina 10 van 14
BIJLAGE 1 STANDAARDEN EN PORTRETTEN VOORSCHOOLSE EDUCATIE KWALITEITSGEBIED 1: RESULTATEN STANDAARD 1.1: RESULTATEN IN KERNGEBIEDEN De peuters behalen ontwikkelings-resultaten die, gezien kenmerken en beginniveau van de peuters, ten minste in overeenstemming zijn met de gestelde norm. De voorschool gaat na of de peuters goed zijn toegerust voor de basisschool. KWALITEITSGEBIED 2: ONTWIKKELINGSPROCES STANDAARD 2.1: AANBOD Het aanbod bereidt de peuters voor op de basisschool. De pedagogisch medewerkers bieden een integraal en eigentijds aanbod op de vier ontwikkelingsgebieden. Binnen de kaders van de wet en het besluit basisvoorwaarden voorschoolse educatie maken zij keuzes in het aanbod, waardoor zij deze afstemmen op de behoeften die kenmerkend zijn voor de populatie. De pedagogisch medewerkers hanteren spel-, leer- en ontwikkelingsmaterialen die afgestemd zijn op de ontwikkelingsfase van de peuters. Ook de leeromgeving sluit hier bij aan. Het integrale aanbod sluit aan op het niveau van de peuters bij binnenkomst van de voorschool en bereidt hen voor op het aanbod bij de start van de basisschool. STANDAARD 2.2: ZICHT OP ONTWIKKELING De pedagogisch medewerkers volgen en analyseren de ontwikkeling van alle peuters met als doel de educatie voor hen vorm te geven. De pedagogisch medewerkers verzamelen vanaf de intake voortdurend systematische informatie over de ontwikkeling van hun peuters. Zij gaan regelmatig na in welke mate de peuters profiteren van de geboden voorschoolse educatie en hoe de ontwikkeling van peuters verloopt ten opzichte van henzelf en van leeftijdgenoten. Wanneer peuters niet genoeg lijken te profiteren van het aanbod gaat de voorschool na waar de ontwikkeling stagneert en wat mogelijke verklaringen hiervoor zijn. De pedagogisch medewerkers gebruiken al deze informatie vervolgens om de educatie af te stemmen op de onderwijsbehoeften van zowel groepen peuters als individuele peuters. Ze gebruiken daarbij een cyclische aanpak van evalueren, analyseren, plannen, uitvoeren en weer Pagina 11 van 14
evalueren. Zij delen de informatie over de ontwikkeling van de peuters met de ouders. STANDAARD 2.3: EDUCATIEF HANDELEN Het educatief handelen van de pedagogisch medewerkers stelt de peuters in staat tot leren en ontwikkeling. De pedagogisch medewerkers plannen en structureren hun handelen met behulp van de informatie die zij over de peuters hebben en stimuleren een brede ontwikkeling. Het team handelt op basis van een samenhangend en consistent pedagogisch-educatief concept en brengt dit ook tot uitdrukking in de inrichting van de ruimte. De pedagogisch medewerkers zorgen voor effectieve instructies en spelbegeleiding: aansprekend, doelmatig en interactief. Ze geven blijk van hoge verwachtingen en reageren positief op de inbreng van peuters. De pedagogisch medewerkers bevorderen de interactie met en tussen kinderen. Bij de instructies en opdrachten gebruiken de pedagogisch medewerkers werkvormen die bij de ontwikkelingsfase en leeftijd van de peuters passen. Zij stemmen de instructies en opdrachten af op de behoeften van groepen en individuele peuters, zodat alle peuters actief, gemotiveerd en betrokken zijn bij het spel en de voor hen beschikbare tijd effectief besteden. Tijdens de speel- en leeractiviteiten gaan de pedagogisch medewerkers na of de peuters de opdrachten begrijpen. Daarbij geven de pedagogisch medewerkers de peuters directe en individuele feedback op hun spelen en leren. STANDAARD 2.4: ONDERSTEUNING Peuters die dat nodig hebben ontvangen extra aanbod en ondersteuning. De voorschool heeft voor peuters met bijzondere ondersteuningsbehoeften contacten met externe zorgaanbieders. De voorschool blijft de ontwikkeling van peuters met extra zorg volgen en stelt de eigen interventies zo nodig bij. STANDAARD 2.5: SAMENWERKING De voorschool werkt nauw samen met vervolgonderwijs, gemeenten en andere partners zoals ouders. De voorschool werkt nauw samen met ouders, één of meer basisscholen en ketenpartners door informatie over kinderen uit te wisselen ter bestrijding van uitval en ten behoeve van kinderen met bijzondere ondersteuningsbehoeften. Zij ziet ouders als partner in het stimuleren van de ontwikkeling van hun kinderen en stemt haar ouderbeleid daar op af. Aan het eind van de periode op de Pagina 12 van 14
voorschool en bij tussentijds vertrek van kinderen informeert ze de ouders en de vervolglocatie of basisschool over de ontwikkeling van de kinderen. KWALITEITSGEBIED 3: KLIMAAT EN VEILIGHEID STANDAARD 3.1: KLIMAAT De voorschool kent een ambitieus en stimulerend klimaat. De leiding en de pedagogisch medewerkers creëren een stimulerend en ambitieus pedagogisch en educatief klimaat op de voorschool. Er zijn duidelijke regels en een voorspelbaar en betrouwbaar positief klimaat waarin afspraken nagekomen worden. De leiding en de pedagogisch medewerkers hebben een focus op persoonlijke ontwikkeling, spelen en leren, waarin alle peuters gezien worden en waarin sociale vaardigheden gestimuleerd worden. Het pedagogisch klimaat is ondersteunend voor de brede ontwikkeling van de peuters. STANDAARD 3.2: VEILIGHEID Leiding en pedagogisch medewerkers waarborgen een veilige, respectvolle en betrokken omgeving voor peuters en pedagogisch medewerkers. Leiding en pedagogisch medewerkers waarborgen de veiligheid van de voorschool en zijn omgeving voor alle peuters en het personeel. Peuters, pedagogisch medewerkers, leiding en overig personeel gaan respectvol en betrokken met elkaar om. De pedagogisch medewerkers leren peuters sociale vaardigheden aan en tonen voorbeeldgedrag. KWALITEITSGEBIED 4: KWALITEITSZORG EN AMBITIE STANDAARD 4.1: EVALUATIE EN VERBETERING De voorschool heeft vanuit haar maatschappelijke opdracht ambities en doelen geformuleerd, evalueert regelmatig de realisatie en verbetert op basis daarvan systematisch haar educatie. De voorschool weet, rekening houdend met haar maatschappelijke opdracht en kenmerken van de populatie, waarin zij zich wil onderscheiden, c.q. profileren, en heeft daaruit toetsbare doelen afgeleid voor de korte en middellange termijn. De kwaliteitszorg heeft in elk geval betrekking op de kwaliteit van de voorschoolse educatie waaronder het aanbod, het pedagogisch klimaat en de veiligheid. De leiding en de pedagogisch medewerkers beoordelen systematisch maatregelen en instrumenten om te waarborgen dat het personeel zijn bekwaamheid heeft en onderhoudt. De evaluaties leiden tot toegankelijke Pagina 13 van 14
managementinformatie. Waar nodig voert de voorschool planmatig verbeteringen door die voldoende ambitieus zijn en aansluiten bij de evaluaties. STANDAARD 4.2: KWALITEITSCULTUUR De voorschool kent een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer. Het beleid van de voorschool om haar visie op de kwaliteit van voorschoolse educatie en ambities te realiseren is breed gedragen. Er is een grote bereidheid om gezamenlijk aan een voortdurende verbetering van hun professionaliteit te werken, rekening houdend met gestelde bekwaamheidseisen en beroepsprofielen en behaalde resultaten bij de peuters. Pedagogisch medewerkers en andere betrokkenen werken resultaatgericht, zijn aanspreekbaar op gemaakte afspraken en zijn zich bewust van de effecten van hun handelen op de kwaliteit van voorschoolse educatie en op de ontwikkeling van de peuters. Er is sprake van continuïteit in pedagogisch medewerkers en leidinggevend personeel. De voorschool werkt vanuit een transparante en integere cultuur waarin sprake is van zichtbaar zorgvuldig handelen. STANDAARD 4.3: VERANTWOORDING EN DIALOOG De voorschool legt toegankelijk en betrouwbaar verantwoording af over ambities, doelen en resultaten en voert daarover actief een dialoog met haar omgeving. De voorschool betrekt interne en externe belanghebbenden bij de ontwikkeling van haar beleid, bespreekt regelmatig haar ambities en welke resultaten ze behaalt. Ze vraagt van deze belanghebbenden een actieve bijdrage in het realiseren van haar ambities en doelen en spreekt hen daarop aan. Daarnaast staat de voorschool open voor wensen en voorstellen van interne en externe belanghebbenden en neemt deze aantoonbaar serieus. De voorschool verantwoordt zich over de resultaten op een voor de belanghebbenden toegankelijke en heldere wijze. Pagina 14 van 14