De Vastenaktie van de familie Boersma Even minderen voor Sierra Leone. Handboek Vastenaktie 2014 even minderen voor een ander IBAN NL21 INGB 000 000 5850
De Vastenaktie van...... Wat wordt úw Vastenaktie? Ga naar www.vastenaktie.nl en laat het zien!
Voorwoord Eind augustus 2013 heb ik mijzelf tijdens een bijeenkomst van de Adviesraad gepresenteerd als jullie nieuwe campagneleider Vastenaktie. Ik zeg bewust jullie, omdat ik de afgelopen jaren heb kunnen ervaren hoe intensief en enthousiast jullie Vastenaktie hebben gemaakt tot wat het is. Ik heb ook gezien hoe jullie de actie vol enthousiasme blijven dragen. En terecht! Alles waar Vastenaktie voor staat, is iets om trots op te zijn. Verschil blijven maken In 2010 heb ik mij gestort in de wereld van de missie toen ik twee campagnes van Adventsactie heb mogen dragen. Toen hier in 2012 Vastenaktie bij kwam, heb ik mij in eerste instantie op de achtergrond beziggehouden met het opzetten van de nieuwe organisatie, de Stichting Bisschoppelijke Vastenaktie. Zowel de Adventsactie als de Vastenaktie zijn hierin ondergebracht. Beide campagnes worden door één enthousiast team gedragen. groot deel van de bevolking op de vlucht geslagen. Inmiddels zijn de mensen teruggekeerd en proberen ze hun thuis weer op te bouwen. Drie zusters van de Franse missiecongregatie St. Jozef van Cluny ondersteunen volwassenen en kinderen bij het verwerken van hun oorlogstrauma s; ze helpen de bevolking om van hun verwoeste vaderland weer een veilig thuis te maken. Wij willen hen daarbij ondersteunen en ik hoop natuurlijk dat we samen voor de mensen in Sierra Leone een verschil kunnen maken. Ik wens u dan ook veel succes en inspiratie bij uw Vastenaktie 2014! En wilt u meer weten of wilt u ondersteuning bij het ontwikkelen van uw campagne? Neem dan contact met ons op. We zijn telefonisch (070 779 60 08) of via e-mail (info@vastenaktie.nl) bereikbaar. Nu sta ik dus voor een nieuwe uitdaging. Samen met jullie, in een tijd van economische tegenslag, wil ik een verschil blijven maken voor de mensen die het zo hard nodig hebben. In de tussentijd wil ik hier hun verhaal vertellen, in de hoop dat ook wij mogen delen in hun leven en hun verhalen. Een thuis bouwen in Sierra Leone Voor de Vastenaktie 2014 gaan we naar het Afrikaanse Sierra Leone. Tijdens een jarenlange, bloedige burgeroorlog is een Johan Compier Campagneleider Vastenaktie 3
Inhoud 5 Migratie 7 Direct aan de slag 9 Sierra Leone: Bouwen aan een thuis 13 Inspiratie: Een thuis bouwen is een toekomst bouwen 14 Hongerdoek: Hoeveel broden hebben jullie? 16 Vastenaktie concreet: praktische tips 21 Liturgiekatern 23 De pelgrimstocht 24 Projecten 26 Vastenaktie voor scholen 28 Landelijke Startdag Bestelformulier materialen Belangrijke campagnedata 9 november 2013: Landelijke Startdag 15 november 2013: Start verzending bestelde materialen 5 maart - 19 april 2014: Vastentijd 2014 10-13 april 2014: Pelgrimstocht 4
migratie Bouwen aan een thuis, is bouwen aan de toekomst... Vorig jaar hebben we aandacht besteed aan de talloze migranten in Honduras: duizenden mensen, vaders, moeders en kinderen, proberen de uitzichtloosheid in hun eigen land te ontvluchten. Ze vertrekken naar de Verenigde Staten in de hoop daar geld te kunnen verdienen. Daarmee willen ze een betere toekomst voor hun gezin opbouwen. De meesten keren echter berooid en ontgoocheld terug. We hebben het project van de zusters Scalabrinianas onder de loep genomen. Zij vangen de teruggestuurde migranten op het vliegveld op en helpen ze weer een bestaan in eigen land op te bouwen. Dit jaar gaan we naar Sierra Leone in Afrika. Hier keren de mensen na de verschrikkingen van elf jaar burgeroorlog weer terug naar hun land. Ze bouwen de samenleving opnieuw op en willen vooruit kijken. Dat gaat niet vanzelf. Basisvoorzieningen zijn verwoest en de trauma s van de oorlog moeten verwerkt worden. Rebellen en vluchtelingen wonen naast elkaar en moeten samen de draad weer oppakken. Kinderen weten niet hoe het leven eruit ziet zonder oorlog We zien dat de missiezusters van St. Jozef van Cluny de mensen in Sierra Leone concreet bijstaan: ze werken samen aan de wederopbouw van het land en de toekomst. 5
Even aandacht voor een ander. Laat zien wat jij doet voor een ander op 6 www.vastenaktie.nl
handboek 2014 Direct aan de slag! Dit handboek is het startpunt voor uw Vastenaktie 2014. U leest hier alles over de komende campagne, het centrale project en de beschikbare campagnemiddelen. Op de website leest u altijd het laatste campagnenieuws. Kies en bestel U ontvangt alleen het handboek automatisch. Alle overige materialen, zoals posters, folders en de vastenzakjes kunt u bestellen via de webshop op de website of met het bijgevoegde formulier. Neem het handboek door met uw groep en maak een keuze uit de aangereikte campagnesuggesties. Zoek eventueel aanvullende informatie en liturgie- en campagnesuggesties op de website. Hebt u uw keuze gemaakt? Bestel dan de materialen die u nodig heeft via de webshop of via het bestelformulier achterin dit handboek. De bestelde materialen worden vanaf 15 november verzonden. Veel extra s op Plaza Op Plaza vindt u foto s, kant-en-klare campagneteksten, een film en achtergrondinformatie over het campagneproject en een landkaart van Sierra Leone. U bereikt Plaza via de website van Vastenaktie. Maak uw eigen campagneposter Tijdens de Vastenaktie gaat het erom zelf iets te laten, zodat er meer is voor een ander. U kunt via de website snel en gemakkelijk laten zien wat u zelf doet. Of misschien beter gezegd: wat u laat. En u weet: een goed voorbeeld doet goed volgen. Dus maak uw eigen Vastenaktie-poster aan op de website en laat zien wat ú doet! Nieuws en service Het campagnemagazine VastenaktieNieuws verschijnt drie keer per jaar. Daarin leest u altijd het laatste campagnenieuws. VastenaktieNieuws verschijnt als digitale nieuwsbrief die u via de e-mail ontvangt en als actiekrant die per post wordt verstuurd. Leest niet iedereen uit uw groep VastenaktieNieuws? Geef uw groepsleden dan een abonnement! U kunt dat gemakkelijk regelen door een e-mail te sturen naar info@vastenaktie.nl. U kunt aangeven of u VastenaktieNieuws per e-mail of via de post wilt ontvangen. Hebt u vragen over de Vastenaktiecampagne, de materialen of uw bestelling? Neem dan contact op met onze Servicedesk, per e-mail via info@vastenaktie.nl of telefonisch: 070 779 60 08. materiaal bestellen? Extra informatie en materialen downloaden? Campagneposter aanmaken? Kijk op de website! www.vastenaktie.nl 7
8
Begin op tijd met de voorbereidingen van uw actie en het maken van afspraken! campagne 2014 sierra leone Bouwen aan een thuis Op het eerste gezicht zien we een schitterend landschap en gastvrije mensen als we kennismaken met Sierra Leone. Wie echter verder kijkt, ziet ook de diepe littekens. In het land, maar ook in de mensen. Na een militaire staatsgreep in 1991 brak er een burgeroorlog uit die het land diep heeft verscheurd. Ongeveer een derde van de mensen sloeg op de vlucht voor de bloedige gevechten tussen de rebellen van het RUF en de soldaten van het militaire regime. Beide partijen hebben onvoorstelbare wreedheden begaan en enorme verwoestingen aangericht. Sinds het einde van de oorlog in 2002 is het land bezig aan een moeizame en therapeutische periode van wederopbouw. De kinderen moeten opnieuw leren leven in een gezin en moeten weer naar school. De verwoeste infrastructuur moet steen voor steen, huis voor huis, weer opgebouwd worden. Voormalige rebellen en teruggekeerde vluchtelingen moeten samen verder. Ze moeten elkaar kunnen vergeven om te kunnen werken aan een betere toekomst voor iedereen. Diomplor-programma Voor het campagneproject 2014 gaan we naar de stad Koidu in het Kono-district. Daar hebben zusters van de missiecongregatie van St. Jozef van Cluny het Diomplor-programma opgericht. In de lokale taal betekent diomplor : saamhorigheid. Een van de leerlingen van de basisschool in het Diomplor-programma, Yumba, legt uit waarom saamhorigheid zo belangrijk is: We hebben in de hel geleefd en daar willen we nooit meer naar terug. Het programma begint als een spontaan initiatief in de vluchtelingenkampen in Guinee. De zusters zien de mensen in het kamp rondhangen en horen hun verhalen: Het waren verschrikkelijke verhalen en ze raakten me diep, vertelt zuster Teresa. Ze gaat vaak naar het bos om te lopen, lopen, lopen - om haar gedachten weer wat op orde te krijgen: Er waren momenten dat ik alle geloof en vertrouwen kwijt was. Dan vroeg ik me af of het iemand iets kon schelen wat er met deze mensen gebeurde. Ze bereikt de bodem, maar ik realiseerde me dat ik leefde en De zusters leren de kinderen opnieuw de waarde van vrede en tolerantie. dat ik God daar dankbaar voor moest zijn. De vluchtelingen om haar heen blijven hopen en vertrouwen op God. Dat helpt zuster Teresa: Ze herstelden daarmee ook mijn hoop en vertrouwen. Zij hadden zoveel geleden en zij bleven toch geloven in een betere toekomst. Zuster Teresa ziet het enorme potentieel van de vrouwen in het vluchtelingenkamp. Vrouwen die nooit de kans hebben gekregen zichzelf te ontwikkelen. Ze zoekt wat jonge vrouwen bij elkaar om de kinderen les te geven. Via rollenspellen werken ze aan de oorlogstrauma s, maar ook aan gezondere man-vrouwverhoudingen. Terug naar huis De burgeroorlog is in 2002 afgelopen; de vluchtelingen keren terug naar hun dorpen. In 2003 vragen de mensen uit Koidu, onder leiding van chief Ambrose Jimissa of de zusters zich blijvend bij hen willen vestigen. De situatie die de vluchtelingen thuis aantreffen is verschrikkelijk, vertelt Ambrose Jimissa: Alle huizen waren verwoest, maar ook de scholen en ziekenhuizen. Er was niets om naar terug te keren. Eigenlijk hadden we het als vluchtelingen beter, want toen kregen we voedsel van de VN. Nog steeds zijn de verbrande ruïnes van huizen zichtbaar: De rebellen kregen promotie als ze veel huizen verwoestten, legt Ambrose Jimissa uit. In dit gebied zijn diamantmijnen en Zuster Teresa verloor in de kampen alle hoop en vertrouwen, maar het geloof van de vluchtelingen in een betere toekomst, heeft mij er bovenop geholpen. 9
Chief Ambrose Jimissa: Als vluchtelingen hadden we het beter, want toen kregen we eten van de VN. daar is flink om gevochten. De mijnen leveren immers veel geld op. De rebellen zijn vanwege de mijnen lang in het gebied blijven hangen en de verwoestingen die ze aanrichtten, zijn onvoorstelbaar. Zo komen zuster Teresa en haar medezuster Mary Anthony naar Koidu. De zusters zoeken contact met de mensen die ze in de vluchtelingenkampen hebben leren kennen en vragen hen of ze willen meewerken met het vervolg van het Diomplor-programma. School Het Diomplor-programma wil de kwetsbare, getraumatiseerde kinderen van Koidu helpen een thuis en een toekomst op te bouwen in hun eigen land. Zuster Mary Anthony: Er is een hele generatie kinderen die niet naar school is geweest vanwege de oorlog. Wij leren hen lezen en schrijven en basisvaardigheden als eten koken. Met verschillende programma s bereiden de zusters de kinderen voor op een plaats in de samenleving: We willen goede burgers van ze maken, maar we willen ze ook zelfstandig maken, legt zuster Mary Anthony uit. Zodat ze voor zichzelf en later voor hun gezin kunnen zorgen en een bijdrage aan de maatschappij kunnen leveren. Er zitten geen voormalige kindsoldaten op de school, maar veel kinderen dragen de sporen van de oorlog mee. Dit project leert de kinderen opnieuw de waarde van vrede en tolerantie. De zusters leren de kinderen harmonieus samenleven en een gezamenlijk thuis te bouwen. Dat komt de kinderen zelf ten goede én de samenleving in Sierra Leone. We willen de kinderen leren voor zichzelf en hun toekomstige gezin te zorgen, vertelt zuster Mary Anthony. Het Diomplor-programma De zusters van St. Jozef van Cluny vormen een belangrijke missiecongregatie, die zijn wortels heeft in Frankrijk. Stichteres Anne Marie Javouhey leerde de mensen om haar heen met iedereen te delen wat ze hebben: Deel met mensen die minder hebben, maar ook met hen die meer hebben. Deel gewoon! Deel van wat je hebt: je eigendom, je liefde en ook je kennis. Een van de projecten van de zusters van Cluny staat centraal tijdens de Vasten 2014: het Diomplor-programma in Koidu, Sierra Leone. Samen met een groot team van mensen uit Sierra Leone zelf, zorgen de zusters onder meer voor onderwijs voor de kinderen en helpen ze de ouders een eigen inkomen te verwerven. In het scholenmateriaal over Diomplor maken we bijvoorbeeld kennis met een jong meisje, Yumba. Ze vertelt ons over haar ouders en over de invloed van de oorlog, maar ook over school en de hulp en steun die ze van de zusters krijgt. Het Diomplor-programma begint als een spontaan initiatief in een vluchtelingenkamp in Guinee. De inwoners van Koidu zijn hierheen gevlucht tijdens de bloedige burgeroorlog. Zuster Teresa, een van de zusters van St Jozef van Cluny, woont tijdens de oorlog in Conakry, de hoofdstad van Guinee. Ze hoort over de verschrikkingen in de vluchtelingenkampen en weet onmiddellijk: Daar zijn mensen die mij nodig hebben. Samen met zr. Mary Anthony bezoekt ze de vluchtelingen. De zusters ondersteunen de vluchtelingen in de kampen en vangen de kinderen op. Na afloop van de oorlog, keren de vluchtelingen terug naar huis. In 2003 vragen de mensen uit Koidu of de zusters zich bij hen willen vestigen om te helpen bij de wederopbouw. De zusters starten in 2004 hun eerste missieschool in Koidu. Veel kinderen hangen op straat: er is geen geld voor school en vaak is er niets te eten. De zusters ontwerpen een simpel uniform en houden het schoolgeld laag. Met hulp van andere missieposten en van mensen uit Europa kunnen ze alle kinderen opnemen die ze ook in het vluchtelingenkamp hebben opgevangen. Er melden zich meer kinderen aan. Door de oorlog hebben ze geen onderwijs kunnen volgen. Ze zijn bovendien zwaar getraumatiseerd. De zusters en docenten volgen trainingen om te leren deze kwetsbare kinderen zo goed mogelijk te
begeleiden. Een aantal leerkrachten is net als de kinderen in de vluchtelingenkampen geweest. Zij begrijpen de kinderen dus goed en mede daardoor heeft de groep al snel een goede, stevige basis. Om het niveau van het onderwijs te verbeteren, gaan ook de leerkrachten terug naar de schoolbanken. Sommigen starten met leren op afstand, anderen gaan naar school in Makeni. Tienermoeders De tienermoeders kunnen binnen het Diomplor-programma een vak leren: bij de nijverheidsschool is een crèche waar de meisjes regelmatig naar binnen kunnen lopen om voor hun baby te zorgen. Omdat deze jonge moeders zwaar getraumatiseerd zijn, zijn ze niet in staat gewoon onderwijs te volgen. Er is daarom meer flexibiliteit en geestelijke zorg op de school. De meisjes leren er koken en bedienen, haarverzorging en textiele werkvormen, zodat ze zelf hun brood kunnen verdienen. De leergang duurt vier jaar. Dan zijn hun kinderen oud genoeg om zelf naar school te gaan en kunnen de jonge moeders gaan werken als kok, kapster of naaister. Business and savings-groepen Om een eigen inkomen op te bouwen, kunnen de ouders deelnemen aan zogenoemde business and savings -groepen. Groepen van tien tot 25 (voornamelijk) vrouwen vormen een soort vereniging met een voorzitter, een penningmeester en een secretaris. De groep wordt wekelijks begeleid door een eigen trainer vanuit het Diomplor-programma. De vereniging krijgt een lening tegen 10% rente. Alle leden krijgen hun deel. Daarmee kunnen ze een klein handeltje of winkeltje starten. De meesten beginnen een eigen bedrijfje, maar sommigen werken samen. De groep komt wekelijks bij elkaar. Iedereen legt dan 2000 leonas in de pot. De leone is de geldeenheid in Sierra Leone. Honderd leonas is 0,02. Ieders wekelijkse inleg wordt bijgehouden in een eigen spaarboekje en in het kasboek van de vereniging. Als de groep een paar weken draait, opent ze een rekening bij de bank. Daarop wordt alle kasgeld gestort. De vereniging krijgt 5% rente op het saldo. Vanaf dit moment begint de groep met het langzaam aflossen van de lening. Als iemand het zich kan veroorloven, mag hij of zij ook meer inleggen. Daarmee bouw je meer krediet op en kun je als dat nodig is, een extra lening krijgen uit de pot. Afhankelijk van de persoonlijke inleg en het verwachte rendement van de handel, bepaalt de groep of iemand uit de verenigingskas geld mag lenen. Op deze manier kan iemand zijn handel uitbreiden. Als iemand door ziekte of andere omstandigheden tijdelijk niet in staat is bij te dragen aan de verenigingskas, dragen de andere leden gezamenlijk het ontbrekende deel bij. De business and savings-groep is dan ook een belangrijk vangnet voor gezinnen: als de kostwinner ziek wordt, komt de familie niet onmiddellijk in de problemen. Dat is een belangrijk verschil met gewoon microkrediet. 11
Financiële steun De zusters worden zeer gerespecteerd door de overheden, maar vooral de bevolking draagt hen op handen. Vastenaktie wil de zusters graag ondersteunen. Er moet namelijk nog veel werk worden verzet. De zusters vragen onze financiële steun om alles wat ze de afgelopen tien jaar hebben opgebouwd binnen het Diomplor-programma te bestendigen en te versterken. Wat kunnen wij bijdragen? Voor 150 kan een tienermoeder (15-18 jaar) drie jaar lang een vak leren. Voor 200 kan één kind drie jaar lang naar school, inclusief schoolboeken en lunches. Met 250 kan één nieuwe business & savings-groep van 15 volwassenen van start. Voor 1.800 kan een trainer een jaar lang business & savings-groepen begeleiden. Voor 2.750 kunnen we één basisschooldocent opleiden. Tip! Op de website van Vastenaktie www.vastenaktie.nl vindt u op Plaza extra achtergrondinformatie en kant-en-klare artikelen die u kunt gebruiken voor uw eigen campagne. Sierra Leone Sierra Leone ligt in West-Afrika. De hoofdstad is Freetown. Het land is in de 15e eeuw ontdekt door de Portugezen en voor Europa een belangrijke bron van slaven geweest. In de 19e eeuw werd Sierra Leone een Britse kroonkolonie en in 1961 werd het land onafhankelijk. Er waren toen twee belangrijke politieke partijen: de Sierra Leone People s Party (SLPP) en de All People s Congres (APC). De machtsbasis van de SLPP lag in het zuiden en die van de APC in het noorden van Sierra Leone. Een militaire coup in 1967 luidde het begin in van wat in 1991 escaleerde in een bloedige burgeroorlog. De helft van het land werd tot gevechtsgebied en een derde van de bevolking moest vluchten. Het Revolutionair Verenigd Front (Revolutionary United Front, RUF) voerde strijd tegen de toenmalige regeringstroepen. Na elf jaar terreur en schrikbewind, legde de RUF in 2002 definitief de wapens neer. Aan het einde van het conflict was het land grotendeels verwoest en moest de bevolking per hoofd met 38 dollarcent per dag rondkomen. De Zusters van de Heilige Jozef van Cluny De zusters van St. Jozef van Cluny vormen een belangrijke missiecongregatie, die zijn wortels in Frankrijk heeft. Stichteres Anne-Marie Javouhey (1779-1851) werd geboren als dochter van rijke boeren in Bourgondië tijdens de Franse Revolutie. Samen met acht zussen en vriendinnen sticht ze in 1807 haar eigen orde. De groep is gericht op onderwijs en staat spoedig bekend om zijn vernieuwende aanpak. Tegenwoordig zijn er zo n 3.000 zusters, die werken in ongeveer 50 landen. Anne-Marie Javouhey stichtte de orde in 1807. 12
Laat uw persoonlijke betrokkenheid bij de campagne zien! Kom zelf in actie: dat motiveert mensen u te ondersteunen. Inspiratie Een thuis bouwen is een toekomst bouwen Onze wereld wordt geteisterd door diverse crises. Veel deskundigen en analisten wijten dat aan één groot probleem: we hebben geen gezamenlijk toekomstontwerp meer. We hebben geen droom meer over hoe onze gemeenschappelijke toekomst gestalte kan krijgen. Wat overblijft, zijn het hier-en-nu en het eigenbelang, het eigen huis als een afgeschermde privéruimte waar het ik zijn individualiteit kan botvieren. Iedereen heeft recht op een thuis. Een plek om jezelf te zijn, eventueel samen met je dierbaren. Een plek om op adem te komen. Een thuis is veel meer dan vier muren en een dak boven je hoofd. De wijze Jezus Sirach waarschuwt al: Beter een armoedig bestaan onder een dak van planken dan heerlijke spijzen in andermans huis (Sirach 29,22). De ander Jezelf zijn als mens veronderstelt ook altijd relaties met anderen. Geen ik zonder jij, geen wij zonder jullie. In je gezin kun je leren hoe je omgaat met anderen. Je thuis staat dus altijd in relatie tot buiten. Je zoekt de rust van je woning en je familie om tot jezelf te komen. Daarna kun je weer naar buiten om te werken aan je eigen toekomst en die van anderen. In het Oudtestamentische boek Nehemia lezen we dat je thuis voelen nog een ander aspect heeft. Pas als schulden zijn vergeven, de gerechtigheid is hersteld en ieder op een gelijkwaardige manier zijn deel krijgt en kan deelnemen aan de maatschappij, is er sprake van een echte gemeenschap, waarin je je waarlijk thuis kunt voelen. Vastenaktie gelooft in Jezus en mét Jezus in een plek, een thuis, voor iedereen. We geloven in een betere wereld en in een toekomst voor alle mensen en we willen inhoud geven aan Jezus opdracht: Zoekt eerst het Koninkrijk Gods en zijn gerechtigheid en al die andere dingen zullen u erbij gegeven worden (Mt. 6,33). In navolging van Jezus willen we opkomen voor de zwakkeren en misdeelden om zo te werken aan een betere toekomst voor iedereen, waar ook ter wereld. Een eigen thuis bouwen is een stap op weg naar die toekomst. 13
Gebruik de Hongerdoeken in uw campagne. Op de Plaza vindt u hiervoor praktische suggesties. Rechts beneden is het toekomstperspectief te zien. Het is de in een beeld gevangen belofte van het Koninkrijk Gods, dat ons als een geinspiratie Hongerdoek Hoeveel broden hebben jullie? (Bolivia 2013) De hongerdoek Hoeveel broden hebben jullie? is geschilderd door de Boliviaanse kunstenares Etji Stih. Zij is van oorsprong Sloveense. Opvallend is het kruis dat, als teken van het lijden én de verrijzenis van Jezus Christus, de vier scènes op de doek verbindt. Naar het midden toe wordt het kruis heldergeel, symbool van het heil en de verzoening door Jezus Christus. De scènes verwijzen naar de evangelieteksten van de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging (Marcus 6, 30-44), het verhaal van de rijke man en Lazarus (Lucas 16, 16-31) en van het Laatste Avondmaal (Lucas 22, 15-23). Centraal in iedere scène staat de tafel, waar omheen mensen verzameld zijn. Laatste Avondmaal De scène rechtsboven laat het Laatste Avondmaal zien. Rondom Jezus zijn de armen, de zieken, de zwakken en de gewonde mensen van deze wereld verzameld. Voor hen is de Blijde Boodschap immers in het bijzonder (zie Lucas 4, 18). Jezus is gehuld in witte kleding, in een wit licht. Ook elders op de doek verwijst de witte kleur naar Christus (vergelijk ook Lucas 9, 28b-36, tweede zondag van de Vasten, de gedaanteverandering op de berg Tabor). De witte kleur vormt de symbolische brug tussen enerzijds onze deelname aan de Eucharistie en anderzijds onze inzet voor arme mensen. Als een grote tegenstelling daaraan, welhaast als een perversie, zien we linksonder de machtigen en rijken van deze wereld, de CEO s van de grote multinationals, de bankdirecteuren, de militairen. De tafel van hun schandalige overvloed en ontoelaatbare rijkdom van enkelen (Johannes Paulus II) wordt een onneembare barrière voor de hongerigen en kanslozen die hun armen als even zovele eigentijdse Lazarussen uitstrekken en voor wie Jezus mede gestorven is (symbolisch weergegeven door de drie kruisen van Golgata op de achtergrond). Broodvermenigvuldiging Linksboven is de wonderbaarlijke broodvermenigvuldiging te zien. Een vrouw heeft brood in haar handen om te delen, op de tafel liggen twee vissen. De scène geeft aan dat daar waar mensen delen met elkaar, iedereen voldoende krijgt. De scène is zo geschilderd dat Jezus als het ware toekijkt, zijn blik is op de armen gericht, zijn stralend-witte glans valt op de tafel en het hongerige kind. 14
Gebruik de website. U vindt op Plaza bijvoorbeeld kant-en-klaar materiaal dat u kunt downloaden of bestellen. nade gegeven zal worden. Daar gaan we samen naar op weg door Christus Liefde en onze navolging daarvan. De tafel is een plek van delen geworden en is niet langer een scheidingslijn tussen rijk en arm. De kinderen zitten erop en eten gezamenlijk. Hun voeten spelen met de in overvloed groeiende aren. De Eucharistie (de scène erboven) als een tafelgemeenschap met de Heer, stelt ons steeds weer in staat handen en voeten te geven aan onze toekomstdroom van een betere wereld voor iedereen: zoekt eerst het Koninkrijk Gods en zijn gerechtigheid en al het andere zal u gegeven worden (Mt 6, 33). Toepassing De beschrijving van de hongerdoek Hoeveel broden hebben jullie? en enkele suggesties om de hongerdoek te gebruiken in liturgie en bij andere gelegenheden kunt u vinden op de website van Vastenaktie. Bestellen U kunt de hongerdoek in groot en klein formaat bestellen via de webshop op www.vastenaktie.nl. Er zijn ook digitale afbeeldingen beschikbaar die u kunt gebruiken voor presentaties. Laat de werkgroepen uit uw parochie een campagneposter maken en hang die in de kerk. Zo wordt Vastenaktie zichtbaar én komt de campagne dichtbij! 15
Bestel de speciale Vastenaktie roll-up banner en zet deze in uw kerk. Vastenaktie concreet De campagne De Vastenaktie van... is een uitdaging aan mensen om zelf vorm te geven aan Vastenaktie. Dat kan heel persoonlijk, maar ook groepen, parochies en kerken kunnen hun eigen Vastenaktie kiezen, bijvoorbeeld met een vastendag, vastenestafette of een sobere maaltijd. Zo kan iedereen bijdragen aan een duurzame samenleving wereldwijd. Om u op weg te helpen, vindt u hier een aantal vertrouwde en nieuwe actiesuggesties. Een Vastendag in uw parochie De zorg voor de aarde, nu en in de toekomst, is een grote uitdaging. Door invulling te geven aan vasten, verbinden we ons aan grote problemen als de klimaatverandering en de ongelijke verdeling van goederen. De campagne van Vastenaktie gaat niet alleen over daarginds, maar ook over hier, bij ons. De huidige crisis maakt het contrast duidelijk tussen ons volledig op groei ingestelde consumptieve systeem en het verstoorde evenwicht op onze aarde. We weten dat onze westerse manier van leven een veel groter beslag op de aarde legt dan gerechtvaardigd is. Duurzame oplossingen om het evenwicht te helpen herstellen, vragen om inzet van iedereen. Een Vastendag in uw parochie kan een goede aanleiding en gelegenheid zijn om daarbij stil te staan. Hoe kunt u een Vastendag opzetten? Op www.vastenaktie.nl vindt u allerlei suggesties voor de opzet van een Vastendag en voor activiteiten die eromheen gepland kunnen worden. U vindt er presentaties over de ontwikkeling van het fenomeen vasten en de Bijbelse wortels ervan, maar bijvoorbeeld ook een Vasten-stellingen-spel. Er zijn daarnaast diverse ideeën en teksten te vinden om de meer vierende onderdelen van een Vastendag in te richten of om doe-activiteiten te organiseren. Kortom: u vindt er alles wat u nodig hebt om een afwisselende en inspirerende Vastendag te houden. Hebt u meer informatie nodig of wilt u eens overleggen over uw eigen ideeën? Neem dan contact op met Guus Prevoo, onze missionaire veldwerker, e-mail guus.prevoo@vastenaktie.nl. 16
Vastenestafette In de Vastentijd van 2010 is in het bisdom Breda het idee voor een vastenestafette ontstaan: telkens stond op één dag op een andere plek in het bisdom het vasten centraal. Tijdens de Vastentijd van 2013 hebben vier bisdommen een dergelijke Vastenestafette gehouden. Raadpleeg de publicaties en de website van uw bisdom of informeer bij uw missiesecretaris om te zien wat er in uw bisdom is gedaan op dit gebied. Mogelijk wordt er gelegenheid geboden via een weblog op de website van uw bisdom om uw ervaringen tijdens de Vastendag te delen met andere groepen die een Vastendag houden. Ook zo ontstaat er een verbinding met andere mensen, waarmee we onze bezorgdheid over Gods Schepping en over medemensen in nood kunnen delen. En zo komen we sámen en toch individueel in actie voor meer soberheid, zijn we persoonlijk, als groep én als R.-K.-gemeenschap solidair en ondersteunen wij elkaar om onze relatie met God, met anderen en met de wereld op een goede manier vorm te geven. Weblogs en verslagen over de vastenestafettes in 2013 in diverse bisdommen zijn te vinden op: Bisschop Punt van bisdom Haarlem-Amsterdam geeft op Aswoensdag 2012 het startsein voor de Vastenestafette door het ontsteken van de estafettekaars. http://bisdomvanbreda.nl/index.php?id=464 (bisdom Breda) http://vastenestafette.blogspot.nl/ (bisdom Rotterdam) http://vastenestafette2013.blogspot.nl/ (bisdom Haarlem-Amsterdam) Schakel de kosters in bij uw actie; zij hebben vaak goede, praktische ideeën! De start van de Vastenestafette in Alphen aan de Rijn in 2011. 17
even minderen Voor een ander even minderen Voor een ander Zet eens een laptop achterin de kerk, zodat mensen tijdens de koffie zelf een campagneposter kunnen maken. Hang de posters in de kerk. De Vastenaktie van... Maak een eigen poster Geen toetje na het eten; niet snoepen; geen glaasje wijn s avonds op de bank; niet sms en... Wat wordt uw Vastenaktie? Laat het zien met uw persoonlijke campagneposter. Maak via de website www.vastenaktie.nl een uniek campagne-affiche voor uzelf of voor uw groep of parochie. Kies een foto, plaats deze samen met uw eigen tekst in de poster en print het gewenste aantal uit. Weblog en social media Mogelijk wordt er gelegenheid geboden via een weblog op de website van uw bisdom om uw ervaringen op de Vastendag of tijdens de Vastenestafette te delen met andere groepen. Ook zo ontstaat een verbinding met andere mensen. En misschien kunt u de jongerengroepen betrekken bij ludieke acties via social media als Twitter en Facebook? We nodigen u van harte uit via Plaza tips en ervaringen uit te wisselen! Even minder met de auto. De Vastenaktie van de familie Boersma Laat zien wat u doet op vastenaktie.nl Mijn talenten inzetten als vrijwilliger. De Vastenaktie van Yvonne Doe ook mee en steun de Vastenaktie. De Vastenaktie van Johanneke De Vastenaktie van Valentina Even minder televisie kijken. Doe ook mee en steun de Vastenaktie. even minderen Voor een ander Organiseer een Koffiestop Met slechts één uurtje voorbereiding organiseert u al een Koffiestop. Op een drukbezochte plek, bijvoorbeeld in een supermarkt, markt of bibliotheek, schenkt u koffie, thee of limonade. Terwijl bezoekers genieten van hun kopje koffie, vertelt u hen kort iets over het Vastenaktieproject in Sierra Leone. Bestel snel het speciale Koffiestoppakket via de webshop. Even minder snoepen tot pasen. Laat zien wat u doet op vastenaktie.nl even minderen Voor een ander De pelgrimstocht lopen. Loopt u mee? De Vastenaktie van Mieke Verspreid vastenzakjes Natuurlijk wilt u zoveel mogelijk geld inzamelen voor uw campagneproject. Het vastenzakje is nog altijd een effectief middel om dit te doen. Gebruik ze creatief: de zakjes zijn bedoeld om drie keer rond te gaan, namelijk op de eerste, derde en vijfde zondag van de vasten. Je brengt immers meer dan een keer een vastenoffer! Omdat mensen tegenwoordig niet meer elke zondag naar de kerk gaan, is het zinvol deze oude traditie te handhaven. U bereikt dan meer mensen. Parochies die collecteren, behalen over het algemeen goede resultaten. Het werkt het beste om de wijkcontactpersonen daarbij in te schakelen of bijvoorbeeld de mensen die de parochiebladen verspreiden. Verspreid het vastenzakje met het parochieblad en ga na een week weer langs om de zakjes op te halen. Daarmee ben je als even minderen Voor een ander poster vastendag social media 18
De Vastenaktie van... Nodig de lokale kunstenaars uit een project te maken rondom het campagnethema van dit jaar: migratie. Een mooie tentoonstelling in het parochiecentrum levert gegarandeerd veel aandacht voor uw campagne op! parochie zichtbaar, maar je maakt ook je persoonlijke betrokkenheid duidelijk. Denk hierbij ook aan verzorgingstehuizen! Veel bewoners stellen deze persoonlijke benadering erg op prijs. Vergeet niet voor al uw lopers een legitimatiekaart te bestellen. Deze is verplicht voor iedereen die collecteert. U bedankt uw vrijwilligers natuurlijk met de speciale vrijwilligersattentie. Gebruik de hongerdoeken Op pagina 14-15 van dit Handboek en op de website van Vastenaktie vindt u informatie over de hongerdoek uit Bolivia Hoeveel broden hebben jullie? Op de website van Vastenaktie (op Plaza) vindt u praktische tips en gebruiksmogelijkheden voor de hongerdoek, bijvoorbeeld als bezinnende activiteit tijdens de vastendag in uw parochie. koffiestop vastenzakjes hongerdoeken vastenmaaltijd Houd een vastenmaaltijd Een vastenmaaltijd is een prima manier om mensen samen te brengen. Betrek andere parochiële werkgroepen en scholen bij uw initiatief. Spreek met uw pastoor, pastoraal werker of diaken af dat hij of zij erbij is. Geef ze een taak. Regel activiteiten voor de kinderen. Misschien willen de kinderen wel koken vandaag? Maak foto s en zorg voor een verslag op de website van de parochie en in het parochieblad. Schakel de Eerste Communiegroep in Nodig de ouders van de Eerste Communicanten uit om samen een actie te organiseren voor Vastenaktie. Zij brengen hun eigen netwerk daarmee in beweging. De kerk zet zich in voor de catechese van hun kinderen en zij kunnen zich inzetten voor de kerk. Bespreek de mogelijkheden met uw pastoor, pastoraal werker en de begeleiders van de Eerste Communiegroep. Even minderen voor Sierra Leone. 19
20