Angiografie en/of dotterbehandeling
Angiografie en/of dotterbehandeling U bent door uw specialist naar de radioloog verwezen voor een onderzoek en/of behandeling van een van uw bloedvaten. In deze folder leggen wij uit wat het onderzoek en/of de behandeling inhoudt. Angiografie Dit is een afbeelding van de bloedvaten met behulp van röntgenstralen. Om de bloedvaten zichtbaar te maken bij röntgenonderzoek wordt via een slangetje contrastvloeistof in de (slag)ader gespoten. Dotteren Dotteren, ook wel PTA (Percutane Transluminale Angioplastiek) of ballondilatatie genoemd, is het oprekken van vernauwingen in slagaders met behulp van een ballonnetje dat op een katheter zit gemonteerd. De angiografie en dotterbehandeling worden uitgevoerd door de interventieradioloog, dit is een medisch specialist gespecialiseerd in dit soort behandelingen. De radioloog wordt bijgestaan door laboranten. Belangrijk om te weten! Zwangerschap en borstvoeding Bij een angiografie of dotterbehandeling wordt gebruik gemaakt van röntgenstralen. Mocht u (mogelijk) zwanger zijn dan kan het beter zijn om het onderzoek niet uit te voeren of uit te stellen. Als u borstvoeding geeft, moet u dit tot 24 uur na het onderzoek uitstellen. Jodium Wanneer u overgevoelig bent voor jodium op de huid, dient u dit voorafgaand aan het onderzoek aan de laborant te melden. Contrastvloeistof De contrastvloeistof kan een kortdurende warme sensatie geven tijdens het onderzoek, heel soms wat gevoeligheid bij het inspuiten of misselijkheid. Dit duurt meestal maar kort. Een echte allergische reactie op het contrastmiddel komt zelden voor. Heeft u ooit
een dergelijke reactie gehad, dan dient u dat ruim van te voren aan uw behandelend arts te melden, zodat deze in overleg met de radioloog eventueel voorzorgsmaatregelen kan treffen. Voorbereiding Nierziekte en medicijngebruik Röntgencontrastmiddel kan ervoor zorgen dat de nierfunctie achteruitgaat. Voor de angiografie dient de nierfunctie bekend te zijn. Op basis van deze uitslag wordt bepaald of u het onderzoek/behandeling kunt ondergaan of dat u eerst moet worden opgenomen voor een infuus, om de nieren zo veel mogelijk te beschermen. Bepaalde medicijnen, bijvoorbeeld Metformine bij suikerziekte, moeten tijdelijk worden gestaakt. Ook bloedverdunners zoals Marcoumar of Sintrom dient u tijdig te stoppen. Bloedplaatjesremmers in de vorm van Ascal kunt u gewoon gebruiken. Wanneer de afspraak voor de behandeling gemaakt wordt, bespreekt de laborant telefonisch met u wanneer u met welke medicijnen dient te stoppen. Opname In principe wordt u op de dag van het onderzoek opgenomen. Wanneer u in verband met de nierfunctie een infuus moet krijgen, wordt u de dag ervoor opgenomen. De behandeling wordt s morgens verricht. U kunt op de dag van de behandeling een kopje thee en een beschuit als ontbijt gebruiken. De verpleging zal u informeren over de verdere voorbereiding. Hoe verloopt de behandeling U wordt naar de afdeling radiologie gebracht. Eén of beide liezen of in sommige gevallen een arm worden gedesinfecteerd met jodium. Indien u hier allergisch voor bent, wordt een alternatief ontsmettingsmiddel gebruikt. U krijgt een groot steriel laken over u heen. In het laken bevinden zich openingen waardoor de radioloog kan werken. Voor de radioloog een naald in de slagader brengt, wordt eerst de huid verdoofd. Door de naald wordt een soepel metalen draadje in het 4
bloedvat geschoven, de naald wordt verwijderd en over het draadje wordt een kort slangetje in het bloedvat gebracht. Dit slangetje blijft het hele onderzoek zitten en heeft een ventiel, zodat er geen bloed kan lekken. Door het slangetje kan de radioloog de diverse katheters inbrengen die hij nodig heeft. Vervolgens wordt een angiografie gemaakt om de exacte plaats van de behandeling te bepalen. Hierbij moet u stilliggen en soms even uw adem inhouden. Eventueel wordt er nog een speciale drukmeting uitgevoerd als de radioloog meer zekerheid wil over de ernst van de vernauwing. Dan brengt de radioloog een ballonkatheter naar de plaats van de vernauwing en rekt deze op door de ballon op te blazen onder hoge druk. Dit voelt u soms een paar tellen, soms helemaal niet. Nu volgt een controlefoto, soms met weer een drukmeting om te bepalen of de behandeling geslaagd is. Als het resultaat onvoldoende is, wordt er vaak een zogenoemde stent geplaatst; dat is een hulsje van gevlochten metaal dat het bloedvat openhoudt. Een stent blijft altijd zitten, daar heeft u verder geen last van. Heel soms kan het zo zijn dat de vernauwing bij de angiografie en drukmeting toch minder ernstig blijkt te zijn dan van tevoren werd vermoed. Dan wordt er geen dotterprocedure uitgevoerd en wordt u terugverwezen naar uw behandelend arts om een andere verklaring voor uw klachten te zoeken. Hoe lang duurt het onderzoek? Afhankelijk van de ernst en de plaats van de afwijkingen in de bloedvaten duurt het onderzoek circa 60-90 minuten. Na afloop Na afloop wordt het slangetje uit de lies verwijderd en drukt de radioloog 10 à 15 minuten op het prikgaatje. Soms wordt er een plugje geplaatst om het bloedvat te dichten. Daarna wordt een drukverband aangelegd en wordt u teruggebracht naar de verpleegafdeling. Het drukverband moet zes uur blijven zitten en zo 5
lang heeft u ook bedrust; dit ter voorkoming van een nabloeding. Is er een plugje geplaatst, dan heeft u gedurende twee uur bedrust. U mag wel meteen weer gewoon eten en drinken. De verpleging controleert regelmatig uw bloeddruk en hartslag. U blijft een nacht in het ziekenhuis, tenzij er alleen een angiografie is gedaan en dus geen behandeling is uitgevoerd: dan kunt vaak nog diezelfde avond naar huis. Mogelijke complicaties Complicaties die bij een dotterbehandeling kunnen optreden: Allergische reactie op de contrastvloeistof Dit komt bijna niet voor en kan door het getrainde personeel onmiddellijk worden opgevangen. Bloeduitstorting in de lies Dit komt wel eens voor, maar behoeft meestal geen aanvullende behandeling. Indien er lekkage van bloed door het prikgaatje in een onderhuidse holte optreedt, kan dit via een injectie verholpen worden. Embolie of ruptuur Bij het opblazen van de dotterballon kan er een stukje van de zieke vaatwand afbreken en verderop in de slagader vastlopen. Indien dit gebeurt, wordt er gekeken of en hoe dit behandeld moet worden. Een scheurtje in de vaatwand door het opblazen van de ballon gaat vaak vanzelf over, soms moet dit worden behandeld met een stent. Ontslag en poliklinische controle De volgende ochtend controleert de zaalarts uw lies en kunt u het ziekenhuis verlaten. Zorgt u ervoor dat u wordt opgehaald; u mag niet zelf naar huis rijden. U mag in principe alles weer doen, hoewel het verstandig is om de eerste dagen de lies wat te ontzien. U krijgt een afspraak mee voor de polikliniek van uw behandelend specialist, en u kunt uw gebruikelijke medicijnen weer gebruiken. Als u nog geen bloedverdunners gebruikte, krijgt u hiervoor een recept mee. 6
De uitslag Vaak zal direct na afloop van de procedure al duidelijk zijn of de dotterbehandeling technisch geslaagd is. De officiële uitslag krijgt u van uw behandelend arts. Dan blijkt ook meestal of uw klachten verholpen zijn of dat er naar een andere oorzaak moet worden gezocht. Heeft een dotterbehandeling altijd effect en voor hoe lang? Een dotterbehandeling of stentplaatsing wordt uitgevoerd vanwege een vernauwing die ontstaat door atherosclerose (aderverkalking), een ziekte van de bloedvaten waardoor deze dichtslibben. Dat ziekteproces gaat ook door na de behandeling, zodat er weer een nieuwe vernauwing kan ontstaan. De vernauwing kan ook weer ontstaan op de plek waar de behandeling is uitgevoerd. De behandeling kan dan herhaald worden. We gaan er in het algemeen van uit dat u langere tijd baat zult hebben bij de behandeling, maar dit is sterk afhankelijk van de mate waarin uw bloedvaten zijn aangetast. Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen aan een van de medewerkers van de afdeling radiologie, telefoonnummer (023) 545 3691 of (023) 545 3680. 7
www.kg.nl Locatie noord Vondelweg 999 Haarlem Locatie zuid Boerhaavelaan 22 Haarlem Postadres Postbus 417 2000 AK Haarlem Telefoon: (023) 545 35 45 e-mail: info@kg.nl 1095924-03-2011