Behandeling met de niersteenvergruizer Extracorporeal Shock Wave Lithotrypsie (ESWL)
Inleiding In overleg met uw behandelend specialist heeft u besloten om de steen in uw nier of urineleider te behandelen met de niersteenvergruizer (of ESWL: Extracorporeal Shock Wave Lithotripsy). Ruim 80% van de nierstenen kunnen met de niersteenvergruizer worden verwijderd. In deze folder vindt u meer informatie over de behandeling met de niersteenvergruizer. Als u na het lezen nog vragen heeft, stel deze dan gerust aan uw behandelend specialist. De niersteenvergruizer De niersteenvergruizer is een apparaat dat met geluidsgolven energie opwekt. Door deze energie te richten op de niersteen ontstaan er barstjes in de steen. Indien succesvol, valt de steen binnen enkele dagen uiteen. Het gruis plast u daarna uit. Voor deze behandeling is geen anesthesie (narcose) nodig. Voorbereiding Zwangerschap Het is belangrijk te weten of u zwanger bent. De behandeling moet dan worden uitgesteld. Neem bij een mogelijke zwangerschap contact op met uw behandelend specialist. Eten en drinken Tijdens de behandeling met de niersteenvergruizer maken we digitale röntgenfoto s van uw nier en urineleider. Om duidelijke afbeeldingen te krijgen is het wenselijk dat er zo min mogelijk lucht in de darmen aanwezig is. Daarom vragen we u de dag voor de behandeling en op de dag van de behandeling zelf alleen licht verteerbare producten te eten en te drinken. Hieronder noemen wij producten die zijn toegestaan. Broodmaaltijd Witbrood, beschuit (geen volkoren), boter, margarine, halvarine, vleeswaren, kaas (zonder pitjes of kruiden), gekookt ei, jam zonder pitjes, suiker, vruchtenhagel, honing. 1
Warme maaltijd Heldere bouillon, witte rijst, macaroni, spaghetti, gekookte aardappelen, aardappelpuree, goed gaar gekookte groente (behalve prei, ui, paprika, maïs, peulvruchten, kool, broccoli, spruitjes), vlees, vis, kip, gladde vla, yoghurt. Dranken Koffie, thee, melk, karnemelk, water, limonadesiroop, appelsap, druivensap, gezeefd vruchtensap. Niet toegestaan Fruit, maaltijdsoepen, knoflook, komkommer, radijs. Medicijngebruik In verband met de behandeling is het mogelijk dat u bepaalde medicijnen tijdelijk niet mag gebruiken. Indien u op voorschrift van een andere specialist of uw huisarts medicijnen gebruikt die bloedverdunnend werken (zoals Ascal, Plavix, Sintrom, Marcoumar, Acenocoumarol) dan mag u daar alleen mee stoppen na overleg met de arts die deze medicatie heeft voorgeschreven. De niersteenvergruizing zal niet kunnen plaatsvinden als u nog bloedverdunners gebruikt. Neem bij twijfel hierover tijdig contact op met uw behandelend specialist. Wat mee te nemen? Het is mogelijk dat uw ondergoed tijdens de behandeling nat wordt. Wij adviseren u reserve ondergoed mee te nemen. Als u het prettig vindt om tijdens de behandeling naar muziek te luisteren kunt u een mp3- of andere muziekspeler meenemen. Vervoer U kunt tijdens de behandeling een pijnstiller (pethidine) krijgen. Hiervan kunt u suf en slaperig worden. We raden u aan om niet zelf naar huis te rijden, maar voor vervoer te zorgen. Behandeling U meldt zich op de afgesproken tijd bij de balie van de polikliniek Urologie. 2
Voor de behandeling dient u zich uit te kleden; uw ondergoed kunt u aanhouden. Afhankelijk van de plaats van de steen gaat u op uw rug of buik op de behandeltafel liggen. Voor een goed contact tussen uw lichaam en het apparaat brengen wij een laagje lauwwarm water onder uw rug of buik aan. Vervolgens stellen wij met röntgenstralen of echografie vast waar de steen zich precies bevindt. Daarna kan de vergruizing beginnen. Door de schokgolven, hoorbaar als harde tikken, ontstaan er barstjes in de niersteen. Hierdoor kan de steen binnen enkele dagen uiteen vallen. Het gruis plast u daarna uit. Een langzame vergruizing (lage schokgolf frequentie) werkt beter dan een snelle vergruizing. Daarom duurt het vergruizen in het Radboudumc ongeveer een uur. De behandeling kan pijnlijk zijn. Deze pijn uit zich als stevige tikken in de rug en een zeurend gevoel in de buik en/of de rug. Wij proberen zoveel mogelijk pijn te vermijden door de snelheid en de kracht van de behandeling aan te passen aan uw wens. U kunt een pijnstiller krijgen indien u tijdens de behandeling teveel pijn hebt. De pijnstiller krijgt u via een injectie of een infuus toegediend. Nazorg Na de behandeling kunt u meteen naar huis. Het is goed om veel te drinken en te bewegen, dit bevordert een snelle afvoer van het gruis. U moet dit echter niet forceren. Het volledige uitplassen van het gruis kan enkele weken duren. Het gruis kunt u opvangen met een speciaal zeefje dat u na de behandeling krijgt van de verpleegkundig specialist. Wij vragen u het gruis bij de controle-afspraak mee te nemen, zodat wij onderzoek kunnen doen naar de oorzaak van uw niersteen. Na vier weken komt u, tenzij anders is afgesproken, op controle bij de gespecialiseerde verpleegkundige. Op dezelfde dag wordt er een buikfoto of echo gemaakt, zodat de specialist kan beoordelen of de niersteen weg is. Bij grotere of meerdere stenen komt het voor dat de behandeling herhaald moet worden. Wij maken dan met u een nieuwe afspraak. 3
Bijwerkingen De volgende bijwerkingen kunnen optreden: Wondje De schokgolven kunnen de huid beschadigen. Dit ziet eruit als een schaafwondje. Het geneest binnen enkele dagen. Bloed in urine Het steengruis kan de binnenzijde van de nier licht beschadigen. Hierdoor kan de urine rood/rose gekleurd zijn. U hoeft zich hierover geen zorgen te maken; het verdwijnt zonder behandeling. Wel adviseren we u extra water te drinken. Koliekpijn Een koliek is een krampende pijn, uitstralend van de zij naar de onderbuik. Het gruis kan deze pijn veroorzaken. U krijgt een recept voor pijnstillers mee. Flankpijn Als gevolg van de behandeling is het mogelijk dat er een inwendige bloeduitstorting of zwelling ontstaat bij de nier. Dit kan de afvloed van de urine vanuit de nier naar de blaas tijdelijk belemmeren. Dit uit zich in een drukkend gevoel ter hoogte van de plek van de behandeling. Deze klachten verminderen meestal na een dag en verdwijnen uiteindelijk. Indien de pijn blijft of verergert, neem dan contact op met de polikliniek. Koorts Soms treedt na de behandeling een lichte temperatuurverhoging op. Wilt u bij koorts boven 38,5 C contact opnemen met de polikliniek? De koorts kan wijzen op een infectie die meteen behandeld moet worden met antibiotica. 4
09-2015-2004 Adres De Niersteenpoli Geert Grooteplein-Zuid 10 6525 GA Nijmegen Volg route 725, Poliplein C0 Contact 024-361 38 03 Bereikbaar op werkdagen van 8.00-17.00 uur (volg het keuzemenu) Voor spoed buiten kantooruren: 024-361 34 20 Bereikbaarheid Houdt u rekening met files in en om Nijmegen en overweeg het gebruik van de Waalsprinter (www.waalsprinter.nl) als u vanuit het noorden komt. Voor meer informatie: www.radboudumc.nl/bereikbaarheid Annuleren van afspraken Voor het annuleren van afspraken kunt u ook het contactformulier invullen op onze website: http://www.radboudumc.nl/afspraakurologie Website De folders en meer informatie kunt u vinden via www.radboudumc.nl/nierstenen. Radboud universitair medisch centrum