Deelreglement Nederlandse Opleiding voor Vastgoedmanagement (NOVAM) Uitgave: augustus 2010
3 1 Algemeen Naam : Reed Business Opleidingen/NOVAM Adres : H.A. Lorentzstraat 1a te Zwijndrecht Aard : Thematisch ingerichte mondelinge bijeenkomsten Naast dit reglement is het Examenreglement Koninklijke PBNA (A2000) van toepassing. 2 Doelstellingen Het werkveld van de vastgoedprofessional is breed en complex. Strategisch, bedrijfsmatig en trefzeker handelen zijn van cruciaal belang. Iedere vastgoedprofessional die een managementfunctie bezet of ambieert, dient het gehele vastgoedproces te kunnen overzien. NOVAM biedt deze integrale visie. De NOVAM kent de volgende algemene leerdoelstellingen: - Ontwikkelen van een brede marktgerichte visie op het totale vastgoedproces; - Kennis verwerven van de verschillende onderdelen van het vastgoedproces; - Ontwikkelen tot een volwaardig gesprekspartner en zich kunnen verplaatsen in de rol van uiteenlopende actoren uit het werkveld van de vastgoedprofessional; - Onderkennen van de laatste ontwikkelingen binnen de vastgoedmarkt en deze vertalen naar het ondernemingsbeleid. 3 Opleiding 3.1 Algemeen De NOVAM is opgesplitst in drie themablokken. Ieder themablok wordt afgesloten met een schriftelijk tentamen. De opleiding wordt overkoepelend afgesloten met een afstudeercasus. De opleiding is bij Reed Business Opleidingen bekend onder de codes NOVAM1 (Basis Vastgoedmanagement), NOVAM2 (Financieel vastgoedmanagement) en NOVAM3 (Vastgoedmanagement Toegepast). Het met voldoende resultaat afgesloten hebben van de tentamens Basis, Financieel en Toegepast Vastgoedmanagement, in combinatie met een voldoende resultaat behaald over de afstudeercasus, geven recht op het overkoepelend diploma NOVAM. Om in aanmerking te komen voor het overkoepelende diploma moet de gehele opleiding binnen 5 jaar zijn afgerond, waarbij geteld wordt vanaf de eerste lesbijeenkomst. Een kandidaat heeft recht op het diploma als hij of zij het examen met minimaal voldoende resultaat heeft afgerond, als hij of zij minimaal 80% van de lesbijeenkomsten van Reed Business Opleidingen heeft bijgewoond en als hij of zij de praktijkcase met een voldoende beoordeling heeft afgerond. De NOVAM bestaat uit 64 dagdelen en kent 450 studiebelastinguren. Onderstaand een overzicht per themablok per module.
Vastgoedmanagement Toegepast Financieel vastgoedmanagement Basis Vastgoedmanagement 4 Themablok Modules Dagdelen Studiebelastinguren* klassikaal studie Inleiding Vastgoed 2 6 1 Communicatie & Onderhandelen 3 9 2 Economie en Ruimte 4 12 12 Marktontwikkelingen 4 12 12 Grondexploitatie 2 6 6 Milieu & Bodem 2 6 6 Publiekrecht Vastgoed 4 12 15 Privaatrecht Vastgoed 4 12 15 Stedenbouw met excursie 2 6 2 Tentamen Basis Vastgoedmanagement 1 3 33 Vastgoedberekenen 6 18 24 Herbestemming & herontwikkeling 2 6 2 Stadsgeografische herontwikkeling excursie 2 6 2 Tentamen Financieel Vastgoedmanagement 1 3 11 Introductie afstudeercasus met excursie 2 6 2 Samenwerken tussen overheden en private partijen 2 6 6 Aanbesteden 1 3 3 Bouwproces 1 3 3 Presentatietechnieken 2 6 2 Procesmanagement 5 15 2 Marketing 2 6 6 BTW en overdrachtsbelasting 2 6 6 Portfoliomanagement 2 6 6 Assetmanagement 2 6 6 Werkstukbespreking 2 6 40 Tentamen Vastgoedmanagement Toegepast 1 3 13 Presentatie afstudeercasus 1 3 20 *= De studiebelastinguren worden bepaald door de klassikale bijeenkomsten (3 uur per dagdeel) waarbij wordt opgeteld de uren voorstudie. De uren voorstudie zijn in principe gelijk gesteld aan de contacturen. Hiervan wordt afgeweken wanneer modules zeer theoretisch van aard zijn, of andersoortige voorbereiding verlangen (opdrachten), of geen tentamenstof bevatten.
5 3.2 Vereiste voorkennis Deelnemers dienen bij instroom te beschikken over een relevant HBO-diploma. Hierbij valt te denken aan economische en juridische HBO-opleidingen en technische opleidingen welke betrekking hebben op vastgoed. Een deelnemer die niet in het bezit is van een HBO diploma kan worden toegelaten, mits hij beschikt over minimaal 3 jaar relevante werkervaring. Dit dient te worden aangetoond met behulp van een actueel c.v. en getuigschrift van de werkgever. Wanneer twijfel bestaat over de toelating van een deelnemer bepaalt de productcoördinator van Reed Business Opleidingen/NOVAM in overleg met de Adviescommissie NOVAM of toelating mogelijk is. De mate van praktijkgericht vereist dat tijdens de opleiding de deelnemer voor minimaal 3 dagen per week werkzaam is in een functie die toepassing van het tijdens de opleiding geleerde toe laat. 3.3 Vrijstelling voor delen van de opleiding De examencommissie verleent uitsluitend vrijstelling voor het tentamen Financieel Vastgoedmanagement en van aanwezigheid voor de dagdelen van de module Vastgoedberekenen van themablok Financieel Vastgoedmanagement op basis van het diploma Vastgoedberekenen met spreadsheets. Dit diploma wordt eveneens uitgegeven door de Koninklijke PBNA (DR-VBS-X). 3.4 Tentamens De drie themablokken worden ieder afgesloten met een tentamen. Bij de indeling van de vragen in het tentamen (taxonomie) wordt uitgegaan van de taxonomie van Bloom. Bloom onderscheidt 6 niveaus waarop denkprocessen kunnen worden geclassificeerd. Deze niveaus zijn hiërarchisch. Bijvoorbeeld: om kennis goed te kunnen toepassen (niveau 3) moet iemand beschikken over de juiste informatie (niveau 1) en moet iemand die informatie goed kunnen begrijpen (niveau 2). Gezien het post-hbo niveau van NOVAM wordt met name getentamineerd op niveau 3 t/m 6. 1. Kennis (knowledge): verwijst naar het vermogen om feiten weer te geven, hetgeen niet noodzakelijkerwijs betekent dat deze feiten ook begrepen worden. 2. Begrip (comprehension): verwijst naar het vermogen om de verworven informatie te begrijpen en te interpreteren. 3. Toepassing (application): verwijst naar het vermogen om het geleerde te gebruiken in nieuwe situaties ofwel ideeën en concepten te benutten in het oplossen van vraagstukken. 4. Analyse (analysis): verwijst naar het vermogen om informatie op onderdelen uit te splitsen en de onderliggende verbanden te leggen. 5. Synthese (synthesis): verwijst naar het vermogen om onderscheiden kennis/kunde samen te voegen. 6. Evaluatie (evaluation): verwijst naar het vermogen om binnen een gegeven context de waarde van bepaalde kennis/kunde te beoordelen. 3.5 Afstudeercasus De opleiding wordt afgesloten met een afstudeercasus. De afstudeercasus bestaat uit een feitelijke en actuele opgave, bijvoorbeeld voor een binnenstedelijke of landelijke (her)inrichting of andere gebiedsontwikkeling. De opgave wordt gepresenteerd bij aanvang van het themablok Toegepast Vastgoedmanagement. Gedurende het Themablok wordt de casus in groepjes uitgewerkt. De uitgewerkte casus wordt schriftelijk ter beoordeling ingediend en gepresenteerd na het tentamen Vastgoedmanagement Toegepast.
6 4 Toetsprotocollen 4.1 Themablok 1, Basis vastgoedmanagement 4.1.1 Vrijstelling De examencommissie verleent geen vrijstelling voor de toets. 4.1.2 Toetsorganisatie Kandidaten kunnen deelnemen aan een centraal georganiseerd examen of een afspraak maken voor een individueel examen. 4.1.3 Aanmelding Indien kandidaten willen deelnemen aan het centraal of individueel examen, dienen zij zich aan te melden bij PBNA volgens de procedure vermeld in het Examenreglement Koninklijke PBNA (A2000). 4.1.4 Geldigheidsduur diploma De geldigheidsduur van het diploma is onbeperkt. 4.1.5 Opnieuw afleggen van toetsen Voor herkansing van de toets, zie het Examenreglement Koninklijke PBNA, A2000. Indien u een tentamen niet behaalt mag u maximaal 2 hertentamens maken, daarna zult u het themablok opnieuw moeten volgen. 4.1.6 Toetsvorm De toets wordt schriftelijk afgenomen. 4.1.7 Toetsduur De toets heeft een duur van 180 minuten. 4.1.8 Vraagvorm en aantal vragen De toets bestaat uit 25 vragen waarvan maximaal 10 meerkeuze vragen. 4.1.9 Taxonomie Module Aantal NOVAM1, Basis Vastgoedmanagement vragen kennis begrip toepassing analyse synthese evaluatie Inleiding Vastgoed 3 0 3 0 0 0 0 Economie en Ruimte 4 0 2 2 0 2 0 Marktontwikkelingen 4 0 1 1 1 1 0 Grondexploitatie 2 0 1 1 0 0 0 Milieu & Bodem 2 0 0 2 0 0 0 Publiekrecht Vastgoed 5 0 1 1 3 0 0 Privaatrecht Vastgoed 5 0 1 1 3 0 0 Totaal 25 0 7 8 7 3 0 De modules Communicatie & Onderhandelen en Stedenbouw worden niet getentamineerd. Voor deze modules geldt een 100% aanwezigheidsplicht. 4.1.10 Cesuur Er wordt een cesuur van 55% gehanteerd, dit wil zeggen, dat de kandidaat is geslaagd, indien er minimaal 55 punten worden behaald.
7 4.1.11 Materialen tijdens de toets Tijdens de toets mag de kandidaat uitsluitend wetteksten raadplegen in boekvorm of geprint. De kandidaat dient dit materiaal zelf mee te nemen. 4.1.12 Eindtermen Na afloop van het themablok Basis Vastgoedmanagement is de deelnemer in staat: - Het functioneren van de vastgoedsector te beschrijven (kennis); - Economische en ruimtelijke ontwikkelingen op Europees, nationaal, regionaal en lokaal niveau te benoemen (kennis); - Een SWOT analyse voor een vastgoedlocatie aan de hand van economische en ruimtelijke ontwikkelingen op te stellen (synthese); - Onderhandelingsstijlen, afhankelijk van doel en situatie, in gesprekken toe te passen (toepassen); - Factoren die de vastgoedmarkten bepalen te identificeren (begrip); - Wensen van de vastgoedgebruiker en eigenaar in kaart te brengen (synthese); - Grondbeleid en grondexploitatie te beschrijven (kennis); - De milieuaspecten die van invloed zijn op het vastgoedproces te bepalen (toepassen); - De effecten van bodemverontreiniging, - onderzoek en sanering op het vastgoedproces te bepalen (toepassen); - De publiekrechtelijke regelgeving in het vastgoedproces te analyseren (analyse). - Het privaatrecht, met name zakelijke en persoonlijke rechten, het overeenkomstenrecht en ondernemings- en samenwerkingsvormen, op het vastgoedproces toe te passen (toepassen); - De invloed van jurisprudentie en Europese regelgeving op het vastgoedproces te onderscheiden (begrip).
8 4.2 Themablok 2, Financieel Vastgoedmanagement 4.2.1 Vrijstelling De examencommissie verleent uitsluitend vrijstelling voor het tentamen Financieel Vastgoedmanagement en van aanwezigheid voor de dagdelen van de module Vastgoedberekenen van themablok Financieel Vastgoedmanagement op basis van het diploma Vastgoedberekenen met spreadsheets. Dit diploma wordt eveneens uitgegeven door de Koninklijke PBNA. 4.2.2 Toetsorganisatie Kandidaten kunnen deelnemen aan een centraal georganiseerd examen of een afspraak maken voor een individueel examen. 4.2.3 Aanmelding Indien kandidaten willen deelnemen aan het centraal of individueel examen, dienen zij zich aan te melden bij PBNA volgens de procedure vermeld in het Examenreglement Koninklijke PBNA (A2000). 4.2.4 Geldigheidsduur diploma De geldigheidsduur van het diploma is onbeperkt. 4.2.5 Opnieuw afleggen van toetsen Voor herkansing van de toets, zie het Examenreglement Koninklijke PBNA, A2000. Indien u een tentamen niet behaalt mag u maximaal 2 hertentamens maken, daarna zult u het themablok opnieuw moeten volgen. 4.2.6 Toetsvorm De toets wordt digitaal afgenomen. De vraagstukken worden bij aanvang van het tentamen uitgereikt op USB-stick. Na afloop van het tentamen dient men de uitwerkingen op dezelfde USBstick in te dienen. Omdat de wijze waarop iets berekend is duidelijk moet worden vermeld, inclusief relevante tussenuitkomsten, wordt ook uitwerkpapier uitgereikt. Het uitwerkpapier dient mede ingeleverd te worden, opdat de corrector kan nagaan hoe de computerberekeningen tot stand gekomen zijn. 4.2.7 Toetsduur De toets heeft een duur van 150 minuten. 4.2.8 Vraagvorm en aantal vragen De toets bestaat uit 20 open vragen. In het totaal zijn 100 punten te behalen. 4.2.9 Taxonomie Module Aantal NOVAM2, Financieel Vastgoedmanagement vragen kennis begrip toepassing analyse synthese evaluatie Vastgoedberekenen 20 0 0 8 6 4 2 Totaal 20 0 0 8 6 4 2 De modules Herbestemming & Herontwikkeling en de Stadsgeografische excursie worden niet getentamineerd. Voor deze modules geldt een 100% aanwezigheidsplicht. 4.2.10 Cesuur Er wordt een cesuur van 55% gehanteerd, dit wil zeggen, dat de kandidaat is geslaagd, indien er minimaal 55 punten worden behaald.
9 4.2.11 Materialen tijdens de toets Tijdens de toets mag de kandidaat de syllabus Vastgoedberekenen en het boek Vastgoed, rekenen met Spreadsheets inzien. De kandidaat dient dit materiaal zelf mee te nemen. Van de deelnemer wordt verwacht dat hij/zij zelf een laptop meeneemt naar het tentamen. Het tentamen wordt op USB-stick uitgereikt en dient tevens op USB-stick ingediend te worden. 4.2.12 Eindtermen Na afloop van het themablok Financieel Vastgoedmanagement is de deelnemer in staat: - kansen en bedreigingen te herkennen en deze te vertalen naar financiële consequenties (begrip); - rekenkundige begrippen zoals BAR/NAR waarderingen en de DCF methode toe te passen op het rendement van het vastgoedproces (toepassen); - cashflowschema s te ontwerpen (toepassen); - residuele grondwaarden te beoordelen (analyseren); - vastgoedmanagement scenario s op financiële merites te beoordelen (analyseren); - een (onderbouwing voor een) exploitatieopzet waarbij de effecten van financiering met vreemd vermogen op het eigen vermogen inzichtelijk worden gemaakt te ontwerpen (synthese); - vastgoedoplossing voor de eigenaar en gebruiker van vastgoed, inclusief een exploitatieberekening te ontwerpen (synthese); - te adviseren over de effecten op het rendement en actoren om te komen tot projectoptimalisatie van (her)ontwikkelingstrajecten (synthese); - financiële haalbaarheidsanalyse van (her)ontwikkelingsprojecten te beoordelen (evaluatie).
10 4.3 Themablok 3, Vastgoedmanagement Toegepast. 4.3.1 Vrijstelling De examencommissie verleent geen vrijstelling voor de toets. 4.3.2 Toetsorganisatie Kandidaten kunnen deelnemen aan een centraal georganiseerd examen of een afspraak maken voor een individueel examen. 4.3.3 Aanmelding Indien kandidaten willen deelnemen aan het centraal of individueel examen, dienen zij zich aan te melden bij PBNA volgens de procedure vermeld in het Examenreglement Koninklijke PBNA (A2000). 4.3.4 Geldigheidsduur diploma De geldigheidsduur van het diploma is onbeperkt. 4.3.5 Opnieuw afleggen van toetsen Voor herkansing van de toets, zie het Examenreglement Koninklijke PBNA, A2000. Indien u een tentamen niet behaalt mag u maximaal 2 hertentamens maken, daarna zult u het themablok opnieuw moeten volgen. 4.3.6 Toetsvorm De toets wordt schriftelijk afgenomen. 4.3.7 Toetsduur De toets heeft een duur van 180 minuten. 4.3.8 Vraagvorm en aantal vragen De toets bestaat uit 20 vragen waarvan maximaal 10 meerkeuze vragen. 4.3.9 Taxonomie Module Aantal NOVAM3, Vastgoedmanagement Toegepast vragen kennis begrip toepassing analyse synthese evaluatie Samenw. publiek-privaat 4 0 0 0 2 1 1 Aanbesteden 2 0 0 0 1 1 0 Bouwproces 2 0 0 0 2 0 0 Marketing 4 0 0 2 2 0 0 Btw & overdrachtsbel. 4 0 0 2 2 0 0 Portfoliomanagement 2 0 0 0 0 1 1 Assetmanagement 2 0 0 0 0 1 1 Totaal 20 0 0 4 9 4 3 De modules Procesmanagement en Presentatietechnieken worden niet getentamineerd. Voor deze modules geldt een 100% aanwezigheidsplicht. 4.3.10 Cesuur Er wordt een cesuur van 55% gehanteerd, dit wil zeggen, dat de kandidaat is geslaagd, indien er minimaal 55 punten worden behaald.
11 4.3.11 Materialen tijdens de toets Tijdens de toets mag de kandidaat uitsluitend wetteksten raadplegen in boekvorm of geprint. De kandidaat dient dit materiaal zelf mee te nemen. 4.3.12 Eindtermen Na afloop van het themablok Vastgoedmanagement Toegepast is de deelnemer in staat: - Ruimtelijke ontwikkelingen in praktijksituaties te herkennen (begrip); - De samenwerkingsvormen tussen publieke en private partijen te omschrijven (begrip); - Te anticiperen op van invloed zijnde factoren bij samenwerking tussen publieke en private partijen (toepassing); - De verschillende aanbestedingsvormen te beschrijven (begrip); - De samenhang tussen verschillende fases in het bouwproces te herkennen (begrip); - De rollen van proces- en projectmanagement te onderscheiden (begrip); - Besluitvormingsprocessen binnen het vastgoed te analyseren (analyse); - Een vastgoedoplossing te presenteren (toepassen). - Een concept vastgoedstrategie te ontwikkelen (synthese); - Marketingprincipes op het vastgoedproces toe te passen (toepassen). - Fiscale wet- en regelgeving op het vastgoedproces toe te verklaren (analyse); - De kernbegrippen van portfolio-, property- en assetmanagement te onderscheiden (begrip); - Portfoliomanagement, assetmanagement en property-management te vergelijken en af te zetten (analyseren).
12 4.4 Afstudeercasus 4.4.1 Vrijstelling De examencommissie verleent geen vrijstelling voor de afstudeercasus. 4.4.2 Toetsorganisatie Het afstuderen op basis van de afstudeercasus wordt georganiseerd door NOVAM. De beoordeling wordt doorgegeven aan PBNA. Indien men met een voldoende resultaat afstudeert en de tentamens van de drie themablokken met een voldoende resultaat heeft afgerond, ontvangt met het overkoepelend diploma NOVAM Vastgoedmanagement. 4.4.3 Aanmelding Het afstuderen op basis van de afstudeercasus vormt een vast onderdeel van de opleiding. Men hoeft zich hier dus niet voor aan te melden. 4.4.4 Geldigheidsduur overkoepelend diploma De geldigheidsduur van het overkoepelend diploma is onbeperkt. 4.4.5 Opnieuw afstuderen Herkansing van afstuderen vereist individuele afspraken. Om deze te maken neemt u contact op met Reed Business Opleidingen/NOVAM. 4.4.6 Toetsvorm en Toetsduur Bij aanvang van Themablok 3, vastgoedmanagement Toegepast, wordt de afstudeercasus gepresenteerd. De afstudeercasus bestaat uit een feitelijke en actuele opgave, bijvoorbeeld voor een binnenstedelijke of landelijke (her)inrichting of andere gebiedsontwikkeling. De afstudeercasus wordt ingebracht en toegelicht door de Ontwikkelaar die zich feitelijk en actueel bezig houdt met de opgave. De afstudeercasus dient door de deelnemers uitgewerkt en gepresenteerd te worden. Uitwerking: - De casus wordt in groepjes van 3 tot 5 deelnemers uitgewerkt, gedurende het themablok Vastgoedmanagement Toegepast. - De groepsindeling voor de uitwerking wordt in onderling overleg tussen de deelnemers en de docent vastgelegd zodra de afstudeercasus is ingebracht en toegelicht. - De uitwerking van de afstudeercasus wordt hard copy in 5-voud ingeleverd bij Reed Business Academy, t.a.v. NOVAM, Postbus 415, 3330AK Zwijndrecht, - De deadline van de uitwerking van de afstudeercasus valt na het tentamen van NOVAM3, Vastgoedmanagement Toegepast. - De uitwerking van de afstudeercasus dient minimaal te bevatten: - een visie op de ontwikkeling van de locatie, getoetst aan eventuele andere visies; - een uitwerking van de visie in een plan voor het gebied en gebouw, met daarbij de functionele invulling en financiële onderbouwing; - een beschrijving van het proces van realisatie waarbij vooral organisatie en draagvlak (samenwerkingsvormen op verschillende momenten) van belang zijn. - De uitwerking van de afstudeercasus kent geen voorgeschreven vorm of grootte. Indicatie voor het aantal pagina s: 20-40.
13 Presentatie: - De presentatie van de afstudeercasus wordt gegeven in het voor de uitwerking vastgestelde groepsverband. - Tussen inlevering van de uitwerking en de presentatie van de afstudeercasus vallen minimaal 2 werkweken. De exacte datum wordt u via de elektronische leeromgeving medegedeeld. - De presentatie is gericht op het overbrengen van de kern van het plan: wat betekent de uitwerking van de visie voor het gebied en voor de stad, waarom is het aantrekkelijk voor alle betrokken partijen. Dus geen opsomming van de uitwerking, maar een visuele en audio ondersteuning van wat het beoogde resultaat. - De presentatie duurt maximaal 30 minuten. - Na de presentatie hebben de examinatoren 15 minuten gelegenheid vragen te stellen. 4.4.7 Beoordeling De uitwerking van de afstudeercasus en de presentatie worden tezamen beoordeeld door een vertegenwoordiger van elk van de drie Themablokken en de Ontwikkelaar die in de praktijk eigenaar is van de feitelijke en actuele opgave. De beoordeling vindt plaats na afloop van de presentatie, waarbij alle beoordelaars aanwezig zijn. - De beoordeling van de vertegenwoordigers van de Themablokken beperkt zich tot het geven van een voldoende danwel onvoldoende. - De vertegenwoordigers van de Themablokken baseren hun beoordeling op de mate waarin de deelnemers voldoen aan de algemene leerdoelstellingen van de opleiding, zoals benoemd in 2 Doelstellingen. - De vertegenwoordiger (minimaal 1, maximaal 2 personen) van de Ontwikkelaar bepaalt het cijfer, waarbij een voldoende ligt tussen 5,5-10 en een onvoldoende tussen 1-5,4. - De vertegenwoordiger van de Ontwikkelaar baseert dit cijfer op de mate waarin de groepen blijk geven van een overkoepelende en overtuigende gebiedsvisie.
14 5 Afname 5.1 Eerste afname Het examen kan voor het eerst afgelegd worden op 19 mei 2011. 5.2 Laatste afname Het examen wordt voor het laatst afgenomen [nog niet vastgesteld]. 0712/14