Rechten van het kind Edukans vzw is een onderwijs- en solidariteits-initiatief met expertise en ervaring in het ontwikkelingswerk. Edukans werkt van school tot school, van gemeenschap tot gemeenschap. Heel concreet. Steeds om kansarme kinderen en jongeren te helpen in Afrika en elders in het Zuiden. Het Fonds Vrienden van Edukans van de Koning Boudewijnstichting steunt de projecten. Schoenmaatjes is een sensibiliseringscampagne van Edukans met kinderen tussen 6 en 13 jaar. Een schoendoos wordt gevuld met schoolspulletjes, toiletartikelen en een speelgoedje. Daarna gaat de schoendoos op reis naar een ver land en wordt ze een cadeautje voor een vriendje. Zo worden kinderen van hier kleine wereldburgers. Dit is een uitgave van Edukans : Coördinatie : Parel De Geest - Illustratie en tekeningen : Jeroen Janssen Lay-out : Hellen Tielemans.- Verantwoordelijke uitgever : Kris Fierens, Edukans. Zevenkerken, 4 te 8200 Brugge website : www.edukans.be Met de medewerking van : 12 Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind. Verenigde Naties (VN)
Kind + Rechten = Kinderrechten Wist je dat alle mensen rechten hebben? Dit noemen we mensenrechten. Ze gelden voor volwassenen, jongeren, kinderen, baby s, mannen en vrouwen. Voor iedereen dus. Omdat kinderen andere behoeften, verwachtingen en zorgen hebben dan volwassenen, besloten vele landen dat kinderen een aantal bijzondere rechten verdienen: de KINDERRECHTEN. Bijna alle landen in de wereld hebben het kinderrechtenverdrag ondertekend. Slechts twee landen deden dat niet: de Verenigde Staten en Somalië. Kinderrechtenverdrag? WAT IS DAT? In een grote vergadering van de Verenigde Naties dachten de leiders van vele landen diep na over de speciale rechten van het kind. Eerst overlegden ze met elkaar en ze schreven hun ideeën daarna op in een document een groot boek. Ze noemden het boek: het Internationale Verdrag inzake Rechten van het Kind en het boek werd een internationale wet. Ook België hoort bij deze landen. Sinds 2014 kunnen kinderen ook klacht indienen bij de grote Vergadering van de Verenigde Naties wanneer ze menen dat hun rechten niet nageleefd worden. je eigenlijk niet verplicht bent om naar school te gaan? Van je zesde tot je achttiende heb je leerplicht, maar geen schoolplicht. Je kan dus ook thuis les krijgen, van je ouders bijvoorbeeld, maar je ouders moeten het wel aangeven dan. er vandaag meer dan 100 miljoen kinderen in de wereld niet de kans krijgen om naar school te gaan? Omdat hun ouders te arm zijn, omdat ze moeten werken of omdat er oorlog is. Meisjes krijgen vaak minder kansen dan jongens. het op 12 juni Internationale Dag tegen Kinderarbeid is? Elk jaar wil de Verenigde Naties dat we stilstaan bij de meer dan 215 miljoen kinderen die moeten werken voor slechts een paar cent per dag. Vaak om meer geld te verdienen voor de familie. Het zijn vooral meisjes die moeten werken, in bijvoorbeeld naaiateliers en zelfs in de prostitutie. elk kind verplicht is om naar het medisch schooltoezicht te gaan? Het CLB (Centrum voor Leerlingenbegeleiding) van jouw school organiseert dat gratis voor de ganse klas. er in heel de wereld jaarlijks 6,9 miljoen kinderen sterven voor hun vijfde verjaardag. Vele organisaties bouwen ziekenhuizen en zorgen voor schoon water, toiletten, badkamers en medicijnen om daar iets aan te doen. 2 11
Maar.. wat is dat nu een recht? Een recht kan ervoor zorgen dat je iets mag doen Wist je dat? Bijvoorbeeld: * je mag zeggen wat je denkt * je mag je gedachten neerschrijven in een dagboek * je mag je eigen geloof hebben * je mag spelen mensen die het niet breed hebben, gratis voedselpakketten kunnen krijgen of een goedkope maaltijd kunnen eten in een sociaal restaurant? Ze kunnen ook huren aan een goedkope prijs. Mensen moeten soms wel heel lang wachten voor ze een sociale woning kunnen krijgen. zolang je geen achttien jaar bent, het je ouders zijn die beslissen naar welke school je gaat, welke hobby s je kan doen, welke godsdienst je volgt. Zij mogen dit doen, want zij hebben het ouderlijk gezag over jou. Al deze beslissingen moeten ze nemen in jouw belang: ze moeten doen wat voor jou het beste is. Natuurlijk kunnen ze rekening houden met jouw mening, maar ze zijn niet verplicht om dat te doen. als je thuis geen computer hebt, je gratis in de bib kan surfen? Een recht kan ervoor zorgen dat je beschermd wordt Bijvoorbeeld: * je mag geen kinderarbeid doen * mensen mogen je niet mishandelen of onnodig pijn doen * mensen mogen geen geweld tegen jou gebruiken Een recht kan ervoor zorgen dat je iets krijgt Bijvoorbeeld: * je hebt recht op eten * je hebt recht om naar school te gaan * je hebt recht om naar een ziekenhuis te gaan als je ziek bent. Op de volgende pagina s leren we iets meer over de 12 kinderrechten van de Verenigde Naties. het basisonderwijs gratis moet zijn? Boeken, pennen, mappen en alles wat je nodig hebt om te leren op school, krijg je gratis of mag je gebruiken. De school mag wel geld vragen voor bijvoorbeeld schooluitstappen en kampen. Maar die mogen niet te duur zijn zodat elk kind mee kan! 10 3
Recht op een naam, nationaliteit en identiteit Recht op verzorging Elk kind heeft bij zijn geboorte recht op een naam en een nationaliteit (Belg, Nederlander, Turk, ). Elk kind heeft ook recht om te weten wie zijn ouders zijn en wie voor hem of voor haar zal zorgen. Daarom moeten alle kinderen worden ingeschreven in een geboorteregister op het gemeentehuis van de stad of het dorp waar ze geboren zijn. Recht op wonen, voeding en kledij Ouders en overheid moeten ervoor zorgen dat kinderen zo gezond mogelijk kunnen opgroeien. Zij moeten alle steun en zorg geven tot kinderen op eigen benen kunnen staan. Als ouders geen zorg kunnen geven, dan kan de familie daarvoor zorgen. Een kind kan ook door een pleeggezin worden opgevangen, of in een tehuis samen met andere kinderen. Rechten als vluchteling Kinderen vluchten soms uit hun land, omdat er oorlog is, of armoede en hongersnood. Kinderen die op de vlucht zijn, hebben toch recht op bescherming, onderdak, voedsel en, indien nodig, verzorging. Ook al is een kind soms een minderjarige vluchteling, dan nog behoudt het ALLE rechten op onderwijs, vrijheid en privacy. Een kind mag niet in armoede leven. Ouders die geld te kort hebben, moeten geholpen worden. Elk kind moet voldoende kansen krijgen om goed op te groeien. Als ouders het moeilijk hebben om aan gezonde voeding, genoeg kleding of een goed huis te geraken dan zal de gemeente of de stad waar ze wonen hulp moeten geven. 4 9
Recht op bescherming tegen kinderarbeid, oorlog, uitbuiting en handel Recht op een eigen mening Elk kind heeft het recht om bij een belangrijke beslissing die over hem of haar gaat, zijn mening te geven. Met die mening moeten volwassenen rekening houden. Kinderen mogen geen zwaar werk doen. Ze mogen ook geen gevaarlijk of ongezond werk doen. Jonge kinderen mogen geen hele dag werken om geld te verdienen. De overheid moet ervoor zorgen dat kinderen niet uitgebuit of mishandeld worden. Recht op anders zijn- handicap en discriminatie Elk kind heeft dezelfde rechten. Ook kinderen met een handicap. Kinderen met een handicap moeten kunnen meedoen met andere kinderen. Ze moeten dezelfde kansen krijgen. Soms hebben ze daar extra hulp en zorg bij nodig. Een kind heeft ook het recht om ideeën te hebben over de mens en de wereld. Het mag in iets geloven en aanvoelen wat goed en kwaad is. Elk kind heef recht op een godsdienst. 8 Recht op informatie Elk kind heeft recht op informatie. Het mag alles weten wat nodig is om een mening te vormen. Via kranten, radio, tv en internet weet elk kind wat belangrijk voor hem is. Kinderen hebben vrije toegang tot musea en bibliotheken. Ze lezen boeken zoveel ze willen. Kinderen moeten hun rechten kennen. Die leren ze in de eerste plaats op school. Dat staat ook in de eindtermen, de afspraken waaraan elke school in Vlaanderen zich moet houden. 5
Recht op spel Recht op privacy & vrijheid Kinderen hebben recht op vrije tijd, spel en ontspanning. Spelen is super belangrijk. Iedereen mag spelen, lezen, dansen, knutselen, afspreken met vrienden, naar de sportclub of jeugdbeweging gaan of gewoon eens lekker niksen. Op vrije tijd heb je recht, net als volwassenen. Niemand mag zich zonder goede reden bemoeien met je intieme leven of privéleven. Je hebt daarvoor recht op bescherming door de wet. Soms is er een piepklein probleempje: als je ouders vermoeden dat je gevaar loopt, dan moeten ze jou beschermen. Je ouders zijn immers verantwoordelijk voor jou. Maar niemand mag zich zomaar bemoeien met wie je bent of wat je voelt. Recht op onderwijs Recht op bescherming tegen geweld Kinderen hebben recht op onderwijs. Dat wil zeggen dat elk kind naar school moet kunnen gaan. Op school moeten ze zo veel mogelijk dingen kunnen leren en doen. Dat geldt ook voor kinderen die het moeilijk hebben. Kinderen moeten leren wat ze goed en minder goed kunnen. Zo zijn ze voorbereid op het leven als volwassene. Ze moeten ook leren voor wat ze willen worden later. En ze moeten leren om voor elkaar, hun familie en hun land te zorgen. 6 Kinderen hebben recht op bescherming tegen geweld. Niemand mag kinderen slaan, pijn doen, vernederen, pesten of verwaarlozen. Volwassenen niet, ouders niet, ook andere kinderen niet. Sommige mensen vinden dat kinderen slaan een goede straf is. Dat is niet zo. Er is altijd een andere manier om duidelijk te maken dat een kind iets fout deed. 7