Directoraat-Generaal Wonen Wijken en Integratie Rijnstraat 8 Postbus 30940 2500 GX DEN HAAG Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG www.vrom.nl Beantwoording Kamervragen over de goedkeuring van de fusie van de corporaties Ymere en Woonmaatschappij tot de grootste corporatie in Nederland Datum Kenmerk DGWWI/SR2008004698 Geachte Voorzitter, Hierbij bied ik u de antwoorden op de op 3 januari 2008 door de Kamerleden Depla (PvdA), Jansen (SP) en Van Bochove (CDA) ingezonden schriftelijke vragen aan over de goedkeuring van de fusie van de corporaties Ymere en Woonmaatschappij tot de grootste corporatie met als kenmerk 2070807390. Vraag 1 Is het waar dat u toestemming heeft verleend aan de corporaties Ymere en Woonmaatschappij om per 1 januari 2008 te fuseren? Ja. Vraag 2 Ontstaat door deze fusie een corporatie van meer dan 80.000 woningen? Nee. De fusiecorporatie beschikt volgens informatie van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting per 1 januari 2008 over 78.133 woningen. Vraag 3 Wat zijn de argumenten geweest om deze fusie goed te keuren, gezien de Kameruitspraak dat het nee tenzij principe toegepast moet worden bij goedkeuring van fusies die leiden tot corporaties van meer dan 10.000 woningen? De fusie is getoetst aan de vigerende regelgeving in circulaire MG2002-18 met nadrukkelijk aandacht voor borging van de menselijke maat door lokale binding met gemeenten en huurders, professionaliteit en doelmatigheid van de organisatie, prestatieafspraken met de betrokken gemeenten, dienstverlening aan de huurders en een evaluatietraject van de fusie. Per brief van 29 juni 2007 heb ik u aangegeven fusies in het bijzonder op deze aandachtspunten te toetsen.tevens waren de zienswijzen van de huurdersorganisaties en de gemeenten van groot belang bij het beoordelen van deze fusie. De voornaamste argumenten om de fusie goed te keuren zijn het optimaliseren van de inzet van de investeringsruimte, de verbetering van de doelmatigheid van de organisatie, de verbetering van de
dienstverlening en de versterking van de lokale binding. De fusiecorporatie heeft aangegeven dat de fusie zorgt voor een toename van de maatschappelijke investeringen in door de corporatie geselecteerde 13- wijken. Deze wijken komen grotendeels overeen met de door mij geselecteerde wijken in het kader van de 40-wijken aanpak in Amsterdam. Vraag 4 Hoe wordt het begrip de menselijke maat bij maatschappelijke ondernemingen, waarvoor in het regeerakkoord een lans wordt gebroken, ingevuld in de woningcorporatiesector? Hoe moet de Kamer tegen die achtergrond de goedkeuring van de fusie die leidt tot de grootste corporatie in Nederland beoordelen? Bij het beoordelen van fusieverzoeken van woningcorporaties komt het begrip menselijke maat tot uiting in de toetsingscriteria lokale binding en kwaliteit van dienstverlening. Niet alleen de omvang, maar in bijzonder de gekozen inrichting en structuur van de nieuwe organisatie spelen hier een cruciale rol. De fusiecorporatie werkt volgens een vernieuwd vestigingenmodel waardoor de afstand tussen huurder en corporatie wordt verkleind. Daarnaast zorgt de corporatie ervoor dat de vestigingen over voldoende mandaat beschikken om volkshuisvestelijke besluiten te nemen op het niveau van de wijk of buurt. De corporatie focust in 13 wijken op sociale stijging en verbetering van de leefbaarheid, onder meer door projecten achter de voordeur. Vraag 5 Deelt u de opvatting dat het belangrijk is dat onder het motto macht vraagt tegenmacht gemeentebestuur en bewoners voldoende tegenspel moeten kunnen bieden aan een corporatie die in de eigen stad actief is? Hoe is dat bij deze fusie gegarandeerd? Ja, het is van belang dat gemeenten en bewoners invloed kunnen uitoefenen op het beleid van een corporatie. Deze fusiecorporatie vergroot de invloed van de huurders, gemeenten en overige stakeholders, onder meer door participatie van deze partijen te incorporeren in de jaarlijkse besluitvormingscyclus en te komen tot zowel prestatieafspraken met gemeenten als prestatieafspraken met huurders. Hetgeen moet leiden tot een versterking van het bestuurlijk machtsevenwicht. Bij fusies tussen corporaties zijn de zienswijzen van de gemeenten en huurdersorganisaties verplicht onderdeel van de procedure. Ik heb mijn besluit in hoge mate gebaseerd op deze zienswijzen. Tevens zijn de bestaande prestatieafspraken met de gemeenten bezien in het kader van de fusie en is de corporatie opgeroepen om zich tot het uiterste in te spannen om te komen tot prestatieafspraken met de gemeente Almere, conform hetgeen Almere in haar zienswijze aangaf. Tevens wil ik opmerken dat mijn formele behandeling van de fusie het sluitstuk is van een intensief fusietraject. Dit traject speelt zich grotendeels af op lokaal niveau. De gemeenten en huurdersorganisaties zijn door de corporaties uitgebreid geconsulteerd over het fusievoornemen. Deze lokale consultatieronde heeft geresulteerd in diverse toezeggingen van de corporaties. Vraag 6 Zijn er door u nadere voorwaarden gesteld aan de fusie? Zo ja welke? Nee, ik heb geen nadere voorwaarden gesteld aan de goedkeuring van deze fusie. Wel heb ik in de toetsingsprocedure specifiek aandacht besteed aan de zienswijze van de gemeente Almere. Bovendien heb ik in het goedkeuringsbesluit de raad van commissarissen en het bestuur van de fusiecorporatie dringend verzocht om de zogenoemde Izeboudsystematiek te hanteren voor de beloningen en de contracten met betrekking tot de bezoldiging van het bestuur. Tevens heb ik een brief gestuurd aan de directies, besturen en raden van commissarissen van alle corporaties en aan uw Kamer waarin ik aangeef dat zolang het kabinetsstandpunt op het advies van de commissie Dijkstal nog niet bekend is, ik vind dat bij alle benoemingen in de sector het salaris conform de code van de sector moet worden vastgesteld, waarbij het principe van pas-toe moet worden gehanteerd en niet het principe van leg-uit. Ministerie van VROM DGWWI/SR2008004698 Pagina 2/2
Vraag 7 Had u de juridische mogelijkheid om deze fusie te blokkeren? Zo ja, waarom heeft u dat dan niet gedaan? Zo neen, welke juridische belemmeringen bestaan er? Op basis van afdeling 3 van het Besluit beheer sociale-huursector dienen corporaties fusievoornemens ter goedkeuring aan mij voor te leggen. Bij fusies tussen woningcorporaties beoordeel ik of het belang van de volkshuisvesting zich niet verzet tegen de fusie. In de circulaire MG2002-18 zijn de procesgang bij fusies en de criteria waaraan ik een fusie toets beschreven. Bij deze fusie ben ik na een zorgvuldige toetsing aan deze criteria tot de conclusie gekomen dat het belang van de volkshuisvesting zich niet verzet tegen deze fusie. De corporatie heeft naar mijn mening zorgvuldig gehandeld en voldoende duidelijk gemaakt dat deze fusie voldoet aan de toetsingscriteria. Verder bleek dat de huurdersorganisaties uit Amsterdam, Haarlem, Haarlemmermeer en Almere geen belemmeringen zagen om de fusie door te laten gaan. De gemeenten, met uitzondering van Almere, hadden eveneens geen bezwaar tegen de fusie. Vraag 8 Welke verzoeken om toestemming te verlenen aan een fusie van woningcorporaties heeft u nog meer ontvangen in 2007? Welke zijn goedgekeurd? Welke zijn nog in behandeling? Welke zijn afgekeurd? In 2007 heb ik achttien verzoeken ontvangen om goedkeuring te verlenen aan fusies tussen woningcorporaties. Zeventien van deze fusies zijn na zorgvuldige toetsing goedgekeurd. Het merendeel van deze fusies betrof fusies tussen relatief kleine corporaties. Eén fusie is momenteel nog in behandeling. Er zijn in 2007 geen fusies afgekeurd. In de bijlage vindt u meer informatie over de in 2007 behandelde fusieverzoeken van corporaties. Vraag 9 Bent u bereid om de toegezegde aanpassing van de fusierichtlijn aan de Kamer toe te zenden, zodat de Kamer begin 2008 met u, zonodig, hierover kan debatteren en zo voorkomen kan worden dat afzonderlijke fusies onderwerp van een politiek debat in de Kamer moeten worden? Mijn ambtsvoorganger heeft aangegeven een nieuwe circulaire met aangescherpte fusiecriteria op te zullen stellen. Zoals ik in het kader van de begrotingsbehandeling in de Tweede Kamer in november 2007 reeds heb gemeld, beraad ik mij daarover nog. Ik heb in dit verband met Aedes afgesproken nieuw beleid ten aanzien van fusies mee te nemen als onderdeel van het nieuwe arrangement tussen de corporaties en het Rijk. De uitkomst hiervan verwacht ik in het voorjaar aan uw Kamer te kunnen melden. Ik meen dat ik hiermee ook antwoord heb gegeven op de brieven d.d. 1 november 2007 (kenmerk 07-WWI-B-034), 17 december 2007 (kenmerk 07-WWI-B-045) en 17 januari 2008 (kenmerk 08-WWI-B-002)van de griffier van de algemene commissie voor Wonen, Wijken en Integratie over de stand van zaken en planning van het vernieuwde beleid en de wettelijke basis inzake de beoordeling van fusieverzoeken van woningcorporaties. Hoogachtend, de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie, drs. Ella Vogelaar Ministerie van VROM DGWWI/SR2008004698 Pagina 3/3
Bijlage beantwoording Kamervragen over de goedkeuring van de fusie van de corporaties Ymere en Woonmaatschappij tot de grootste corporatie van Nederland Bijlage bij vraag 8: overzicht fusies tussen woningcorporaties in 2007 1.Fusie tussen Woningbedrijf Rotterdam (28.500 woningen) en Stichting de Nieuwe Unie (24.500 woningen) tot Woonstad Rotterdam. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 53.000 woningen. 2. Fusie tussen Woningstichting Dantumadeel (1.244 woningen), Woningstichting Kollumerland (1.324 woningen) en Stichting Chr. Woonmij (1.263 woningen) tot Thus Wonen. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 3.831 woningen. 3. Fusie tussen Stichting Leerdam (3.307 woningen) en Stichting Ideaal Wonen (1.270 woningen) tot Stichting CWL Woningbeheer. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 4.577 woningen. 4. Fusie tussen Stichting Wonen Limburg (14.758 woningen), Stichting Woningbeheer Limburg (3.766 woningen) en Stichting Weert (4.533 woningen) tot Stichting Wonen Limburg. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 23.057 woningen. 5. Fusie tussen Woningstichting Lucht en Licht (2.254 woningen), Stichting Domijn (10.853 woningen) en Stichting wooncorporatie Losser (1.923 woningen) tot Woningstichting Domijn. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 15.030 woningen. 6. Fusie tussen Stichting Qua Wonen (8.160 woningen) en Patrimonium Woningstichting (295 woningen) tot Qua Wonen. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 8.455 woningen. 7. Fusie tussen Stiching Woonpunt (17.999 woningen) en Stichting Woonbeheer Geuldal (265 woningen) tot Stichting Woonpunt. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 18.264 woningen. 8. Fusie tussen Woningstichting Duinstee (2.640 woningen) en Woningstichting Kennemer Wonen (3.837 woningen) tot Woningstichting Kennemer Wonen. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 6.477 woningen. 9. Fusie tussen Woningstichting Obdam (445 woningen) en Stichting De Woonschakel Westfriesland (5.020 woningen) tot Stichting De Woonschakel Westfriesland. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 5.465 woningen. 10. Fusie tussen Stichting Wisch Woonbeheer (1.931 woningen) en Stichting Parès (2.062 woningen) tot Stichting De Combinatie. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 3.993 woningen. 11. Fusie tussen Stichting Beter Wonen Raalte (3.107 woningen) en Stichting Het Saalien (2.251 woningen) tot Woningstichting Salland Wonen. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 5.358 woningen. 12. Fusie tussen Woningstichting Willibrord (663 woningen) en Algemene Woningstichting Leiderdorp (2.777 woningen) tot Stichting Willibrord-AWL. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 3.440 woningen. 13. Fusie tussen Stichting Wonen Texel (1.286 woningen) en Algemene woningbouwvereniging Nieuwediep (830 woningen) tot Stichting Woontij. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 2.116 woningen. 14. Fusie tussen Stichting Corporatieholding Friesland (21.485 woningen) en niet-toegelaten instelling Stichting Bejaardenhuisvesting Schiermonnikoog (23 woningen) tot Stichting Corporatieholding Friesland. De Ministerie van VROM DGWWI/SR2008004698 Pagina 4/4
fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 21.508 woningen. 15. Fusie tussen Stichting Ymere (46.381 woningen) en Stichting de Woonmaatschappij (31.752 woningen) tot Stichting Ymere. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 78.133 woningen. 16. Fusie tussen Woningstichting De Veste (2.799 woningen) en Stichting Acasa studentenhuisvesting (0 woningen) tot Woningstichting De Veste. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 2.799 woningen. 17. Fusie tussen Woningstichting Vitalis (12.052 woningen) en SHA (0 woningen) tot Woningstichting Vitalis. De fusiecorporatie beschikte volgens de gegevens uit het fusiedossier per ingangsdatum van de fusie over 12.052 woningen. 18. Fusie tussen Woningstichting Groene Zoom (2.559 woningen) en Centrale Woningstichting (3.953 woningen). Deze fusie is in 2007 ingediend en nog in behandeling. Ministerie van VROM DGWWI/SR2008004698 Pagina 5/5