Keizersnede 1
Deze folder geeft informatie over de gebruikelijke gang van zaken rond een keizersnede. De medische term daarvoor is een sectio caesarea. Wat is een keizersnede Een keizersnede is een operatie waarbij het kind via de buikwand ter wereld komt. De operatie duurt ongeveer 45 minuten. De baby wordt meestal binnen een kwartier na het begin van de operatie geboren. Daarna maakt de gynaecoloog de baarmoeder en de verschillende lagen van de buikwand met hechtingen dicht. Reden voor een keizersnede De gynaecoloog adviseert een keizersnede alleen als een bevalling via de vagina niet mogelijk is of te grote risico s met zich meebrengt voor u, uw kind of voor u beiden. Een geplande keizersnede Soms is al tijdens de zwangerschap duidelijk dat er een keizersnede nodig is, bijvoorbeeld: als de placenta voor de baarmoedermond ligt bij liggingafwijking zoals dwarsligging en stuitligging (indien u dat wenst) bekkenvernauwing Een keizersnede tijdens de bevalling De meest voorkomende redenen daarvoor zijn: het niet vorderen van de baring tijdens de ontsluiting of uitdrijvingsperiode ondanks goede weeënactiviteit dreigend zuurstofgebrek van de baby uitgezakte navelstreng De soort verdoving Bij een keizersnede zijn twee soorten verdoving mogelijk; algehele verdoving en gedeeltelijk via een ruggenprik. Welke van de twee geadviseerd wordt, is onder andere afhankelijk van de reden voor de keizersnede en de mate van spoed. Bij ons in het ziekenhuis wordt bijna altijd een ruggenprik gegeven en zelden algehele verdoving. 2
Algehele verdoving Bij algehele verdoving slaapt u tijdens de keizersnede. De algehele verdoving wordt zo gegeven dat het kind zo weinig mogelijk medicijnen zoals inslaapmiddelen en pijnstillers via de placenta krijgt. De medicijnen voor de algehele verdoving worden via een infuus ingespoten. Soms krijgt u van te voren wat zuurstof via een kapje of slangetje in uw neus. Terwijl u slaapt krijgt u een buisje in uw luchtpijp voor de beademing. U voelt geen pijn en wordt wakker als de operatie klaar is en de baby en de placenta geboren zijn. Een ruggenprik Bij een ruggenprik spuit de anesthesist verdovende vloeistof tussen de vliezen van het ruggenmerg. Meestal wordt de huid eerst plaatselijk verdoofd. Vaak voelt u dan de ruggenprik zelf nauwelijks meer. Al snel worden uw onderlichaam en benen ongevoelig voor pijn. Soms bent u kortdurend wat misselijk als gevolg van een bloeddrukdaling. Bij een ruggenprik maakt u de geboorte van uw kind bewust mee, en al tijdens de operatie kunt u uw kind zien, horen en aanraken. U hebt tijdens de operatie geen pijn; wel voelt u soms dat er getrokken wordt of op de buik geduwd. Een enkele keer reikt de verdoving iets hoger dan alleen uw onderlichaam. Het lijkt dan of ademhalen moeilijk gaat. Dit is vervelend, maar het kan geen kwaad. De voorbereiding bij een keizersnede U wordt de dag van de keizersnede opgenomen. U mag een informatieboek inzien met foto s van de keizersnede Er wordt eventueel bloedonderzoek gedaan. Er wordt een hartfilmpje van de baby gemaakt (C.T.G.). Nuchter zijn In de voorlichtingsfolder Anesthesie vindt u de informatie over het nuchter zijn. Het is van belang dat u deze richtlijn opvolgt. Wat neemt u mee naar het ziekenhuis nachtkleding, evt. ochtendjas, pantoffels/slippers ondergoed toiletspullen medicijnen die u (af en toe) gebruikt ponsplaatje enkele babypakjes, rompertjes, mutsjes, sokjes 3
De dag van de keizersnede U krijgt een operatiehemd en sokken aan. Wij adviseren u sieraden thuis te laten om kwijtraken te voorkomen. U mag geen make-up of nagellak ophebben. Op de afdeling wordt een blaaskatheter en infuus ingebracht. Uw partner mag mee en kan een fototoestel meenemen. Bij een keizersnede tijdens de bevalling gebeuren deze voorbereidingen in een sneller tempo. De operatie zelf De gynaecoloog maakt meestal een bikinisnede, een horizontale (dwarse) snede van 10-15 cm vlak boven het schaambeen, ongeveer boven de haargrens. Na de snede in de huid worden vet onder de huid en een laag verstevigend bindweefsel boven de buikspieren doorgesneden. De lange buikspieren die van de ribbenboog naar beneden lopen, worden opzij geschoven en vervolgens opent de gynaecoloog de buikholte. De blaas, die voor een deel over de baarmoeder heen ligt, wordt losgemaakt van de baarmoeder en naar beneden geschoven. Daarna haalt de gynaecoloog meestal via een dwarse snede in de baarmoeder uw kind naar buiten. Soms drukt men daarbij op uw buik. Als uw kind geboren is, wordt de navelstreng doorgeknipt. De gynaecoloog laat uw kindje dan even zien, en geeft het daarna aan de verpleegkundige. De verpleegkundige neemt uw kindje mee naar de reanimatietafel waar zij het afgedroogd en in warme doeken wikkelt. De kinderarts kijkt het kindje na. Eventueel krijgt het nog wat zuurstof toegediend. Tegenwoordig mogen partner en kind op de uitslaapkamer blijven tot moeder weer naar beneden mag. ( dit is alleen tijdens kantooruren) Het kindje wordt bloot op uw borst gelegd (huid op huid contact) daar kan meteen gestart worden met het geven van borstvoeding. Als moeder naar afdeling mag gaat kindje in couveuse mee naar beneden, dit is puur voor warm transport. Als de placenta geboren is, hecht de gynaecoloog de baarmoeder en de verschillende lagen van de buikwand. Als alles achter de rug is en uw controles blijven goed, dan krijgt de afdeling bericht dat u terug kunt naar de afdeling. Na de keizersnede Na de keizersnede worden de bloeddruk en de polsslag regelmatig door automatische bloeddrukmeters gecontroleerd. De hoeveelheid urine en bloedverlies worden gecontroleerd. De wond wordt gecontroleerd op nabloeden. De dag van de keizersnede mag u als u niet misselijk bent eten en drinken waar u trek in hebt. Wenselijk is het wel om het rustig aan te doen. Via het infuus krijgt u vocht toegediend. 4
Bij een ruggenprik hebt u de eerste uren na de operatie nog geen controle over uw benen, geleidelijk krijgt u het gevoel en de kracht in uw benen terug. Om trombose te voorkomen krijgt u eenmaal per dag een injectie onder de huid met een bloedverdunnend middel. Als u terug bent op de afdeling wordt uw kindje pas gewogen en aangekleed. De dagen na de keizersnede De eerste dag na de keizersnede mag u weer uit bed, als uw lichamelijke toestand dit toelaat. Een enkele keer kunt u pijnstilling krijgen door een epidurale katheter; in dit geval gaat u mobiliseren als deze verwijderd is. De eerste dag wordt er bloed afgenomen om na te gaan of u bloedarmoede heeft. Zo nodig bespreekt de arts met u een bloedtransfusie of het gebruik van ijzertabletten nadat u weer ontlasting heeft gehad. Als het bloedonderzoek goed is, wordt het infuus de eerste dag na de operatie verwijderd. De eerste of de tweede dag wordt de blaaskatheter verwijderd, en wordt er urineonderzoek gedaan om te kijken of er geen blaasontsteking is ontstaan. Vanaf de eerste dag mag u weer gewoon eten en drinken. Na één of twee dagen beginnen de darmen weer te werken. De buik is dan vaak wat opgezet en u kunt pijnlijke krampen hebben. Kort na de keizersnede hebt u pijn aan de wond en soms pijnlijke naweeën. Hiervoor krijgt u pijnstillers, in de vorm van zetpillen of een injectie. De derde dag als u geen ontlasting hebt gehad, krijgt u een klysma. Indien er hechtdraadjes zichtbaar aanwezig zijn, worden deze de derde dag of de dag van ontslag verwijderd. De vierde dag wordt bij uw kindje de hielprik gedaan indien u nog in het ziekenhuis ligt. De tweede of derde dag na de keizersnede mag u in principe met ontslag; u krijgt dan een afspraak mee om na 6 weken terug te komen voor na-controle. Het omgekeerde is ook mogelijk, als een keizersnede gedaan werd nadat u lange tijd pijnlijke weeën hebt gehad, betekent de operatie vaak een opluchting. Bij de volgende bevalling weer een keizersnede? Of bij een volgende bevalling weer een keizersnede nodig is, hangt van de reden van deze keizersnede af. Bespreek daarom bij de na-controle hoe groot de kans is dat u een volgende keer een normale bevalling tegemoet kunt zien. Vaak is bij een volgend kind geen keizersnede nodig. Wel krijgt u dan altijd een medische indicatie om in het ziekenhuis te bevallen. 5
Nuttig adres Vereniging borstvoeding Natuurlijk Postbus 119 3960 BC Wijk bij Duurstede Tel. 0343 57 66 26 Internet sites www.vbn.borstvoeding.nl www.nvog.nl Bericht van verhindering Het is belangrijk dat u op tijd aanwezig bent. Als u op het afgesproken tijdstip verhinderd bent, vragen wij u dit zo snel mogelijk te melden op telefoonnummer 0187-607120 Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw gynaecoloog of verloskundige. Belangrijke telefoonnummers: Afspraken gynaecologe en verloskunde 0187 60 7120 Poliklinische bevallingen en thuisbevallingen 06 51 46 37 88 Bevallingen met medische indicatie 0187 60 73 19 Vergoeding ziekenhuiszorg Niet alle ziekenhuiszorg wordt vergoed door uw zorgverzekeraar. Ook betaalt u altijd de hoogte van uw eigen risico. Vraag vooraf bij uw zorgverzekeraar na of uw bezoek en/of behandeling in het ziekenhuis wordt vergoed. Meer informatie vindt u op onze website onder kosten en vergoedingen en op www.dezorgnota.nl 6
Aantekeningen 7
Keizersnede K01/04 15012015 8