QUICKSCAN ENERGIEBESPARING

QUICKSCAN ENERGIEBESPARING Dit document wordt u aangeboden door de gemeente Wormerland, Produbo en het Duurzaam Bouwloket CONTACTPERSONEN : RAOUL SANTIBANEZ TELEFOON : 072 743 39 56 E-MAIL DUURZAAMBOUWLOKET : INFO@DUURZAAMBOUWLOKET.NL

INHOUDSOPGAVE 1. Intro... 3 2. Uitgangspunten... 3 3. Algemene gegevens woning... 4 3.1. Verwachte energielasten op basis van huidg verbruik... 4 4. Bouwkundige staat van de woning... 5 5. Infraroodopname van de woning... 8 6. Besparingspotentieel... 12 6.1. Besparingspotentieel in de schil van de woning... 12 6.1.1. Besparingspotentieel bij het dak... 12 6.1.2. Besparingspotentieel bij de vloer... 13 6.1.3. Besparingspotentieel bij de gevel... 14 6.2. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied... 16 6.2.1. PV-systeem... 16 6.2.2. Zonneboiler... 17 6.2.3. Intensiveren gebruik houtkachel... 18 7. overige maatregelen... 19 7.1 Ventilatie... 19 7.2. radiatorfolie... 19 7.3. Reduceren sluipverbruik... 19 7.4. C.V. waterzijdig inregelen... 20 7.5. TIJDSCHAKELAAR VLOERVERWARMING BADKAMER... 20 8. Conclusie/samengevat... 21 Disclaimer Deze keuring is een visuele inspectie (non destructief) en een momentopname. De non destructieve wijze van deze opname heeft zijn beperkingen. Voor gebreken die niet waarneembaar waren op het moment van het bezoek kan het Duurzaam Bouwloket niet aansprakelijk worden gesteld. Het doel evenals de aard en wijze van de visuele inspectie brengt met zich mee dat specialistische onderzoeken niet worden uitgevoerd, er geen metingen worden verricht, er geen berekeningen worden uitgevoerd en er geen onderdelen worden verwijderd, opgegraven etc. om achterliggende constructies te kunnen beoordelen. Deze rapportage is een energiebesparingsadvies en geen energielabel of bouwkundige keuring. 2

1. INTRO Beste bewoner van de gemeente Wormerland, In opdracht van de gemeente Wormerland en Produbo heeft het Duurzaam Bouwloket een aantal veel voorkomende woningtypen uit de gemeente doorgelicht op energieverbruik. Uw woning komt grotendeels overeen met deze referentiewoning. Het kan zijn dat enkele maatregelen voor u minder of niet van toepassing zijn, omdat deze maatregelen door u al zijn uitgevoerd. Ook kan het zijn dat uw woning een uitbouw of extra verdieping heeft. Daardoor kunnen berekeningen anders uitvallen. Toch krijgt u met dit rapport een goede eerste indruk van de energiebesparende maatregelen die bij dit woningtype het meest effectief zijn. Mocht u op basis van dit rapport vragen hebben, of wilt u meer weten? Dan kunt u kosteloos contact opnemen met het Duurzaam Bouwloket. Met vriendelijke groet, Duurzaam Bouwloket 2. UITGANGSPUNTEN Aan de hand van het interview hebben wij een goed beeld gekregen van uw persoonlijke wensen en uw gebruikservaring van de woning. Bij het vormen van dit advies hebben wij rekening gehouden met de volgende zaken: U geeft aan dat u uw energierekening veel te hoog vindt; U bent in uw stookpatroon redelijk bewust van uw gedrag. De verwarming staat beneden en op in de voorkamer op de eerste verdieping constant op 21 á 22 graden Celsius; In de badkamer op de 1 e verdieping is elektrische vloerverwarming aanwezig; Op de begane grond is elektrische vloerverwarming aanwezig in de keuken, echter is de transformator stuk dus de vloerverwarming doet het niet; Verder geeft u aan dat u verder bijna niets doet aan energiebesparing; U geeft aan dat u geen last heeft van vocht- en comfortproblemen; Het dak aan de voorzijde van uw woning is georiënteerd op het zuiden. De achterzijde van de woning ligt op het noorden; U verwacht de komende 10 jaar zeker nog in uw huidige woning te blijven; De afgelopen jaren de volgende ingrepen zijn verricht aan de woning: - Achter de trespaplaten is geïsoleerd met circa 5 centimeter roofmate; - U heeft een traplift gekregen via WMO; - In 2005 is de CV-ketel vervangen; - U heeft in de gehele woning dubbele beglazing of HR++beglazing; - Het dak is van binnenuit geïsoleerd met 10 centimeter glaswol; Zaken die u verbeterd wilt zien zijn aan uw woning is vloerisolatie; U bent bereid te investeren in duurzaamheidsmaatregelen, de terugverdientijd dient binnen de 10 jaar te blijven. 3

3. ALGEMENE GEGEVENS WONING Woningtype : Hoekwoning Bouwjaar : 1971 Gezinssamenstelling : 2 Volwassenen Uw energieverbruik in m 3 gas (2013/2014) : 2.344 m 3 per jaar Uw energieverbruik in kwh (2013/2014) : 5.681 kwh Gemiddelde maandelijkse energielasten (incl. BTW) : Circa 242,- 3.1. VERWACHTE ENERGIELASTEN OP BASIS VAN HUIDG VERBRUIK Jaar Elektra + gas Gemiddeld per maand Per jaar Totale kosten over looptijd 1 2015 242,11 2.905,37 2.905,37 2 2016 249,38 2.992,53 5.897,90 3 2017 256,86 3.082,31 8.980,21 4 2018 264,56 3.174,78 12.154,98 5 2019 272,50 3.270,02 15.425,00 6 2020 280,68 3.368,12 18.793,12 7 2021 289,10 3.469,16 22.262,29 8 2022 297,77 3.573,24 25.835,53 9 2023 306,70 3.680,44 29.515,96 10 2024 315,90 3.790,85 33.306,81 11 2025 325,38 3.904,57 37.211,39 12 2026 335,14 4.021,71 41.233,10 13 2027 345,20 4.142,36 45.375,46 14 2028 355,55 4.266,63 49.642,09 15 2029 366,22 4.394,63 54.036,73 In bovenstaande tabel is een prognose weergeven van de jaarlijkse energiekosten voor elektra en gas voor uw woning over de komende 15 jaar. Deze prognose is gebaseerd op uw huidige energieverbruik. In de tabel is uitgegaan van een prijsstijging van 3% per jaar. Uitgaande van bovengenoemde uitgangspunten zal de familie Van Straaten in de periode 2015-2029 voor in totaal voor circa 54.036 aan energiekosten hebben betaald. Een doelstelling om 20% energie te besparen in uw woning is zeer realistisch. Dit zou betekenen dat u nu 20% van 54.036,- zou kunnen investeren in energiebesparende maatregelen die binnen 15 jaar zijn terugverdient. Uw theoretische investeringsbudget komt dan neer op circa 10.807,-. Veel van de genoemde duurzaamheidsmaatregelen in dit rapport zijn tussen de 6 a 12 jaar terugverdient. Iedere m 3 gas of kwh die u daarna bespaart is dus al winst voor uw portemonnee. 4

4. BOUWKUNDIGE STAAT VAN DE WONING Om een goede indruk te krijgen van de bouwtechnische en installatietechnische mogelijkheden is een visuele inspectie gehouden van de woning. Gedurende deze visuele inspectie is van verschillende onderdelen de bouwtechnische staat geïnventariseerd. Onderdeel Fundering Opmerking Algemeen Technische staat in orde. Voor zover zichtbaar zijn er geen verzakkingen en/of scheurvorming in de fundering en het opgaande werk geconstateerd. Vloer/kruipruimte Dakgoten/HWA/Riolering Betonvloer aanwezig (broodjes). De hoogte van de kruipruimte is circa 50 centimeter. Zowel de onderkant van de begane grondvloer en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte is licht vochtig. De onderkant van de begane grondvloer is droog. Dakgoten en HWA zijn technisch in orde. Geen gebreken geconstateerd. Schilderwerk is op sommige punten in matige conditie. Schoorsteen Er is een houtkachel met schoorsteen aanwezig. Er wordt niet consequent gebruik gemaakt van de houtkachel. Beton/metselwerk gevels Begane grond Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in goede conditie. 5

Kozijnen, ramen en deuren Aan de voor- en achterzijde van de woning bevinden zich houten kozijnen met dubbele beglazing. Het schilderwerk is op sommige punten in matig tot slechte staat. Diversen Draaischijfmeter (enkel tarief) van Landys & Gyr aanwezig. Waarschijnlijk zonder terugloopblokkering. Diversen Diversen Elektrische vloerverwarming in de keuken aanwezig. De vloerverwarming doet het niet. Traplift (verkregen via WMO) in de woning aanwezig. Beton / metselwerk gevels Kozijnen, ramen en deuren Verdieping Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en zijn in goede staat. Gehele verdieping houten kozijnen voorzien van HR++glas. Het hang en sluitwerk verkeert in goede conditie en functioneert goed. Toilet/badkamer Diversen Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar geen gebreken geconstateerd. Er is mechanische afzuiging aanwezig. Elektrische vloerverwarming in de badkamer aanwezig. Thermostaat hangt in de meterkast. Trespaplaten Aan de voor- en achterzijde zijn trespaplaten aanwezig. Achter de trespaplaten is circa 5 centimeter roofmate isolatie aanwezig. 6

Dak / overstekken Zolder De technische staat van de dakpannen is zowel aan de voor- als achterzijde in orde. Op de dakpannen is een beetje aanslag van algen aanwezig. Het dak is van binnenuit geïsoleerd met een glaswol van 10 centimeter. Kozijnen, ramen en deuren In de dakkapellen zijn kunststof kozijnen voorzien van dubbele beglazing. Het hang en sluit werk verkeert in prima conditie en functioneert prima. Diversen Mechanische ventilatiebox op zolder aanwezig. Diversen Er is een Nefit Ecomline HR Excellent ketel met een Comfort Warmte klasse van 6 aanwezig. Deze ketel is circa 10 jaar oud en is niet geschikt om een zonneboilersysteem op aan te sluiten. 7

5. INFRAROODOPNAME VAN DE WONING Een zeer goede manier om bij een woning te zien waar warmteverliezen en koudebruggen zitten is aan de hand van thermografische foto s (infraroodfoto s). Thermografische foto s laten door middel van kleuren op foto s zien welke temperatuur de plekken in en rondom de woning hebben. Hieronder is een overzicht te zien van een aantal infrarood foto s van uw woning. Naast elke foto staat een temperatuurstaat die aangeeft welke kleur welke temperatuur heeft. Gedurende het nemen van de foto s was er een buitentemperatuur van circa 6 graden Celsius. De binnentemperatuur bedroeg circa 22 graden Celsius. Op de bovenstaande foto is te zien dat de radiator een mooie gelijkmatige warmteafgifte richting de kamer heeft. De temperatuur van de radiator bij het richtpunt is circa 80 graden Celsius. Op de onderstaande foto ( links) is de temperatuur van de binnenmuur achter de radiator te zien. De temperatuur van de binnenmuur is circa 63,5 graden Celsius. Door de warmtestraling van de radiator wordt de binnenmuur opgewarmd. Dit is warmte die direct verloren gaat in de massa. Op de foto (rechts) is dit nog eens duidelijk te zien. Om warmtestraling richting uw buitenmuur te minimaliseren kunt u radiatorfolie toepassen. Voor het hoogste rendement dient u dit direct tegen de achterkant van uw radiator te plaatsen. 8

Op de bovenstaande foto s is de achterkant van de woning te zien. Op de foto lijkt er op verschillende plekken warmte verloren te gaan. Dit heeft te maken met de aansluitingen (kierdichting) rondom de isolatieplaten en vensterbank. Niet op al deze punten gaat warmte verloren. Bij de zijmuur, zijkant van de dakkapel en het glas lijkt heel veel warmte verloren te gaan. Op de zijmuur en de zijkant van de dakkapel schijnt de zon waardoor de temperatuur hoger wordt. Doordat de zon op de zijkant en voorkant van de woning schijnt zijn deze infraroodfoto s nauwelijks bruikbaar. Bij het glas lijkt er veel warmte verloren te gaan. U gaf aan dat de kozijnen voorzien zijn van dubbel glas. Door de reflectie in het glas licht deze op en lijkt er warmte verloren te gaan. Echter is dit niet het geval. Onder de kozijnen op de verdieping (liggen in de schaduw) gaat wel warmte verloren. Hoogstwaarschijnlijk sluiten hier de roofmate isolatieplaten, achter de trespaplaten, niet helemaal goed aan op de kozijnen. Omdat er hier ook nog radiatoren gesitueerd zijn gaat er nog meer warmte verloren. Door radiatorfolie kan het warmteverlies worden geminimaliseerd. Op de onderstaande foto s is de naad- en kierdichting van de kozijnen ten opzichte van de gevel te zien. Over het algemeen valt te concluderen dat de naad- en kierdichting aan de achterkant van de woning prima in orde is. 9

Op de bovenstaande foto s zijn drie radiatoren uit de woning te zien. Op de foto s is te zien dat er tussen de koudste radiator en de warmste radiatoren een temperatuurverschil zit van circa 5 graden Celsius. De gemiddelde temperatuur van de verschillende radiatoren is circa 81 graden. Er zijn verder geen verstoringen in het warmtebeeld van de radiatoren zichtbaar. Op de onderstaande foto is te zien dat de aanvoertemperatuur van de CV-ketel naar de radiatoren vrij hoog is. Dit in combinatie met de hoge temperatuur de radiatoren kan worden geconcludeerd worden dat uw verwarmingssysteem niet ingeregeld is. Wij adviseren uw verwarmingssysteem te laten inregelen op aanvoertemperatuur. In de paragraaf 7.4 wordt het waterzijdig inregelen van de CV-ketel verder uitgelegd. Op de onderstaande foto s is duidelijk te zien dat er warmte geblokkeerd wordt door de gordijnen. Wanneer de gordijnen bijvoorbeeld worden ingekort zou het verwarmingssysteem een betere warmteafgifte richting de kamer hebben. Wij adiversen daarom ook om de radiatoren zo vrij mogelijk te houden voor een goede warmteafgifte richting de kamer. Er wordt ongeveer 65% van de warmteafgifte (temperatuur) naar de woonkamer geblokkeerd door de gordijnen. 10

Op de bovenstaande foto s is lijkt het of er bij de draaiende delen in het kozijn op de verdieping veel warmte verloren gaat. Echter wanneer we naar de temperatuur van het richtpunt kijken is deze prima en vrij hoog. Hierdoor kan wij concluderen dat er nauwelijks koude-infiltratie is bij de draaiende delen in het kozijn. 11

6. BESPARINGSPOTENTIEEL Aan de hand van het interview en de visuele inspectie kan er een goed beeld worden gemaakt van welke ingrepen voor uw woning het meest interessant kunnen zijn. Tijdens de visuele inspectie zijn een aantal punten naar voren gekomen waar mogelijk besparingspotentieel zit. Dit betreft de volgende onderdelen: Besparingspotentieel in de schil van de woning (besparen van energie): o Besparingspotentieel bij het dak; o Besparingspotentieel bij de vloer; o Besparingspotentieel bij de gevel. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied (opwekken energie): o Besparingspotentieel ZON pv & ZON thermisch; Overige maatregelen o Ventilatie; o CV waterzijdig inregelen; o Reduceren sluipverbruik. Bovengenoemde onderdelen worden in de volgende paragrafen toegelicht. 6.1. BESPARINGSPOTENTIEEL IN DE SCHIL VAN DE WONING 6.1.1. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ HET DAK Uw dak is aan de binnenzijde van het dakbeschot reeds geïsoleerd met glaswol van circa 10 centimeter. Op de infraroodcamera waren geen opmerkelijke warmteverliezen te constateren op uw dak en tussen de naden van de dakpannen. Extra investeringen op het gebied van dakisolatie zullen niet opwegen tegen de comfortverbetering en energiewinst. Qua investering raden wij het dan ook aan om de meer interessantere maatregelen eerst te bekijken. 12

6.1.2. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE VLOER De begane grondvloer van de woning en de bodem van de kruipruimte zijn niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte is vochtig. De onderkant van de begane grondvloer is droog. Door de onderkant van de grondvloer te isoleren valt er een verbetering in het comfort te behalen. In de praktijk worden na het isoleren veelal toenamen van de vloertemperatuur van circa 2 graden gemeten. Dit lijkt niet veel, maar qua gevoelstemperatuur kan dit het verschil zijn tussen een koude vloer of een comfortabel aanvoelende vloer. Deze maatregel zal het wooncomfort iets verbeteren en zorgt daarnaast ook nog voor een besparing op de stookkosten. Echter wanneer we kijken naar het verschil met spouwmuurisolatie kan er bij het isoleren van de spouwmuur een grotere besparing en comfortverbetering worden behaald. Wij adviseren om eerste spouwmuur te isoleren alvorens u de vloer gaat isoleren. De besparing van spouwmuurisolatie zal in uw situatie een stuk gunstiger zijn. Wanneer u de vloer gaat isoleren kunt u dit doen tegen de onderkant van de begane grondvloer. Wij adviseren dit te doen met gespoten PUR. Doordat direct tegen het vloeroppervlak en het opgaande werk wordt geïsoleerd heeft deze manier van isoleren het hoogste rendement in uw situatie. Door te kiezen voor deze isolatiemaatregel blijft tevens de kruipruimte en het leidingwerk goed toegankelijk. Wanneer u gaat isoleren met PUR adviseren wij u om gedurende de uitvoering en het uithardingsproces 24 uur niet in de woning te verblijven en de woning goed te ventileren. De dampen die tijdens het uitharden vrijkomen zijn namelijk niet goed voor de gezondheid. Het is tevens aan te bevelen ventilatiekokers aan te laten brengen t.b.v. de ventilatie onder de begane grondvloer. Algemene gegevens van de vloer Kruipruimte aanwezig? : Ja Subsidie mogelijk? Nee Hoogte kruipruimte: : +/- 50 cm Type vloer: : Broodjesvloer (beton), ongeïsoleerd Vloeroppervlak: : Circa 50 m2 Mogelijke maatregel : Vloerisolatie middels gespoten PUR Dikte isolatiemateriaal : 6 cm Indicatie kosten : +/- 1.250,- Verwachte terugverdientijd : circa 12 jaar Voordelen van maatregel : - Minder warmteverlies door de vloer en koude infiltratie vanuit de kruipruimte (+/- 10 % besparing op stookkosten); - Minimalisering infiltratie van vochtige en/of muffe lucht vanuit de kruipruimte ; - De kruipruimte en het leidingwerk blijven goed toegankelijk; 13

6.1.3. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE GEVEL Algemene gegevens van de gevel Spouwmuur aanwezig? Ja Diepte spouw : Circa 5 cm Isolatiemateriaal aanwezig? Nee, endoscopisch onderzoek wees uit dat de spouw niet geïsoleerd is. Mogelijke maatregel : Isoleren gevels met EPS Parels Aantal vierkante meter : +/- 67 m 2 Subsidie mogelijk? Nee Indicatie kosten : +/- 1.206,- voor isoleren metselwerk, met EPS Parels Voordelen van maatregel : - EPS Parels hebben een goede isolatiewaarde; - Warmteverlies naar de voor- en achtergevel neemt af en het comfort in de woning neemt toe doordat warmte langer kan worden vastgehouden; Vanaf 1975 werd het in Nederland pas verplicht (bouwbesluit) om woningen te isoleren. Uw woning had dus geen gevelisolatie als we puur kijken naar het bouwjaar van de woning. Gedurende de opname hebben wij met behulp van de endoscoop via een gevelopening in de spouw kunnen kijken. Aan te bevelen valt om uw spouwmuur op een aantal punten nog te laten inspecteren op vervuiling door een gecertificeerd isolatiebedrijf. In uw geval zal, kijkende naar uw gasverbruik, spouwmuurisolatie circa 10 á 15% op uw stookkosten besparen. Kijkende naar uw woningtype, verrichte maatregelen en stookpatroon komt dit in uw woonsituatie neer op een terugverdientijd 1 van circa 5 á 6 jaar. Door het toepassen van spouwmuurisolatie zal de woning langer zijn warmte vasthouden. Door een collectief te vormen met bewoners uit de straat of wijk kan er geïsoleerd worden (tegen een scherpere prijs). Op de volgende pagina vindt u een omschrijving van de verschillende meest toegepaste materialen die er zijn. 1 De terugverdientijd is o.a. afhankelijk van de mate van reeds toegepaste isolatiemaatregelen, oriëntatie van de woning, stookgedrag etc. 14

1. PUR: PUR is de afkorting voor polyurethaan en is een synthetisch isolatiemateriaal. Dat wil zeggen dat het een verfproduct is met kunstharsen als basisgrondstof. Het is mogelijk om PUR als vloeibare stof in de spouwmuur te spuiten. Op het moment dat de vloeistof in de spouw terecht is gekomen zal het langzaam uitharden en uitzetten zodat alle naden en kieren goed worden afgedicht. PUR isolatie heeft een hoge isolatiewaarde en is goed bestendig tegen vocht. Daarnaast is het redelijk brandwerend en zorgt het voor een redelijk geluidisolatie. Na het isoleren met PUR kan er een rare geur hangen in de woning. Belangrijk is dat u de dagen erna goed ventileert in de woning zodat de geur de woning uit kan trekken. 2. EPS isolatieparels: Dit zijn kleine piepschuim parels. Samen met een speciale lijm worden de EPS - isolatieparels vermengd de spouwmuur in gespoten. Als het isolatiemateriaal is uitgehard vormt er zich een massieve piepschuim plaat in de spouw die niet kan inzakken. Daarnaast dicht het isolatiemateriaal goed alle naden en kieren af. De isolatiewaarde van EPS - parels is hoog en daarmee zorgt het er voor dat de warmte goed binnen blijft. Naast de goede isolatiewaarde zijn de parels ook licht van gewicht, goed bestand tegen vocht en redelijk brandwerend. Bij deze vorm van isoleren is het materiaal niet geheel duurzaam. EPS (piepschuim) is daarnaast goed recyclebaar. 3. Biofoam: Deze isolatieparel is de eerste composteerbare geëxpandeerde polystyreen met de kenmerken en eigenschappen die u kunt vergelijken met die van EPS parels. Biofoamparels zijn gemaakt uit plantaardig restmateriaal en is volledig biologisch afbreekbaar (Cradle to cradle). Op het gebied van duurzame isolatieproducten staat dit product bekend als één van de meest duurzaamste. Bij het produceren van biofoamparels is tevens maar een zeer geringe hoeveelheid fossiele energie nodig. Voordelen van de biofoam parels is het feit dat ze goed bestand zijn tegen vocht, temperatuurwisselingen, schimmelvorming, vraat door ongedierte en inzakken. Nadeel is echter wel dat het iets duurder is dan de normale EPS. Economisch gezien is de normale EPS parel dus iets voordeliger 4. Minerale wol: Minerale wol is een andere benaming van 2 soorten isolatiemateriaal. Dit zijn namelijk glaswol en steenwol. Zoals de namen als zeggen zijn dit minerale wollen die gesponnen zijn uit glas of uit steen. De wol wordt net als bij EPS - parels in de spouw geblazen en heeft een hoge isolatiewaarde. De inblaaswol lijkt op wit katoen. Naast de hoge isolatiewaarde zijn steen en glaswol vlokken ook goed bestand tegen geluid, vocht en brand. Glaswol isoleert beter dan steenwol. Steenwol heeft echter een iets betere geluidsisolerende werking vanwege de hogere massa per m3. Vroeger had men veel kritiek op isolatie met minerale wol omdat er na verloop van tijd veel klachten waren over ingezakt isolatiemateriaal. Tegenwoordig is dit niet meer het geval omdat de materialen dusdanig zijn doorontwikkeld dat ze geheel waterafstotend zijn. Kiest u het zekere voor het onzekere dan raden wij u toch aan om een isolatiemateriaal te kiezen die een massieve plaat vormt in uw spouw. 15

6.2. BESPARINGSPOTENTIEEL OP INSTALLATIETECHNISCH GEBIED Naast maatregelen in de schil van de woning zijn er ook diverse maatregelen mogelijk op installatietechnisch gebied. Op basis van de visuele inspectie is zijn de volgende installatietechnische maatregelen goed toepasbaar: PV-systeem (zonnepanelen); Zonneboiler (zonnecollectoren); Intensiveren gebruik houtkachel. 6.2.1. PV-SYSTEEM Uw energieverbruik voor elektriciteit was het voorgaande jaar 5.681 kwh. Met uw dak kunt niet genoeg energie opwekken om te voorzien in uw totale elektriciteitsbehoefte. Uw dak is aan de voorzijde van de woning georiënteerd op het Zuiden (190ᵒ). Door de schaduwvorming van omringende bomen ligt u dak teveel in de schaduw om zonnepanelen te plaatsen. Op basis van de situering van de woning is dit zonde. Uw dak heeft namelijk (zonder schaduwvorming) het maximale aantal jaarlijkse zoninstraling. Door de schaduwvorming is een PV-systeem op uw dak niet mogelijk. Toch willen wij u een kostenindicatie en terugverdientijd geven voor het laten monteren van 6 zonnepanelen. Met 6 zonnepanelen aan de voorzijde van uw woning (1500 Wattpiek vermogen) zou u (zonder schaduwvorming) jaarlijks circa 1350 kwh opwekken (circa 257,-). De terugverdientijd van het systeem zou daarmee liggen op 7 á 8 jaar (hierbij rekening houdend met vervanging van een omvormer met een levensduur van circa 10 jaar). In uw situatie zou gekeken kunnen worden of in overleg met uw buren en de gemeente de boom voor het huis deels gesnoeid zou kunnen worden. Daarnaast zou wanneer u zonnepanelen zou laten monteren het aan te bevel zijn deze te plaatsen met optimizers, zodat de serie zonnepanelen niet in zijn geheel negatief beinvloed wordt wanneer één of meerdere zonnecellen in de schaduw liggen van bijvoorbeeld de dakkapel. De prijs die wordt weergeven als kosten indicatie in het overzicht is de turn-key prijs inclusief BTW. Door gezamenlijke inkoop met een grote groep particulieren kan deze prijs vaak veelal nog een stuk omlaag. Het is dus interessant om gezamenlijk met bijvoorbeeld buren of buurtbewoners dit in te kopen. Er is op dit moment een regeling waardoor aantal panelen PV-systeem Omvang installatie (in Watt Piek) kosten indicatie 3 panelen 750 WP 1.350,00 6 panelen 1500 WP 2.700,00 9 panelen 2250 WP 4.050,00 12 panelen 3000 WP 5.400,00 particulieren de BTW op de aanschaf van een PV-systeem kunnen terug vragen. Tevens is tot juni 2015 nog een laag BTW op arbeidsloon van 6%. 16

6.2.2. ZONNEBOILER De huidige CV ketel bestaat uit een Nefit Ecomline HR Excellent en heeft een Comfort Warmte klasse van 6. Deze ketel is circa 10 jaar oud en niet geschikt om een zonneboiler op aan te sluiten. Een zonneboiler zet de warmte van de zon om in warm water. Een zonneboiler installatie bestaat globaal gezien uit één of meerdere zonnecollectoren, een voorraadvat en een circulatiepomp. Het systeem wordt aangesloten op uw CV -ketel. Op het moment dat er warm tapwater nodig is binnen uw woning, zal eerst het warme water uit het buffervat van de zonneboiler worden gebruikt voordat de CV ketel aan hoeft te slaan. Op het moment dat het buffervat van de zonneboiler leeg is, dan zal de CV ketel aanslaan wanneer er warmtevraag is binnen de woning. In de zomer kunt u gemakkelijk temperaturen van 70 graden Celsius bufferen. In de winter is dit uiteraard een stuk lager, maar ook hier kan bij volle zoninstraling een temperatuur van bijvoorbeeld 15 á 25 graden worden opgewekt. Dit hangt af van het type systeem dat u toepast, maar ook van de soort collectoren. Er zijn namelijk vlakke plaat collectoren en vacuümbuiscollectoren. De vacuümbuiscollectoren kunnen bij weinig zoninstraling door het vacuüm een hogere temperatuur opwekken dan de vlakke plaat collectoren, maar zijn in aanschaf ook weer iets duurder. In uw woonsituatie en gezinssamenstelling zou een vlakke plaat collector voldoende zijn. Kijkend naar uw gezinssamenstelling, schaduwvorming en het lage warm tapwaterverbruik is een zonneboiler installatie voor uw woning geen interessante investering. Wij adviseren daarom ook niet te investeren in een zonneboiler. Onderstaand hebben wij wel een kostenindicatie weergeven. Mogelijke maatregel : Zonneboiler Indicatie kosten : +/- 2.200,00 ( voorraadvat van 120 liter en 2,5m2 collector oppervlak) 17

6.2.3. INTENSIVEREN GEBRUIK HOUTKACHEL U heeft een behoorlijk hoog gasverbruik. Op jaarbasis verbruikt u circa 2.344 m3 gas voor verwarming. U heeft in uw woning een houtkachel. De installatie voldoet aan de eisen zoals gesteld in het bouwbesluit en zeer belangrijk is dat de rookgasafvoer keurig uitkomt in het vrije uitmondingsgebied in de nok van uw dak. Een houtkachel is een kachel waarin u met normaal hout uw woonkamer kunt verwarmen. Nadeel hiervan is dat de temperatuur hiervan niet goed regelbaar is. Voordeel hiervan is dat u een voorraadhok in uw tuin heeft en u uw eigen hout door het jaar heen verzameld zodat u geen of nauwelijks geld kwijt bent aan brandstof voor de kachel. Een overweging zou kunnen zijn om de kachel in de koude maanden intensiever te gebruiken. Door het intensiever gebruik van uw houtkachel kunt u al snel circa 25 á 40% besparen op uw stookkosten. Dit zal op jaarbasis in uw situatie al snel 600 á 700 m3 gas kunnen schelen in uw gasverbruik. Omgerekend in uw energietarief ( 73 cent per m3 incl. BTW) is dit circa 440,- a 515,- per jaar. 18

7. OVERIGE MAATREGELEN 7.1 VENTILATIE Tijdens de quickscan is er een kleine luchtkwaliteitsmeting gedaan. Door het korte tijdsbestek is deze meting niet representatief voor de luchtkwaliteit binnen de woning. Voor een betere meting dient de luchtkwaliteitsmeter langer in de woning te staan en gedurende een aantal dagen data te loggen om vervolgens geanalyseerd te worden. Op de naastgelegen foto zijn de luchtvochtigheid (43%) en het CO2 gehalte (537 PP) prima en gezond. > 1200 ppm : de binnenlucht is ongezond 1000-1200 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is aanvaardbaar <1000 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is gezond > 70 % : de binnenlucht is te vochtig 30 70 % : de binnenlucht is prima < 30% : de binnenlucht is te droog 7.2. RADIATORFOLIE Een goede manier om de stralingswarmte van de radiatoren de kamer in te leiden is door de achterzijde van de radiator te beplakken met radiator folie. Hierdoor wordt de warmte die de radiator aan de achterkant uitstraalt naar de wand, gereflecteerd naar de woon of slaapkamer. Kosten voor radiatorfolie voor uw woning bedragen maximaal 50 euro. Dit is een leuke doe het zelf klus. 7.3. REDUCEREN SLUIPVERBRUIK In het persoonlijke interview kwam naar voren dat u niet direct inzicht heeft in het energieverbruik van uw huishoudelijke apparaten. Er zijn apparaten beschikbaar die het totale sluipverbruik binnen uw woning kunnen meten. Met dit apparaat kunt u uw sluipverbruik in de woning opsporen en real-time het energieverbruik in Watt in uw woning en van apparaten bekijken. Het sluipverbruik is het verbruik wat uw woning in stand-by stand verbruikt. Het is aan te bevelen een simpele verbruiksmeter aan te schaffen. Hiermee wordt u ook bewust van de apparatuur die onnodig aan staat binnen de woning. Op het moment dat u naar bed gaat en alle apparaten uit heeft gezet kunt u uw sluipverbruik aflezen. Vuistregel is dat iedere Watt aan vermogen ( bij apparaten die 24 uur per dag het gehele jaar door stroom pakken) circa 2,- op jaarbasis is. Het is dus de moeite en zoektocht waard om uw sluipverbruik te reduceren. Bij u is het ook aan te bevelen om met de verbruiksmeter de elektrische vloerverwarming in de keuken na te meten. Een verbruiksmeter kost circa 20,- á 30,-. Daarna kunt u zaken als het verbruik van de mechanische ventilatie box enz. ook nog nameten. 19

7.4. C.V. WATERZIJDIG INREGELEN Veel van de verwarmingsinstallaties in Nederland zijn niet goed ingeregeld. Door de installatie waterzijdig in te regelen kan de verwarmingsinstallatie efficiënter verwarmen. Waterzijdig inregelen is een eenmalige handeling waarmee men de ketel inregelt. Vaak staat de aanvoertemperatuur onnodig hoog ingesteld. Dit is de temperatuur die de ketel uit gaat. Hierdoor is de retourtemperatuur ook te hoog. Dit heeft als gevolg dat een CV ketel in de praktijk vaak niet zijn hoge rendement kan halen omdat de retourtemperatuur ruim boven de 55 graden uitkomt. Vanaf 55 graden Celsius wordt pas echt een hoog rendement behaald. Naast het instellen van de ketel dienen de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar afgesteld te worden. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening zal moeten zijn. Er zijn meerdere manieren om uw verwarmingssysteem in te regelen. Dit kan handmatig. Hierbij stelt een installateur de maximale doorstroomopening in door het binnenwerk van een radiatorkraan in te stellen (het kan ook door een voetventiel te verdraaien maar dat is niet aan te bevelen). U heeft in uw radiatorkranen geen dubbel instelbaar binnenwerk. Wanneer u op deze manier wilt inregelen dient u een aantal nieuwe radiatorkranen aan te schaffen. Aandachtspunt hierbij is dat wanneer u een aanpassing maakt in uw verwarmingssysteem het systeem eigenlijk weer in onbalans is en opnieuw ingeregeld dient te worden. Aangezien u nog geen dubbel instelbaar binnenwerk heeft in de radiatorkranen kunt u er ook voor kiezen wanneer u nieuwe radiatorkranen koopt om deze te kopen met automatische debietregelaars. Deze regelen zelfstandig de balans in het verwarmingssysteem. Let wel op dat u regelmatig blijft ontluchten. Lucht blokkeert de doorstroming. Waterzijdig inregelen is de belangrijkste maatregel in het CV- optimaliseringstraject, omdat het de voorwaarde schept om een hoofdregeling scherp en goed af te stellen. Een indicatie van de kosten voor CV optimalisatie zijn circa 300,- maar variëren per situatie aangezien iedere woning maatwerk is (handmatige inregelen, nieuwe radiatorkranen of automatische debietregelaars). In een pilot test zijn in Nijmegen 10 woningen ingeregeld. De gemiddelde besparing op de stookkosten was 5 a 10% (met uitschieters van 30%). Voor uw woning is deze investering pas het overwegen waard na vervanging van de huidige ketel. Deze is namelijk bijna aan het einde van zijn economische levensduur. 7.5. TIJDSCHAKELAAR VLOERVERWARMING BADKAMER Gedurende het interview gaf u aan dat uw elektrische vloerverwarming een modulerende verwarming is. Dit betekend dat de vloerverwarming in een bepaalde tijd geleidelijk naar de gevraagde temperatuur stijgt. Tijdens werkdagen is de temperatuur van de vloer om kwart voor 6 s ochtends 25 graden, om 8 uur s ochtends 20 graden, om 4 uur s middags 27 graden en om half 11 s avonds 20 graden. In het weekend is de temperatuur om 8 uur s ochtends 27 graden en om 11 uur s avonds om 20 graden. Uit het interview kwam naar voren dat u niet precies wist wat het vermogen is van de elektrische vloerverwarming. Bij een elektrische vloerverwarming van circa 4 vierkante meter is een vermogen van 600 Watt gebruikelijk. In de rest van de scan gaan wij uit van een vermogen van 600 Watt. Uw systeem is geprogrammeerd d.m.v. een tijdsprogramma, maar kan scherper worden ingesteld waardoor minder elektra zal worden verbruikt. Elk uur dat de vloerverwarming per dag teveel aan staat, is op jaarbasis 219 kwh aan verbruik. Omgerekend is dit circa 42,27 per jaar. In uw situatie is het dus interessant het klokprogramma dusdanig in te stellen dat deze minder uren maakt op jaarbasis. Hierdoor kunt u een relatief grote besparing realiseren op het elektraverbruik. Ieder uur 600 Watt vermogen laten verwarmen geeft een verbruik van 0,6 kwh per uur. Door het slim instellen van uw schakelklok kunt u dus flink besparen. 20