RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. peuterspeelzaal Bolleke

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK peuterspeelzaal Bolleke Plaats : Boxtel LRKP nummer : Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 19 en 21 mei 2015 Datum vaststelling : 14 juli 2015

2 Pagina 2 van 18

3 INHOUDSOPGAVE 1 SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE OORDELEN TOELICHTING OP DE OORDELEN REACTIE VAN DE HOUDER OPZET VAN HET ONDERZOEK BIJLAGE 1 STANDAARDEN EN PORTRETTEN VOORSCHOOLSE EDUCATIE 15 Pagina 3 van 18

4 Pagina 4 van 18

5 1 SAMENVATTING VAN DE BELANGRIJKSTE OORDELEN Peuterspeelzaal Bolleke heeft haar kwaliteit op orde. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt. Resultaten: De peuterspeelzaal haalt uit de meeste peuters wat er, gezien hun achtergrond en instapniveau, in zit. Dit wordt onder andere zichtbaar in de resultaten op de Cito-toetsen voor peuters. Proces: PSZ Bolleke hanteert een eigentijds en breed aanbod, afgestemd op de (huidige) populatie en met oog voor de doorgaande lijn naar basisschool De Spelelier. De pedagogisch medewerkers van de peuterspeelzaal hebben (vooral impliciet) zicht op de ontwikkeling van hun peuters. Dit kunnen ze meer systematisch en planmatig vorm geven. Zo kunnen zij nog actiever inspelen op wat zich aandient. De inmiddels beschikbare logboeken kunnen specifieker en planmatiger worden uitgewerkt (in doelen en via reflectie). De samenwerking tussen peuterspeelzaal en basisschool is, zeker als het gaat om inhoudelijke ontwikkelingen en het coachen van de de pedagogisch medewerkers, van goede kwaliteit. Klimaat en veiligheid: Het sociale klimaat en de veiligheid staan op peuterspeelzaal Bolleke niet ter discussie! Kwaliteitszorg en ambitie: De dagelijkse praktijk loopt niet op alle fronten gelijk met de ambities. Op het niveau van de overkoepelende organisatie bestaat er veel aandacht voor groepsgerichte en individuele professionalisering. Wij hebben bij dit onderzoek ook basisschool De Spelelier betrokken. De reden hiervoor is om de kwaliteit van de doorgaande lijn in beeld te brengen. Er is een apart rapport opgesteld voor die basisschool. Pagina 5 van 18

6 Pagina 6 van 18

7 2 TOELICHTING OP DE OORDELEN 2.1 Kwaliteitsoordelen op de tien onderzochte standaarden Hieronder staan de kwaliteitsoordelen op de standaarden per kwaliteitsgebied en een toelichting daarop. De score geeft aan in welke mate de betreffende standaard is gerealiseerd. Bijlage 1 geeft de portretten weer die bij deze standaarden horen. Legenda: 1. zeer zwak 2. zwak 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Resultaten Resultaten in kerngebieden De uitkomsten van de toetsen Taal en Rekenen voor peuters maken duidelijk dat Peuterspeelzaal Bolleke perspectief rijke resultaten realiseert. Deze voldoen ook aan de met de gemeente Boxtel gemaakte afspraken over de te realiseren doelen. Uit de analysegegevens van de toetsen in groep 1, 2 en 3 op de aanpalende basisschool, blijkt dat de doelgroepkinderen zich ook daar positief blijven ontwikkelen. Ontwikkelingsproces Aanbod 2.2 Zicht op ontwikkeling 2.3 Educatief handelen 2.4 Ondersteuning 2.5 Samenwerking Mede door de met De Spelelier gemaakte afspraken en de onderlinge contacten over het integrale aanbod beschikt PSZ Bolleke over een sluitend aanbod en zijn de pedagogisch medewerkers geschoold in het gebruik daarvan. Vanuit de basisschool krijgen zij nog zeer regelmatig ondersteuning bij de verdere uitwerking en toepassing binnen het concept van ontwikkelingsgericht werken bij peuters. Pagina 7 van 18

8 PSZ Bolleke is begin dit jaar opnieuw begonnen met het opzetten van een systematiek om de ontwikkeling van de peuters effectief te kunnen volgen. De kindlogboeken zijn daar op dit moment het meest tastbare resultaat van, naast de al langer beschikbare uitkomsten van de peutertoetsen en de kindbesprekingen. De peuterspeelzaal is zich op dit moment eveneens aan het oriënteren op de invoering van een integraal observatiesystemetiek, waarmee ook vergelijkingen mogelijk zijn op basis van de leeftijd van een peuter. De nu nog gehanteerde systematiek is daar nog niet volledig op ingericht. Het educatieve handelen van de pedagogisch medewerkers laat in de praktijk goed zien vanuit welke uitgangspunten zij met de kinderen werken. Zij spelen voortdurend in op wat zich aandient en leggen dat efficiënt vast in logboeken. De daarin opgenomen voornemens voor de volgende week kunnen specifieker en planmatiger worden uitgewerkt in de al wel beschikbare weekplanningen; dit geldt zowel qua doelen als qua reflectie. Voor die kinderen die extra ondersteuning nodig hebben, bijvoorbeeld op grond van een vve-indicatie, weten de pedagogisch medewerkers globaal hoe ze daar zo doelgericht mogelijk mee om kunnen gaan. Ze doen dat vooral op basis van hun ervaring en intuïtie. Bovendien kunnen ze, zo nodig, terug vallen op de binnen het 'Boxtels Model' beschikbare externe expertise. De vertaalslag naar het handelen in de groep kan nog meer concreet en planmatig worden toegespitst op de specifieke hulpvragen van kinderen. Het staat overigens buiten kijf, dat de samenwerking binnen de brede school en met alle andere externe organisaties rond de PSZ én met de ouders van een goede kwaliteit is. De zeswekelijkse sessies met ouders uit de vve-doelgroep zijn daar een treffend voorbeeld van. Klimaat en veiligheid Klimaat 3.2 Veiligheid Zowel de ouders waar wij mee hebben gesproken als de uitgevoerde observaties maken duidelijk dat het pedagogische klimaat en de veiligheid binnen peuterspeelzaal Bolleke niets te wensen overlaat. Het klimaat is ambitieus en stimulerend. Vooral door de positieve wijze waarop de pedagogsich medewerkers met de kinderen omgaan. Door de manier waarop zij steeds inspelen op de educatieve behoeften van een peuter ontstaat er ook voor nieuwe Pagina 8 van 18

9 kinderen een zodanig veilige en respectvolle omgeving dat zij snel stappen kunnen zetten in hun ontwikkeling. Kwaliteitszorg en ambitie Evaluatie en verbetering 4.2 Kwaliteitscultuur 4.3 Verantwoording en dialoog Mede door contextuele omstandigheden hebben enkele ontwikkelingstrajecten niet die invulling gekregen die de leiding van de PSZ naar aanleiding van het inspectieonderzoek in 2012 heeft geformuleerd. Inmiddels zijn toch al weer enkele nieuwe initiatieven van de grond gekomen. Een al langer gehanteerde werkwijze is de halfjaarlijkse interne monitor, die vooral is gericht op aspecten die ook in de GGD-inspecties aan de orde komen. Het educatieve element ontbreekt daar nu nog in. Ook staan de pedagogisch medewerkers voldoende open voor nieuwe ontwikkelingen en krijgen zij voldoende de gelegenheid zich verder te professionaliseren, onder andere op het gebied van het doelbewust inzetten van talige activiteiten. Vanuit De Spelelier krijgen zij wekelijks ondersteuning om hierin vooral praktijkgericht stappen te zetten. Het zou mooi zijn als er binnen de eigen organisatie van de PSZ ook capaciteit beschikbaar zou kunnen komen om dergelijke professionaleringsactiviteiten op de werkvloer te kunnen realiseren. Pagina 9 van 18

10 Pagina 10 van 18

11 3 REACTIE VAN DE HOUDER Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van de educatie op peuterspeelzaal Bolleke. Daarnaast heeft de inspectie de voorschool gevraagd haar eigen kwaliteit te beoordelen en dat samen met de oordelen van de inspectie te vertalen naar de ontwikkelingsrichting van de voorschool. Hieronder geeft de houder van de voorschool haar reactie: Allereerst zijn wij verheugd over dit positieve rapport. Het feit dat u in de samenvatting van de belangrijkste oordelen concludeert dat peuterspeelzaal Bolleke haar kwaliteit op orde heeft, maakt ons meer dan trots op ons team, dat deze kwaliteit vormgeeft. Ook de intensieve en prettige samenwerking met basisschool de Spelelier levert een belangrijke bijdrage aan deze kwaliteit. Na het inspectieonderzoek in 2012 is zowel door onszelf als gezamenlijk met de basisschool een aantal ontwikkelingstrajecten geformuleerd. Zoals door u ook al geschetst op pagina 9 van het rapport, is het door diverse omstandigheden helaas niet gelukt om aan al deze trajecten invulling te geven. Sinds 2013 staat het peuterspeelzaalwerk in Boxtel financieel onder druk. Daarbij is de toekomstige invulling van het peuterspeelzaalwerk in Boxtel per 2016 onduidelijk. Hierbij is niet alleen de inhoudelijke invulling onduidelijk, maar ook is onduidelijk welke aanbieder(s) het nieuwe peuterspeelzaalwerk aan mogen bieden. Deze situatie heeft de investeringen in mensen en middelen die dergelijke trajecten met zich meebrengen, bemoeilijkt. Desondanks zijn er de afgelopen jaren diverse trajecten en projecten gestart. Zo heeft in 2013 het management van de peuterspeelzaal en de basisschool gezamenlijk deelgenomen aan de Managementscholing VVE en Boxtels Model. In 2014 en 2015 heeft het team van pedagogisch medewerkers van de peuterspeelzaal en leerkrachten van de basisschool deelgenomen aan het scholingsproject Laat geen splinter talent verloren gaan. Dit scholingstraject is vanuit de LEA-middelen door de gemeente Boxtel ingezet om creativiteit bij kinderen te stimuleren om daarmee achterstanden te voorkomen of verminderen. Naast de waardevolle pedagogische en educatieve ondersteuning die dit biedt, heeft dit de samenwerking met de Spelelier enorm geïntensiveerd, waardoor de doorgaande lijn ook steeds beter gewaarborgd is. Wij kunnen ons vinden in de constateringen in het rapport dat systematische observatie om de ontwikkeling van de peuters effectief te kunnen volgen, Pagina 11 van 18

12 verbeterd kan worden. En dat daaraan gekoppeld dient te worden een planmatige uitwerking van de aanpak van ontwikkelingsgebieden en specifieke hulpvragen van kinderen. Als eerste aanzet hiertoe zijn wij aan het begin van dit jaar reeds gestart met het bijhouden van de kindlogboeken. Wij realiseren ons dat dit nog verder uitgewerkt kan worden en dat vervolgens de vertaalslag naar weekplanningen op groeps- en kindniveau gemaakt zouden moeten worden. Om dit traject verder te ontwikkelen en vorm te geven, hebben wij per 1 september een VVE-coördinator benoemd voor deze locatie. Dit is een ontwikkelingspsychologe die het team nader zal ondersteunen en coachen op pedagogisch en educatief vlak. Daarnaast zal zij de nadrukkelijk de samenwerking met de (IB-ers van) de basisschool zoeken en versterken. En, zoals gezegd, als eerste project zal het reeds gestarte kindlogboek verder ontwikkeld worden. En dient daaraan gekoppeld te worden een planmatige weekplanning op groeps- en kindniveau. Een volgend aandachtspunt zal zijn om de halfjaarlijkse interne kwaliteitsmonitor uit te breiden met meer educatieve aspecten. Rest ons nog te vermelden dat wij de inspectie als zeer open, constructief en opbouwend hebben ervaren. Wij hebben het als positief ervaren om met kritische ogen de eigen organisatie onder de loep te nemen. Zowel de ogen van een ander (de inspecteurs) tijdens de inspectie, als de eigen ogen tijdens de zelfevaluatie die voorafgaand aan de inspectie is gedaan. Het is voor het hele team motiverend geweest om te vernemen dat peuterspeelzaal Bolleke haar kwaliteit op orde heeft. De komende periode zullen wij gebruiken om een actieplan voor de komende drie jaar op te stellen om de kwaliteit nog verder te verbeteren en borgen, uiteraard in nauwe samenwerking met de Spelelier. Pagina 12 van 18

13 4 OPZET VAN HET ONDERZOEK Omdat veel kinderen met een vve-indicatie van peuterspeelzaal Bolleke doorstromen naar basisschool De Spelelier zijn beide instellingen samen bezocht. Beide locaties zijn in hetzelfde gebouw gehuisvest en maken deel uit van een brede school, waarin onderwijs opvang en voor en buitenschoolse voorzieningen samen optrekken. Voor de oordelen en bevindingen van de basisschool verwijzen wij naar het rapport van basisschool De Spelelier. Op 19 en 21 mei 2015 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: leerlingen, ouders, leraren, pedagogisch medewerkers, intern begeleider(s) en directie/locatieleiding; observaties van de praktijk in een aantal groepen van zowel de voorschool als de basisschool. Deze observaties vonden gemeenschappelijk plaats met een vertegenwoordiger van de betreffende instelling. Aan het eind van de tweede onderzoeksdag hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de houder, de schoolleiding, de leiding van de voorschool, intern begeleiders en enkele leraren en pedagogisch medewerkers. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en hebben de school en de voorschool aangegeven wat zij gaan doen met deze bevindingen. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken, zie bijlage 2 en de website van de inspectie Pagina 13 van 18

14 Pagina 14 van 18

15 BIJLAGE 1 STANDAARDEN EN PORTRETTEN VOORSCHOOLSE EDUCATIE KWALITEITSGEBIED 1: RESULTATEN STANDAARD 1.1: RESULTATEN IN KERNGEBIEDEN De peuters behalen ontwikkelings-resultaten die, gezien kenmerken en beginniveau van de peuters, ten minste in overeenstemming zijn met de gestelde norm. De voorschool gaat na of de peuters goed zijn toegerust voor de basisschool. KWALITEITSGEBIED 2: ONTWIKKELINGSPROCES STANDAARD 2.1: AANBOD Het aanbod bereidt de peuters voor op de basisschool. De pedagogisch medewerkers bieden een integraal en eigentijds aanbod op de vier ontwikkelingsgebieden. Binnen de kaders van de wet en het besluit basisvoorwaarden voorschoolse educatie maken zij keuzes in het aanbod, waardoor zij deze afstemmen op de behoeften die kenmerkend zijn voor de populatie. De pedagogisch medewerkers hanteren spel-, leer- en ontwikkelingsmaterialen die afgestemd zijn op de ontwikkelingsfase van de peuters. Ook de leeromgeving sluit hier bij aan. Het integrale aanbod sluit aan op het niveau van de peuters bij binnenkomst van de voorschool en bereidt hen voor op het aanbod bij de start van de basisschool. STANDAARD 2.2: ZICHT OP ONTWIKKELING De pedagogisch medewerkers volgen en analyseren de ontwikkeling van alle peuters met als doel de educatie voor hen vorm te geven. De pedagogisch medewerkers verzamelen vanaf de intake voortdurend systematische informatie over de ontwikkeling van hun peuters. Zij gaan regelmatig na in welke mate de peuters profiteren van de geboden voorschoolse educatie en hoe de ontwikkeling van peuters verloopt ten opzichte van henzelf en van leeftijdgenoten. Wanneer peuters niet genoeg lijken te profiteren van het aanbod gaat de voorschool na waar de ontwikkeling stagneert en wat mogelijke verklaringen hiervoor zijn. De pedagogisch medewerkers gebruiken al deze informatie vervolgens om de educatie af te stemmen op de onderwijsbehoeften van zowel groepen peuters als individuele peuters. Ze gebruiken daarbij een cyclische aanpak van evalueren, analyseren, plannen, uitvoeren en weer Pagina 15 van 18

16 evalueren. Zij delen de informatie over de ontwikkeling van de peuters met de ouders. STANDAARD 2.3: EDUCATIEF HANDELEN Het educatief handelen van de pedagogisch medewerkers stelt de peuters in staat tot leren en ontwikkeling. De pedagogisch medewerkers plannen en structureren hun handelen met behulp van de informatie die zij over de peuters hebben en stimuleren een brede ontwikkeling. Het team handelt op basis van een samenhangend en consistent pedagogisch-educatief concept en brengt dit ook tot uitdrukking in de inrichting van de ruimte. De pedagogisch medewerkers zorgen voor effectieve instructies en spelbegeleiding: aansprekend, doelmatig en interactief. Ze geven blijk van hoge verwachtingen en reageren positief op de inbreng van peuters. De pedagogisch medewerkers bevorderen de interactie met en tussen kinderen. Bij de instructies en opdrachten gebruiken de pedagogisch medewerkers werkvormen die bij de ontwikkelingsfase en leeftijd van de peuters passen. Zij stemmen de instructies en opdrachten af op de behoeften van groepen en individuele peuters, zodat alle peuters actief, gemotiveerd en betrokken zijn bij het spel en de voor hen beschikbare tijd effectief besteden. Tijdens de speel- en leeractiviteiten gaan de pedagogisch medewerkers na of de peuters de opdrachten begrijpen. Daarbij geven de pedagogisch medewerkers de peuters directe en individuele feedback op hun spelen en leren. STANDAARD 2.4: ONDERSTEUNING Peuters die dat nodig hebben ontvangen extra aanbod en ondersteuning. De voorschool heeft voor peuters met bijzondere ondersteuningsbehoeften contacten met externe zorgaanbieders. De voorschool blijft de ontwikkeling van peuters met extra zorg volgen en stelt de eigen interventies zo nodig bij. STANDAARD 2.5: SAMENWERKING De voorschool werkt nauw samen met vervolgonderwijs, gemeenten en andere partners zoals ouders. De voorschool werkt nauw samen met ouders, één of meer basisscholen en ketenpartners door informatie over kinderen uit te wisselen ter bestrijding van uitval en ten behoeve van kinderen met bijzondere ondersteuningsbehoeften. Zij ziet ouders als partner in het stimuleren van de ontwikkeling van hun kinderen en stemt haar ouderbeleid daar op af. Aan het eind van de periode op de Pagina 16 van 18

17 voorschool en bij tussentijds vertrek van kinderen informeert ze de ouders en de vervolglocatie of basisschool over de ontwikkeling van de kinderen. KWALITEITSGEBIED 3: KLIMAAT EN VEILIGHEID STANDAARD 3.1: KLIMAAT De voorschool kent een ambitieus en stimulerend klimaat. De leiding en de pedagogisch medewerkers creëren een stimulerend en ambitieus pedagogisch en educatief klimaat op de voorschool. Er zijn duidelijke regels en een voorspelbaar en betrouwbaar positief klimaat waarin afspraken nagekomen worden. De leiding en de pedagogisch medewerkers hebben een focus op persoonlijke ontwikkeling, spelen en leren, waarin alle peuters gezien worden en waarin sociale vaardigheden gestimuleerd worden. Het pedagogisch klimaat is ondersteunend voor de brede ontwikkeling van de peuters. STANDAARD 3.2: VEILIGHEID Leiding en pedagogisch medewerkers waarborgen een veilige, respectvolle en betrokken omgeving voor peuters en pedagogisch medewerkers. Leiding en pedagogisch medewerkers waarborgen de veiligheid van de voorschool en zijn omgeving voor alle peuters en het personeel. Peuters, pedagogisch medewerkers, leiding en overig personeel gaan respectvol en betrokken met elkaar om. De pedagogisch medewerkers leren peuters sociale vaardigheden aan en tonen voorbeeldgedrag. KWALITEITSGEBIED 4: KWALITEITSZORG EN AMBITIE STANDAARD 4.1: EVALUATIE EN VERBETERING De voorschool heeft vanuit haar maatschappelijke opdracht ambities en doelen geformuleerd, evalueert regelmatig de realisatie en verbetert op basis daarvan systematisch haar educatie. De voorschool weet, rekening houdend met haar maatschappelijke opdracht en kenmerken van de populatie, waarin zij zich wil onderscheiden, c.q. profileren, en heeft daaruit toetsbare doelen afgeleid voor de korte en middellange termijn. De kwaliteitszorg heeft in elk geval betrekking op de kwaliteit van de voorschoolse educatie waaronder het aanbod, het pedagogisch klimaat en de veiligheid. De leiding en de pedagogisch medewerkers beoordelen systematisch maatregelen en instrumenten om te waarborgen dat het personeel zijn bekwaamheid heeft en onderhoudt. De evaluaties leiden tot toegankelijke Pagina 17 van 18

18 managementinformatie. Waar nodig voert de voorschool planmatig verbeteringen door die voldoende ambitieus zijn en aansluiten bij de evaluaties. STANDAARD 4.2: KWALITEITSCULTUUR De voorschool kent een professionele kwaliteitscultuur en functioneert transparant en integer. Het beleid van de voorschool om haar visie op de kwaliteit van voorschoolse educatie en ambities te realiseren is breed gedragen. Er is een grote bereidheid om gezamenlijk aan een voortdurende verbetering van hun professionaliteit te werken, rekening houdend met gestelde bekwaamheidseisen en beroepsprofielen en behaalde resultaten bij de peuters. Pedagogisch medewerkers en andere betrokkenen werken resultaatgericht, zijn aanspreekbaar op gemaakte afspraken en zijn zich bewust van de effecten van hun handelen op de kwaliteit van voorschoolse educatie en op de ontwikkeling van de peuters. Er is sprake van continuïteit in pedagogisch medewerkers en leidinggevend personeel. De voorschool werkt vanuit een transparante en integere cultuur waarin sprake is van zichtbaar zorgvuldig handelen. STANDAARD 4.3: VERANTWOORDING EN DIALOOG De voorschool legt toegankelijk en betrouwbaar verantwoording af over ambities, doelen en resultaten en voert daarover actief een dialoog met haar omgeving. De voorschool betrekt interne en externe belanghebbenden bij de ontwikkeling van haar beleid, bespreekt regelmatig haar ambities en welke resultaten ze behaalt. Ze vraagt van deze belanghebbenden een actieve bijdrage in het realiseren van haar ambities en doelen en spreekt hen daarop aan. Daarnaast staat de voorschool open voor wensen en voorstellen van interne en externe belanghebbenden en neemt deze aantoonbaar serieus. De voorschool verantwoordt zich over de resultaten op een voor de belanghebbenden toegankelijke en heldere wijze. Pagina 18 van 18