magazine 2012 de fontein goois lyceum sg huizermaat college de brink casparus college vechtstede college gooise praktijkschool a. roland holst college betekenisvol leren sleutel tot schoolsucces uitblinken mag van theatertalent tot vwo+ midden in de maatschappij stage, uitwisseling, praktijkleren
magazine 2012 Gooise Scholen Federatie in 2012 Goede resultaten, betekenisvol leren Voor u ligt het vierde GSF Magazine. Een tijdschrift waarin wij, de acht scholen van de Gooise Scholen Federatie, verantwoording afleggen aan u, onze belanghebbenden. Wij verspreiden dit magazine onder ouders, medewerkers, partners en relaties van onze scholen. U leest hierin hoe onze scholen zich hebben ontwikkeld, wat anderen daarvan vinden en welke resultaten dit heeft opgeleverd. In 2012 hebben onze scholen veel mijlpalen op het gebied van onderwijsvernieuwing en kwaliteit bereikt. Dat is bepaald niet vanzelfsprekend. Het onderwijs staat onder grote druk en ook wij staan voor de ingewikkelde opdracht de onderwijskwaliteit te handhaven terwijl de middelen teruglopen. Bovendien legt de samenleving steeds meer vragen bij het onderwijs neer. Het is een groot compliment aan onze scholen dat zij desondanks zulke COLOFON Gooise Scholen Federatie Magazine 2012 Dit magazine is een uitgave van de Gooise Scholen Federatie. Het biedt een terugblik in woord en beeld op inzet voor en opbrengst van het achterliggende schooljaar. Met dit magazine legt de Gooise Scholen Federatie verantwoording af aan een breed publiek. Dit magazine wordt aan 8500 relaties beschikbaar gesteld in digitale/gedrukte vorm. Tekst Truus Groenewegen Suzanne Visser Ontwerp & fotografie bakker+co, Amsterdam Drukwerk Graficiënt, Almere Met dank aan alle geïnterviewde leerlingen en medewerkers. Gooise Scholen Federatie Burgemeester de Bordesstraat 82 1404 GZ Bussum Postbus 50 1400 AB Bussum 035 692 67 00 info@gsf.nl www.gsf.nl goede resultaten hebben behaald. De onderwijskwaliteit is hoog gebleven, de eindexamenresultaten van onze leerlingen stemmen tevreden en wij zijn positief over het aantal leerlingen dat zich heeft aangemeld. Gezamenlijk hebben wij als Gooise Scholen Federatie in 2012 ook grote stappen gezet. We hebben onze gedeelde ambities verwoord in een strategisch beleidsplan voor de komende jaren, met betekenisvol leren als leidraad. We hebben de GSF Academie opgericht: een vernieuwende vorm van professionalisering waarin medewerkers elkaar scholen en ondersteunen bij hun professionele ontwikkeling. We hebben de schoonmaak op alle scholen maatschappelijk verantwoord georganiseerd. En wij hebben een nieuw model afgesproken voor de verdeling van onze financiële middelen. Mark de Haas en Kees Elsinga De Gooise Scholen Federatie staat er in 2012 goed voor. Dat danken we bovenal aan onze zeer betrokken medewerkers: docenten, onderwijsondersteunend en leidinggevend personeel. We danken het ook aan u, de belanghebbenden bij onze scholen. U houdt ons scherp en helpt ons de relevantie van ons onderwijs te vergroten. Wij vinden het belangrijk dat onze maatschappelijke partners ons helpen ontwikkelen, en wij stimuleren dit ook. Maar uiteindelijk staat of valt ons succes natuurlijk met dat van onze leerlingen: getalenteerde jonge mensen die wij met veel inzet en plezier voorbereiden op hun plaats in onze snel veranderende samenleving. Talent, inzet en plezier: we hopen dat u dat proeft in dit magazine. College van Bestuur Kees Elsinga (voorzitter) en Mark de Haas 4/5 8x betekenisvol leren Verder met betekenisvol onderwijs 8/9 De K van Kunst Traditie in musicals 12/13 Iedere leerling een passende loopbaan Doorlopende leerlijnen 16/17 Midden in de maatschappij Hart van Laren 20/21 De GSF en de actualiteit Wetenschappelijk leren denken 22/23 Feiten & cijfers Graadmeters op orde 24 Kom eens kijken Op onze open dagen! verder in dit nummer: 6 Casparus College: De kick van het stagelopen 7 Vechtstede College: Docenten tto scholen zich 10 Gooise Praktijkschool: Zakendoen op de banenmarkt 11 A. Roland Holst College: Brugklassers in business 14 De Fontein: Wat wil ik, wat kan ik? 15 SG Huizermaat: Open podium 18 Goois Lyceum: Dag van de dialoog 19 College De Brink: Odysseus in Laren College van Bestuur: Drs. C.J. Elsinga (voorzitter) Drs. M.G.M. de Haas (lid) 2 3
Met betekenisvol onderwijs kom je verder Op de Gooise Scholen Federatie wordt onderwijs gegeven dat ertoe doet, dat aansluit bij de mogelijkheden van de leerlingen en dat hen uitdaagt tot verdere ontwikkeling. Leerlingen op scholen van de Gooise Scholen Federatie behalen een resultaat dat op zijn minst gelijk is aan dat van leerlingen op vergelijkbare scholen in de regio. Dat is een van de belangrijkste ambities uit het nieuwe beleidsplan van de GSF: Ambitie 2016: betekenisvol leren. Goede resultaten zijn belangrijk omdat ze voor leerlingen de deur openen naar een vervolgopleiding en een uitdagende baan. Maar daar blijft het niet bij: betekenisvol leren gaat verder dan alleen hoge cijfers en goede examenresultaten. Het is leren met hoofd, hart en handen op een manier die past bij de behoeften en talenten van iedere leerling. De tegenwoordige samenleving vraagt veel van ons: kennis is heel belangrijk, maar je moet ook goed kunnen communiceren en samenwerken, creatief zijn en vernieuwen. Kritisch zijn ten opzichte van jezelf en je omgeving. Vooral ook: je een leven lang blijven ontwikkelen. Daarom leggen de scholen van de GSF verbindingen met de wereld buiten de school waar dit kan, ze geven aandacht aan de culturele ontwikkeling van de leerlingen, doen vakoverstijgende projecten en kiezen vernieuwende invalshoeken. Iedere school geeft op een eigen manier vorm en inhoud aan betekenisvol onderwijs. Dit past bij de Gooise Scholen Federatie waar alle scholen een eigen gezicht hebben maar zich verbonden weten in een gemeenschappelijke ambitie. Kees Elsinga voorzitter College van Bestuur Tess: Bij het technasium krijg je de vrijheid om dingen uit te proberen en hoef je niet alleen maar te doen wat de leraar zegt. Dat past bij mij. Ik vind het leuk om dingen te maken. Max: We moesten bijvoorbeeld een ecologische woonwijk ontwerpen. Dan gaan we echt kijken op die plek. Anders kun je het niet visualiseren: hoe groot is het, past het in de omgeving? Tess: We hebben ook duurzame, goedkope producten voor mensen in Afrika bedacht. Mijn groepje bedacht een mistnet, om waterdruppels op te vangen buiten de regentijd. Max: In de vierde wordt technasium een keuzevak. Dan kun je er zelfs examen in doen. Ik ga het zeker kiezen! Tess Dekker en Max Kellaway 3 technasium, goois lyceum Voor geschiedenis zijn wij naar de musical Miss Saigon geweest. Echt super! We kregen vooraf een presentatie over de musical en er was een meet & greet met de spelers. We hadden van tevoren natuurlijk ook les gehad over de Vietnamoorlog, maar dan gaat het over landen in het algemeen. De musical gaat maar over een paar mensen en dan kun je je veel meer voorstellen wat zij hebben meegemaakt. Zonder de musical had ik nooit zoveel onthouden over de Vietnamoorlog als nu. nienke stark derdejaars vmbo-t, de fontein Voor geschiedenis zijn wij naar de musical Miss Saigon geweest. Echt super! We kregen vooraf een presentatie over de musical en er was een meet & greet met de spelers. We hadden van tevoren natuurlijk ook les gehad over de Vietnamoorlog, maar dan gaat het over landen in het algemeen. De musical gaat maar over een paar mensen en dan kun je je veel meer voorstellen wat zij hebben meegemaakt. Zonder de musical had ik nooit zoveel onthouden over de Vietnamoorlog als nu. Je kan hier van alles uitproberen. Ik kwam op deze school omdat ik koken leuk vind. We hebben elke week kookles en je leert serveren en tafel dekken. Toen we opdrachten in de zorg kregen, begreep ik dat je daar ook mensen gaat voeden of verplaatsen van de ene naar de andere stoel. De zorggedachte vind ik goed en mensen helpen vind ik leuk. Vroeger wist ik niets van de zorg. We hebben een boekje over beroepen die je kunt kiezen. Wat ik later wil? Lastig. Ik vind alles zo leuk en ik krijg volgend jaar weer allemaal nieuwe dingen. nicole hartman vakcollege mens en dienstverlenen, leerjaar 1, college de brink Het liefst ga ik zelf iets doen, en dat geldt denk ik voor onze hele klas. We kunnen goed leren, ook uit boeken, maar het is leuker als je aan de hand van de leerstof zelf dingen mag bedenken. Bij Nederlands moesten we een verhaal schrijven over een standpunt van een politicus. Dat is een leuke manier om te leren wat argumenten en subargumenten zijn. Bij wiskunde doen we vaak projectjes: je bent wel bezig met de stof, maar minder saai. Afwisseling helpt, en samen iets maken, is veel leuker dan zitten en luisteren. Gelukkig hebben we ervaren docenten die dat snappen. Tisja Smits leerling talentklas 1v, huizermaat 8 x betekenisvol leren 8 x betekenisvol leren Voor ons profielwerkstuk onderzochten we het placebo-effect, dat vonden we altijd al interessant. We gaven vrouwen met menstruatiepijn placebopillen, maar we zeiden dat de helft een echt medicijn kreeg. Om het effect te versterken, vertelden we een deel van de groep hoe ze de pillen moesten innemen. Verrassende uitkomst was dat die vrouwen minder pijnklachten hadden. Met onze docent biologie hadden we goede gesprekken over de ethische aspecten van ons onderzoek. Hij gaf nuttige tips, maar verder liet hij ons vrij. Hij was net zo enthousiast als wij en had vertrouwen in ons. Heel uitdagend. We vonden het een eer dat de school ons profielwerkstuk instuurde voor een landelijke academische prijs. Dat we wonnen, is fantastisch. Naomi Lagerweij/Nienke Schalij tweetalig vwo 6, vechtstede college Van een stapel boeken word ik niet gelukkig. Ik ben liever bezig. Dit jaar liep ik stage bij Kwikfit. Er is altijd wat te doen en elke dag is vol verrassingen. Ik zie steeds dingen waarvan ik denk: o ja, dat moet ik onthouden voor de volgende keer. Dat is mijn manier van leren. Volgend jaar blijf ik bij Kwikfit, maar dan vanuit het roc. Ik zou wel willen doorgroeien naar uitlijnspecialist. Dit certificaat is mijn bewijs, daarmee kan ik laten zien wat ik kan. Iedereen weet wat Innovam is. Max Groenendijk motorvoertuigentechniek, gooise praktijkschool, haalde dit jaar het branchecertificaat innovam, niveau 1 Met z n allen gingen we een dag naar het Muiderslot. Allerlei dingen doen. Het abseilen vanaf de muren was grappig. Ik had mijn bedenkingen, maar later wil ik militair technicus worden, dus ik moest wel. In het slot en de kazernes merkte je hoe kil het was, vochtig en best vies. We zagen nog een filmpje over de Hollandse Waterlinie. Volgens mij was dat iets heel cools in die tijd. David Garfinkel vmbo 2, casparus college Bij het project (UN)REAL?! van beeldende vorming kregen we eerst uitleg over manipulatie van beelden. Daarna schilderde ik La Rève van Picasso na. Ik vind het slecht dat zijn werk in landen als India wordt nagemaakt en als echt wordt verkocht. Een ander meisje zette een foto van zichzelf als zangeres Adèle op Facebook. Die had ze zo goed bewerkt, dat het echt leek. Ik ben verbaasd dat mensen zoveel doen om foto s perfect te maken, terwijl het zónder ook goed is. Omdat je overal gemanipuleerde foto s ziet, ga je geloven dat ze echt zijn. Heel speciaal was dat onze foto s op een expositie in Beeld en Geluid kwamen. Bessie Bornkamp atheneum 1, a. roland holst college 4 5
vmbo-b vmbo-k gsf junior mavo 305 leerlingen mavo havo vwo 1086 leerlingen Het Casparus College is een kleine school die midden in de samenleving staat. De school leidt leerlingen op in drie verschillende beroepsgerichte richtingen. Er is veel aandacht voor de individuele leerling. Leerlingen krijgen uitgebreid de kans zich voor te bereiden op het vervolgonderwijs. Het Casparus College, waar leren je werk wordt! vmbo-b 98% vmbo-k 97% De kick van stagelopen In leerjaar 3 van Zorg en Welzijn op het Casparus College lopen leerlingen vier weken stage. Zo kunnen ze uitvinden of het werken in een hotel, kinderdagverblijf, kapsalon, basisschool of verpleeghuis iets voor hen is. Bijna allemaal vinden ze het fantastisch. Ze zijn praktisch bezig, krijgen waardering en dat geeft een kick. De meesten krijgen goede beoordelingen, zegt Spelenderwijs leren over culturen Toch naar de mavo?! Leerlingen met een tegenvallende Cito-score maar een positief advies van de basisschool kunnen naar de GSF Junior Mavo. Twee jaar lang doen ze extra veel aan Nederlands, Engels, wiskunde en vaardigheden als zelfreflectie en huiswerk maken. Het team van de Junior Mavo is geschoold in het aanpassen en analyseren van toetsen en het bijhouden van prestaties en vaardigheden. Wie volgens het team alles in huis heeft om het mavo-diploma te halen, kan in leerjaar 3 het vmbo-kader van het Casparus College verruilen voor de mavo van het Vechtstede College. Voor de leerlingen is het best zwaar, merkt docent Engels Mariska Hoost, maar ze ziet ze opbloeien. Deze kinderen zijn heel enthousiast. Ze willen laten zien wat ze kunnen en als je een vraag stelt, willen ze allemaal antwoord geven. docent Peter Prins. Het ritme is wel wennen. Omdat de leerlingen nog jong zijn, is in overleg met de instellingen de werkdag teruggebracht tot zeven uur. Na de stage is het lastig om weer naar school te gaan. Prins: Maar zeker de helft van de leerlingen weet dan waarvoor ze het doen en dat stimuleert om een diploma te halen. Voor de tweedeklassers staat één week in het jaar in het teken van multiculti cooking. In groepjes van zes verdelen leerlingen de rollen van kok, vormgever en journalist en kiezen ze een cultuur uit. Ze verzamelen ook buiten de school informatie over de eet- en leefgewoonten in hun cultuur. Ze zoeken een gerecht uit en kopen goede producten. Een echte kok en andere vakmensen van buiten geven workshops, van snijtechnieken tot styling en fotograferen van gerechten. Eigen docenten verzorgen gedurende de week ook lessen over bijvoorbeeld gezonde voeding. Op vrijdag wordt de aula omgetoverd tot multicultieetplein en komt een serieuze jury de gerechten en presentaties beoordelen. Een van die leerlingen is Nesrine Kzize uit leerjaar 1. Toen ik op de Junior Mavo werd aangenomen, was ik zo blij, zegt zij. Nu heb ik toch nog een kans. Na de mavo wil ik havo doen en dan hbo, net als mijn moeder. Als je een toets op mavo-niveau haalt, krijg je een ster. Toen ik begon, had ik 8 sterren en nu heb ik er 31. Ik heb de meeste hulp nodig bij rekenen en wiskunde, maar het gaat al veel beter. Ik had dit jaar één onvoldoende en daar schrok ik van, maar toen ik een 10 voor een rekentoets haalde, schrok ik pas echt! Ze leggen hier goed uit en als je het niet snapt, leggen ze het nog een keer uit. Als ik vroeger moeite had met lezen, ging ik snel lezen en fouten maken. Nu begrijp ik: als je rustig leest, krijg je het antwoord vanzelf. casparus college vechtstede college Vechtstede verbouwt! tu me manques De afgelopen jaren hadden Vechtstedeleerlingen al de mogelijkheid om internationale examens Engels en Duits te doen. Dit jaar heeft de eerste lichting een internationaal examen Frans gedaan: DELF, Diplôme d Etudes en Langue Française. Leerling Koen Koolstra, inmiddels geslaagd voor tweetalig vwo, koos Compacter, mooier en met één ruime, uitnodigende ingang: dat wordt het plaatje van het vernieuwde Vechtstede College. Onderzoek wees uit dat de school een ruimtetekort had van 500m2. Renovatie van de veertig jaar oude mavovleugel bleek geen reële optie. Toen dat duidelijk was, kwamen er snel verbouwingsplannen. De gemeente was bereid fors mee te betalen. Rond kerst 2012 wordt de oudbouw gesloopt. De overblijvende twee gebouwen worden tot één geheel gesmeed door onder meer de opbouw van een tweede verdieping. Die is in juni al begonnen. De lokalen tussen de twee kantines worden verbouwd tot een ervoor omdat hij meer uitdaging wilde: Na de vierde klas ben ik Frans echt leuk gaan vinden. De zinsbouw en de klank van de taal vind ik mooi. Zo is Ik mis je in het Frans Tu me manques. Ik wilde sowieso Frans leren, want later ga ik waarschijnlijk internationaal aan het werk. Iets bestuurlijks, dat past bij me. Als voorbereiding Docenten TTO scholen zich Om in het tweetalig onderwijs (TTO) te kunnen lesgeven, moeten ook docenten de schoolbanken in. Bij de start van het tweetalig vwo op het Vechtstede College gingen zij samen naar een externe cursus voor het Certificate of Proficiency in English. Dat gebeurt nog steeds, maar verder is scholing van nieuwe docenten made to measure, vertelt coördinator Amy Geerts. Collega s helpen de puntjes op de i te zetten. Dit jaar heb ik een docent economie ondersteund die versneld examen wilde doen. Ook ontmoeten alle TTO-docenten elkaar wekelijks een uur om te bespreken waar ze Er is steeds iets nieuws te leren Het Vechtstede College is een dynamische en stabiele kwaliteitsschool met onderwijs op mavo-, havo-, vwoen tweetalig vwo-niveau. Het is een school waar leerlingen met plezier naartoe gaan, zeer goede resultaten boeken, sterk kunnen zijn in moderne vreemde talen, gestimuleerd worden in hun bèta-ambitie en aansprekende culturele activiteiten ondernemen. Het Vechtstede College maakt je wereld groter! mavo: 88% havo: 92% vwo: 89% goede ruimte voor de conciërges en één keuken. Het beperken van de overlast als gevolg van de ingrijpende verbouwing is voorlopig prioriteit nummer één. Als het eenmaal klaar is, biedt het vernieuwde schoolgebouw leerlingen en docenten volop ruimte. op het examen hadden we elke dinsdag een uur extra, tot 5 uur. Een lange dag, maar het was leuk. Twee enthousiaste docenten hebben ons erg geholpen. Voor het examen spreken gingen we naar Amsterdam. Onze docenten waren volgens mij zenuwachtiger dan wij, maar we zijn alle acht geslaagd. tegenaan lopen en om elkaar feedback te geven. We willen gevarieerde en uitdagende lesstof aanbieden en werken vaak in projecten. Een TTO-docent doet altijd een stapje meer. Het lukt niet als je geen extra mile person bent. Nieuwe ideeën komen ook voort uit de bijscholing in Content and Language Integrated Learning die docenten elke paar jaar volgen. Hoe kun je je vak geven in een taal die niet je moedertaal is? Hoe schat je het niveau van leerlingen in? Hoe kun je ze corrigeren? De theorievorming daarover neemt een hoge vlucht, dus er is steeds iets nieuws te leren, besluit Geerts. 6 dat stimuleert om een diploma te halen 7
Kunstklassen De K van Kunst Leerlingen van GSF-scholen zingen, dansen en acteren de sterren van de hemel. Spelenderwijs doen ze vaardigheden op die hen later in de samenleving goed van pas komen. Een kijkje bij de kunst- en cultuurtradities op het A. Roland Holst College en het Vechtstede College en de kunst- en expressieklassen van het Casparus College en het Goois Lyceum. Traditie in musicals de musical jesus christ superstar was twee jaar geleden een groot succes en dit jaar schitterden nieuwe sterren van het a. roland holst college in aïda. Jongens met goede stemmen vinden, is een probleem, maar meisjes Dat is ongelooflijk, zegt muziekdocent Stef van Dijk. Van de honderdtwintig meiden die afgelopen jaar auditie deden, konden er twaalf geweldig zingen, terwijl we maar één hoofdrol hadden. Toeschouwers zien hier een echt theaterstuk. Het spel is mooi en ontstijgt steeds vaker het schoolniveau. culture Club Naast succesvolle talentenjachten is de tweejaarlijkse musical op het A. Roland Holst College langzaam maar zeker uitgegroeid tot een traditie. De audities zijn aan het begin van het schooljaar. De regisseur, meestal iemand van buiten, heeft het gekozen stuk dan al bewerkt en de muziekdocenten hebben arrangementen gemaakt. Verder zitten er in de groep, die tegenwoordig als Culture Club ook andere culturele activiteiten organiseert, docenten die de productie en techniek voor hun rekening nemen. Nog voor de herfstvakantie beginnen de wekelijkse repetities. Van Dijk: Moeilijke dingen lossen we tussendoor op, één op één. Even oefenen met een zanger of een muzikant uit het orkestje. streetdance Als de repetities van start gaan, heeft dansdocente Mirjam Schmidt veel naar de muziek geluisterd. De choreografie maakt ze pas als ze weet welke meisjes meedoen; vaak schrijft ze kort voor de training nog de laatste passen uit. Ik gebruik dansen van nu, zoals hiphop en streetdance. Maar ik wil ook dat we ons als school onderscheiden van een normale dansschool. Daarom doe ik altijd een nummer in oudere stijl. Bij Aïda een soort jazzdans, met lange, verleidelijke lijnen. Eerst voelen de meiden zich ongemakkelijk. Daar kun je dan mee spelen. Later vinden ze juist dat nummer geweldig. jongeren met een bijzondere interesse voor kunst en cultuur kunnen op het casparus college terecht in de expressieklas. het goois lyceum biedt de kunstklas met media aan. in beide klassen leren de leerlingen via kunst veel over zichzelf en de wereld. Tekenen en toneelspelen zijn de hoofdmoot in de Expressieklas van het Casparus College. Natuurlijk laat docente Zdenly Anton de leerlingen kunst kijken en beleven in musea en bij theater- en dansvoorstellingen. De rode draad in het kunstonderwijs is voor haar zonder twijfel vertrouwen : Anton wil leerlingen het vertrouwen geven dat het goed is wat ze doen en dat fouten maken mag. Sterker nog, fouten sporen aan tot oefenen, dus tot leren en ontdekken. horrorfilmpje Van toneelspelen leren leerlingen hoe het is om vertrouwen te geven en te krijgen, wat uitlachen is en wat toelachen. Wanneer het vertrouwen er is, kunnen binnen de veiligheid van het klaslokaal bijzondere dingen gebeuren. Bijvoorbeeld als leerlingen ervaringen uit hun eigen leven vertellen en uitspelen. Helemaal mooi is het als ze zich naar buiten toe meer durven uiten. Neem het horrorfilmpje waarin leerlingen, vooral meiden, het afgelopen jaar vampiers en zombies speelden. Ze deden allemaal voor de volle honderd procent mee en waren niet bang om lelijk te zijn op beeld. Dan is Anton tevreden met wat ze heeft bereikt. nieuwsgierig Op het Goois Lyceum beginnen leerlingen met het thema verwondering. Dat komt voort uit het motto van de kunstklas: je mag je altijd over alles dingen afvragen. Projectleider Collin de Bruin en zijn collega s dagen de leerlingen uit om te laten zien waar ze nieuwsgierig naar zijn en dat vorm te geven. Ze krijgen deze vormen aangereikt in beeldende vakken, drama, muziek en in nieuwe media als film, fotografie en de computer. Ze werken ook samen aan producties, zoals filmpjes of een theaterstuk. zoektocht In de kunstklas zoeken leerlingen geen oplossing voor een probleem dat de docent opgeeft, ze leren problemen herkennen. De docenten stellen vragen: wat doe je? hoe gaat het? wat kun je beter doen? De zoektocht begint bij henzelf. Immers, iedere kunstenaar schept z n eigen probleem. Voor leerlingen kan dat behoorlijk lastig zijn, maar vastlopen, iets nieuws proberen, verder zoeken: het hoort bij het kunstproces. Zo maken de leerlingen zich vaardigheden eigen waar ze later in de maatschappij veel aan kunnen hebben, ook als ze niet doorgaan in de kunstvakken. Vastlopen, iets nieuws proberen: het hoort bij het kunstproces Vechtstede Theater 2012 Het traditionele schooltoneel voorbij A. Roland Holst College Vechtstede College A. Roland Holst College Het spel ontstijgt steeds vaker het schoolniveau inwoners van weesp kijken ieder jaar uit naar het theaterspektakel van het vechtstede college. wat gaan ze spelen en vooral: op welke locatie? docenten jos jak en marjan van erkelens vormen het productieteam. Verrassend en spraakmakend willen we zijn, zeggen Jak en Van Erkelens. Daarom zoeken we altijd een aparte buitenlocatie in Weesp. Dit jaar was dat de Theetuin en een net gerestaureerd deel van de oude vesting. Een andere keer voer het publiek op een boot langs scènes die leerlingen overal aan de wal speelden. Daar hebben mensen het nu nog over. Dat is mooi, want het theaterstuk is ons cadeau aan Weesp. Het werkt, inmiddels trekken we soms wel achthonderd bezoekers. productiewerk De locatie is de inspiratie voor het stuk, dat regisseur(s) en choreograaf in elkaar zetten. Wel zestig spelers hebben we intussen en ook voor de rollen geldt dat we meer willen dan het traditionele schooltoneel. Ga maar op de grond liggen en speel dat je dood bent is er bij ons niet bij. Daarnaast doen leerlingen productiewerk. Denk aan rekwisieten, kostuums, het licht, folders, eigenlijk alles wat bij een voorstelling komt kijken. Die poot wordt steeds volwassener. Een jongen die als brugklasser begon in de techniek, kreeg de kans te leren van technici die we inhuren. Nu leidt hij op zijn beurt jongeren op. grote impact Van leerlingen verwachten we dat ze er honderd procent voor gaan. We repeteren tweemaal in de week en wie kiest voor meedoen, gaat niet vroeger weg vanwege bijvoorbeeld paardrijles. Het hele proces heeft een grote impact op leerlingen. Ze krijgen bevestiging en dat geeft zelfvertrouwen. In de groep ontstaat een groot saamhorigheidsgevoel en je ziet veel bijzondere dingen gebeuren. Het theaterstuk is ons cadeau aan Weesp 8 9
praktijkonderwijs 236 leerlingen mavo havo vwo 1503 leerlingen De Gooise Praktijkschool bereidt leerlingen voor op zelfstandig functioneren in de maatschappij. Het onderwijs is gericht op gaan werken, actief burgerschap, zelfstandig wonen en vrijetijdsbesteding. De Gooise Praktijkschool werkt vanuit het onderwijsconcept One kid at a time van de Big Picture Company en heeft als motto: De leerling is de maat als leren niet vanzelf gaat. Getuigschrift praktijkonderwijs: 34 leerlingen (100 %) Brancheopleiding horeca-assistent: 2 leerlingen (100 %) Brancheopleiding motorvoertuigentechniek: 7 leerlingen (100 %) AKA mbo-niveau 1: 9 leerlingen (100 %) AKA groene ruimte: 3 leerlingen (100%) Certificaat veilig werken met heftruck en stapelaar: 5 leerlingen (100%) Leren in vakantiesfeer: Ik zou zo weer gaan Sil Nagel (15, leerjaar 4, Doen in groen) ging met zeven medeleerlingen en twee docenten van de Gooise Praktijkschool een week op werkweek in een bungalowpark in de Duitse Eifel. Vier jaar geleden bedacht groendocent Klaas-Albert Klein dit project en inmiddels is het een traditie. In ruil voor kost en inwoning doen de leerlingen zeven uur per dag groot onderhoud aan het bosrijke park. Sil: Schoffelen kun je overal, maar in Duitsland ben je de hele dag bezig met grote klussen. Hier op school kun je dat niet zo goed oefenen. In Duitsland wel en daar heb ik geleerd hoe ik grote hagen moet zetten, hoe je goed kunt uitdunnen en snoeien. Hoog in een boom werken is niet eng, zo lang je maar goed vastzit en geen hoogtevrees hebt. Ik vind groot onderhoud veel leuker dan kleine tuinen. Het was geen straf, ik zou zo weer gaan! Zakendoen op de banenmarkt Je maakt een praatje, je kijkt elkaar eens in de ogen: op zo n markt leggen leerlingen veel gemakkelijker contact dan wanneer ze koud moeten solliciteren. Coördinator uitstroomfase Ton Kuijvenhoven van de Gooise Praktijkschool organiseerde samen met het UWV voor het eerst twee banenmarkten waar GPS-leerlingen en werkgevers elkaar gericht konden ontmoeten. De eerste stond vooral in het teken van stages voor derdejaars leerlingen, de tweede was gericht op banen voor leerlingen in de uitstroomfase. Uitgenodigd werden vooral grotere bedrijven in branches die het toch al uitgebreide netwerk van de school aanvullen: V&D, Coöp, Hema, Blokker, HER Opleidingen, Vivium Zorggroep en de Repair Factory/Percuris. De werkgevers kwamen meer te weten over de kwaliteiten van leerlingen uit het praktijkonderwijs, terwijl de leerlingen konden oefenen met voorkomende werkzaamheden. Zo liet HER Opleidingen de leerlingen op een vorkheftruck stappen en konden zij bij V&D oefenen met labelen. Uiteindelijk vonden alle leerlingen die nog op zoek waren, de stage- of werkplek die ze zochten en werken er bijvoorbeeld voor het eerst GPS-leerlingen bij V&D. Als bedrijven eenmaal binnen zijn, is onze ervaring dat ze blijven, zegt Ton Kuijvenhoven. Maar we investeren dan ook echt in de relatie. en GO! Onderwijswethouder en eerste locoburgemeester Erik Boog van Hilversum liet zich op 12 januari van zijn sportiefste kant zien. Goed gezekerd ging hij van het dak abseilen en opende daarmee de gezamenlijke sportaccommodatie van de GPS en de Annie M.G. Schmidtschool. Bij een bijzonder mooi gebouw hoort een bijzondere opening, aldus de wethouder. Daarom heb ik mij maar over mijn hoogtevrees heengezet. Omdat de leerlingen van de GPS zoveel baat hebben bij het opbouwen van zelfvertrouwen, zijn de flexibele sportzalen beneden voorzien van een klimmuur en is er boven een dojo waar weerbaarheidstrainingen worden gegeven. Na schooltijd is de accommodatie te huur voor verenigingen en particulieren. Gooise Praktijkschool Facelift voor de aula De aula van het A. Roland Holst College aan de Jonkerweg is toe aan een opknapbeurt. Maar alle bedrijven die conciërge Joop van Drie voor de herinrichting raadpleegde, kwamen niet verder dan: oude meubels eruit en nieuwe erin. Van Drie wilde meer, haalde er een ontwerper Alle eersteklassers van het A. Roland Holst College volgen komend jaar het Entreprenasiumprogramma. Dit programma voor ondernemend leren is ontstaan vanuit de overtuiging dat havoleerlingen door praktische opdrachten beter leren. Al snel werd echter duidelijk dat ook mavo- en vwo-leerlingen praktisch bij en betrok vervolgens ook de gebruikers bij het proces. Spannend, want wie echt wil horen wat leerlingen en collega s willen, moet de reactie maar dat kan niet even binnenhouden. De verzamelde ideeën worden nu in voorstellen vertaald, aan regelgeving getoetst en straks weer Brugklassers in business en ondernemend kunnen zijn. Daarom doen nu alle eersteklassers mee aan het Entreprenasium en gaan ze activiteiten voor een goed doel van hun keuze ondernemen, vertelt Jan Smolenaars, de nieuwe rector. Wie ook na leerjaar 1 voor ondernemend leren kiest, ruilt dat in voor een uur van een ander vak. Voorwaarde is Nema: nieuw vak in mavo 3 voorgelegd aan leerlingen en collega s. Belangrijker dan een strakke planning vindt Van Drie dat zij zich straks prettig voelen bij de nieuwe aankleding, die naar schatting voor de kerstvakantie klaar zal zijn. wel dat de leerling in dat vak goed blijft presteren. Zo wordt ondernemen een motor voor motivatie. In de onderbouw ligt het accent op ondernemend leren, in de bovenbouw gaan leerlingen een echte onderneming starten. Het doel van het vak Nema - Nederlands en maatschappijleer - is het taalbewustzijn in een maatschappelijke context te vergroten. Leerlingen zijn met Nederlands bezig, terwijl ze dat eigenlijk niet door hebben, zegt docent maatschappijleer Thomas Klijnstra, die samen met twee docenten Nederlands het nieuwe vak voor mavo 3 op het A. Roland Holst College ontwikkelt. Bij het blok criminaliteit schreven leerlingen een advies aan de rector over een beter strafbeleid op school. Zo n tekst beoordeelt Klijnstra niet alleen inhoudelijk, hij corrigeert ook spelling en grammatica. Als afronding van het blok woonden leerlingen enkele zaken bij op het kantongerecht. Ze hadden vragen voorbereid en de rechter gaf uitleg over de rechtsgang. Klijnstra: Er stonden twee hardrijders terecht en de rechter gaf de werkloze dader een lagere boete dan die met een baan. Dan zie je leerlingen popelen om daarover vragen te stellen. Mooi dat je in een gedicht zo vrij kunt zijn Het A. Roland Holst College in Hilversum leidt op voor het examen mavo, havo of vwo. Leerlingen leren ook zelfstandig werken, onderzoek doen, samen leren en presenteren: aspecten die voor succes bij een vervolgstudie net zo belangrijk zijn. De school is verdeeld in kleinschalige teams. Mensen kennen elkaar en gaan respectvol en ontspannen met elkaar om. In de onderbouw heeft het team Quest een innovatieve, eigen werkwijze. Leerlingen werken bij Quest in dagdelen en vakken zijn geclusterd tot leergebieden. mavo 96% havo 89% vwo 86% Christiane Vlam, leerling havo/vwo Quest 3: Mijn docenten vroegen of ik iets over 4 en 5 mei wilde schrijven, maar ik wist niet dat het een wedstrijd was. De brief van de gemeente Hilversum dat ik met zes anderen was uitgekozen om mijn gedicht voor te lezen op 4 mei, kwam totaal onverwacht. De titel van mijn gedicht was Nooit meer. En de mooiste regels?...ik kijk jou aan en zie jouw vuur, in je ogen verscholen... Verder schrijf ik over bijna alles, puur wat in me opkomt. Ik vind het mooi dat je in een gedicht zo vrij kan zijn. 10 11 A. Roland Holst College
Iedere leerling een passende loopbaan Voor bijna alle leerlingen is binnen de Gooise Scholen Federatie een passende opleiding voorhanden. Maatregelen die een vlotte overstap garanderen, maken het leerlingen gemakkelijker om door te stromen. Zonder struikelen naar de havo Doorstromen van De Fontein naar het Goois Lyceum jaarlijks stromen twintig mavoleerlingen van de fontein door naar de havo van het goois lyceum. mavohavo staat echter bekend als een lastige route. een succesvol overstapprogramma beperkt de uitval tot een minimum. Dus eigenlijk zijn er maar een paar die het niet hebben gered? Het is vlak voor de zomervakantie en Marcel Hazewindus (LOB-coördinator De Fontein) en Joyce Bilbija (teamondersteuner havo-bovenbouw Goois Lyceum) wisselen even uit hoe het hun doorstromers is vergaan. Een mooi resultaat. Je ziet dat het functioneert, constateert Hazewindus tevreden. deklassers van De Fontein één middag per week aan een programma dat hen voorbereidt op het vervolgonderwijs van hun keuze. Voor leerlingen die naar het roc willen, zijn er sectormiddagen over het mbo. Potentiële havo-kandidaten (ook zij die niet naar het Goois Lyceum willen) volgen het aansluitingsprogramma dat De Fontein en het Goois Lyceum samen hebben ontwikkeld. Hierin zitten vooral de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde, want daar doen zich de meeste problemen voor. De laatste drie middagen vinden plaats op het Goois Lyceum, in havo-stijl, met havo-docenten en havo-regels. instroomtoets goed doorkomen, weten we bijna zeker dat ze het wel gaan redden op de havo. Hooguit een enkeling strandt nog in de vierde. Aan de sectormiddagen zijn voor de leerlingen geen extra kosten verbonden. De Fontein en het Goois Lyceum nemen alle tijd en kosten voor hun rekening. Wij zeggen dat bij ons de loopbaan van leerlingen centraal staat, besluit Hazewindus. Dan moeten we daar ook in investeren. De leerlingen doen de erkende examens, maar volgen de opleidingen gewoon vanuit school Bedrijven vragen om een papiertje Doorlopende leerlijnen op de Gooise Praktijkschool een standaard vmbo-diploma zit er voor de leerlingen van de gooise praktijkschool niet in. maar ze ontwikkelen vaak wel de vaardigheden die branches van toekomstige werknemers vragen. steeds meer leerlingen stromen dan ook door met erkende branchecertificaten op zak. Een autobedrijf wil dat je goed een band kunt wisselen en dat je de klant vriendelijk te woord staat. In de praktijk is dat vaak belangrijker dan of je de rekentoets hebt gehaald en hij wordt wel met dt schrijft. Maar bedrijven vragen wél om een papiertje, zegt Mohammed Bakouri, docent en stagebegeleider motorvoertuigentechniek. Branche-opleidingen hebben een praktische insteek en zijn daarom voor leerlingen van de Gooise Praktijkschool uitermate geschikt. De leerlingen doen de erkende examens, maar volgen de opleidingen gewoon vanuit school: eerst vanuit de Gooise Praktijkschool en daarna dikwijls vanuit het roc. De niveaus zijn die van het beroepsonderwijs. Vroeger werd wel gezegd dat onze leerlingen niveau 1, dat is het assistentenniveau, niet aan zouden kunnen. Maar nu doet een groot deel niveau 2 en een enkeling zelfs niveau 3, zegt Bakouri. Meestal halen de leerlingen niveau 1 en/ of 2 nog bij de GPS en stappen daarna over naar het roc. De school zorgt dan voor een warme overdracht. Alle schoolverlaters krijgen nog twee jaar nazorg. Bakouri: Ons doel is dat leerlingen aan de slag gaan én blijven. instroomtoets Een voordeel is dat de leerlingen eerder ontdekken of havo echt wel iets voor ze is, zegt Bilbija. Ze moeten bij ons straks best hard werken. Sommigen kiezen dan toch liever voor een praktische mbo-opleiding. Anderen willen het wel, maar halen het niet. Dat blijkt dan uit de instroomtoets die wij alle eindexamenkandidaten vmbo laten maken. Leerlingen van De Fontein hebben het voordeel dat ze die toets al in mei kunnen maken, zodat ze nog tijd hebben om een alternatief te zoeken. Van de leerlingen die de sectormiddagen en de Zo snel mogelijk overstappen Doorlopende leerlijnen op de ISK korte lijnen Van alle eindexamenkandidaten van De Fontein wil jaarlijks een derde verder op de havo. Dat is aanzienlijk meer dan gemiddeld. Bekend is echter dat er een gat zit tussen de programma s van mavo-4 en havo-4. In het hele land leidt dat tot hoge uitval. Ook Fonteiners die doorstromen naar het Goois Lyceum komen kennis en vaardigheden tekort. Maar omdat de lijnen tussen de twee GSF-scholen kort zijn, hebben de scholen een goed doorstroomprogramma opgezet. Zestien weken lang werken alle vierals doorlopende leerlijnen ergens van belang zijn, dan is dat wel bij de internationale schakelklas. Deze kleinschalige onderwijsvoorziening is onderdeel van College De Brink. Er kunnen leerlingen terecht die tussen de twaalf en achttien jaar oud zijn en nog niet voldoende Nederlands spreken om in het gewone voortgezet onderwijs te kunnen meedraaien. Binnen maximaal twee jaar, soms al binnen zes maanden, worden ze begeleid naar een passende opleiding. Veel leerlingen gaan naar de Gooise Praktijkschool of het ROC van Amsterdam, maar er zijn er ook die een vmbo-t- of havo-diploma gaan halen. Zes weken na binnenkomst op de ISK ligt er een voorlopig uitstroomprofiel: een inschatting van de tijd die de leerling nodig heeft om voldoende Nederlands te leren, plus een voorstel voor de opleiding daarna. Dat wordt met de leerling en diens ouders besproken. Wij willen leerlingen zo snel mogelijk laten doorstromen, legt locatieleider Frits Boumans uit, want elke week die ze bij ons doorbrengen, raken ze met andere schoolvakken achterop én missen ze contacten met Nederlandse leeftijdgenoten. Daarom maken we voor iedere leerling een programma op maat. Er zijn analfabeten bij, maar ook leerlingen die in hun land van herkomst al bijna klaar waren met het vwo. Intelligentie, taal- en rekenvorderingen brengen we met veelgebruikte toetsen in kaart: dan weet de vervolgschool precies waar de leerling staat. Ook de overstap begeleiden we intensief. Na afloop kan de nieuwe school altijd bij ons aankloppen voor advies over de taalontwikkeling van de leerling. 3 x doorstromen op College De Brink vakcollege: verder leren op je vertrouwde school Leerlingen die al vroeg weten dat techniek ze in de vingers zit, halen bij het Vakcollege Techniek in één moeite door een vmbo- én mbo-diploma op minimaal niveau 2. College De Brink werkt hiervoor nauw samen met het MBO College in Hilversum en het bedrijfsleven. Ook voor Mens & Dienstverlenen is inmiddels een Vakcollege van start gegaan. vm2: de ultieme doorlopende leerlijn Drie jaar lang mag College De Brink bij wijze van proef een gecombineerde vmbombo-opleiding consumptieve technieken aanbieden. Leerlingen hoeven geen vmbo-examen te doen, maar halen in vijf jaar tijd hun mbo-diploma niveau 2. Het is een goed voorbeeld van een doorlopende leerlijn, met afgelopen jaar niet één voortijdige schoolverlater. VM2 bevalt zo goed, dat College De Brink de opleiding ook na de proef zou willen blijven aanbieden. goed voorbereid naar het vervolgonderwijs De meeste leerlingen van College De Brink doen nog steeds gewoon na vier jaar eindexamen. Daarna kunnen ze naar het roc, de havo, maar ook naar gespecialiseerde opleidingen, zoals die van agrarische opleidingencentra of defensie. Via onder meer mentorlessen in leerjaar 1 en 2 en praktische sectororiëntatie in leerjaar 2 groeien leerlingen naar deze keuze toe. Wat het wordt, en hoe ver ze met hun aanmelding zijn, wordt sinds dit jaar geregistreerd in een digitaal doorstroomprogramma van Intergrip. Zo houden College De Brink, het vervolgonderwijs en de afdeling Leerplicht samen de leerlingen in beeld. 12 13
mavo 399 leerlingen mavo havo vwo 910 leerlingen 14 De Fontein is een kleinschalige school voor mavo, waar iedereen elkaar bij naam kent. Leerlingen komen er graag en voelen zich er veilig. De Fontein staat voor levensecht leren. Dat geeft het onderwijs betekenis! vmbo-t 90% Wat wil ik, wat kan ik? Kiezen voor later doe je niet zomaar. Daarom heeft het traditionele decanaat op De Fontein twee jaar geleden plaatsgemaakt voor een vorm van loopbaanoriëntatie en begeleiding (LOB) die helemaal is opgenomen in het onderwijs. LOB-coördinator Miranda Celie legt uit waarom. Tweedeklassers moeten kiezen welke vakken ze in leerjaar drie laten vallen. Maar welke?! Leerlingen denken al gauw aan de vakken die ze moeilijk of niet leuk vinden, maar misschien hebben ze die wel nodig voor de opleiding die ze later willen gaan doen. In de derde kiezen ze een sector en een examenpakket en daarvoor geldt: je kunt beter niet afgaan op wat je vrienden doen, maar gericht zoeken wat je zélf wilt. Aan dat bewustzijn wat Levensecht leren Kinderen leren niet alleen voor later; school moet ook hier en nu uitdagend zijn. Ontdekken leerlingen eenmaal dat zij er zelf iets aan hebben, dan komt de motivatie van binnenuit. De Fontein zoekt daarom in alle vakken naar manieren om het onderwijs levensecht en aansprekend te maken. Een greep uit de voorbeelden: Een rap maken van het gedicht de Blauwbilgorgel (Nederlands) Reptielen en insecten in de klas halen (biologie) De oppervlakte van het schoolplein uitrekenen (rekenen) De Hollandse Waterlinie bezoeken (geschiedenis) Een workshop beats & drums doen (muziek) Een modeshow organiseren (vaardigheden voor loopbaanoriëntatie en -begeleiding). ipads in de klas Vijf brugklassen en hun docenten konden dit jaar tien weken lang ervaring opdoen met tabletcomputers op school. Bij wiskunde maakten de leerlingen er bijvoorbeeld hun toetsen op, bij Nederlands maakten ze presentaties en bij tekenen oefenden ze met fotobewerking. De leerlingen gebruikten de ipads met plezier en docenten werden uitgedaagd om hun vak eens anders vorm te geven. De Fontein wil graag verder experimenteren. wil ik, wat kan ik? werken we tijdens de coachmomenten in leerjaar 2 en 3. Dit jaar hadden we ook een apart LOB-uur in leerjaar 3, met halve klassen, zodat we leerlingen meer persoonlijke aandacht konden geven. Hebben ze eenmaal gekozen, dan bereiden we ze in de vierde heel gericht voor op hun overstap naar de havo of het mbo (zie pagina 12). Ik stond drie dagen voor de klas Alle leerlingen van de Fontein lopen in de tweede en derde klas in totaal 30 uur maatschappelijke stage. De tweedeklassers zamelden dit jaar 6500 (!) producten voor de Voedselbank in; derdeklassers gingen individueel op stage. Riccardo Augustinus assisteerde bijvoorbeeld drie dagen lang op zijn oude basisschool. Enthousiast vertelt hij: Ik heb echt lesgegeven: ik moest de persoonsvorm uitleggen en ik heb een rekenles gedaan. In het begin moest de klas lachen, maar naderhand ging het best goed. Misschien word ik later leraar, al denk ik eigenlijk dat ik de horeca inga. Ik heb wel meer respect gekregen voor leraren; die moeten goed met kinderen kunnen omgaan. De Fontein SG Huizermaat Open podium Zo n zeventig leerlingen, plus dertig leerlingen achter de schermen, deden op 30 en 31 maart 2012 mee aan het Open Podium op SG Huizermaat. Een gevarieerde avond met dans, theater en muziek die elke twee jaar wordt georganiseerd, om en om met de musical. Waar bij de musical vaak oudere leerlingen optreden, biedt het Open Podium ook jongere leerlingen de ruimte. Meedoen vereist lef en doorzettingsvermogen, maar is een onvergetelijke ervaring. Vwo met een plus Voor leerlingen met een uitgesproken vwo-advies is er vwo+. Door een hoger tempo is er ruimte voor extra vakken en masterclasses. Leerlingen Quinten Molenaar en Renske Schram (2vwo+) vertellen. Slim zijn mag bij vwo+. Quinten: Ik haal goede cijfers en hoef daar niet zo hard voor te werken. Maar of wij de klas zijn waar je slim mag zijn? We zijn best normaal hoor. Renske: Er zijn mensen die zeggen dat wij een echte leerklas zijn. Bij mij hangt het een beetje af van of ik het interessant Op de Huizermaat is persoonlijke aandacht voor de leerling altijd belangrijk geweest. Juist daardoor kunnen leerlingen het beste uit zichzelf halen, zo verklaart rector Han Doove de hoge slaagpercentages van de afgelopen jaren. Op het vwo haalde SG Huizermaat bij herhaling de 100%. Door de strengere exameneisen waren de percentages dit jaar lager, maar nog altijd vind, hoe goed ik mijn huiswerk maak. Er zijn extra vakken zoals Grieks, Latijn en filosofie. Renske: Weer eens iets anders dan de normale lessen, dat is leuk. We hebben bijvoorbeeld een keer een blijde ontworpen, waarmee je stenen gooit. Quinten: Volgend jaar krijgen we wetenschapsdynamica, dan gaan we onderzoek doen. Leerlingen kunnen zelf keuzes maken. Renske: Dat zit vooral in de masterclasses. Ik heb een keer Spaans gekozen, astronomie, ondernemen bovengemiddeld. Optimaal presteren lukt alleen als leerlingen lekker in hun vel zitten. Het vraagt om goede begeleiding door docenten en mentoren, die laten zien dat ze vertrouwen in de leerling hebben. Het scheelt dat een mentor op SG Huizermaat maximaal vijftien leerlingen begeleidt. De school investeert veel in talentontwikkeling en betekenisvol leren. Er zijn programma s voor leerlingen Quinten: Een masterclass duurt acht weken. Maar een leuk onderwerp zou ik wel het hele jaar willen hebben. Renske: De eindopdrachten zijn niet moeilijk, maar het is wel veel. En ik wil ook nog voetballen! Vwo+ staat voor goede lessen. Quinten: We hebben goede leerkrachten. Dat moet ook wel, wij zijn best bijdehand. Renske: Een goede leraar is iemand die wel regels heeft, maar bij wie je ook lol mag hebben; het gaat niet alleen maar om zijn les. Persoonlijke aandacht, uitstekende prestaties die wat extra s aankunnen, met vakken als Grieks, Latijn en filosofie maar ook Cambridge Engels, kunst, dans en drama. Met het oog op het vervolgonderwijs is er aandacht voor vaardigheden zoals samenwerken, onderzoeken en presenteren. Duidelijke schoolregels en extra aandacht voor de kernvakken Nederlands, Engels en wiskunde dragen ook bij tot de ambitieuze leercultuur. We hebben goede leerkrachten. Dat moet ook wel, wij zijn best bijdehand SG Huizermaat beschikt in de onderbouw over tweejarige mavo/havo- en havo/ vwo-klassen met daarnaast een Vwo+-klas en een klas Talent HZM voor meer- en hoogbegaafde leerlingen. Met maatwerk en betekenisvol onderwijs bereidt SG Huizermaat de leerlingen goed voor op de toekomst en prikkelt ze om het beste uit zichzelf te halen. Er is ondersteuning voor wie dat nodig heeft en extra uitdaging voor wie dat aankan. Persoonlijke aandacht leidt bijna vanzelfsprekend tot uitstekende prestaties. mavo 90% havo 96% vwo 94% 15
Midden in de maatschappij Goed onderwijs staat met beide benen in de maatschappij. Dat hebben de leerlingen nodig voor later. Daarom halen de scholen van de GSF de samenleving naar binnen of laten zij leerlingen juist buiten school ervaring opdoen. Vier vormen van leren in een maatschappelijke context, elk gezien door de ogen van een begeleider, een leerling en een maatschappelijke partner. 16 Hart van Laren Laren krijgt een nieuw sociaal, cultureel en sportief hart. Startpunt is de officiële opening van het Brinkhuis, 9 september 2012. Dit voormalige klooster biedt plaats aan een sociaal-cultureel centrum, bibliotheek, volksuniversiteit, theater en een grand café-restaurant. Om de hoek liggen muziekcentrum, huisartsenpost, sportfaciliteiten én College De Brink. Jan van der Linden, teamleider Horeca bij College De Brink en één dag per week gedetacheerd bij Hart van Laren: We zijn geluksvogels dat onze school onderdeel van het Hart van Laren is. De bedrijfsvoering voor alle voorzieningen doen wij. Leerlingen kunnen werkervaring opdoen in de bediening van het caférestaurant, bij telefoon- en baliewerk, in welzijn en kinderopvang, eigenlijk op alle terreinen. Onze uitdaging is goede service bieden en klanten binden. Lonneke de Haan, leerling afdeling Grafimedia, leerjaar 3: We mochten een overhemd, een koffiekopje en een menukaart ontwerpen voor het restaurant dat in het Brinkhuis komt. Het was een wedstrijd en het leuke is: als je wint, wordt je ontwerp echt gebruikt. Elany Koopman en ik wonnen prijzen voor onze presentatie en ons kopje. Ons ontwerp was een hartje in boerenbont. Rood-witte ruitjes. Rood is chique en dat boerenbont past best goed: Laren had vroeger veel boerderijen. Elbert Roest, burgemeester van Laren: Het mooie is dat de bevolking van Laren de komende decennia in het centrum van het dorp terecht kan voor eerstelijns zorg en eigentijdse voorzieningen. De samenwerking met College De Brink vind ik heel bijzonder. Leerlingen kunnen beroeps- en klantervaring opdoen en ervaren dat ondernemerschap kansen biedt voor succes in hun leven. De aanwezigheid en inbreng van jonge, lerende mensen zal de professionals op de werkvloer zeker inspireren en vrolijkheid en levendigheid brengen in het Hart van Laren. Art in motion Knutselen bij De Regenboog Al zes jaar werkt SG Huizermaat in het kader van een Comeniusproject samen met scholen uit andere EU-landen. Deelname staat open voor leerlingen uit 4 en 5 vwo en betekent twee uur extra studiebelasting per week. Leerlingen die meedoen, gaan in twee jaar tijd tweemaal naar een partnerland. Hélène van der Ham, samen met Matthijs Pierik projectleider internationalisering: Leerlingen proeven van een andere cultuur, ze brengen hun Engels in praktijk en oefenen allerlei vaardigheden. Aan ons huidige project, Art in Motion, doen ook scholen uit Italië, Letland, Duitsland en Hongarije mee. Komend schooljaar beginnen we overigens al in de onderbouw met internationalisering. Leerling Iris Loonen, 5 vwo: Ik ben naar Letland en Hongarije geweest; landen waar je normaal niet zomaar komt. Bij Art in Motion kiest het gastland een thema dat de bezoekers in andere kunstvormen moeten vertalen. De Hongaren hadden bijvoorbeeld een literair verhaal en onze groep heeft daar een levend schilderij van gemaakt. Wat mij het meest is bijgebleven, zijn de mensen die ik heb ontmoet. Deze zomer ga ik naar Italië om een meisje op te zoeken met wie ik bevriend ben geraakt. Meedoen was af en toe hard werken, maar anders dan bijvoorbeeld een scheikundeopdracht. Ik vond het interessant. Je weet toch weer wat meer van de wereld. Pierluigi Fiorentini, kunstdocent aan het Istituto Magistrale Luigi Pietrobono in Alatri, Italië: Het is voor leerlingen bijzonder te ontdekken dat jonge mensen in andere landen dezelfde idealen, waarden en dromen hebben als zij en dat je je overal in Europa thuis kunt voelen. Art in Motion is een manier om leren en ervaren, school en leven te verbinden, en dat in een vriendelijke, Europese context. Je weet toch weer wat meer van de wereld Na voorbereidende mentorlessen en een kick off lopen leerlingen van het Casparus College in leerjaar 2 een week maatschappelijke stage. Als dat handiger is, bijvoorbeeld bij sportverenigingen of een theater, kunnen de uren ook over een aantal weken worden verdeeld. Dayene Haas, lesassistent Techniek en coördinator maatschappelijke stage van het Casparus College: Eerst vraag ik leerlingen naar hun interesse, dan deel ik ze in. Een of twee leerlingen per stageplek. Voor het contact met de instellingen is het goed als we die week even langsgaan en de leerlingen vinden dat ook leuk. De stage pakt vrijwel altijd positief uit. Zoals de begeleidster van een zorgboerderij vertelde: op maandag zie je ze denken: wat is dit?, op dinsdag komen ze los en vrijdags willen ze niet meer weg. Leerling Larissa Hopstaken liep samen met Puck Soede stage bij de kerk: Elke woensdagmiddag gingen we knutselen met kinderen van vier tot zes jaar. Werken met kinderen vind ik leuk, omdat ze altijd enthousiast en vrolijk zijn. Met kerst maakten we fruitmandjes. Die brachten we naar bejaarden die zelf niet naar de kerk konden komen. Vroeger dacht ik dat vrijwilligerswerk saai was, maar dit was afwisselend en het is leuk om mensen blij te zien als je iets voor ze doet. Elly van Beek, begeleidster kinderclub bij de kerk: Onze kinderclub De Regenboog bestaat uit twee groepen. Larissa en Puck wilden helpen bij de jongste kinderen. Ze zagen zelf wat gedaan moest worden en als ik iets vroeg, hielpen ze meteen. Om half vier was de club afgelopen, maar zij bleven keurig netjes meehelpen met opruimen. Ik was zeer over ze te spreken. Op de stagemarkt zag ik hun foto s en verslag, heel erg leuk. Op dinsdag komen ze los en vrijdags willen ze niet meer weg Op reis met de Zonnebloem Vier horecaleerlingen van de Gooise Praktijkschool voeren van 12 tot 16 maart 2012 mee op motorpassagierschip de Zonnebloem. Mensen die fysiek beperkt zijn en weinig mogelijkheden hebben om een week zorgeloos op vakantie te gaan, kunnen met dit schip op vakantie. Mees van der Meulen, docent horeca bij de Gooise Praktijkschool: Het was de eerste keer dat er leerlingen van ons meegingen. Ze werden ingezet in het restaurant en mochten beurtelings een dag meekoken in de kombuis. Als het schip aangemeerd lag, begeleidden ze de gasten bij uitstapjes aan de wal. Leerling Jonny Rog (17), 5e jaars horeca: Ik wilde graag een keer naar Duitsland. Wel dacht ik van tevoren: hoe kan ík nou zieken en gehandicapten begeleiden?! Maar het contact met de gasten was gelijk al leuk. Het werk in het restaurant was anders dan anders. Normaal neem je bestellingen op, maar hier was er een vast menu en bedienden we de tafels. Woensdag heb ik salade gemaakt voor het lopende buffet. Een héle grote bak, die steeds moest worden bijgevuld. De koks waren heel aardig. We gingen ook met de gasten aan wal. In Keulen, over de keien, met een rolstoel zwaar hoor. Maar het was echt een belevenis. René Schulkes, Zonnebloem-vrijwilliger en hoofd van deze vakantie: De jongens hebben het echt boven verwachting gedaan. Ze waren best jong, normaal zijn onze vrijwilligers boven de achttien. En dan hoor je van tevoren dat er een paar zijn met adhd, en dat ze niet zo makkelijk leren... Maar deze jongens hebben zich volledig ingezet. Ze mochten zelfs de koks helpen en die zijn normaal echt de baas in hun eigen toko. Het was ook leuk om te zien dat ze in de loop van de week steeds geroutineerder werden en dat ze met plezier met de gasten omgingen. Het is van alle kanten goed bevallen. Ik zou de Zonnebloem adviseren: ga hier vooral mee door. Ik dacht: hoe kan ík nou zieken en gehandicapten begeleiden?! Maar het was gelijk al leuk 17
De kwaliteit van het onderwijs op het Goois Lyceum is hoog. Leerlingen krijgen uitdagend onderwijs en vinden snel hun plek. Het Goois Lyceum biedt drie onderwijsstromen: gymnasium, kunst & media en technasium-bèta. Leerlingen krijgen betekenisvol onderwijs, gericht op het ontwikkelen van 21e-eeuwse vaardigheden. havo 87% vwo 92% havo atheneum gymnasium technasium 1122 leerlingen Nieuw: de excellentieopdracht Voor de meest getalenteerde leerlingen heeft het Goois Lyceum iets nieuws: de excellentieopdracht. Veertig tot tachtig uur lang werken leerlingen aan een breed eindproduct dat aansluit bij hun interesses. Deelname is vrijwillig en staat open voor leerlingen die over de hele linie goed scoren. De eerste tien leerlingen beginnen in het najaar van 2012, ondersteund door een persoonlijke begeleider. De excellentieopdracht is de derde pijler onder het excellentiebeleid van het Goois Lyceum. De eerste is het differentiëren in de les: uitblinkers in een vak krijgen uitdagender werk. De tweede omvat aanvullende activiteiten, zoals de debatwedstrijd, de musical, internationalisering en lessen bij het Junior College Utrecht. De excellentieopdracht is bedoeld voor leerlingen die nóg meer aankunnen. Een goed uitgevoerde opdracht wordt beloond met een certificaat en het beste werkstuk wint een prijs. Teamleider vwo bovenbouw Ajolt Elsakkers: Het beste uit alle leerlingen halen, deden we al langer. Hiermee willen we ook alles uit de béste leerlingen halen. Beter voorbereid naar het profielwerkstuk Voor het eerst hebben alle 4 en 5 vwo-leerlingen van het Goois Lyceum een pre-profielwerkstuk gemaakt. Dit is een voorbereiding op het echte profielwerkstuk in 6 vwo, waarvoor academische vaardigheden onmisbaar zijn. In een apart vak worden deze vaardigheden behandeld: denk aan bronnenonderzoek doen, een notenapparaat maken en presenteren. Het pre-profielwerkstuk, dat is gekoppeld aan een buitenlandse reis, geeft leerlingen de kans hiermee te oefenen. De eerste indrukken zijn dat leerlingen beter weten wat er bij het profielwerkstuk van ze wordt verwacht en dat ze gerichter aan de voorbereiding beginnen. Goois Lyceum College De Brink vmbo-b vbmo-k mavo lwoo isk 1011 leerlingen Luisteren naar de klanten Anne Visser zit in leerjaar 2 van het Vakcollege Techniek op College De Brink en vertelt enthousiast over deze opleiding: Dat ik in het vakcollege Techniek kwam, was niet mijn bedoeling. Na een jaar zou ik naar de mavo gaan, maar dat wilde ik niet meer. Mijn klas is helemaal geweldig. De richtingen Bouw, Techniek, Elektra waren het net niet, maar toen kreeg ik Grafimedia en dat beviel heel goed. Vooral de afwisseling is leuk, en dat het breed is: ontwerpen op de computer, zeefdrukken, foto s bewerken en filmpjes maken. Samen met jongens van het eerste jaar heb ik een project gedaan. Zij maakten een puzzel van hout en ik het ontwerp. Zo leer je met klanten omgaan en dat vind ik heel leuk. Je moet niet maken wat je zelf wilt, maar luisteren naar hen. Soms is dat moeilijk, want die jongens denken anders dan ik. Maar het kwam allemaal goed en het ontwerp is heel mooi geworden. Trots op culinaire prijzen Het grote, goed uitgeruste kooklokaal en aangrenzende restaurant van College De Brink waren dit jaar opnieuw toneel voor de culinaire vakwedstrijden tussen teams van negen vmbo-scholen uit Noord-Holland. Elk team bestaat uit twee koks, die een 4-gangen menu bereiden, en een gastheer/vrouw die de gasten in het restaurant bedient. De jury bestaat uit vakmensen van de beste restaurants in de regio. De gastvrouw van het College De Brink-team won een eerste prijs voor College De Brink in Laren heeft een breed aanbod van beroepsgericht onderwijs, van lwoo tot en met mavo. De school leidt op tot een vak; leerlingen leren door te doen. College De Brink is een duidelijke school met een uitdagende leeromgeving. Een school die rekening houdt met verschillen en zich richt op het voor elke leerling hoogst haalbare niveau. vmbo-b: 97% vmbo-k: 94% mavo: 100% serveren en de koks werden eerste bij hygiëne en tweede bij kooktechnieken. Op YouTube (trefwoorden Eemland TV College De Brink ) is te zien hoe docenten en leerlingen met trots en voldoening terugkijken op de wedstrijd. Saai is ook niet leuk Het gymnasium van het Goois Lyceum is méér dan vwo met Grieks en Latijn, vertelt eersteklasser Veerle van Doorn (13). We doen bijvoorbeeld Cambridge Engels en zijn zelfs al op reis naar Brighton geweest. Goed Engels spreken is belangrijk en met zo n Cambridge-certificaat kun je later makkelijker naar het buitenland. We werken ook aan ondernemerschap. Mijn groepje heeft een internetbedrijf in telefoonhoesjes opgezet. Bij Cultuur hebben we onze familiestamboom achterhaald en onderzocht hoe mensen in het Gooi vroeger leefden. Verder is er het Academie-uur, daar leer je dingen als plannen en essays schrijven. En natuurlijk krijg ik Latijn. Vind ik heel leuk en het is de basis voor alle talen. Lachend: Ja, ik heb voor mijn gevoel wel heel hard gewerkt dit jaar. Dat vinden mijn ouders ook. Maar het geeft niet. Saai is ook niet leuk. Dag van de Dialoog Echt naar elkaar luisteren: dat leert 4 havo rond de Dag van de Dialoog. Het Goois Lyceum is betrokken bij de Bussumse variant van dit landelijke evenement. In 2011 vond het plaats op 10 november, met als thema aangenaam. Voor de tweede keer organiseerde de school daarbij een leerlingendialoog. Teamondersteuner havo bovenbouw Joyce Bilbija: We laten leerlingen om de beurt vertellen wat hen bezighoudt. Ze mogen elkaar niet in de rede vallen. Dat is wennen! Maar ze worden gedwongen te luisteren en gaan elkaar van een andere kant zien. Opgroeien als puber is niet makkelijk, dit geeft herkenning. Odysseus in Laren Ruim honderd eersteklassers van College De Brink voerden afgelopen jaar Odysseus op, een enorme theaterproductie op allerlei plekken in en om de school. Voor de docenten handvaardigheid, tekenen (inclusief textiele vormen), drama en muziek was dit het eerste vakoverstijgende experiment van deze omvang. Alle leerlingen die wilden, mochten meedoen. We hadden alle niveaus bij elkaar, vertelt projectleider Suzanne van der Linden. Ieder maakte zijn keuze: kostuums of rekwisieten maken, toneelspelen, muziek componeren... Om leerlingen een tijdsbeeld te geven, lieten we een film zien. Ook hebben we het verhaal van Odysseus steeds opnieuw verteld; dat ging echt leven bij de kinderen. Ze kunnen het nog steeds navertellen. Tien weken lang stond de maandagmiddag in het teken van de pilot. Leerlingen werkten aan hun eigen onderdeel, tot ze bij de generale repetitie de samenhang begrepen: Hé, die loopt met mijn helm. Kijk, zij heeft mijn kostuum aan! Voor de docenten was het project al even leuk en leerzaam. Na elke pilotmiddag bespraken ze lopende zaken en gaven elkaar feedback. Van der Linden: Ieder heeft bij dit project het beste uit zichzelf weten te halen. We hebben veel meer oog voor elkaars kwaliteiten gekregen en weten wat we van de ander kunnen verwachten. En de leerlingen hebben een hechte band gekregen. Dat kun je in de pauzes nog steeds zien. Bij de generale repetitie begrepen leerlingen de samenhang: Kijk, zij heeft mijn kostuum aan! 18 19
In memoriam De GSF en de actualiteit Het onderwijs ligt onder een vergrootglas en is altijd in beweging. De landelijke actualiteit klinkt door in de ontwikkelingen bij de GSF. Sterker nog: vaak zijn we de ontwikkelingen vóór. Onderwerpen die veel aandacht krijgen, zijn excelleren, passend onderwijs en professionalisering van docenten. Wat gebeurt er bij de GSF op dit gebied? Excelleren Wetenschappelijk leren denken Op het A. Roland Holst College kunnen leerlingen vanaf vwo 1 kiezen voor wetenschapsoriëntatie en filosofie. Daarmee gaan ze meteen de diepte in. Het is onze missie de w van vwo te versterken. Passend onderwijs Uniek: Talent HZM Op 6 januari 2012 overleed Henk van den Berg. Hij zorgde 38 jaar als (hoofd)conciërge voor een warm welkom voor iedereen op het Goois Lyceum. Wij missen hem, zijn vrolijkheid, zijn aandacht en zijn dagelijkse liedjes. Op 24 maart 2012 is Dick van Heck overleden, kort nadat hij te horen had gekregen dat hij ernstig ziek was. Dick was sinds 1985 in dienst als docent Nederlands bij SG Huizermaat. De school heeft in Dick een dierbare collega, een betrokken docent en een geliefd mentor verloren. Op 4 augustus 2012 is Srijana Khadka bij een verkeersongeval om het leven gekomen. Srijana was een leerling van het tweede leerjaar van College De Brink. Ze stond bekend als een bijzonder prettige leerling die geliefd was bij haar klasgenoten en docenten. Om meer- en hoogbegaafde leerlingen tot hun recht te laten komen, is het aanbieden van extra vakken niet voldoende. Voor het onderwijs op Talent hzm ontwikkelden Tanja de Ruijter en Bart Smoors een geheel eigen concept en didactiek. Passend onderwijs in optima forma. Het programma wetenschapsoriëntatie en filosofie (met afwisselend alfa-, bèta-, gammavakken en filosofie) is nu in de hele onderbouw van het A. Roland Holst College te volgen. Het daagt leerlingen uit door hen systematisch wetenschappelijk onderzoek te leren doen, vertellen de docenten Joris Burmeister (geschiedenis) en Constance van Hall (filosofie). We gaan dieper op de stof in, zegt Burmeister. Het onderwerp is bijvoorbeeld niet dé Romeinen, maar beeldvorming bij de Romeinen aan de hand van de veldslag bij Alésia. Ook wil ik leerlingen de verwondering laten voelen die het contact met originele bronnen kan oproepen. Documenten, afbeeldingen, maar ook ooggetuigen die in de klas hun verhaal vertellen, zoals een NSB-dochter. Een bèta-voorbeeld: bij het onderwerp zwaartekracht maken leerlingen niet alleen berekeningen. Ze bouwen zelf zweefvliegtuigjes, waarmee ze hun bevindingen in de gymzaal testen. academisch Het vak filosofie biedt verdere verdieping. Van Hall: Het is onze missie de w in vwo te versterken. We willen leerlingen wetenschappelijk en creatief leren denken. Ze leren hun mening formuleren en die van een ander respecteren, maar ze leren ook waar onze opvattingen vandaan komen. Vanaf de brugklas oefenen leerlingen met hypotheses en in klas 3 kennen ze begrippen als inductie, deductie en paradigma. Expliciet komt steeds ter sprake wat goede wetenschap is. Als ze in hun onderzoek een enquête of een diepte-interview gebruiken, verwoorden ze hun keuze voor die specifieke techniek. De uitdaging werkt. Ze doen meer dan we van ze vragen, zegt Van Hall. Leerlingen die timide de brugklas binnenkomen, zie je sterker worden, aldus Burmeister. Ze krijgen ruimte om te excelleren. Laatst gaf een groepje derdeklassers een presentatie op een netwerkdag met andere scholen die wetenschapsoriëntatie aanbieden. Voor een stampvolle collegezaal! Ze doen meer dan we van ze vragen op talent HZM nemen de docenten de vragen die leerlingen bij de leerstof hebben, als vertrekpunt. Om de leerlingen zich bewust te laten worden van wat ze nog moeten leren, wordt de leerstof aangeboden vanuit het eindproduct. Met een uitgebreid mentoraat kan het leren in de groep zo individueel mogelijk worden begeleid. In dit mentoraat staat naast de sociaal-emotionele ontwikkeling het leren leren centraal. Een intensieve uitwisseling tussen mentoren en vakdocenten, die speciaal geschoold zijn in het omgaan met deze doelgroep, maakt het mogelijk de leerlingen individueel te begeleiden bij de ontwikkeling van de leervaardigheden die zij nodig hebben. Falen en doorzetten zijn onmisbare ervaringen voor later op talent HZM werken de leerlingen met een portfolio waarin ze voor diverse vaardigheden hun voortgang bijhouden. Zo leren ze bijvoorbeeld hoe ze goed met uitdagingen kunnen omgaan. De mentoren en docenten van Talent HZM zoeken die uitdagingen met de leerlingen heel bewust op, want falen en doorzetten zijn onmisbare ervaringen voor later. op talent HZM mag iedere leerling zijn wie hij of zij is. De leerlingen zitten in homogene groepen waardoor ze gemakkelijker een peergroup vinden: belangrijk tijdens de pubertijd. Het doel van Talent HZM is dat de leerlingen uitgroeien tot gezonde mensen die weten waar hun talenten liggen en hoe zij die kunnen inzetten voor zichzelf en voor de maatschappij. Een leven lang leren Samen zoeken naar een werkbare orde Professionalisering Camera loopt, start de les! Op videobeelden zie je haarscherp wat er in de klas gebeurt Leerlingen aan het leren krijgen, is hét thema voor beginnende docenten. Daarom ontwikkelde Jan de Kock, docent lichamelijke opvoeding, leerlingbegeleider en schoolopleider op het Vechtstede College, samen met rector Jan Verhulst de training praktisch lesgeven. Jan de Kock: Waar ga je staan bij het begin van de les? Heb je al iets op het bord geschreven? Hoe schakel je om naar de introductie van nieuwe leerstof? Met dat soort praktische vragen zijn we bezig. Een docent krijgt bijvoorbeeld de opdracht leerlingen binnen drie minuten in de leerstand te krijgen, terwijl collega s lastige leerlingen spelen. De focus ligt op doen. We zoeken naar een werkbare orde en adequaat lerarengedrag. Niet vanuit de gedachte dat één manier de beste is, maar om met elkaar uit te vinden: wat past bij mij. In onze bijeenkomsten voor nieuwe docenten verweven we klassenmanagement met informatie over de organisatie. Komend schooljaar geef ik samen met collega Chadia Benlahsen vier modules op de GSF Academie (het professionaliseringsprogramma voor en door GSFmedewerkers, red.). Behalve over het begin en einde van de les hebben we het over interventies bij verstorend gedrag. Bij die oefeningen komen collega s erachter dat tussen aanmoedigen en verwijderen een scala aan mogelijkheden ligt. Ook ervaren docenten kunnen daar hun voordeel mee doen. Hoe krijg je leerlingen binnen drie minuten in de leerstand? Acht docenten van De Fontein lieten zich onlangs filmen om nog beter te worden in klassenmanagement. Directeur Adriaan Nagel: We hebben het vaak over het gedrag van leerlingen, maar om leerlingen te kunnen sturen, moeten docénten hun gedrag aanpassen. Wist je dat de manier waarop de docent binnenkomt, een groot verschil maakt? vraagt Adriaan Nagel. Sta je bij de deur als de klas binnenkomt, dan komen de leerlingen binnen in jouw ruimte. Maar kom jij pas binnenlopen als de leerlingen al lang zitten, dan ben jij degene die in hún ruimte binnenkomt. Zij zijn er de baas. Je zult zien dat de start van de les heel anders verloopt. spannend Acht docenten van De Fontein wilden leren hoe ze hun lessen effectiever konden laten beginnen. Zij lieten zich het afgelopen schooljaar filmen tijdens de eerste vijf minuten van de les. Samen keken ze de beelden terug. Video-interactietraining is ontzettend spannend, zegt Adriaan Nagel, maar het praktische spreekt onze docenten erg aan en je komt verrassende dingen op het spoor. Wist je dat er docenten zijn met een onbewuste voorkeur voor één kant van het lokaal? Stel dat dit links is, dan krijgen de leerlingen daar onbewust meer aandacht. De leerlingen rechts voelen dat aan en gaan zitten klieren. Wat een lastige klas!, denkt de docent, die geen idee heeft dat de oorzaak bij hem ligt. Op videobeelden zie je dat haarscherp gebeuren. Video-interactietraining gebeurt in kleine groepen; daar is de sfeer veilig en vertrouwd. Het is de bedoeling dat steeds meer Fontein-docenten in zo n groep gaan meedraaien. De ervaren docenten trainen dan steeds de nieuwkomers. Het doel is dat over twee jaar dertig docenten meedoen. 20 21
Feiten & cijfers Kan iedereen ervan op aan dat de Gooise Scholen Federatie goed onderwijs levert en dat het geld goed wordt besteed? Voor organisaties die met publiek geld worden bekostigd, zijn transparantie en verantwoording essentieel. Een toelichting bij de belangrijkste feiten en cijfers van de GSF. Graadmeters op orde de rentabiliteit, solvabiliteit en liquiditeit zijn drie belangrijke graadmeters voor de gezondheid van een organisatie. hoe scoort de gsf op deze punten? Mark de Haas, lid van het College van Bestuur: De liquiditeit is, eenvoudig gezegd, de mate waarin een organisatie op korte termijn aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Voor een schoolbestuur moet de liquiditeit niet te hoog en niet te laag zijn: we moeten genoeg liquide middelen hebben om de rekeningen en de salarissen te betalen, maar ook weer niet te veel, want dan houden we geld achter dat we ook in het onderwijs zouden kunnen investeren. De liquiditeitspositie van de GSF is prima. De solvabiliteit is de mate waarin een organisatie op de langere termijn aan haar verplichtingen kan voldoen. Ook hier geldt: een te hoge solvabiliteit is niet goed, maar te weinig ook niet. Naar landelijke normen is onze solvabiliteit wat aan de ruime kant, maar daar hebben we goede redenen voor. Risicoanalyses die we in juni 2011 en mei 2012 hebben laten maken, wijzen uit dat de GSF voldoende solvabel is en dat is ook in lijn met het oordeel van de Inspectie. Balans per 31 december 2011 2010 vaste activa materiële vaste activa 5.970 5.766 financiële vaste activa 3.475 3.963 vlottende activa vorderingen 1.457 1.138 liquide middelen 6.420 9.975 totaal activa 17.322 20.842 passiva eigen vermogen 8.140 7.934 voorzieningen 2.679 2.887 kortlopende schulden 6.503 10.021 totaal passiva 17.322 20.842 financiële positie Exploitatierekening norm gsf 2011 gsf 2010 gsf 2009 solvabiliteit > 20% 62% 52% 48% liquiditeit 0,5-1,5 1,21 1,11 1,06 rentabiliteit 0-5% 0,40% 0,78% -1,70% Het derde kengetal is de rentabiliteit, de verhouding tussen resultaat en totale baten. De GSF streeft ernaar om elk jaar ongeveer uit te komen en dat lukt. Samenvattend: alle drie de kengetallen zijn bij ons zoals ze moeten zijn. Ook vorig jaar was dat zo. Het beeld is heel stabiel. (bedragen x 1.000) (bedragen x 1.000) 2011 2010 baten rijksvergoedingen ocw 48.451 48.358 overige rijksbijdragen 671 670 overige baten 2.471 2.518 totaal baten 51.593 51.546 lasten personeelslasten 40.756 40.449 afschrijvingen 1.193 1.183 huisvestingslasten 2.612 2.527 overige lasten 7.129 7.134 totaal lasten 51.690 51.293 saldo baten en lasten 97-253 totaal financiële baten 316 155 totaal financiële lasten 13 5 saldo financiële baten en lasten 303 150 resultaat 206 403 Ouder- en leerlingtevredenheid op de scholen van de gsf worden bijna jaarlijks tevredenheidonderzoeken gedaan onder ouders en leerlingen van de 3e klas. In vergelijking met landelijke cijfers scoort de GSF als geheel bovengemiddeld. Voor de afzonderlijke scholen geldt dat niet altijd. Het College van Bestuur gaat met deze scholen in gesprek over oorzaken en verbeteringen. We zijn in control Onderwijs Ondersteunende Dienst: 30 Casparus College: 36 Gooise Praktijkschool: 39 De Fontein: 40 Huizermaat: 99 Goois Lyceum: 107 albertine van vliet-kuiper is voorzitter van de raad van toezicht van de gooise scholen federatie. wat houdt dat toezicht eigenlijk in? Albertine van Vliet-Kuiper: Het spannende van onderwijstoezicht is dat scholen zowel extern als intern met diverse toezichthouders te maken hebben: de inspectie, de gemeente, de accountant. Als Raad van Toezicht begeven wij ons mede op hun terrein. Ook wij kijken naar de financiën, de onderwijskwaliteit, de kwaliteit van de huisvesting. Daar kunnen wij immers op aangesproken worden. Goed toezicht houden is een kwestie van balanceren tussen nabijheid en afstand. Als het nodig is, moet je tot in detail weten hoe het zit, maar je moet het College van Bestuur ook voldoende ruimte geven om te manoeuvreren. Vertrouwen is de basis om ruimte te kunnen geven. Bij ons is dat vertrouwen er zeker. We praten natuurlijk niet alleen met het bestuur. Eens per jaar zitten we om tafel met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad en we nodigen Personeel aantal personeelsleden per vestiging per 31 juli 2012 College De Brink en ISK: 133 Vechtstede College: 111 Laag verzuim A. Roland Holst College: 131 tevredenheid leerlingen tevredenheid ouders regelmatig een rector/directeur uit in onze vergadering. Ook gaan we jaarlijks bij twee scholen op bezoek. Het is belangrijk om zelf de sfeer te proeven. Wij zijn heel tevreden over wat het College van Bestuur dit jaar heeft bereikt. Op de start van de GSF Academie kijken wij met tevredenheid terug en ook de vervanging van de schoonmaak is goed verlopen. Een grote stap is het nieuwe model voor de verdeling van de middelen. Het is knap hoe het bestuur deze lastige discussie tot een goed einde heeft weten te brengen. Verder ligt er nu een beleidsplan waar ambitie uit spreekt. De komende tijd zien wij erop toe dat die ambitie in kwantificeerbare doelen wordt vertaald. Zeker op het gebied van ICT vinden wij dat er op de scholen een tandje bij moet. Al met al staat de GSF er goed voor. Het is een heel transparante organisatie. Zowel financieel als bestuurlijk zijn we echt in control. Geslaagd! landelijk gemiddelde 7,2 landelijk gemiddelde 6,7 De Fontein Om te slagen moeten leerlingen sinds 2011-2012 gemiddeld een voldoende op het centraal examen halen. Met het oog op deze zwaardere exameneisen hebben de scholen van de GSF extra geïnvesteerd in examenvoorbereiding. Dat loont: de slaagpercentages van de scholen van de GSF zijn hoger dan het landelijk niveau. Goed onderwijs Goois Lyceum SG Huizermaat College de Brink landelijk 2011/2012 gsf 2011/2012 vmbo-b Casparus College gsf 2010/2011 landelijk 2011/2012 Vechtstede College gsf 2011/2012 vmbo-k gsf 2010/2011 Gooise Praktijkschool landelijk 2011/2012 gsf 2011/2012 vmbo-t/gl gsf 2010/2011 A. Roland Holst College havo landelijk 2011/2012 gsf 2011/2012 gsf 2010/2011 landelijk 2011/2012 vwo gsf 2011/2012 gsf 2010/2011 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0 Percentage geslaagden waardering in cijfers van 1 tot 10 100% 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 22 GSF in balans de balans en de exploitatierekening tonen het aan: de gsf is gezond. enkele kanttekeningen zijn wel op hun plaats. Mark de Haas, lid van het College van Bestuur: Financieel gezond blijven spreekt niet voor zich. Daar moeten we hard ons best voor doen. Alle prijzen stijgen bijvoorbeeld, maar het geld dat wij voor materiële zaken zoals energie of stoelen en tafels krijgen, is al jaren bevroren. Daardoor kunnen we soms een aantal investeringen niet doen die we wel graag zouden willen, bijvoorbeeld op het gebied van ICT. Een andere kanttekening is dat de GSF als geheel wel gezond is, maar dat er tussen de scholen verschillen zitten. Sommige van onze scholen moeten de komende jaren grotere stappen zetten om de exploitatie op orde te houden. Dit is een van de effecten van ons beleid om vanaf komend jaar onze middelen intern anders te verdelen. We gaan dezelfde maatstaven aanleggen als de overheid zou doen in de denkbeeldige situatie dat zij elk van onze scholen als zelfstandige school rechtstreeks zou bekostigen. Dat doet meer recht aan de specifieke situatie van de scholen. verzuim in % Het ziekteverzuim bij de GSF zat al onder het landelijk gemiddelde, maar is het afgelopen schooljaar verder gedaald. Ook de frequentie waarmee medewerkers zich ziekmelden nam af, wat erop wijst dat mensen hun werk met plezier doen. 5,5% 5% landelijk 4,5% 4% gsf 3,5% 2009/2010 2010/2011 2011/2012 De inspectie oordeelt positief over de kwaliteit van het onderwijs bij de Gooise Scholen Federatie. Aan het eind van 2011 hadden twee van de achttien afdelingen een aangepast toezichtsarrangement. Een daarvan was de vmbo-gt-afdeling van College De Brink. Kees Elsinga, voorzitter van het College van Bestuur: De resultaten van deze afdeling zijn in 2011-2012 fors verbeterd: het slagingspercentage is zelfs 100%. Onze verwachting is dat de inspectie dit in de loop van 2012 zal belonen met een positief oordeel. De afdeling vmbo-gt van De Fontein heeft nog wel een aangepast arrangement. De inspectie heeft de afdeling zwak bevonden op basis van onvoldoende onderwijsopbrengsten. Ook hier zijn de opbrengsten voor 2011/2012 fors verbeterd. De school moet nu nog laten zien dat dit een blijvende verbetering is. Meer informatie over de kwaliteit van de scholen: schoolvo.nl 23
1 De Fontein 2 Goois Lyceum Diemen Kom eens kijken De Fontein directeur: de heer A. Nagel Aagje Dekenlaan 2 1403 HH Bussum 035 692 76 76 info@df.gsf.nl Goois Lyceum rector: de heer drs. H. Lenselink Vossiuslaan 2A 1401 RT Bussum 035 693 32 94 info@gl.gsf.nl op onze open dagen! Open dag voor ouders en leerlingen: zaterdag 26 januari 2013, 10.00-14.00 uur Informatieavond voor ouders: woensdag 30 januari 2013, 19.00-21.00 uur Proeflessen voor leerlingen groep 8: woensdag 6 februari 2013, 14.00-15.30 uur Informatieavond voor ouders: dinsdag 29 januari 2013, 19.00-22.00 uur Open dag voor ouders en leerlingen: zaterdag 2 februari 2013, 10.30-14.00 uur Kennismakingslessen voor leerlingen groep 8: woensdag 13 februari 2013, 14.00-16.00 uur, experiencemiddag technasium vanaf 13.45 uur 3 SG Huizermaat Open dag voor ouders en leerlingen: zaterdag 26 januari 2013, 10.00-13.00 uur Informatieavond voor ouders: donderdag 7 februari 2013, 20.00-22.00 uur Oriëntatielessen voor leerlingen groep 8: woensdag 20 februari 2013, 13.45-16.00 uur SG Huizermaat rector: de heer drs. J.J. Doove Monnickskamp 7 1273 JP Huizen 035 528 70 21 info@hzm.gsf.nl 4 College De Brink Muiderberg College De Brink directeur: de heer R. Kok Bezoekadres: Kerklaan 6 1251 JT Laren postadres: postbus 171 1250 AD Laren 035 539 92 99 info@cdb.gsf.nl Amsterdam Z.O. 6 5 Weesp s-graveland Loosdrecht Naarden Bussum 6 Vechtstede College Vechtstede College rector: de heer drs. J.W. Verhulst Bezoekadres: Amstellandlaan 1A 1382 CD Weesp Postadres: Postbus 211 1380 AE Weesp 0294 80 52 50 info@vsc.gsf.nl 2 9 8 A.Roland Holst College A. Roland Holst College rector: de heer J. Smolenaars Bezoekadres: Jonkerweg 31 1217 PM Hilversum Postadres: Postbus 555 1200 AN Hilversum 035 624 78 63 info@arhc.gsf.nl 8 1 Hilversum 7 Huizen Blaricum Eemnes 5 Casparus College 9 College van Bestuur (CvB) en Onderwijs Ondersteunende Dienst 4 Laren 3 Informatieavond voor ouders: dinsdag 15 januari 2013, 19.30-21.00 uur Open huis voor ouders en leerlingen: woensdag 23 januari 2013, 15.00-21.00 uur 4 ISK Het Gooi ISK Het Gooi directeur: de heer R. Kok Bezoekadres: Kerklaan 6 1251 JT Laren postadres: Postbus 171 1250 AD Laren 035 692 00 95 info@isk.gsf.nl Casparus College directeur: de heer drs. P.R. Blonk Talmastraat 40 1381 NE Weesp 0294 80 52 00 info@cc.gsf.nl Open dag voor ouders en leerlingen: zaterdag 19 januari 2013, 12.00-15.00 uur Open avond voor ouders en leerlingen: vrijdag 25 januari 2013, 19.00-21.00 uur Informatieavond GSF Junior Mavo, Sport- en Expressieklas voor ouders en leerlingen: donderdag 31 januari 2013, 19.30-21.00 uur Open huis voor ouders en leerlingen: vrijdag 11 januari 2013, 16.00-21.00 uur Informatieavond tweetalig vwo voor ouders en leerlingen: woensdag 16 januari 2013, 19.30-21.30 uur Voorlichting, miniles, rondleiding voor ouders en leerlingen: woensdag 13 februari 2013, 13.15 14.20 uur 7 Gooise Praktijkschool Open huis voor ouders en leerlingen: woensdag 6 februari 2013, 15.30-19.30 uur Gooise Praktijkschool directeur: mevrouw E.M. van Dijk Laapersboog 5 1213 VC Hilversum 035 626 40 40 info@gps.gsf.nl Open avond voor ouders en leerlingen: vrijdag 11 januari 2013, 19.00-21.00 uur (gebouwen Jonkerweg en Schuttersweg) Open dag voor ouders en leerlingen: zaterdag 12 januari 2013, 10.00-14.00 uur (gebouwen Jonkerweg en Schuttersweg) Informatieavond voor ouders: woensdag 16 januari 2013, 19.30 21.30 uur (gebouw Jonkerweg) Kennismakingslessen voor leerlingen groep 8: woensdag 23 januari 2013, 14.15-16.15 uur College van Bestuur (CvB) en Onderwijs Ondersteunende Dienst voorzitter CvB: de heer drs. C.J. Elsinga lid CvB: de heer drs. M.G.M. de Haas Bezoekadres: Burgemeester de Bordesstraat 82 1404 GZ Bussum Postadres: Postbus 50 1400 AB Bussum t 035 692 67 00 info@gsf.nl twitter @werkenbijgsf 24