Ontwerp van een informatiebrochure

Ontwerp van een informatiebrochure Eindwerk aangeboden door Machiels Ellen en Van Bael Vicky VLAS cursus 2007 2008

Informatiebrochure stomazorg. 2 Voorwoord Omdat we als verpleegkundigen steeds meer in aanraking komen met patiënten met een stoma, werd onze interesse hieromtrent sterk aangewakkerd. In het ziekenhuis waar wij werkzaam zijn staat stomazorg en educatie nog in de kinderschoenen. Daarom hebben we ervoor gekozen om een informatiebrochure te ontwerpen. We hebben in onze lessen veel informatie meegekregen en de verschillende leveranciers aangeschreven met de vraag ons informatie op te sturen. Een berg informatie, maar hoe gaan we verder Er bestaan al vele brochures, maar onze brochure willen we specifiek afstemmen op ons ziekenhuis en de noden en behoeften van onze patiënten. Daarom hadden we hulp nodig van onze collega s. Hierbij willen wij alle personen danken die ons hebben bijgestaan bij het realiseren van ons project. Ons diensthoofd (Ilse) en chirurgen (Dr Ceulemans en Dr Michiels), stomaverpleegkundige Tamara (zij volgt de patiënten op na ontslag in het ziekenhuis) en de sociaal verpleegkundige (An). Zij hebben het mede mogelijk gemaakt om tot dit eindresultaat te komen. Tenslotte willen we de mensen die we niet vermeld hebben, maar ons gedurende de opleiding gesteund hebben, van harte bedanken.

Informatiebrochure stomazorg. 3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave..3 Inleiding.4 Hoe zijn we tewerk gegaan?.5 Leven met een stoma 7 1 Stoma, wat en waarom? 8 1.1 Anatomie..8 1.2 Wat is een stoma?.9 1.3 Soorten stoma s 9 1.4 Gevolgen van een stoma 10 1.5 Verzorging van een stoma..12 1.6 Stomamateriaal en financiële aspecten..14 1.7 Zelfhulpgroepen en nuttige telefoonnummers 17

Informatiebrochure stomazorg. 4 Inleiding Ons doel: Bij het starten van deze cursus hadden we als doel ons meer te verdiepen in de stomazorg en alles wat hiermee te maken heeft. We waren van mening dat dit onderwerp in de opleiding verpleegkunde sterk verwaarloosd wordt. Het is nochtans erg belangrijk dat we goed geïnformeerd zijn om de patiënten goed te kunnen verzorgen en opvangen. Voor de meeste mensen valt het erg zwaar wanneer ze vernemen dat ze na de operatie verder moeten leven met een stoma.(ook al is dit tijdelijk) Dus er is zeker behoefte aan professionele opvang voor deze mensen, zodat ze met hun vragen niet enkel bij de chirurg terecht kunnen maar ook bij ons. Wanneer wij als verpleegkundigen voldoende op de hoogte zijn van stomazorg en alles hieromtrent, worden er geen vragen uit de weg gegaan en voelt de patiënt zich beter begrepen. Uiteraard willen we onze kennis overbrengen naar onze collega verpleegkundigen. Zodat we continuïteit en kwaliteit van stomazorg kunnen bieden op onze afdeling. Zo kunnen we bijvoorbeeld probleemstellingen rond stomazorg aanbrengen en oplossen. We zorgen ervoor dat alle verpleegkundigen de infobrochure kunnen doornemen en met hun vragen bij ons terecht kunnen. In de mate van het mogelijke kunnen we dus als contactpersoon functioneren op onze afdeling. ( dit voor de patiënten maar eveneens voor onze collega verpleegkundigen) De brochure die we gemaakt hebben is bedoeld als een aanvulling op de mondelinge informatie die de patiënt krijgt, ieder kan dit thuis op zijn eigen tempo nog eens rustig doorlezen. Verder is er een ruimte voorzien achteraan in het boekje om het VLAS boekje en een brochure van stoma Ilco te bewaren. Waardoor we hopen te komen tot kwaliteitsopvolging van de stomazorg.

Informatiebrochure stomazorg. 5 Hoe zijn we tewerk gegaan? Na het verzamelen en doorlezen van verschillende informatiebrochures en informatie van internet en onze cursus zijn we van start gegaan met het opstellen van onze inhoudsopgave: welke punten vinden wij belangrijk? Uiteraard verzamelen we gedurende de ganse periode info van patiënten, (wat vinden zij belangrijk), van een vrijwilligster (en tevens stomapatiënt) van Stoma Ilco, van onze chirurgen en collega s. We beginnen ons boekje met een korte inleiding. Daarna zouden we bespreken wat de patiënt kan verwachten. Hiermee bedoelen we aanhalen wat er gebeurt voor- en tijdens de opname in het ziekenhuis (dag van operatie, eerste-, tweede- en derde dag postoperatief), en wat na het ontslag uit het ziekenhuis Omdat we willen vermijden dat deze brochure te uitgebreid zou worden, en patiënten deze info al krijgen via een brochure van ofwel ERAS ofwel PROMIS hebben we dit niet gedaan. Op dit moment wordt in ons ziekenhuis rond deze 2 projecten gewerkt: PROMIS (PRoject voor ontwikkeling van Oncologische Multidisciplinaire Intramurale Standaardzorg) ERAS ( Enhanced Recovery After Surgery, of versneld herstel na operatie). De patiënt met een stoma valt steeds onder één van deze twee projecten, krijgt hierover informatie en kan beter worden opgevolgd dan voorheen. Ook van deze beide projecten wordt een brochure ontwikkeld zodat de patiënten goed voorbereid zijn op hun operatie en weten wat hen te wachten staat. (ook pré-, per- en postoperatieve info) De brochure van stomazorg vormt een mooie aanvulling, maar de info moet op elkaar zijn afgestemd en niet worden herhaald. Ook andere ingrepen vallen onder deze projecten en we vonden het niet nodig systematisch informatie te geven omtrent stomazorg. We gaan verder met een kort anatomisch overzicht van de 3 soorten stomata en een schematische voorstelling van het maag- darmstelsel. Dat maakt het voor de patiënt makkelijker om een visuele voorstelling te maken. Daarna bespreken we de gevolgen van een stoma. We hebben gekozen om niet elk punt uitgebreid te bespreken. Bij de voeding hebben we het algemeen gehouden omdat elke patiënt bij ontslag een gedetailleerde voedingslijst mee naar huis krijgt van de diëtiste. Deze komt ook persoonlijk langs bij de patiënt, wanneer deze nog vragen heeft krijgt hij of zij de kans deze met de diëtiste te bespreken. Bij het bespreken van het leven met de partner hebben we in samenspraak met onze artsen ervoor gekozen om de mogelijke seksuele problemen niet te vermelden. Allereerst om de patiënt niet nodeloos ongerust te maken en ten tweede omdat de arts verkiest dit delicate onderwerp zelf te bespreken op de consultatie. (Zo zullen er minder snel verkeerde interpretaties gemaakt worden en speelt de arts kort op de bal wanneer de patiënt nog vragen heeft) Bij de reizen willen we de aandacht vestigen dat er nog veel mogelijk is. Ook omdat we in de praktijk al hebben meegemaakt dat mensen met een stoma denken dat ze niet meer van huis kunnen. Dat willen we ontkrachten met dit stukje. Ook de bij de verzorging van het stoma hebben we even stilgestaan en getwijfeld of we beide zouden uitleggen. In ons ziekenhuis wordt namelijk enkel het 2-delig systeem gebruikt, we verkiezen toch om de 2 systemen te bespreken zodat de patiënten op de hoogte zijn van beide mogelijkheden. Wanneer ze van allebei de systemen op de hoogte zijn kunnen ze voor

Informatiebrochure stomazorg. 6 zichzelf beslissen of ze al dan niet overschakelen op een ander systeem. Na de specifieke bespreking van de 2 systemen vermelden we enkele algemene aandachtspunten. We vermelden ook enkele mogelijke complicaties omdat we de patiënt willen laten inzien dat observatie van het stoma erg belangrijk is, we houden het kort om de patiënt niet onnodig ongerust te maken. Verder bepreken we de mogelijkheid tot irrigatie, in ons ziekenhuis wordt dit nog niet toegepast, maar we vinden het belangrijk dat de patiënten weten dat deze mogelijkheid bestaat, en wat de voordelen ervan zijn. Daarna geven we een kort overzicht over de soorten systemen zodat de patiënt zelf kan uitmaken welk systeem het beste bij hem/haar past. We overlopen het aantal zakjes en platen waar een patiënt recht op heeft en vermelden waar ze terecht kunnen om dit te bestellen. In ons ziekenhuis werken we met Alphac samen, maar we geven ook de andere opties zoals apotheek en mediatheek zodat de patiënt weet dat hij/zij niet verplicht is om met de firma in zee te gaan waar het ziekenhuis mee samenwerkt. We hebben er voor gekozen om ook enkele adressen van zelfhulpgroepen te vermelden omdat dit voor sommige mensen een steun kan betekenen. Misschien niet direct maar eventueel wel in een latere fase. Als laatste hebben we nog enkele nuttige nummers genoteerd waar men steeds terecht kan met vragen. In het boekje zelf hebben we ook achteraan een randje voorzien waar de patiënt zijn/haar VLAS-boekje en infobrochure van Stoma Ilco kan bewaren zodat het steeds voor handen is.

Informatiebrochure stomazorg. 7 Leven met een stoma Beste, Na een grondig gesprek met uw arts keert u naar huis met een heleboel nieuwe informatie die misschien niet allemaal even goed tot u doorgedrongen is. Om u te helpen bij het verwerken en begrijpen van deze nieuwe informatie hebben wij deze brochure voor u ontworpen. Deze brochure heeft als doel u zo goed mogelijk te informeren over het leven met een stoma. U kunt deze rustig doornemen op uw eigen tempo, u zal uiteraard niet alle informatie hierin terugvinden maar het kan een aanzet zijn tot denken en mogelijk tot nieuwe vragen. Noteer deze vragen en breng ze mee als je terugkomt bij de chirurg, huisarts of stomaverpleegkundige. Aarzel niet en wees niet verlegen, het stellen van vragen is altijd beter dan je zorgen te maken! Een stoma, het kan iedereen overkomen maar niemand is er op voorbereid.

Informatiebrochure stomazorg. 8 1 Stoma, wat en waarom? 1.1 Anatomie Het voedsel dat u eet legt een hele weg af doorheen het spijsverteringskanaal. Het gaat via mond en slokdarm naar de maag waar het tot een brij wordt gemaakt. Wanneer het de ongeveer 5 meter lange dunne darm gepasseerd heeft, komt het in de dikke darm terecht. Hier passeren de restanten van het voedsel. De dikke darm bestaat uit 3 delen het opstijgende deel, het dwars verlopende deel en het afdalende deel. Een groot deel van het water van de darminhoud wordt opgenomen waardoor indikking van de voedselresten plaatsvindt. De stoelgang die ontstaat, kan via de anus het lichaam verlaten.

Informatiebrochure stomazorg. 9 1.2 Wat is een stoma? Stoma is de Griekse benaming voor opening of mond. Bij een colostoma wordt er een deel van de darm tijdelijk of blijvend naar buiten gebracht door een opening in de buikwand. Het lager gelegen gedeelte van de darm wordt hierdoor buiten werking gesteld. Een stoma is niet voorzien van een sluitspier. De stoelgang en darmgassen komen automatisch via het stoma in een opvangzakje terecht. 1.3 Soorten stoma s De meest voorkomende stoma s zijn het colo-, ileo- en urostoma. Aangezien de productie en de samenstelling bij ieder stoma anders is, is het belangrijk dat u weet welk soort stoma u heeft. We geven een korte beschrijving van de drie stomata. 1.3.1 Het colostoma Deze is gelegen op de dikke darm en bevindt zich meestal links op de buikwand. Hoe lager en hoe korter de stoma zich bij het rectum bevindt (laatste gedeelte van dikke darm), hoe vaster de stoelgang. Het stoma kan tijdelijk of definitief zijn, afhankelijk van de reden van de ingreep. 1.3.2 Het ileostoma Deze is gelegen op de dunne darm en bevindt zich meestal rechts op de buikwand. De stoelgang is meer vloeibaar wat een constante produktie tot gevolg heeft. Het stoma kan tijdelijk of definitief zijn, afhankelijk van de reden van de ingreep. 1.3.3 Het urostoma Hier onderscheiden we de rechtstreekse en de onrechtstreekse inplanting van de urineleiders op de huid. De onrechtstreekse, ook wel ingreep van bricker genoemd is een aansluiting van de urinewegen via een dunnedarmlis aan de buikwand. In tegenstelling tot een colo- of ileostoma is een urostoma steeds definitief.

Informatiebrochure stomazorg. 10 1.4 Gevolgen van een stoma Uw stoma betekent misschien het einde van jarenlange ziekte en ongemak, of een genezing van een levensbedreigende ziekte, het is en blijft een verandering van een natuurlijke lichaamsfunctie. Voeding Probeer na het aanleggen van een colostoma zo snel mogelijk weer een volwaardig voedingspatroon te volgen. Eet best op vaste tijden en in een ontspannen sfeer. Probeer van alles iets te eten uit de voedingsdriehoek. Het is belangrijk dat u genoeg vocht binnenkrijgt; een belangrijke functie van de dikke darm is het opnemen van vocht uit het verteerde voedsel. Omdat er een deel van de dikke darm weggenomen is, wordt er ook minder vocht opgenomen. Te weinig vochtgebruik, vezelarme voeding en/of te weinig lichaamsbeweging kunnen een verstopping veroorzaken. Dit komt nogal eens voor bij colostomadragers. 2 liter vocht per dag, voldoende vezels en dagelijks een half uurtje bewegen dragen bij aan het voorkomen hiervan. Het kan zijn dat u na het gebruik van bepaalde voedingsmiddelen wat meer gasvorming, dunne of juist hele dikke ontlasting heeft. Vooral koolsoorten, eieren, komkommer, uien, prei,bier, Chinese of Indische gerechten kunnen dit veroorzaken. Experimenteer met eten, ontdek wat je lekker vindt en wat je kunt verdragen. Producten die misschien problemen geven kunt u eerst in kleine porties uitproberen. Tip: Eten van yoghurt en peterselie kan de geur verminderen. Om gasvorming te verminderen kan u pepermuntthee of heet water met pepermuntolie drinken, kaneel en venkel eten of drinken. Kleding Het plezier om je te kleden vormt een deel van je persoonlijke vrijheid. Zo gaat u zich goed voelen in uw vel, vooral in gezelschap. Zolang uw kleding het zakje of de stoma niet samendrukt is alles toegelaten. Voor de dames vormen soepele korsetten geen probleem, maar een ondersteuningskorset moet voorzien zijn van een opening om het zakje door te laten. De mannen kunnen eventueel de broeksriem vervangen door bretellen. Het leven met de partner Een stoma operatie betekent een plotse verandering van uw lichaam en zelfbeeld. U (en uw partner) heeft tijd nodig om aan deze verandering te wennen en te accepteren. Begrip, communicatie en warmte tussen u en uw partner zijn van cruciaal belang. Praat open met elkaar, deel uw gedachten, gevoelens en behoeften. Uw stoma hoeft geen belemmering te zijn voor uw seksuele activiteit. Mensen met een stoma hebben relaties, trouwen, krijgen kinderen en leiden een normaal leven. Wanneer u toch persoonlijke problemen ondervindt, neem contact op met uw huisarts, specialist, stomaverpleegkundige of sociaal verpleegkundige.

Informatiebrochure stomazorg. 11 Werk Het hebben van een stoma beperkt u niet in de keuze van, of het soort werk dat u doet. U neemt een reserveset mee naar uw werk, let op uw voedingsgewoonten en bij zwaar werk draagt u best een steungordel. Reizen Wie graag op reis gaat hoeft zich geen te grote zorgen te maken! Het vraagt alleen wat meer voorbereiding en organisatie dan vroeger, maar niets belet u om weer de wijde wereld in te trekken. Het kan allemaal; het is net waar u zelf behoefte aan heeft en hoe groot het vertrouwen in uzelf (weer) is. Om u zelfvertrouwen te geven kan je beginnen met korte uitstappen, eens je wat meer ervaring hebt opgedaan ligt de ganse wereld weer aan uw voeten. Indien u twijfelt aan de kwaliteit van het water gebruik dan steeds flessenwater, niet enkel om te drinken maar ook voor de verzorging van uw stoma. Wees voorzichtig met het eten en neem voor alle zekerheid stoelgangremmende geneesmiddelen mee. Bij een reis naar warme landen neemt u best voldoende materiaal mee. De transpiratie kan de kleefkracht van de stomaplaat beïnvloeden waardoor u het zakje meermaals dient te vervangen. Bij een vliegreis steekt u best opvangmateriaal in uw handbagage, koffers kunnen immers verloren gaan. Door het tonen van een doktersattest mag u bij een vliegreis 5 kg extra bagage meenemen. Stomavereniging Harry Bacon heeft speciaal voor stomadragers die met vakantie gaan naar het buitenland een stomawoordenboek samengesteld met praktische tips en vertalingen van veelvoorkomende woorden. Sporten In het begin kan het stoma u wat beperkingen opleggen maar na verloop van tijd zal u merken dat u weer in staat bent om te sporten. Het wordt afgeraden contactsporten te doen, zoals boksen, worstelen en judo. Bij deze sporten moet u voorzichtigheid in acht nemen vanwege mogelijke schade aan de stoma. Ook kan het opvangmateriaal loslaten met alle gevolgen van dien. Bij krachtsporten dient u alert te zijn op verhoogde druk op de buikwand en het daaraan verbonden risico op een prolaps (abnormale uitstulping van de stoma) of een hernia (breuk in de buikwand rondom de stoma). Gezonde inspanning zoals atletiek, wielrennen en alle vormen van teamsporten zijn geen probleem. Zwemmen met een stoma is mogelijk; zowel in zout, als in zoet of in chloorwater levert zwemmen geen problemen op. Afhankelijk van het opvangmateriaal dat u gebruikt is het raadzaam de filter af te plakken. Alle begin is moeilijk. Waar het uiteindelijk op neer komt is dat u uw zelfvertrouwen heropbouwt. Zwangerschap Wanneer er geen andere problemen zijn, is er geen reden aan te geven waarom je geen baby zou kunnen krijgen. Nochtans adviseren de meeste artsen om de zwangerschap met 1 à 2 jaar uit te stellen. Geef je lichaam deze tijd om volledig te herstellen. De diameter van je stoma kan gedurende de zwangerschap toenemen, hiervoor volstaat het je stomamateriaal aan te passen. Raadpleeg uw chirurg en gynaecoloog om na te gaan of er geen contra-indicaties zijn.

Informatiebrochure stomazorg. 12 1.5 Verzorging van een stoma Voorbereiding Zorg ervoor dat je comfortabel kan werken. Voldoende plaats en privacy zijn een aanrader. Wat je nodig hebt: - Toiletpapier en/of Kleenex - lauw water - een neutrale zeep (niet geparfumeerd vb:sunlight,..) - een zacht washandje en handdoek - een meetkaart om de grote van je stoma te bepalen - een nieuw opvangsysteem - een schaartje met een ronde bek - een plastic zakje om het gebruikte materiaal in weg te werpen - een spiegeltje - indien nodig extra verzorgingsmateriaal vb; poeder, pasta, Verzorging U kunt een keuze maken tussen een één- en tweedelig systeem. Een beschrijving en afbeelding hiervan kan u vinden op p.15 in dit boekje, u maakt een keuze naargelang de aard van uw stoma en uw persoonlijke voorkeur. In ons ziekenhuis werken we enkel met een tweedelig systeem, we geven u toch een beschrijving van de verzorging van de 2 soorten van systemen. Zo merkt u het verschil en kan u een keuze maken tussen beiden. Tweedelig systeem - leg eerst het nieuw opvangmateriaal klaar - vergeet niet je opvangzakje te verluchten, d.w.z. dat je ervoor zorgt dat het zakje niet aan elkaar kleeft - verwijder het oude opvangsysteem (van boven naar onder en ondersteun hierbij de huid) - neem de stoelgang weg met toiletpapier - reinig het stoma met een zacht washandje, lauw water en zeep - droogdeppen met een zachte handdoek (vermijd wrijving) - meet de grootte van je stoma met de meetkaart - knip de plaat op de juiste grootte, controleer en vlak de randen af met je nagel - verwarm de plaat tussen de handen (geeft betere kleefkracht) en verwijder het plastic achteraan - kleef de plaat van onder naar boven zodat de onderzijde net tegen de rand van het stoma kleeft, druk goed aan van binnen naar buiten - breng dan het opvangzakje aan, ook hier begint men steeds onderaan - als het zakje goed bevestigd is op de ring, klik je het vast - controleer of het systeem goed is aangebracht door zachtjes aan het zakje te trekken Eéndelig systeem - leg het nieuw opvangmateriaal klaar - vergeet niet je opvangzakje te verluchten, d.w.z. dat je ervoor zorgt dat het zakje niet aan elkaar kleeft

Informatiebrochure stomazorg. 13 - verwijder het oude opvangsysteem (van boven naar onder en ondersteun hierbij de huid), de plaat en het zakje vormen één geheel, voor mensen die vaak het opvangmateriaal moeten verwisselen is dit niet het ideale omdat de huidplaat ook elke keer mee vervangen wordt - neem de stoelgang weg met toiletpapier - reinig het stoma met een zacht washandje, lauw water en zeep - droogdeppen met een zachte handdoek (vermijd wrijving) - meet de grootte van je stoma met de meetkaart - knip de plaat op de juiste grootte, controleer en vlak de randen af met je nagel, neem een schaar met een vlakke punt, dit om te voorkomen dat je het zakje zou beschadigen - verwarm de plaat tussen de handen (geeft betere kleefkracht) en verwijder het plastic achteraan - kleef de plaat van onder naar boven zodat de onderzijde net tegen de rand van het stoma kleeft, druk goed aan van binnen naar buiten Algemene aandachtspunten - vervang een eendelig systeem dagelijks, de plaat van een tweedelig bij lekkage of minstens om de 3 dagen - indien u een gordel gebruikt, let dan goed op bij het kleven van de plaat dat de clips zich zijdelings bevinden - indien je stoma erg productief is, kan je vb. een papieren zakdoekje in je stoma stoppen (neem het weg vlak voor het aanbrengen van het zakje) - wanneer er zich rondom het stoma haartjes bevinden is het beter deze te verwijderen om de kleefkracht van de plaat te bevorderen. Dit doe je best met een elektrisch toestel, wanneer je een scheermesje of ontharingscrème zou gebruiken loop je het risico de huid te beschadigen - prik nooit in de zakjes om gas te verwijderen, dit kan geurhinder geven - gebruik nooit ether of alcohol om de huid te reinigen, deze kunnen de huid uitdrogen - u kunt gerust een bad nemen, met of zonder stomamateriaal, maar vermijd badschuim (irritatie) of olie (minder kleefkracht) Het is belangrijk je stoma dagelijks te observeren zodat je veranderingen tijdig kan opmerken, want er kunnen zich soms toch problemen voordoen. Neem contact op met je arts of stomaverpleegkundige wanneer je verandering of problemen opmerkt. Bij de observatie van je stoma let je vooral op de vorm, de kleur (roos, rood), hechtingen, de productie van het stoma en de huid rondom het stoma. We geven u enkele voorbeelden; Huidproblemen: Bv; allergische reactie, irritatie door wrijving van zakje of door verzorging, ontvellen van de huid, bloeding Prolaps of uitzakking van het stoma (uitstulpen van de darm): Kan ontstaan door een verhoogde intra abdominale druk, bv. door obstipatie, obesitas, Retractie: Het stoma is teruggetrokken Necrose:

Informatiebrochure stomazorg. 14 Plaatselijk afsterven van weefsel met zwarte verkleuring tot gevolg Obstructie: Dit is een afsluiting, verstopping of belemmering van de darm Stenose of vernauwing van het stoma Door te kleine opening van het stoma, trauma s, necrose, infectie, Irrigatie Het spoelen van de dikke darm wordt irrigatie genoemd hierbij wordt er water (37 C) in de darm gebracht via de stoma. Het doel van deze methode is om +- 24 uur vrij te zijn van ontlasting. Alleen wanneer u een stoma heeft op het laatste deel van de dikke darm (het grootste deel van de dikke darm is nog intact) zou u in aanmerking kunnen komen om te gaan spoelen. U moet hiervoor wel de toestemming krijgen van uw behandelende arts. Bij het spoelen gaat het niet alleen om het uitspoelen van de darm, maar ook om een overvulling van de darm te bewerkstelligen waardoor er een darmreflex wordt uitgelokt. Deze reflex brengt een beweging van de darm op gang die leidt tot lediging van de dikke darm. Na toestemming van de arts kunt u van start gaan. Het is verstandig om dit de eerste keren onder begeleiding van een stoma- of thuisverpleegkundige te doen. Goed leren spoelen vereist enige ervaring. Pas na een aantal weken tot maanden heeft u de zekerheid 24 uur vrij te zijn van ontlasting. In deze tijd kan het gebeuren dat u overdag toch nog ontlasting verliest. Heb geduld!! Voor het spoelen van de darm heeft u een speciaal spoelsysteem nodig. Colonirrigatie wordt enkel aangeleerd aan een patiënt met een definitief colostoma. Voordelen spoelen: - U bent 24 tot 48 uur vrij van ontlasting. - U hebt minder last van geur- en gasvorming. - U hoeft geen zakjes meer te dragen, u kunt volstaan met een pleister of een minicapje. - U voelt zich vrijer en schoner. Nadelen spoelen: - Spoelen is tijdrovend, u bent er zeker een uur per dag mee bezig. - Regelmaat is belangrijk om een zo optimaal mogelijk resultaat te behalen. Daarom wordt aangeraden elke dag (of elke andere dag) op ongeveer hetzelfde tijdstip te spoelen. Dit kan als een nadeel ervaren worden. 1.6 Stomamateriaal en financiële aspecten Voor de eerste aankoop van uw stomamateriaal vraagt u een medisch voorschrift aan uw behandelende arts. Na uw vrijblijvende keuze nemen wij contact voor u op met een verdeler van stomamateriaal (bandagist, Alphac). Deze bezorgt u na het ontslag in het ziekenhuis het verzorgingsmateriaal aan huis (voor 3 maanden) en neemt later terug contact met u op. U kunt deze contacteren bij vragen en/of problemen.

Informatiebrochure stomazorg. 15 U kunt het voorschrift ook overhandigen aan uw bandagist, apotheek of mediatheek om een dotatie (hoeveelheid materiaal voor drie maanden) te ontvangen. Bij uw volgende aankoop heeft u geen nieuw doktersvoorschrift meer nodig. Ook hier gebeurt de afrekening via het systeem van derde betaler, dit wil zeggen dat u alleen het remgeld moet betalen. De keuze van het ziekenfonds is vrijblijvend. Let op! Zelfstandigen hebben geen recht op terugbetaling wanneer zij niet verzekerd zijn voor kleine risico s. De arts geeft u ook een voorschrift mee voor hulpverlening van een thuisverpleegkundige. We raden aan langs te gaan bij de sociale dienst van het gemeentehuis voor mogelijke subsidies. Inwoners van Mol hebben bijvoorbeeld recht op een bijkomende vergoeding van 75 euro door een toenemende productie van afval. De keuze voor een één- of tweedelig systeem is afhankelijk van uw persoonlijke voorkeur, de aard van het stoma, mogelijke problemen... Elk systeem heeft voor- en nadelen. U kiest het materiaal dat het best bij u past. Een ééndelig systeem is gemakkelijk aan te brengen en soepel maar heeft als nadeel dat het huidirritatie kan veroorzaken omdat het systeem dagelijks vervangen moet worden. Bij het tweedelig systeem kan de plaat 2 tot 3 dagen ter plaatste blijven en dien je enkel het zakje te vervangen. Deze plaat is dan weer minder soepel. Naargelang het soort stoma, heeft u recht op een welbepaalde hoeveelheid terugbetaald materiaal van het RIZIV. Voor een colostoma : Eendelig systeem U heeft recht op 180 gesloten zakjes per 3 maanden. D.w.z. dat u 2 zakjes per dag kunt gebruiken. Tweedelig systeem : U heeft recht op 180 gesloten zakjes en 35 gewone platen per 3 maanden. D.w.z. dat u 2 zakjes per dag kunt gebruiken en dat de plaat 2 à 3 dagen ter plaatse blijft. Voor een ileostoma : Eendelig systeem U heeft recht op 90 ledigbare zakjes per 3 maanden. D.w.z. dat u 1 zakje per dag kunt gebruiken. Tweedelig systeem : U heeft recht op 90 ledigbare zakjes en 45 gewone platen per 3 maanden. D.w.z. dat u 1 zakje per dag kunt gebruiken en dat de plaat 2 dagen ter plaatse blijft. Voor een urostoma : Eendelig systeem :

Informatiebrochure stomazorg. 16 U heeft recht op 60 ledigbare zakjes per 3 maanden. D.w.z. dat u het zakje 1,5 dag ter plaatse laat. Tweedelig systeem : U heeft recht op 60 ledigbare zakjes en 45 gewone platen per 3 maanden. D.w.z. dat u het zakje 1,5 dag ter plaatse laat en dat de plaat 2 dagen ter plaatse blijft. Voor de nachtsituatie heeft u als urostomadrager ook recht op 20 nachtzakken. Deze hoeveelheden zijn normaal voldoende om een goede en hygiënische verzorging van uw stoma te waarborgen. Het kan zijn dat in welbepaalde omstandigheden deze hoeveelheid niet volstaat, en dat u meer materiaal vraagt. Deze hoeveelheid is volledig te uwen laste. Neem contact op met uw stomaverpleegkundige, deze zal u helpen bij het zoeken naar de voor u meest geschikte oplossing. Bij ontslag uit het ziekenhuis Wanneer je het ziekenhuis mag verlaten kijk na of je volgende documenten hebt ontvangen: - ontslagbrief voor de huisarts - afspraak voor controleraadpleging - voorschrift voor thuisverpleegkundige - voorschrift voor stomamateriaal (met omschrijving) - indien nodig voorschrift voor wondzorgmateriaal - voedingslijst met advies van diëtiste

Informatiebrochure stomazorg. 17 1.7 Zelfhulpgroepen en nuttige telefoonnummers Zelfhulpgroepen Vzw STOMA CLUB OOSTENDE Kastanjelaan 52 8400 Oostende tel: 059/70.71.31 Vzw STOMA CLUB BRUGGE Mimosalaan 7 8210 Zedelgem tel: 050/20.98.18 Vzw STOMA-ILCO Kallebeekstraat 50 3191 Hever (Kortrijk) tel: 015/51.29.17 STOMAVERENIGING REGIO ANTWERPEN Ooststatiestraat 163 2550 Kontich 03/459.82.85 Nuttige telefoonnummers: - sociale dienst HH ziekenhuis Mol, iedere werkdag kan u een medewerker van de sociale dienst bereiken via telefoonnummer: 014/ 71 20 81 In de algemene afdelingsbrochure van het ziekenhuis (op p. 17) vindt u meer informatie betreffende de sociale dienst. Voor de afdeling heelkunde situeert de ondersteuning van deze dienst zich voornamelijk op de voorbereiding van uw ontslag. Hiervoor is het mogelijk dat een medewerker van de sociale dienst langs komt om samen met u enkele praktische afspraken te helpen maken. Indien u wenst kan u zich ook voorafgaandelijk aan de ingreep al informeren bij een medewerker van de sociale dienst. Dit kan gaan over: afspraakregeling thuisverpleegkundige aanvraag herstelverlof informatie en opstart hulp aan huis informatie over uitleendienst indien u een ziekenhuisbed, rolstoel of andere nodig heeft aanvraag personenalarmsysteem expliciet voor geriatrische patiënten: aanvraag opname kortverblijf, rustoord vragen over hospitalisatie, verzekering en tegemoetkomingen psychosociale begeleiding - afdeling heelkunde 014/ 71 21 20 - stomaverpleegkundige en bandagiste Tamara 0497/ 94 61 04 - Alphac 02/ 215 38 90 - secretariaat chirurgie 014 / 71 20 60