Sellingen, 15 april 2016 Onderwerp: rapportage 1 e kwartaal situatie Ter Apel Geachte leden van de raad, Tijdens uw vergadering van 23 februari 2016 heb ik toegezegd u periodiek van informatie te voorzien over de stand van zaken met betrekking tot de situatie in (het centrum) van Ter Apel. Met de voorliggende eerste kwartaalrapportage geef ik gevolg aan deze toezegging en breng ik u op de hoogte van een aantal (cijfermatige) ontwikkelingen. Tevens treft u als bijlage een door mij op 5 april jl. ontvangen brief aan, waarin van de zijde van de politie antwoord wordt gegeven op een aantal door u gestelde vragen in uw reactiebrief van 25 februari 2016. Algemeen In algemene zin valt de eerste indruk van het effect van de genomen (politie)maatregelen op de situatie in Ter Apel als volgt te kenschetsen: - de samenwerking, met de politie in een stevige en zichtbare regierol, is geïntensiveerd en wordt meer en meer voorzien van sluitende afspraken tussen betrokken partijen. Voor zover er in de afgelopen periode sprake was van overlast gevende situaties, is er snel en adequaat gereageerd door betrokkenen. - er is nog onvoldoende sprake van een kentering in de cijfers (zie verder in deze rapportage). Vastgesteld is dat er voor wat betreft het daderprofiel een duidelijke relatie is met de instroom van de zogenaamde veilige landers. Inmiddels is de afspraak gemaakt dat deze doelgroep wordt verspreid over diverse opvanglocaties in Nederland. De conclusie is dat een aantal zaken (nog) blijvend aandacht behoeven. In het vervolg van deze rapportage ga ik hier nader op in. Samenwerkende partijen Hierna wordt een overzicht gegeven van de verschillende samenwerkingspartners die op dit moment in Ter Apel een actieve (toezichthoudende of ondersteunende) rol hebben in de openbare ruimte. Hierbij wordt tevens kort ingegaan op de verschillen in rollen en bevoegdheden, waarmee wordt voldaan aan het verzoek van de fractie van de PvdA om dit nader te duiden. Politie De politie staat voor de handhaving van de openbare orde en voor de hulpverlening onder het gezag van de burgemeester. Het is vanuit deze taak dat de politie in de afgelopen 1
periode stevig de regie in handen heeft genomen; zij sturen de ketenpartners in de openbare ruimte aan en verzorgen de communicatie. Buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) De BOA wordt door de gemeente ingezet. De BOA heeft opsporingsbevoegdheden en heeft als voornaamste taak handhaving van de blauwe zone. Daarnaast levert de BOA ook een bijdrage in het terugdringen van overlast. Trigion Trigion wordt door het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) ingehuurd om beveiligingswerkzaamheden te verrichten op het opvangcentrum. Dynamisch Blauw Naast de werkzaamheden op het opvangcentrum wordt inhoud gegeven aan de afspraak uit de bestuursovereenkomst, dat het COA medewerk(st)ers de rol van stadswacht laat vervullen in het winkelgebied en tussen de Ter Apelervenen en het centrum. Trigion heeft de invulling van deze afspraak ondergebracht bij PTO Diensten / PTO Educatie & Advisering BV(PTO). De invulling via het concept Dynamisch Blauw is een vervolg op Gastvrij Ter Apel. Het verschil is dat Gastvrij Ter Apel werd ingezet door de gemeente en Dynamisch Blauw door het COA. Dynamisch Blauw bestaat uit 2 teams van 2 personen die zich bewegen in het centrum en tussen de Ter Apelervenen en het centrum. De teams, begeleidt door een praktijkopleider van PTO, worden gevormd door kandidaten die de opleiding tot beveiliger of facilitair medewerker MBO niveau 2 volgen. Op deze wijze worden hostmanship en beveiliging gecombineerd. De medewerkers van Dynamisch blauw hebben overigens dezelfde rechten als iedere burger. Burger Preventie Team Ter Apel (BPT-T) Het BPT-T is een burgerinitiatief en fungeert als extra oren en ogen in het dorp Ter Apel. Ook de medewerkers van het BPT-T hebben dezelfde rechten als iedere burger. BPT-T Het BPT-T levert in de ogen van de politie een aanvullende bijdrage in de samenwerking als ogen en oren (observerende taak) van Ter Apel. Op 16 maart 2016 heb ik conform de met u gemaakte afspraak samen met de teamchef een gesprek met het BTP-T gevoerd. Naast het uitspreken van waardering hebben we afgesproken nieuwe afspraken te willen maken. Cruciaal hierbij is dat het BPT-T zich houdt aan zijn observerende taak en van hieruit informatie doorgeeft waarmee de politie vervolgens gericht kan surveilleren en toezicht houden. Overigens heeft de wijkagent op dit moment reeds korte communicatielijnen met het BPT-T en verloopt de onderlinge samenwerking steeds beter. Gelet hierop kan worden volstaan met het schriftelijk vastleggen van de werkafspraken tussen BPT-T en politie. De vorm waarin dit gebeurt en de exacte formulering van genoemde afspraken zijn op 14 april jl. in de driehoek (OM, politie, gemeente) afgestemd en als bijlage toegevoegd aan deze rapportage. In overleg met het BPT-T wordt e.e.a. op korte termijn geëffectueerd. 2
Dienstverlening politie/huisvesting Graag verwijs ik naar de brief van de politie als het gaat om de inhoud van de dienstverlening in Ter Apel in reactie op de door u gestelde vragen. Ten aanzien van de huisvesting kan aanvullend worden opgemerkt dat op dit moment de laatste acties plaatsvinden om het bureau zijn volledige functionaliteit te geven. De politie is hierbij afhankelijk van leveranciers maar verwacht binnen een maand volledig operationeel te zijn. Ter Apel in cijfers In deze kwartaalrapportage informeer ik u over de cijfermatige ontwikkelingen met betrekking tot winkeldiefstallen in Ter Apel, woninginbraken in Ter Apel en registraties in het opvangcentrum te Ter Apelervenen. De cijfers zijn vervolgens per categorie voorzien van een nadere duiding door de politie. Winkeldiefstallen Aangiften winkeldiefstallen Ter Apel Januari Februari Maart 12 15 24 Het beeld van de registraties winkeldiefstal in de afgelopen drie maanden alsmede het beeld van de ontwikkeling in meerjarig perspectief, kan op meer visuele wijze als volgt worden weergegeven: 2.5.2. Winkeldiefstal Misdrijven (stuur) progn afgelopen 3 maanden w erkgebied 2014 2015 2016 verschil 2 jr terug vorig huidig verschil Ommelanden-Oost 60 247 238-3,6% 8 60 51-15,0% 2.5.2. Winkeldiefstal Misdrijven (stuur) 2016 w erkgebied jan feb mrt Ommelanden-Oost 12 15 24 Waar in bovenstaande tabellen de term Ommelanden-Oost staat, betreft het de registraties van Ter Apel. 3
Duiding - De genoemde cijfers zijn geen statisch gegeven. Cijfers kunnen wijzigen omdat er bijvoorbeeld op een later moment aangifte wordt gedaan. - In een aantal gevallen is er sprake van een verzamelaangifte (aangifte van diefstal van meerdere producenten over een langere periode, bv. na aantreffen lege verpakking) of een aangifte waarbij wel daderindicatie is (veelal door beelden), maar onderzoek niet leidt tot vaststelling identiteit van de verdachte(n). - Winkels waar de meeste diefstallen plaatsvinden, aangifte wordt gedaan en aanhoudingen worden verricht zijn de Action en de Aldi. In iets mindere mate de Kruidvat en de Jumbo. Een enkele keer de Hema, COOP en sporadisch een andere winkel. Veelal gaat het om producten voor eigen gebruik. 4
Conclusie: De registraties winkeldiefstal vragen om blijvende aandacht en inzet van betrokken partijen. In dit kader is inmiddels afgesproken dat de teams van Dynamisch Blauw gericht ingezet gaan worden in de winkels. De verwachting is dat hiervan een preventieve werking uitgaat. Daarnaast vindt in mei 2016 een gesprek plaats met de winkeliers in Ter Apel waarbij de aanpak van winkeldiefstallen aan de orde komt. Woninginbraken Aangiften woninginbraken Ter Apel Januari Februari Maart 1 5 7 Duiding - Niet alle woninginbraken zijn voltooide inbraken. Van de 13 inbraken (incidentcode gekwalificeerde diefstal uit woning ) zijn er vijf pogingen. De wijken t Heem en Rundezoom springen er uit, in beide wijken vond drie keer een woninginbraak plaats. - Er is geen daderindicatie, dus ook geen duiding richting een directe relatie met het opvangcentrum. - Op mijn buurt via de website www.politie.nl staat voor Ter Apel bij woninginbraak dan wel poging tot woninginbraak het aantal van zestien (peildatum 12-4-2016). Het verschil is te verklaren omdat de cijfers in de tabel gekwalificeerde (strafverzwarende omstandigheden) diefstallen zijn en op de website niet. Op dit moment is er (nog) geen trend zichtbaar, maar wel zijn de cijfers sinds 1 april 2016 licht stijgend. Aanleiding om projectmatig bij iedere woninginbraak of poging tot woninginbraak forensisch onderzoek te verrichten. Registraties opvangcentrum te Ter Apelervenen Registraties opvangcentrum te Ter Apelervenen Januari Februari Maart 31 67 60 Duiding - om een zuiver beeld te krijgen van het daadwerkelijk aantal feiten op het centrum, dienen de in de tabel aangegeven feitelijke systeemregistraties om twee redenen gecorrigeerd te worden: onder de genoemde aantallen vallen registraties die niet direct aan het opvangcentrumzijn te koppelen zoals: - aanhouding verdachte door ander korps - verkrachting, echter op de reis naar Ter Apel en pas in Ter Apel gemeld - assistentie bijzondere dienst, bv medische ondersteuning - incidenten Penitentiaire Inrichting er zijn feiten die door de wijze van registratie meerdere keren in beeld komen 5
Na deze correctie is de conclusie dat 20% van de in de tabel aangegeven getallen de juiste weergave vormt van het aantal incidenten dat heeft plaatsgevonden. Hierbij gaat het dan om betekenisvolle incidenten als poging tot zelfdoding, steekpartij, bedreiging en vechtpartij. Overige zaken Tot slot wil ik in deze rapportage nog de volgende zaken onder uw aandacht brengen. Aanrijtijden politie bij noodgevallen(prio 1): Onlangs heeft u in de media kunnen lezen dat de politie in 2015 in de gemeente Vlagtwedde bij 50,4 % van de noodgevallen te laat was. De zelf opgelegde norm van de landelijke politie is dat de politie bij niet meer dan 10 procent van de noodgevallen te laat mag zijn. Naar aanleiding van deze berichtgeving is een analyse gemaakt van de overschrijdingen van de aanrijtijden met code prio 1 voor de periode oktober en november 2015 in onze gemeente. Na analyse blijkt dat er een aantal factoren meespelen: In enkele gevallen gaat het om een eenheid die zich niet kan statussen (het middel waarmee de tijd tussen aanrijdend en ter plaatse wordt gemonitord) en die wel (ruim) op tijd aanwezig was. Te denken valt hierbij aan de inzet van de wijkagent bij een prio 1 melding. In een enkel geval is er niet gestatust, terwijl de eenheid wel op tijd aanwezig was. In enkele gevallen gaat het om een prioriteit ten behoeve van andere diensten (brandweer en ambulance). Veelal is het een combinatie van de tijd die de intake kost (melding bij de meldkamer) en de aanrijtijd waardoor een kleine overschrijding plaats vindt, terwijl de aanrijtijd binnen de 15 minutengrens ligt. Ondanks deze analyse is mijn conclusie dat het percentage te hoog is en hiermee een extra argument op tafel ligt voor de 24-uursbezetting van het politiebureau. In dit kader bent u geïnformeerd over de extra inzet van de politie in Ter Apel. Sinds 1 maart 2016 is met de stationering van de noodhulpeenheid gestart. Hiermee lijkt het probleem van de aanrijtijden opgelost. Overlastgevende bewoners Aan een structurele oplossing voor overlastgevende bewoners wordt gewerkt. Voor asielzoekers uit landen waarvan bekend is dat er veel oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van (geldelijke) terugkeervoorzieningen, zijn deze voorzieningen door het Ministerie beëindigd of versoberd. Daarnaast heeft het COA in het veiligheidsoverleg van 4 april jl. aangegeven intern te zullen onderzoeken of overlastgevende personen in een eerder stadium over opvangcentra elders in het land kunnen worden verspreid. Eind maart heeft Staatssecretaris Dijkhoff laten weten dat hij een aparte sobere opvangvoorziening wil creëren voor overlastgevende asielzoekers (bijv. dagelijkse meldplicht, schrappen van zakgeld, verplichte deelname aan bijeenkomsten die gericht zijn op gedragsverandering). Op deze manier worden zij geïsoleerd en gestraft voor hun gedrag en kunnen andere asielzoekers veilig in de opvang blijven. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan de wens van de Tweede Kamer 6
Tot slot Ik hoop dat u zich met deze eerste kwartaalrapportage een voldoende beeld kunt vormen met betrekking tot de huidige stand van zaken in Ter Apel. Hoewel het uitgangspunt is om u ieder kwartaal over de situatie te rapporteren, zal ik u uiteraard van tussentijdse informatie voorzien als ontwikkelingen daartoe aanleiding geven. Met vriendelijke groet, mevrouw L.A.M. Kompier, burgemeester 7