Het bepalen van den leeftijd bij 't paard http://hdl.handle.net/1874/30359
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard HET BEPALEN VAN DEN LEEFTIJDBIJ 'T PAAED. door Dr. B. VRIJBURG. Men heeft bij' het paard verschillende kenmerken,die ons doen zien, of het dier j'ong dan wel oud is. Het veulenachtige uit zich in een meer wigvormighoofd, met sterk ontwikkelde schedelbeenderen,weinig schoft, 't hoog op de been zijn, 't gekroesdevan manen- en staartharen, terwijl de ouderdom zichverraadt door grijze haren, vooral op voorhoofd enslapen, den minder levendigen oogopslag, 't ietwathangen van de achterlip en dergelijke meer. Dezekenteekenen geven ons den indruk, dat 't dier jongis of oud; vogr de meer juiste bepaling van den leef-tijd zijn ze echter onvoldoende en moet men daarvoorzijn toevlucht nemen tot de tanden. Alhoewel de kiezen ook aan slijting en wisselingonderhevig zijn, gebruiken we deze niet als kenmerkvan den leeftijd, maar uitsluitend de tanden en welde snijtanden van de benedenkaak, ook bij 't paardwel achterkaak genoemd. Eerst iets over de tanden in 't algemeen. 3
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard Melk- of veulensnijtand. De tand is in den mond slechts voor een gedeeltezichtbaar, n.1. voor dat gedeelte, dat buiten hettandvleesch uitsteekt en de kroon wordt genoemd.het grootste gedeelte van den tand zit in 't been en Wissel- of paardetand.
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard MELKGEBIT Veulen van 6 weken Het jonge dier komt met een bepaald aantal tan-den ter wereld en krijgt spoedig daarna de nog ont-brekende. Deze eerste tanden heeten melktanden, bij't paard ook veulentanden. Ze zijn niet blijvend, val- 6 a 9' maanden 6
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard het optreden van het z.g. tandsterretje, dat is eendonkergekleurd vlekje of streepje, dat tusschen denbodem van de kroonholte en de voorrand van den tandontstaat. Het is 't uiteinde van de wortelholte, datzichtbaar wordt. De bodem van de kroonholte, die,zooals we weten van email is voorzien, steekt altijdiets boven" de wrijfvlakte uit en is daardoor te onder-scheiden van 't tandsterretje dat op gelijk niveauligt met de wrijfvlakte. Nog iets valt op te merken bij de slijting dertanden. Er komt een oogenblik dat de tanden vanboven- en onderkaak niet meer volkomen op elkaarsluiten en daardoor een deel van een der tanden, enwel de achterrand van den boven hoektand, nietvoldoende afslijt en als een uitsteeksel, de z.g. haakzichtbaar is. Dit heeft plaats op den leeftijd van 9jaar en wordt later als specifiek kenmerk van dienleeftijd aangegeven. Tenslotte dient nog vermelding het feit, dat bij hetmannelijke dier tusschen de hoektanden en de voor-ste kiezen een tand komt, die als blijvende tand opbepaalden leeftijd doorbreekt, het is de z.g. haaktand.,bij 't vrouwelijke dier ontbreekt deze als regel. Als kenmerken dus van den leeftijd hebben we: 8
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard MELKGEBIT 10
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard Bij een veulenmond van 1 jaar zien we dus van de6 snijtanden, de binnentanden, die reeds 1 jaar inslijting zijn, gevuld, de middeltanden zoo goed alsgevuld, terwijl bij de hoektandjes de kroonholte nogzichtbaar is. Bij een mond van 2 jaar zijn ook delaatsten, de hoektandjes gevuld. Nu begint spoedig de wisseling der tanden in de-zelfde volgorde als 't uitkomen, dus eerst de binnen-,dan de middel-, dan de hoektanden. Op 2%-jarigen leeftijd beginnen de binnentandente wisselen, ze zijn op den leeftijd van 3 jaar op 'tniveau van de overige tanden. 2'/2 jaar 11
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard TANDWISSELING 3 jaar Op 3%-jarigen leeftijd wisselen de middeltanden,deze komen op 4-jarigen leeftijd op 't niveau der an-dere tanden, komen dan in slijting..lij. 12
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard TANDWISSELING 4 jaar 4V2 jaar 14
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard Op 5-jarigen leeftijd zijn de binnentanden in slij-ting en wel zoo, dat de kroonholten bijna gevuld zijn,terwijl ook de middeltanden reeds in slijting zijn. VULLING VAN DE KROONHOLTE Op 6-jarigen leeftijd zijn de binnentanden gevuld,de middeltanden en ook de hoektanden in slijting. 15
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard VULLING VAN DE KROONHOLTE jaar Op 7-jarigen leeftijd zijn de binnen- en ook de mid-deltanden gevuld, terwijl de hoektanden in slijtingzijn en daar dus de kroonholte nog zichtbaar is. 16
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard VULLING VAN DE KROONHOLTE 7 jaar Op 8-jarigen leeftijd zijn alle snijtanden gevuld; zehebben echter nog den ovalen vorm. 17
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard 8 jaar Op 9-jarigen leeftijd treedt het kenmerk naaryoren, genoemd op pag. 8 en is de haak, deechancrure, zichtbaar van den boven hoektand. 18
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard 9 jaar. Strekking benedenkaak.vorming van de haak aan dehoektand van de bovenkaak. 9 jaar. 19
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard Na 9 j'aar wordt de bepaling van den leeftijd moei-lijker. Het zijn dan het verdwijnen van den bodemvan de kroonholte, het optreden van 't tandsterretjeen de vormverandering van de wrijfvlakte, die onseenige zekerheid geven. Tot op een leeftijd van 13jaar is de kroonholte in de binnentanden zichtbaar,daarna niet meer. Een jaar later verdwijnt deze uitde middel-, nog een jaar later uit de hoektanden. 11 jaar. 20
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard Het tandsterretje, waarover reeds gesproken werd,wordt zichtbaar nog voordat de bodem van dekroonholte verdwenen is. De wrijfvlakte verliest nahet 9de jaar haar ovalen vorm, wordt meer rond,daarna 3-hoekig en ten slotte omgekeerd ovaal. Tus-schen het 10de en 14de jaar ongeveer doet de wrijf-vlakte zich meer rond voor, wordt in de volgendejaren meer driehoekig om op ouderen leeftijd, na't 18de jaar b.v. meer omgekeerd ovaal te zijn. 14 jaar. 21
Het bepalen van den leeftijd bij 't paard Ten overvloede zij nog opgemerkt, dat, als de mondvan ter zijde gezien wordt, op de zijvlakte van' denbovenhoektand een gleuf zichtbaar is, die op 10-jarigen leeftijd uit het tandvleesch te voorschijnkomt en op 20-jarigen leeftijd tot aan de kroonzichtbaar is. Is deze gleuf tot halverwege de tand,dan is 't paard ± 15 jaar. Aan dit kenteeken is,evenals aan de anderen op gevorderden leeftijd, nietal te veel waarde te hechten. Het aangegevene heeft betrekking op paarden metnormale gebitten. Afwijkingen komen voor, zoowel 23
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)