Deze fietspuzzeltocht gaat door de kernen Delfgauw en Oude Leede van de gemeente Pijnacker-Nootdorp. Het puzzelen zit niet in het vinden van de juiste weg, die is duidelijk aangegeven, maar in het beantwoorden van een 30-tal niet zo moeilijke vragen. De bedoeling is al fietsend en rondkijkend meer te weten te komen over onze gemeente. De vragen zijn opgesteld door het Historisch Genootschap Oud-Pijnacker en de vereniging Noitdorpsche Historiën. Het zal dus vooral gaan over geschiedenis, jaartallen! De puzzeltochten maken duidelijk dat elk dorp en elk buurtschap geschiedenis heeft. Geschiedenis is een vak op school, het is ook alles wat er tot en met gisteren is gebeurd. Daarover kunt u lezen in boeken en in archieven en daarvan ziet u sporen in het landschap: oude wegen en dijken, laaggelegen weiden en plassen. Het verleden is vooral ook zichtbaar aan oude gebouwen, waarvan er in onze gemeente aardig wat zijn aangemerkt als monument. De beschrijving van de tochten en de daarbij gegeven informatie is gericht op scholieren van ± 12 tot ± 16 jaar. Vanzelfsprekend kunnen ook jongeren of ouderen de puzzeltocht maken. En voor de ouders: U zou een familietochtje kunnen organiseren, waarschijnlijk wordt ook uw bekendheid met onze gemeente vergroot. En u wilt de jongsten van het gezelschap vast wel uitleggen dat de allereerste steen niet is gelegd door degene die op de eerste steen is vermeld. Veel plezier met deze leerzame puzzeltocht! Start bij boerderij nu een hoveniersbedrijf - De Zeven Linden aan de Delftsestraatweg 280. 1. Waarom zou die boerderij zo heten?... Dan in oostelijke richting naar de Graaf Willem II laan en die inrijden. Willem II was in de 13 e eeuw graaf van Holland; hij gaf Delft stadsrechten. 2. Links is de Wethouder Sonneveldhof. Hoeveel jaar was Sonneveld wethouder? 3. Rechts de Vreedestraat inrijden. Vreede was 16 jaar burgemeester van? Pas in 1921 is Delfgauw bij de gemeente Pijnacker gekomen. 4. Mijnheer Saaymans Vader was ook heel lang burgemeester. Hoeveel jaar? 5. Bij de Noordeindseweg naar links. Bij nr. 42 staat een heel oude gerestaureerde boerderij, die op 13 sept. is opengesteld. De twee bouwsels met rieten dak, links van de ingang, lijken wel Afrikaanse hutten. Maar het zijn (of waren)? 6. Nr. 56 is een boerderij met een naam; even zoeken waar. Welke naam? Terugfietsen naar Kooltuin. Samengesteld door: Blad 1 van 5
Ongeveer 300 jaar geleden was deze weg er niet, maar heette het hier wel Kooltuinen. Er zal dus wel kool zijn verbouwd. Steenkool had men hier niet. Maar er kwam wel turf uit onze polders! 7. Wat is turf eigenlijk? Naar de Vrederustlaan. Genoemd naar de afgebroken boerderij Vrederust. Het kleine witte huisje, ver links in het krekengebied, was vroeger een molen. Dan de Hoefslag in. Dat oude woord heeft niets te maken met paardenhoeven. Het was een belasting(aanslag) voor een hoeve, speciaal voor de zorg of de kosten van het onderhoud van een dijk, een kade of een sloot. Nu betalen we met z n allen daar iets voor aan het Hoogheemraadschap. 8. Welk hoogheemraadschap zorgt in onze gemeente voor het waterbeheer?... Je komt nu op de Rijskade. Links aan de overzijde is een gemaal, dat het water een flink eind naar boven pompt. In een muur van het gebouw is een gedenksteen aangebracht. Er staan namen op en een datum. 9. In welke maand in 1915 werd de eerste steen gelegd? Vroeger stonden aan de Rijskade en de Overgauwseweg molens. Nu wordt het werk gedaan door elektrische gemalen. Naar de Overgauwseweg. Dus het kruispunt bij de rotonde oversteken. Hier was vroeger een sluisje omdat het water in de vaart naar Delft hoger stond dan het water in de vaart die tot 1970 dwars door Pijnacker liep. Door die sluis konden de boten van Delfgauw naar de Pijnackerse veiling varen, en weer terug. Aan de Overgauwseweg 1 is er een elektrisch gemaal. 10. Uit welke polder pompt dit gemaal het water omhoog? 11. Overgauwseweg nr 50 is een oude boerderij. Naam op het hek. Welke? Verder, aan de linkerkant, ligt de plas van Van Buysen, een overblijfsel van het steken van turf in dit stukje van de polder.waar turf was gewonnen ontstonden plassen. Grote plassen zijn later met molens drooggemalen, het werd weiland. Veel weiland is in onze streek in circa 85 jaar veranderd in kassengebied. 12. En welke naam staat er op het hek van de laatste boerderij aan deze weg? Samengesteld door: Blad 2 van 5
Aan de linkerkant bij de driesprong is de Zuidweg, die vroeger doorliep tot aan de kerk. Deze weg is net als de Overgauwseweg al eeuwen oud. Maar deze fietstocht gaat naar Oude Leede. De Lee of Leede is een veenstroompje; die naam komt in Holland meer voor. Een nieuwe Leede is er niet. In stukken uit circa 1560 staat wonen up de Leede en dat is in de loop der jaren veranderd in Oude Leede. In 1700 noemde men het de Oude Lee Wegh en vond men de weg dus al oud. 13. De boerderij aan de Oude Leedeweg 2 is enkele jaren geleden afgebrand. Op het hek staat de naam van die oude boerderij. Wat luidt deze? 14. Bij de boerderij op nr. 43 zie je vanaf de weg de vensters van de melkkelder. Hoeveel tel je er? 15. Nr 62 was een school. Wanneer is die gebouwd? 16. Even verderop buigt de Oude Leedeweg naar rechts. Links is er een brug. Hoe heet de weg aan de andere kant van de brug? 17. Welke naam heeft het fraaie huis op nr. 193-193a? 18. Nr 195 is een boerderij uit 1889, op 13 sept. opengesteld. De dakrand is mooi versierd met windveren (zo heet dat), wit geverfd en met een streep in een andere kleur. Welke kleur? 19. Aan het eind van de Oude Leedeweg kom je aan een driesprong. De weg naar links gaat naar een natuurgebied. Hoe heet dat? De fietstocht gaat terug naar Delfgauw over de Zuideindseweg. 20. Welke vreemde naam staat bij nr. 114 op het grote hek? Zou men daar veel honden hebben? Een hond (of hont) is een oude maat voor de oppervlakte van land; de grootte daarvan was niet overal gelijk. Misschien zie je ergens aan de rechterkant van de weg langs de sloot een bordje met 1130 m erop en wil je weten wat dat zou kunnen zijn. De Zuideindseweg is een heel oude weg. Sommige boerderijen liggen een eind van de weg af, aan een laantje. Dat is uit de tijd toen rond 1100 dit land werd ontgonnen. Het was toen een drassige wildernis en men bouwde de houten boerenhoeven op de droogste plaatsen. Enkele eeuwen later is het land droger geworden omdat er molens kwamen en meer sloten en dijken. De boeren kregen meer inkomsten en de oude behuizingen werden vervangen door stenen boerderijen. Samengesteld door: Blad 3 van 5
Het laantje dat naar de boerderij Veelust gaat (nr.57) heette eertijds Ruyvense Laen. Aan de linkerkant is er het recreatiegebied Ruyven. Eeuwen geleden was dit het land van de Heren van Ruyven. 21. Bij nr 45 is ook zo n laantje. Dat gaat naar de boerderij Vogelsang. Toch hoor je er geen nachtegalen. Heeft de naam te maken met andere vogels? 22. Wat is er nou toch met die 1130 meter? De boerderij op nr 39 heet Oostrijk. Waarom de boerderij die hier ooit heeft gestaan die naam heeft gekregen is niet bekend. Het gebied ten oosten van de Schie wordt wel het Oostland genoemd, zoals er ook een Westland is. Of wilden de vroegere bewoners misschien aangeven dat het aan de oostkant van de weg is? Of kwamen ze uit Oostenrijk? Op deze vraag hoef je geen antwoord te geven. 23. Hoeve Oostrijk is een stoeterij. Welke dieren zijn er dan in de stallen? Kijk even naar de op wat hogere grond gelegen Willemshoeve (nr.27). Het voorste gedeelte onder het rieten dak staat hier zeker al 350 jaar! 24. Op nr. 25 zie je op het hek geen koeien, maar nogal wilde? Tegenover nr 25 is er een fietspad naar de nieuwbouwwijk Emerald. 25. Wat betekent het woord Emerald? Dit is het einde van de fietspuzzeltocht. We hopen dat je genoten hebt van al het fraais onderweg. Samengesteld door: Blad 4 van 5
ANTWOORDFORMULIER Vraag 1... Vraag 14... Vraag 2... Vraag 15... Vraag 3... Vraag 16... Vraag 4... Vraag 17... Vraag 5... Vraag 18... Vraag 6... Vraag 19... Vraag 7... Vraag 20... Vraag 8... Vraag 21... Vraag 9... Vraag 22... Vraag 10... Vraag 23... Vraag 11... Vraag 24... Vraag 12... Vraag 25... Vraag 13... Samengesteld door: Blad 5 van 5