DRAGERS VAN BELOFTE Opleiding en vorming van een katholieke elite (1920-1970) SYMPOSIUM 27 MAART 2010 TENTOONSTELLING 27 MAART - 26 JUNI 2010 WWW.DRAGERSVANBELOFTE.NL
DRAGERS VAN BELOFTE Niet alleen degelijke wetenschap, maar ook en meer nog hechte deugd, dát was volgens katholieke gymnasia in de jaren twintig nodig voor een goede intellectuele vorming van jongeren. Tussen 1920 en 1970 werden heel wat jongens en meisjes op deze scholen opgeleid en gevormd als nieuwe katholieke elite van Nederland. De meeste scholen vaak kleinseminaries voor de jongens en lycea voor meisjes werden door religieuzen geleid. Hun leerlingen waren de dragers van een belofte: zij zouden Nederland in de toekomst mee gaan vormen en er een katholiek stempel op drukken. Jongens moesten een pijler van kerk en staat worden, terwijl meisjes later als moeders vanuit een waarachtig katholieke levenshouding hun kinderen zouden opvoeden. De praktijk pakte vaak anders uit. Mede dankzij het onderwijs dat zij gevolgd hadden, maakten veel dragers van belofte zich vanaf eind jaren vijftig grotendeels los van de hechte katholieke gemeenschap die hen had gevormd. Zij groeiden weliswaar uit tot een nieuwe intellectuele elite, maar zonder de diepgelovige ambities van hun opleiders als leidraad te kiezen. De vorming van een katholieke elite tussen 1920 en 1970 en de bedoelde en onbedoelde effecten daarvan staan centraal in het project Dragers van belofte: met een symposium, een tentoonstelling, een publicatie en een website. Dragers van belofte is bedoeld voor ouddocenten en oud-leerlingen van katholieke gymnasia, beleidsmakers in het onderwijs en degenen die deskundig of geïnteresseerd zijn in onderwijs- en religiegeschiedenis. Dragers van belofte maakt deel uit van het onderzoeksprogramma Katholieke Intellectuele Voorhoedes, dat wordt uitgevoerd aan de Faculteit der Letteren van de Radboud Universiteit Nijmegen (RU). Het project kwam tot stand in samenwerking met museum De Stratemakerstoren, het Regionaal Archief Nijmegen, het Katholiek Documentatie Centrum en het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven. Dat de politici Hans van Mierlo en Ruud Lubbers op het prestigieuze Canisius College in Nijmegen geschoold zijn door jezuïeten, is bij velen bekend. Minder bekend is dat Karla Peijs, commissaris van de koningin in Zeeland, en Marita Mathijsen-Verkooijen, emeritus-hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, bij de ursulinen op school hebben gezeten.
SYMPOSIUM SYMPOSIUM DRAGERS VAN BELOFTE Visioenen van een katholieke intellectuele elite (1945-1970) zaterdag 27 maart 2010, Stedelijk Gymnasium, Kronenburgersingel 269, 6511 AS Nijmegen Hoe zag de opleiding eruit op de katholieke gymnasia van paters en zusters? Welke intellectuele, sociale en culturele bagage kregen leerlingen van deze scholen mee? En in hoeverre droeg de scholing door religieuzen ertoe bij dat hun leerlingen zich gingen losmaken uit het katholieke milieu waarin ze waren opgegroeid? Dat zijn de kernvragen van het symposium Dragers van belofte. Deze vragen worden niet alleen door onderzoekers beantwoord, maar ook door enkele ervaringsdeskundigen. Zij vertellen hoe de katholiek geladen bagage van hun middelbare schooltijd hun latere leven heeft beïnvloed. Bent u oud-leerling of geïnteresseerd in dit onderwerp, dan bent u van harte uitgenodigd om aan het symposium deel te nemen. INSCHRIJVEN Het inschrijfgeld voor het symposium bedraagt 45,-. Dit bedrag is inclusief koffie en thee, lunch en afsluitende borrel. Inschrijving voor het symposium geschiedt als volgt: 1. U stuurt de ingevulde inschrijfstrook naar het adres op de achterzijde, of u schrijft zich in via het digitale inschrijfformulier op www.dragersvanbelofte.nl. 2. U maakt het verschuldigde bedrag over op bankrekeningnummer 2333985 ten name van STG KU-Radboud Universiteit; onder vermelding van kostenplaats 231160, projectnummer 2380267 (Symposium Dragers van belofte) en uw eigen naam. 3. Na ontvangst van uw aanmelding en uw betaling krijgt u een bevestiging toegestuurd. Voor studenten van de Radboud Universiteit geldt een gereduceerd inschrijfgeld van 15,-. Aanmeldingen worden behandeld op volgorde van binnenkomst van de betaling. Ik schrijf mij hierbij in voor het symposium Dragers van Belofte op zaterdag 27 maart 2010 in het Stedelijk Gymnasium te Nijmegen. Naam: Adres: Postcode: Woonplaats: Telefoon: E-mail: Aantal personen: Indien oud-leerling: van welke school: Eindexamenjaar: Indien student: Studentnummer: Ik heb het verschuldigde bedrag ad overgemaakt op rekening 2333985 ten name van STG KU-Radboud Universiteit; onder vermelding van: kostenplaats 231160, projectnummer 2380267 en mijn eigen naam. Datum: Handtekening:
TENTOONSTELLING EN PUBLICATIE Van 27 maart t/m 26 juni 2010 brengt museum De Stratemakerstoren in Nijmegen de tentoonstelling Bidden, spelen en studeren: opleiding en vorming van een katholieke elite (1920-1970). Deze tentoonstelling biedt aan de hand van foto s en originele voorwerpen een boeiend inkijkje in het dagelijks leven van leerlingen en docenten van katholieke gymnasia. Bij de tentoonstelling verschijnt een gelijknamige publicatie met foto s uit de tentoonstelling, voorzien van achtergrondinformatie. Verkoopprijs 7,50. Verkrijgbaar bij museum De Stratemakerstoren en in de Nijmeegse boekhandels. WEBSITE Op www.dragersvanbelofte.nl vindt u de meest actuele informatie over symposium, tentoonstelling en publicatie. Daarnaast is de website bedoeld als ontmoetingsplaats voor oud-leerlingen van katholieke gymnasia. Er zijn verhalen en afbeeldingen te vinden van verschillende katholieke middelbare scholen. Wie dat wil kan ook zelf herinneringen en foto s achterlaten, een oproep plaatsen of een discussie starten. Het project Dragers van belofte kwam tot stand met financiële steun van de Commissie Projecten in Nederland, Stichting Sormani Fonds, Stichting Nijmeegs Universiteitsfonds, het Prins Bernhard Cultuurfonds en de provincie Gelderland. VOOR MEER INFORMATIE Website: www.dragersvanbelofte.nl E-mail: info@dragersvanbelofte.nl Telefoon (afdeling Geschiedenis): (024) 361 21 72 voldoende frankeren DRAGERS VAN BELOFTE Symposium Dragers van Belofte Radboud Universiteit Afdeling Geschiedenis Radboud Universiteit Postbus 9103 6500 HD Nijmegen
P R O G R A M M A S YM P O S I U M 9.45 ONTVANGST MET KOFFIE/THEE 10.15 Opening en introductie op het thema door dagvoorzitter prof. dr. Marit Monteiro (RU) 10.30 Interview met Eugénie Bots-Estourgie, oud-leerlinge van Lyceum Mater Dei, voorheen directeur Notre Dame des Anges (Beek-Ubbergen) door prof. dr. Dolly Verhoeven (RU) 11.00 Lezing door drs. Marieke Smit (RU) over de vorming van meisjes aan door zusters geleide lycea 11.30 KOFFIEPAUZE 11.50 Column door Marita Mathijsen-Verkooijen, emeritus-hoogleraar Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam, over haar opleiding aan het St. Ursulalyceum in Roermond, afgesloten met een interview door Dolly Verhoeven 12.15 LUNCH 13.30 Interview met prof. dr. Erik Jurgens, oud-leerling van Katwijk-De Breul, emeritus-hoogleraar staatsrecht, oud-lid van de Eerste en Tweede Kamer, door Dolly Verhoeven 14.00 Lezing door drs. Marieke Smulders (RU) over de vorming van jongens aan door paters geleide gymnasia 14.30 THEE/KOFFIE 15.15 Gesprek tussen klasgenoten van het Paulinum te Driehuis: Leo Fijen, hoofd Godsdienst en Cultuur van de KRO en prof. dr. Bob de Graaff, Socrates-hoogleraar Politieke en culturele reconstructie aan de Universiteit Utrecht 15.40 Slotbeschouwing door dr. Marjet Derks (RU) 16.00 BORREL TER AFSLUITING 17.30 Einde en mogelijkheid tot bezoek tentoonstelling Bidden, spelen en studeren: opleiding en vorming van een katholieke elite (1920-1970) tussen 18.00u en 20.00u in museum De Stratemakerstoren De gebruikte foto s zijn beschikbaar gesteld door Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven