CONFEDERATIE VAN IMMOBILIENBEROEPEN VLAANDEREN Kortrijksesteenweg 1005, 9000 Gent Tel.: 09/222 06 22 Fax: 09/222 28 95 info@cib.be www.cibweb.be NOTA RELEVANTE BEPALINGEN VOOR DE VASTGOEDMAKELAAR UIT HET ONROEREND ERFGOEDDECREET VAN 12 JULI 2013 10 augustus 2016 1 ÉÉN OVERKOEPELENDE REGELGEVING Vanaf 1 januari 2015 geldt één overkoepelende regelgeving voor monumenten, stads- en dorpsgezichten, landschappen en archeologie: met name het decreet van 12 juli 2013 betreffende het onroerend erfgoed (onroerenderfgoeddecreet) 1, dat verder wordt uitgewerkt in het besluit van de Vlaamse Regering van 16 mei 2014 (Onroerenderfgoedbesluit) 2. 2 DE GEVOLGEN VOOR DE VASTGOEDMAKELAAR. Het onroerenderfgoeddecreet heeft belangrijke gevolgen voor de informatieplicht van de vastgoedmakelaar. Iedereen zowel vastgoedmakelaar, notaris als particulier die een vastgoedtransactie doet moet de koper inlichten over de erfgoedwaarde van het pand. De informatieplicht geldt zowel voor beschermd erfgoed als voor geïnventariseerd erfgoed. 1 Decreet betreffende het onroerend erfgoed van 12 juli 2013 (B.S. 17 oktober 2013) 2 Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de uitvoering van het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013, dd. 16 mei 2014 (B.S. 27 oktober 2014) 2013 augustus 2016 1
Iedereen die een beschermd erfgoed verkoopt of verhuurt voor meer dan negen jaar zal in de publiciteit én in de onderhandse en authentieke akte moeten vermelden dat het om een beschermd goed gaat, en wat de precieze rechtsgevolgen daarvan zijn. Iedereen die een geïnventariseerd onroerend goed verkoopt of verhuurt voor meer dan negen jaar, moet dit niet in de publiciteit vermelden maar wel in de onderhandse en authentieke akte. De Vlaamse regering kan de nadere regels vaststellen voor de vorm en de modaliteiten van de vermeldingen in de publiciteit en voor de vrijstelling van bepaalde vormen van publiciteit. Door het Agentschap Onroerend Erfgoed wordt voorlopig het volgende voorgesteld: - Het onroerend goed is beschermd als monument (voor meer info over de rechtsgevolgen ga naar www.onroerenderfgoed.be) of Het onroerend goed is gelegen in een beschermd [landschap/cultuurhistorisch landschap/stadsgezicht/dorpsgezicht/archeologische site/archeologische zone], (voor meer info over de rechtsgevolgen ga naar www.onroerenderfgoed.be) - Verkort: beschermd (info: www.onroerenderfgoed.be) Naast voormelde voorbeeldclausule inzake publiciteit stelt het Agentschap Onroerend Erfgoed nog een aantal andere voorbeeldclausules ter beschikking voor de verschillende beschermingtypes en inventarisitems, om te vermelden in onderhandse en authentieke aktes, zie hiervoor het document met voorbeeldclausules 3 In bijlage. 3 Document - Voorbeeldclausules informatieverplichtingen uit de artikelen 4.1.11, 6.4.8 en 6.4.9 onroerenderfgoeddecreet. 2013 augustus 2016 2
3 RELEVANTE BEPALINGEN UIT HET ONROEREND ERFGOEDDECREET VAN 12 JULI 2013. Hieronder worden de relevante bepalingen uit het onroerenderfgoeddecreet opgelijst; 3.1 INFORMATIEPLICHT M.B.T. INVENTARISITEMS IN ONDERHANDSE EN AUTHENTIEKE AKTEN Art. 4.1.11. Iedereen die voor eigen rekening of als tussenpersoon een geïnventariseerd goed, overeenkomstig artikel 4.1.1, verkoopt, verhuurt voor meer dan negen jaar, inbrengt in een vennootschap, een erfpacht of een opstalrecht overdraagt of op een andere wijze eigendomsoverdracht met een vergeldend karakter van het goed bewerkstelligt, vermeldt in de onderhandse of authentieke akte dat het onroerend goed opgenomen is in een van de vastgestelde inventarissen, vermeld in artikel 4.1.1, en de rechtsgevolgen die aan die opname verbonden zijn door een verwijzing naar hoofdstuk 4 van dit decreet in de akte op te nemen. Als de instrumenterende ambtenaar een onderhandse akte in een authentieke akte dient op te nemen, waarbij de eerste niet beantwoordt aan de voorschriften van het eerste lid, dan wijst hij de partijen bij de opmaak van de akte op het eerste lid. De Vlaamse Regering kan de nadere regels voor de informatieplicht bepalen. 3.2 INFORMATIEPLICHT PUBLICITEIT OVER BESCHERMDE GOEDEREN Art. 6.4.8. Iedereen die voor eigen rekening of als tussenpersoon een beschermd goed verkoopt, verhuurt voor meer dan negen jaar, inbrengt in een vennootschap, een erfpacht of een opstalrecht overdraagt of op andere wijze de eigendomsoverdracht met een vergeldend karakter van het goed bewerkstelligt, vermeldt in de hieraan verbonden publiciteit dat het onroerend goed beschermd is en de rechtsgevolgen die aan de bescherming verbonden zijn. De Vlaamse Regering kan de nadere regels vaststellen voor de vorm en de modaliteiten van de vermeldingen in de publiciteit en voor de vrijstelling van deze bepalingen voor bepaalde vormen van publiciteit. 3.3 INFORMATIEPLICHT M.B.T. BESCHERMDE GOEDEREN IN ONDERHANDSE EN AUTHENTIEKE AKTEN Art. 6.4.9. Iedereen die voor eigen rekening of als tussenpersoon een beschermd goed verkoopt, verhuurt voor meer dan negen jaar, inbrengt in een vennootschap, een erfpacht of een opstalrecht 2013 augustus 2016 3
overdraagt of op andere wijze de eigendomsoverdracht met een vergeldend karakter van het goed bewerkstelligt, vermeldt in de onderhandse of authentieke akte dat het onroerend goed beschermd is en de rechtsgevolgen die aan de bescherming verbonden zijn door een verwijzing naar hoofdstuk 6 van dit decreet en het beschermingsbesluit in de akte op te nemen. De instrumenterend ambtenaar meldt de overdracht aan het agentschap. Als de instrumenterend ambtenaar een onderhandse akte in een authentieke akte dient op te nemen, waarbij de eerste niet beantwoordt aan de voorschriften van het eerste lid, dan wijst hij de partijen bij de opmaak van de akte op het eerste lid. De partijen kunnen geen vordering tot vernietiging inroepen als de inbreuk op de informatieplicht is rechtgezet bij de authentieke akteverlening en de informatiegerechtigde in deze akte verzaakt aan de vordering tot nietigverklaring op basis van een inbreuk op de informatieplicht. De Vlaamse Regering kan de nadere regels voor de informatieplicht bepalen. Tijdens een recent overleg met het Agentschap Onroerend Erfgoed waarop CIB vertegenwoordigd was, werd meer duidelijkheid gevraagd over de draagwijdte van voormeld artikel 6.4.9. van het Onroerenderfgoeddecreet inzake de vermelding van het beschermingsbesluit. Er werd formeel bevestigd dat de loutere verwijzing naar het beschermingsbesluit volstaat en dat het dus niet vereist is dat de inhoud van het beschermingsbesluit integraal wordt opgenomen. 3.4 STRAFBEPALING NIET-NALEVEN INFORMATIEVERPLICHTINGEN Art. 11.2.4. 1. De volgende handelingen of nalatigheden worden bestraft met een exclusieve bestuurlijke geldboete van maximaal 10.000 euro : 1 het niet naleven van de informatieplichten, vermeld in artikel 4.1.11, 6.4.8, 11.4.5, 2, tweede en derde lid, en artikel 11.5.9, 2; 3.5 INFORMATIEPLICHT M.B.T. UITVOERBARE BESLISSINGEN Art. 11.4.5. ( ) 2. Het proces-verbaal van vaststelling, vermeld in paragraaf 1, wordt overeenkomstig artikel 84 van de Hypotheekwet van 16 december 1851 ingeschreven op de kant van de inschrijving van de dagvaarding of het exploot tot inleiding van het geding, vermeld in artikel 11.2.3 en artikel 11.4.3, 3. Zolang de inschrijving, vermeld in het eerste lid, niet is gebeurd, moet de instrumenterend ambtenaar naar aanleiding van een akte, strekkende tot de overdracht van een zakelijk recht, in een afzonderlijke akte er melding van maken dat voor het onroerend goed bij uitvoerbaar rechterlijk bevel, een verplichting werd uitgesproken om een herstelmaatregel uit te voeren. In die akte wordt 2013 augustus 2016 4
ook vermeld dat de nieuwe zakelijkrechthouder de verbintenis aangaat om de opgelegde herstelmaatregel uit te voeren, onverminderd de verplichting van de veroordeelde, en dat de inspecteur Onroerend Erfgoed gemachtigd wordt om, bij verzuim van de nieuwe zakelijkrechthouder om zich van die plicht te kwijten, ook op zijn kosten tot uitvoering van de opgelegde maatregel over te gaan. De instrumenterend ambtenaar stuurt een afschrift van die akte naar de inspecteur Onroerend Erfgoed, en is ertoe gehouden de grosse af te leveren op zijn verzoek. Art. 11.5.9. 1.( ) 2. Zolang op het onroerend goed, ten gevolge van een uitvoerbare beslissing als vermeld in artikel 11.5.7 of 11.5.8, een verplichting rust om maatregelen als vermeld in artikel 11.5.7, 2, uit te voeren, moet de instrumenterend ambtenaar naar aanleiding van een akte van eigendomsoverdracht hiervan melding maken in een afzonderlijke akte. In deze akte wordt ook vermeld dat de nieuwe zakelijkrechthouder de verbintenis aangaat om de opgelegde maatregelen uit te voeren, onverminderd de verplichting van de overtreder, en dat de inspecteur Onroerend Erfgoed gemachtigd wordt om, bij verzuim van de nieuwe zakelijkrechthouder om zich van die plicht te kwijten, ook op diens kosten tot uitvoering van de opgelegde maatregelen kan overgaan. De instrumenterend ambtenaar stuurt per beveiligde zending een afschrift van die akte aan de inspecteur Onroerend Erfgoed, en is ertoe gehouden de grosse af te leveren op diens verzoek. 4 GEIVENTARISEERD, VASTGESTELD, OF BESCHERMD ONROEREND ERFGOED Inventariseren, vaststellen en beschermen zijn verschillende zaken. Geïnventariseerd onroerend erfgoed is opgenomen in een wetenschappelijke inventaris. Zo n opname heeft geen rechtsgevolgen. Het goed wordt enkel beschreven en gedocumenteerd. Vastgesteld onroerend erfgoed is opgenomen in de inventaris en via een juridische procedure vastgesteld. Bij een vastgesteld item moet de overheid, eigenaar of beheerder rekening houden met bepaalde rechtsgevolgen, die verschillen naargelang de inventaris. Het onroerenderfgoeddecreet voorziet in de vaststelling van minsten vijf inventarissen: De inventaris van het bouwkundig erfgoed De landschapsatlas De inventaris van de archeologische zones De inventaris van houtige beplantingen met erfgoedwaarde De inventaris van historische tuinen en parken De minister kan deze inventarissen ofwel volledig vaststellen, ofwel een selectie ervan. 2013 augustus 2016 5
Aan een bescherming is een andere procedure gekoppeld, met andere rechtsgevolgen. Het onroerenderfgoeddecreet voorziet vier mogelijke beschermingsstatuten: een beschermd monument, een beschermd cultuurhistorisch landschap, een beschermd stads-of dorpsgezicht en een beschermde archeologische site. 4 Op het online Geoportaal van het agentschap Onroerend Erfgoed kan men alle geïnventariseerde, vastgestelde en beschermde items terugvinden op een kaart. Het geoportaal van het agentschap Onroerend Erfgoed kan men raadplegen via volgende link; http://geo.onroerenderfgoed.be 5 Door een koppeling met verschillende databanken, kan men doorklikken naar de authentieke bronnen. BIJLAGEN 1. Brochure Onroerend erfgoed een toelichting 2. Brochure Onroerenderfgoeddecreet en -besluit versie 2 van 6 april 2016 3. Document - Raadplegen informatie over het statuut van een onroerend erfgoed 4. Document - Voorbeeldclausules informatieverplichtingen uit de artikelen 4.1.11, 6.4.8 en 6.4.9 onroerenderfgoeddecreet. 5. Decreet betreffende het onroerend erfgoed van 12 juli 2013 (B.S. 17 oktober 2013) 6. Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de uitvoering van het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013, dd. 16 mei 2014 (B.S. 27 oktober 2014) 7. Brochure Archeologieregelgeving voor bouwheren, verkavelaars en ontwikkelaars CIB Studiedienst 4 Brochure Onroerend Erfgoed, een toelichting. 5 Document - Raadplegen informatie over het statuut van een onroerend erfgoed. 2013 augustus 2016 6