CentenZo De slimme gids over geld en schulden In dit nummer: Survivaltips voor je portemonnee Reclame Verkoop je spullen Nog geen 18, maar wel een OV-kaart Een zorgverzekering: hoe en wat? Aangemeld bij het ZIN. Wat nu?! Nummer 3, 2016
In dit nummer Lezers schrijven 4 6 7 8 12 14 Hoe overleeft mijn portemonnee de decembermaand? Reclame Jouw spullen te koop aanbieden. Studentenreisproduct voor mbo ers onder de 18. Je zorgeverzekering afsluiten of oversluiten. Je bent aangemeld bij het ZIN. Wat nu? Brieven van lezers zijn welkom! Schrijf je verhaal, ervaringen, tips of commentaar naar de redactie. De redactie heeft het recht de bijdrage in te korten of te weigeren. Hoe zit dat nou? Heb je een vraag of een probleem, mail of schrijf naar de redactie van CentenZo In de volgende editie behandelen wij een van de meest voorkomende vragen. CentenZo 2 CentenZo is een uitgave van Westerbeek C.O.D. BV
Beste lezers, Dit is de laatste CentenZo voor dit jaar. We hopen dat je iets hebt gehad aan alle tips die we je gegeven hebben. Mocht je hulp nodig hebben om je financiële situatie op orde te krijgen, maak dan een afspraak bij een van de budgetcoaches op jouw school. Je vindt de contactgevens op de website: www.checkjecenten.nl/afspraak Zou je zelf ook eens een stukje voor de CentenZo willen schrijven? Of heb je een bijzonder verhaal? Laat het ons weten! We horen graag van je. We wensen je fijne feestdagen en een voorspoedig 2017! CentenZo 153
Help! Hoe overleeft mijn portemonnee de decembermaand? Het is weer bijna december, dus feestmaand is in zicht! Sinterklaas, Kerst en Oud & Nieuw. Een maand van gezellig samenzijn, eten, drinken, feesten en cadeaus! Voor je portemonnee is dit helaas een minder fi jne maand, maar met de volgende tips kun je deze tijd ook fi nancieel overleven. Cadeautjes Je kunt het slim aanpakken met cadeautjes. Wees creatief en maak ze zelf! Op internet staat het bol van de DIY-gifts. En wat is er nou leuker dan een persoonlijk cadeau? Om zelf te maken Neem bijvoorbeeld een watervaste stift en koop witte mokken. Schrijf een lieve, persoonlijke tekst op de mok en/of teken er iets leuks op. Je kunt dit natuurlijk ook op andere voorwerpen doen, zoals bijvoorbeeld een vaas of een theepot. Versier wat kleine glaasjes, bijvoorbeeld met lijm en glitters en doe hier een waxinelichtje in. Maak zelf een mooie ketting van bijvoorbeeld van een lint en rietjes, of van kralen, schelpen of andere materialen. crafthubs.com blog.lilyandval.com Pinterest *** Op internet vind je heel veel inspiratie! *** 4
Als je niet zo n zin hebt om creatief bezig te zijn, dan kan je natuurlijk ook cadeautjes kopen. Een tip is om gedurende het hele jaar cadeautjes te verzamelen, zodat je niet alles in één keer hoeft te kopen. En cadeautjes hoeven ook helemaal niet duur te zijn, je kunt natuurlijk ook iets kleins geven. Je kunt ook een tegoedbon maken bijvoorbeeld om iemand mee te nemen om te gaan lunchen. Voordeel daarvan is dat je het geld niet meteen hoeft uit te geven. Je kunt ook met zijn allen lootjes trekken met Kerst, waardoor je niet voor iedereen een cadeau hoeft te kopen (Sinterklaas zonder surprises!). Eten en drinken Met Kerst is het een traditie om samen te eten. Je hoeft dan niet meteen met zijn allen buiten de deur te eten, maar je kunt er ook voor kiezen om allemaal een lekker gerechtje te maken en gezellig bij iemand thuis af te spreken. De een maakt het voorgerecht, de ander het hoofdgerecht en weer een ander maakt het nagerecht. Je kunt er ook voor kiezen om allemaal een klein hapje te maken (tapas!). Eet smakelijk en geniet van de gezelligheid! delish.com Feesten De maand december is de maand van het feesten! In deze periode zijn de feestjes wel wat duurder dan anders. Je weet van tevoren al dat december een dure maand gaat worden, hou daar dan in de maand november (liefst eerder) al rekening mee. Probeer in die maand(en) wat geld opzij te zetten, zodat je dat kunt gebruiken om de dure decembermaand door te komen. Je kunt ook besluiten om naar wat minder feestjes te gaan en er zelf een te organiseren. Doe dat dan op z n Amerikaans en laat iedereen iets lekkers te eten en te drinken meenemen. Extra werken In de twee weken dat jij vrij bent, kun je ook wat extra uren gaan werken. Dat scheelt in de portemonnee, omdat je die dag waarschijnlijk niet zo veel uitgeeft en aan het einde van de maand staat er weer wat extra s op je rekening. Altijd fi jn! Er zijn altijd wel bedrijven die extra handen nodig hebben tijdens deze periode, dus kijk goed om je heen waar personeel wordt gevraagd. 5
- Reclame - In het dagelijks leven kom je overal reclame tegen. Er wordt geschat dat je in een drukke stad als Amsterdam te maken krijgt met meer dan 2000 verschillende reclameboodschappen per dag. Dit gebeurt op verschillende manieren. Ga maar eens na: reclamespotjes op tv en radio, banners op internet, advertenties in tijdschriften, billboards op straat, foldertjes in de brievenbus... Noem maar op! Reclame is: Gunstige informatie over een product of dienst die je aanspoort het te kopen 6 Reclame heeft verschillende doelstellingen: informeren, overtuigen en verkopen. In de meeste gevallen is het gericht op het verkopen van een product. Op het maken van winst. Het doel van reclame is om je aandacht te trekken, je interesse op te wekken. De reclamemakers spelen in op je interesse door een commerciële uiting boeiend te maken en aandacht te leggen op de positieve punten. Zodat jij, de consument, het product wil kopen. En wie herkent dat nu niet bij zichzelf. Jaarlijks ontvang je ongeveer 1800 reclamefolders in de brievenbus. De folders staan vol met leuke, aantrekkelijke goedkope aanbiedingen. Maar naast de dingen die je nodig hebt wordt je ook verleid om veel dingen te kopen die je eigenlijk helemaal niet nodig hebt. Herken je dat? Tips om slimmer met reclame om te gaan: 1. Plak een Ja-Nee sticker op je brievenbus Vaak wordt je in de folders verleid tot het kopen van allerlei aanbiedingen die je helemaal niet nodig hebt en anders niet zou kopen. Plak een Ja-Nee sticker op de brievenbus en zoek je aanbiedingen op internet. Er zijn verschillende sites en apps waarop je een overzicht kan vinden van de actuele aanbiedingen en folders. 2. Koop alleen artikelen in de reclame die je normaal ook gebruikt Het grootste nadeel van reclame is dat je verleid wordt om artikelen aan te schaff en die je eigenlijk helemaal niet nodig hebt of uiteindelijk toch niet gebruikt. Bedenk voordat je iets koopt of je het wel echt nodig hebt. 3. Is het wel echt zo goedkoop? Kijk goed of de artikelen die je wil kopen in de aanbieding wel echt zo goedkoop zijn. Soms is het wel in de aanbieding maar is nog steeds het huismerk goedkoper. Vergelijk producten van verschillende merken eens. En bereken ook wat iets per eenheid kost. Is het in verhouding wel goedkoper? Nu je dit weet, ga je misschien anders naar reclame kijken en let je beter op wat je uitgeeft!
Jouw spullen te koop aangeboden!!! En cashen maar In de eerste editie van de CentenZo van dit jaar kon je lezen waar je leuke, goedkope spullen kan scoren. Maar waar ga je heen als je iets wilt VERkopen? Iedereen heeft spullen die niet meer gebruikt worden of kleding die niet meer past. Wat kan het je opleveren als je deze spullen of kleren verkoopt? Misschien een paar euro s, maar misschien ook veel meer! Denk eens aan je oude school- of leesboeken, de trui je nooit hebt gedragen. Of wat dacht je van je gympen van vorige winter die je niet meer aandoet maar die er nog goed uitzien? Dat leuke lampje waar je op bent uitgekeken, je oude PlayStation of het Sinterklaascadeau van vorig jaar dat nog in de kast staat. Zorg dat het item dat je wilt verkopen netjes en schoon is. Maak er een of meerdere foto s van. Kies een realistische vraagprijs. Schrijf er een leuke, pakkende tekst bij die het product goed omschrijft en go for it! Hieronder enkele websites waar je gratis een advertentie op kan zetten om je spullen te verkopen. www.marktplaats.nl Deze website kent bijna iedereen en wordt veel bezocht. Studenten woonachtig in Amsterdam of dichtbij Amsterdam, kunnen zich aanmelden voor de facebookgroep Amsterdam yard sale. Deze facebookpagina is een koop- en verkoopgroep van en voor Amsterdammers. www.bol.com Verkoop je oude lees- of studieboeken, fi lms, muziek of games via bol.com. Op deze website kan je eenvoudig jouw advertentie plaatsen en je spullen verkopen: www.speurders.nl www.verkopen.net 7
Studentenreisproduct voor mbo ers jonger dan 18 Doe je op 1 januari 2017 een voltijd mbo-opleiding? Dan kun je het Studentenreisproduct aanvragen. Ook als je nog geen 18 bent. 1 Reisproduct aanvragen Je regelt het Studentenreisproduct in een aantal stappen. Wat kun je nu alvast doen? Stap 1: Vraag een DigiD met sms-controle aan. Een DigiD regel je op digid.nl. Je hebt een DigiD mét sms-controle nodig om het Studentenreisproduct te kunnen aanvragen. Stap 2: Koop een persoonlijke OV-chipkaart, met foto. Heb je al een persoonlijke OV-chipkaart? Dan kun je deze stap overslaan. Stap 3: Log in op Mijn DUO om het studentenreisproduct aan te vragen. Om in te loggen heb je je DigiD met sms-controle nodig. 8
Vanaf november 2016 Stap 4: Koppel het studentenreisproduct aan je persoonlijke OV-chipkaart. Je krijgt van tevoren een brief van studentenreisproduct.nl. In die brief staat hoe het koppelen werkt. Vanaf 16 december 2016 Stap 5: Haal je studentenreisproduct op bij een ophaalautomaat. Zet het studentenreisproduct op je OV-chipkaart. Dit doe je bij een ophaalautomaat. Vanaf 1 januari 2017 Stap 6: Je kunt reizen met je studentenreisproduct. Vanaf 1 januari 2017 kun je je studentenreisproduct gebruiken. In het overzicht met reistijden lees je wanneer je gratis reist en wanneer met korting. Zie hiervoor www.duo.nl Na je studie Stap 7: Zet je studentenreisproduct stop. Als je geen recht meer hebt op het studentenreisproduct, moet je hem zelf stopzetten. Zet je te laat stop, dan kost je dat geld. Stopzetten doe je bij een ophaalautomaat. 2 Wat kun je ermee? Met het studentenreisproduct reis je gratis of met korting met het openbaar vervoer. Week of weekend Je kunt kiezen voor een weekabonnement of een weekendabonnement. Met het weekabonnement mag je gratis reizen door de week en met korting in het weekend. Bij het weekendabonnement is het net andersom. Je reist dan gratis in het weekend en met korting door de week. Behalve van dinsdag tot en met vrijdag: dan betaal je in de ochtendspits het volle tarief (vóór 09.00 uur). In het overzicht met reistijden staat precies wanneer je gratis reist en wanneer met korting. Zie hiervoor www.duo.nl. Wisselen van abonnement Je mag per kalenderjaar maximaal 2 keer van abonnement wisselen, maar niet 2 keer binnen 2 maanden. Wisselen is gratis. Van 1 mei tot 25 augustus kun je niet wisselen. Je vraagt de wissel aan in Mijn DUO. Ga naar Mijn producten en kies voor Reisproduct onder de 18. Klik daarna op Wijzig achter Reisvoorziening. Extra reiskosten Soms kun je met het openbaar vervoer niet op tijd op je school of stageadres komen. Bijvoorbeeld omdat er geen goede verbinding is vanaf je thuisadres. Dan kun je een vergoeding voor extra reiskosten aanvragen. Naast de vergoeding mag je gewoon met je studentenreisproduct blijven reizen. Je vraagt de vergoeding aan in Mijn DUO. Ga naar Mijn producten en kies voor Reisproduct onder de 18. Klik daarna op Aanvragen achter Extra reiskostenvergoeding. 9
Opleiding in het buitenland Het studentenreisproduct kun je alleen gebruiken in Nederland. Ga je voor je studie of stage naar het buitenland? Dan kun je in plaats van het studentenreisproduct een ov-vergoeding buitenland aanvragen. Je vraagt de vergoeding aan in Mijn DUO. Ga naar Mijn producten en kies voor Reisproduct onder de 18. Klik daarna op Wijzig achter Reisvoorziening. 3 Voorwaarden Je bepaalt zelf of je het studentenreisproduct wilt aanvragen. Voordat je aanvraagt, moet je een paar dingen weten. Opleiding Je kunt het studentenreisproduct krijgen als je een voltijdopleiding (bol) aan het mbo doet. Voor een deeltijd- of bbl-opleiding kun je geen studentenreisproduct krijgen. Gift of lening Doe je mbo niveau 1 of 2, dan is je studentenreisproduct automatisch een gift. Doe je niveau 3 of 4, dan is je studentenreisproduct een lening (ongeveer 100,- per maand). Haal je binnen 10 jaar een diploma voor minstens niveau 3, dan wordt je reisproduct een gift. Hoelang reisproduct? Als je mbo niveau 1 of 2 doet, krijg je het reisproduct zolang je staat ingeschreven. Doe je niveau 3 of 4, dan krijg je 7 jaar studentenreisproduct. Voor een specialistenopleiding kun je langer krijgen (maximaal 2 jaar extra). Stopzetten Als je geen recht meer hebt op het studentenreisproduct, moet je hem zelf stopzetten. Doe dit uiterlijk op de 5e werkdag van de 1e maand waarin je er geen recht meer op hebt. Je mag vanaf de 1e dag van die maand al niet meer met je studentenreisproduct reizen. Zet je te laat stop, dan kost je dat geld. Stopzetten doe je bij een ophaalautomaat. Lees meer over stopzetten op www. duo.nl. 4 Je ouders Ook voor je ouders zijn een aantal zaken belangrijk om te weten. Kinderbijslag Als je op het mbo zit, ontvangen je ouders tot je 18e kinderbijslag voor jou. Dit verandert niet als je voor je 18e het studentenreisproduct krijgt. 10
Ov-abonnement Misschien reis je op dit moment met een ov-abonnement, of zijn je ouders van plan er een voor je te kopen na de zomervakantie. Houd er dan rekening mee dat jij vanaf 1 januari 2017 kan reizen met het studentenreisproduct. Laat je ouders het ov-abonnement en studentenreisproduct daarom op elkaar afstemmen. DigiD Machtigen Je kunt je ouders machtigen om voor jou zaken te regelen in Mijn DUO. Dit doe je met DigiD Machtigen. Je kunt DigiD Machtigen niet gebruiken voor het koppelen van je studentenreisproduct. Dat moet met je eigen DigiD. 5 Studiefinanciering Het studentenreisproduct is onderdeel van studiefinanciering. Vanaf je 18e kun je ook de andere producten van studiefinanciering krijgen: een basisbeurs, een aanvullende beurs en een lening. Lees alles over studiefinanciering op www.duo.nl. 10 jaar de tijd Doe je mbo niveau 3 of 4, dan heb je 10 jaar de tijd om je studiefinanciering op te gebruiken. Ook moet je binnen 10 jaar je diploma halen. Die 10 jaar begint al te lopen vanaf het moment dat je het studentenreisproduct krijgt. Doe je mbo niveau 1 of 2, dan geldt de termijn van 10 jaar niet.
Zorgverzekering afsluiten of oversluiten Wat moet je weten? Iedereen die in Nederland woont van 18 jaar of ouder moet een eigen zorgverzekering hebben. Omdat er jaarlijks wel wijzigingen zijn in de zorg, maken zorgverzekeraars elk jaar in november hun nieuwe premies en pakketten bekend. Je kunt dan bepalen of je bij je huidige zorgverzekeraar blijft of dat je wilt overstappen naar een andere zorgverzekeraar. Overstappen kan tot en met 31 december. Bij het afsluiten of oversluiten van je zorgverzekering zijn een aantal zaken van belang. Neem je alleen een basisverzekering of sluit je ook een aanvullende verzekering af? En wat doe je met het eigen risico? Kijk naar je persoonlijke situatie en naar je leefstijl. Neem dit mee in de keuze voor een andere ziektekostenverzekering. 12
Basisverzekering en aanvullende verzekering Als je in Nederland woont of werkt, ben je verplicht een basisverzekering af te sluiten. Bovenop je basisverzekering kun je ook een aanvullende verzekering afsluiten. Een aanvullende verzekering vergoedt zorg die niet wordt vergoed vanuit het basispakket. Bijvoorbeeld een extra tandartsverzekering of fysiotherapie. Of het verstandig is om ook een aanvullende verzekering af te sluiten hangt af van je persoonlijke situatie. Ga voor jezelf na welke zorg je nodig hebt en bepaal aan de hand daarvan of en zo ja, welke aanvullende verzekering het best bij je past. Eigen risico Iedereen heeft een verplicht eigen risico van 385. Dat betekent dat je de eerste 385 die je aan zorgkosten maakt, zelf moet betalen. Pas daarna betaalt je zorgverzekeraar de kosten. Kosten die niet onder het eigen risico vallen en dus altijd volledig vergoed worden zijn: Bezoek aan de huisarts of huisartsenpost Verloskundige en kraamzorg De wijkverpleegkundige Nationale bevolkingsonderzoeken zoals borstkankeronderzoek De griepprik voor mensen van 60 jaar of ouder of die lijden aan hart- en vaatziekten, longziekten, diabetes of nieraandoeningen of die een verminderde weerstand hebben door medische behandeling, zoals chemotherapie Zorg die wordt vergoed vanuit je aanvullende verzekering(en) Je kunt er voor kiezen om je eigen risico vrijwillig te verhogen. Dit kun je doen als je verwacht dat je in het komende jaar weinig zorgkosten zult hebben. Let op: je loopt dan wel het risico dat als je wel zorg nodig blijkt te hebben, je een groter deel zelf moet betalen! In ruil voor het risico dat je loopt, betaal je minder premie. Stappenplan Bepaal welke zorg je nodig denkt te hebben komend jaar. Wil je alleen de basisverzekering of ook een aanvullende verzekering? Bepaal of je een hoger eigen risico wilt dan dat wettelijke verplicht is. Vergelijk zorgverzekeraars om te bepalen welke zorgverzekeraar het best bij jou past. Dit kun je doen met behulp van een zorgvergelijker. Deze kun je vinden op het internet, bijvoorbeeld op de site van independer.nl. Vraag Zorgtoeslag aan bij de Belastingdienst. Als student kom je hier waarschijnlijk wel voor in aanmerking. 13
Schuld Ieder geregistreerd persoon van 18 jaar of ouder in Nederland is verplicht een zorgverzekering af te sluiten. Je kan hierin 2 soorten zorgverzekeringen onderscheiden, namelijk de basisverzekering en de aanvullende verzekering. De basisverzekering is verplicht. Voor een aanvullende verzekering kan je zelf kiezen, hiermee verzeker je je tegen kosten die de basisverzekering niet vergoedt. Jezelf verzekeren voor zorg is niet gratis. Net als bij het afsluiten van een telefoonabonnement kan je bij het afsluiten van een zorgverzekering kiezen uit verschillende aanbieders. Voor een basisverzekering ben je als student gemiddeld rond de 92,00 per maand kwijt. Dit wordt de premie genoemd. Er wordt van jou verwacht dat de premie elke maand wordt betaald aan de desbetreffende zorgaanbieder. Je bent aangemeld bij het Zorginstituut Nederland. Wat nu? Boetepremie Wanneer je deze premie 6 maanden of langer niet hebt betaald, word je automatisch afgemeld bij je zorgverzekeraar, maar omdat je verplicht bent om verzekerd te zijn, zal je worden aangemeld bij het Zorginstituut Nederland (ZIN). Vanaf dat moment zal je premie gaan betalen aan het ZIN. Deze premie is hoger dan je gewend bent, een zogeheten boetepremie. Dit houdt in dat je bovenop de gemiddelde premie een boete betaalt. Dit bedrag bedraagt sinds juli 2016 127,91. Er wordt van jou verwacht dat de boetepremie elke maand wordt betaald. Je betaalt dit niet direct aan het ZIN, maar aan het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB). Hier zal je dan ook rekeningen van ontvangen. Soms zullen deze rekeningen in plaats van 127,91, 44,91 bedragen. Dit komt dan, omdat jouw zorgtoeslag van 83,00 wordt ingehouden om al een deel van de boetepremie te betalen. Schuld Als je al 6 maanden je premie niet hebt betaald, heb je een schuld opgebouwd bij je zorgaanbieder. Deze schuld heeft jouw zorgaanbieder vaak doorgestuurd naar een incassobureau of deurwaarder. Zij berekenen hier aanmaningskosten bovenop, ofwel de schuld zal naarmate je niet betaalt hoger worden. LET OP: want soms ligt er ook nog een gedeelte van de schuld bij de zorgaanbieder zelf. 14
Wanneer je de boetepremie niet overmaakt naar het CJIB, zal het CJIB een deurwaarder inschakelen. Ook zij rekenen extra kosten en er kan beslag worden gelegd op bijvoorbeeld je bezittingen of je loon. Hoe kom ik van die boetepremie af? Er zijn verschillende manieren om weer terug te keren naar jouw eigen zorgaanbieder en (lagere) premiebedrag, namelijk: Je hebt de totale (premie) schuld bij de zorgaanbieder afbetaald. Je bent toegelaten tot de wettelijke schuldsanering (WSNP). Je hebt een bijstandsuitkering en jouw gemeente helpt je om uit de regeling te komen. Bovengenoemde punten zijn voor een student zoals jij vaak niet te verwezenlijken. De volgende oplossing is daarom meer op jou van toepassing: Je krijgt hulp bij het aflossen van je schulden. Dit kan via schuldhulpverlening, maar ook bij de budgetcoach bij jou op school. Mocht je naast de schuld bij je zorgverzekering (bijna) geen andere schulden hebben of wil je het graag zelf regelen, dan kan je ook: Een betalingsregeling treffen met je zorgaanbieder of het incassobureau dat jouw zorgaanbieder heeft ingeschakeld. Er wordt dan van je verwacht dat je èn maandelijks het afgesproken aflosbedrag betaalt èn dat je je normale premie weer gaat betalen. Voor de schuld die is ontstaan bij het CJIB zal je later een betalingsregeling moeten treffen. Mocht je meer informatie willen dan kun je bellen met de zorgverzekeringslijn: 0800 64 64 644. Voor begeleiding en advies kun je een afspraak maken of binnenlopen bij de budgetcoach bij jou op school. Voor meer informatie over de budgetcoach kun je naar je mentor of kijken op www.checkjecenten.nl. Meer informatie en tips over de verschillende zorgverzekeringen en het afsluiten hiervan kun je vinden op: www.independer.nl 15
Westerbeek C.O.D. BV Postbus 2088 6802 CB Arnhem CentenZo CentenZo is een uitgave van Westerbeek C.O.D. BV