Leren leren: ook jij kan het leren

Deze bundel is van. Ik zit in klas. Leren leren: ook jij kan het leren Leren leren: een stappenplan Pagina 1

Inhoudstafel: p. 3 voorwoord p. 4 Je werkplek p. 6 Dagelijkse organisatie p. 7 Je studieplanning p. 10 Leren doe je niet alleen thuis p. 12 Leerstof verwerken p. 17 Proefwerken Leren leren: een stappenplan Pagina 2

Voorwoord De overgang van de lagere school naar het middelbaar is zeker niet te onderschatten. Het kiezen van een geschikte studierichting is al een eerste belangrijke stap. Vanaf nu komt het erop aan je weg te zoeken in een nieuwe klas met nieuwe medeleerlingen, nieuwe leerkrachten, nieuwe vakken, een nieuwe omgeving, Je hebt waarschijnlijk al gehoord dat het nu echt ernst wordt of dat je vanaf nu voor je toekomst zal leren. Dat is gedeeltelijk juist, maar eigenlijk ben je daar al een hele tijd mee bezig. Alleen gaat het nu wat sneller en wordt het ook wat moeilijker. Je zou er zelfs heel wat stress van kunnen krijgen. En dat willen we nu net zoveel mogelijk vermijden door jullie een pakje tips mee te geven die het leren kunnen vereenvoudigen We willen jullie helpen je weg te zoeken om je persoonlijke leermethode te ontwikkelen. Met deze bundel krijg je een praktisch instrument mee dat je help in het oplossen van vele problemen. Wanneer je dan binnenkort de tussentijdse proeven zal moeten leren, zal je al een goed idee hebben hoe je je zaken kan aanpakken. Maar als je al weet dat vooral je eigen motivatie en een beetje talent al heel belangrijke factoren zijn, dan sta je al wat verder! En daarom: veel succes, maar vooral veel leervreugde toegewenst!!! Leren leren: een stappenplan Pagina 3

Je werkplek Je werkplek is heel belangrijk. Kies daarom samen met je ouders welke plaats in huis het meest geschikt is. Let daarom op de volgende zaken: Vind ik voldoende rust? Word ik regelmatig gestoord? (Bv. Wanneer ik in de keuken werk.) Is er veel afleiding? (Bv. TV, radio, spelende broertjes/zusjes ) Wanneer je de mogelijkheid hebt, is een aparte studeerkamer of je eigen kamer de beste keuze. Voel je je (nog) niet klaar om alleen te werken, dan kan je misschien voorlopig kiezen voor een plaats waar je gemakkelijk een beetje controle hebt van je ouders. Weet wel dat je na verloop van tijd echt wel alleen moet leren werken. Enkele tips: Zorg dat je voldoende ruimte hebt. Hou je studieruimte proper. Vermijd afleiding door spelcomputer, TV, GSM, Daar is nog tijd voor na het leren. Leren leren: een stappenplan Pagina 4

Dit is een mooi voorbeeld van hoe een goede studeerruimte eruit kan zien: ordelijk goed georganiseerd voldoende opbergruimte (voorzie ruimte om elk vak apart weg te bergen) Enkel wat je nodig hebt, is aanwezig. Opdracht: Bespreek samen met je ouders waar je je best kan installeren en maak van je leerruimte ook een beetje je leefruimte. Dit hoeft echt geen dure verbouwing te zijn!!!! Leren leren: een stappenplan Pagina 5

Dagelijkse organisatie De belangrijkste - niet altijd gemakkelijkste - stap is eraan beginnen. Een zeer eenvoudige oplossing is dat je gewoon de mouwen opstroopt en erin vliegt. Doe dit bij voorkeur elke dag op dezelfde momenten. Al snel kweek je een aantal vaste gewoonten waardoor de zaken heel vlot kunnen lopen: Schep orde in je werkruimte. Neem enkel het materiaal dat je nodig hebt. De rest is immers afleiding. Orden je heen- en weermap en steek alle losse bladeren waar ze horen. Je administratie bijhouden is een belangrijke stap. Neem je agenda en maak je planning op (zie verder). En nu aan de slag! Leren leren: een stappenplan Pagina 6

Je studieplanning Een goede studieplanning bespaart je heel wat tijd! Daarom is het heel nuttig om er ook voldoende aandacht aan te besteden. Dat doe je best door je zaken goed te organiseren. Daar bestaan gelukkig enkele goede hulpmiddelen voor. 1. De schoolagenda Je agenda is een zeer belangrijk instrument: het is je werkgeheugen! Schrijf nauwkeurig je agenda in: taken en toetsen worden ingevuld op de dag dat je ze moet maken of indienen. Laat je agenda tekenen door je ouders: ze kunnen je helpen je werk te plannen. Schrijf nauwkeurig op wat er van je verwacht wordt en tegen wanneer! Verzorg je agenda. Orde en structuur vergemakkelijkt het leren. Leren leren: een stappenplan Pagina 7

2. Een planning opmaken Om je planning op te maken, is je goed ingevulde schoolagenda van levensgroot belang. Daarin heb je immers geschreven wat je allemaal te doen staat. Werk met een systeem van week - en dagplanning. Het kost je niet veel tijd om ze op te stellen maar je krijgt wel een goed beeld van wat je te doen staat. Voorbeelden van een weekplanning week van tot maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag huistaken in te dienen tegen lessen te leren tegen huistaak maken op Les leren op Extra opdrachten alle lessen en taken moeten het vak "in te dienen" EN in het vak "leren/maken op" voorkomen Dit is een voorbeeld van hoe een weekplanning er kan uitzien. Het is belangrijk dat je een goed overzicht krijgt van uit te voeren taken en lessen. Je kan hiervoor de bovenstaande planning gebruiken of zelf een systeem uitdokteren waar je je goed bij voelt. Je kan dit document opvragen op SOL. Leren leren: een stappenplan Pagina 8

Dagplanning dagplanning te doen tijd afgewerkt? De taken en toetsen die op je weekplanning staan, plaats je de dag zelf op je dagplanning. Start met de vakken die het meest inspanning vergen. Hou de leukste vakken als afsluiter. Wees realistisch met tijdschema s: voorzie voldoende tijd. Laatste taak van de dag: Leren leren: een stappenplan Pagina 9

Leren doe je niet alleen thuis! 1. Leren begint in de les. Als je goed meewerkt in de les, begrijp je vaak al veel van de leerstof. De leraar legt alles stap voor stap uit. Je denkt dan mee met de logische opbouw ervan Zo spaar je thuis een pak tijd. Dit is een klas waar heel wat fout gaat. Kan je zelf kort verklaren waarom dit geen goede klas is? Het is dus heel belangrijk je niet te laten afleiden. Hou je aandacht erbij op de juiste momenten. Laat je medeleerlingen met rust en laat je zelf ook niet afleiden. Laat spullen die je niet nodig hebt thuis. Wees betrokken bij de les. Leren leren: een stappenplan Pagina 10

2. Avondstudie Als je een vast studiemoment wil inlassen en je weet dat je jezelf moeilijk kan motiveren, kan de avondstudie een waardevol hulpmiddel zijn. Je verplicht jezelf om 50 minuten geconcentreerd met taken en lessen bezig te zijn. De studie wordt begeleid door een leraar en dat biedt enkele stevige voordelen: Je krijgt hulp uit van de begeleidende leraar indien nodig. Je zit in een rustige omgeving. Je komt niet in de verleiding om je werk uit te stellen. Je wint 4 lesuren studietijd per week. 3. Inhaalles De school organiseert ook inhaallessen. Ben je langere tijd afwezig geweest, of loopt het voor de hoofdvakken wat moeilijker, dan kan je dat met je vakleraar of je titularis bespreken. Indien dit nodig zou zijn, kan je via hen een afspraak maken voor inhaallessen. Leren leren: een stappenplan Pagina 11

Leerstof verwerken TIP: Begin niet te blokken zonder te weten waarover het gaat. In het beste geval word je een papegaai die het mooi kan zeggen maar niets begrijpt! 1. De voorbereiding Opgeruimd staat netjes Studeren is vaak een kwestie van overzicht! Dat begint reeds bij het voorbereiden ervan. Start ALTIJD met een opgeruimde werktafel. Orde stimuleert tot werken, chaos remt werken af. Je eerste werkje is het materiaal nemen dat je nodig hebt (zie schoolagenda en werkplanning). Zorg dat je niet tijdens het leren zelf nog materiaal moet zoeken. Dat zorgt voor onnodig tijdverlies en frustratie. Twee zaken die we kunnen missen als kiespijn! Leren leren: een stappenplan Pagina 12

Inhoudsopgave Dit is waarschijnlijk het meest vergeten hulpmiddel om te helpen leren. Het geeft echter een heel duidelijk overzicht van de leerstof! Overloop dus altijd eerst de inhoudstafel! 2. Leerstof verkennen We starten dus met de leerstof kort te overlezen. Het enige doel hiervan is dat we een idee krijgen waarover het gaat! Wees er maar van overtuigd dat dit echt geen tijdverlies is! Enkele voordelen: - Je kan inschatten hoeveel tijd je zal nodig hebben om te leren! - Je leert sneller de hoofd- en bijzaken kennen. - Je krijgt een idee over de structuur van de leerstof. - Je maakt kennis met moeilijke woorden (zie verklarend woordenboek). 3. Inprenten Nu pas zijn we aanbeland bij wat de mensen beschouwen als echt studeren. Om het in computertermen te zeggen: je gaat de leerstof op je harde schijf opslaan. Leren leren: een stappenplan Pagina 13

Hier moet je jezelf een beetje kennen. Als je weet dat je heel snel kunt onthouden, dan ga je ook heel gemakkelijk leerstof kunnen inprenten. Voel je van jezelf dat je meer tijd nodig hebt, hou daar dan ook rekening mee als je een proef moet voorbereiden. Begin dan tijdig zodat je meer oefenmomenten kan inlassen. Gelukkig kunnen we je hier ook een paar hulpmiddelen aanbieden. Let vooral ook op tijdens de les! Je leraar van wiskunde of Frans zal regelmatig tips geven over hoe je formules of woordenlijsten kan leren. Samenvatten De methode om hele teksten te studeren! Je gaat de belangrijke leerstof filteren en schematiseren om een overzichtelijk geheel te krijgen. Door structuur te brengen, ga je gemakkelijker verbanden leren kennen. Begin er echter tijdig aan! Het kost immers tijd om een goed schema te maken. Het voordeel is wel dat je reeds intensief met de leerstof bezig bent! Dus ben je al aan het leren! Als je merkt dat het wat stroef loopt, vraag dan uitleg aan de leraar. Je gaat binnenkort met je leraar aardrijkskunde een samenvatting maken. Zo krijg je een idee wat dit precies inhoudt. De mindmap De mindmap of hersenkaart stel je op om een duidelijk overzicht te krijgen van je leerstof. Een goed gemaakte mindmap ziet er mooi en leuk uit (dit heeft je rechter hersenhelft graag). Maar ze is ook volledig (heel aangenaam voor je linkerhersenhelft die bezig is met taal, wiskunde,verbanden )! Leren leren: een stappenplan Pagina 14

Het is de bedoeling dat je via de mindmap je leerstof structureert. Je begint steeds vanuit een hoofdgedachte (het onderwerp van de les). Vandaaruit construeer je de verdere leerinhouden. Zo krijg je een spinnenweb met leerstof. Aangenaam om te bekijken en zelfgemaakt! Opdrachtje: Verfraai zelf deze eenvoudige mindmap over de landschappen. Een beetje humor en kleur is niet verboden! LANDSCHAPPEN LANDSCHAPSELEMENTEN NATUURLIJKE MENSELIJKE Leren leren: een stappenplan Pagina 15

Woordenlijsten leren Wie een vreemde taal zegt, zegt ook woordenlijsten leren. Je kan kiezen voor het traditioneel luidop afdrammen van de lijst in de hoop dat je hem na de honderdste keer- uiteindelijk kent. Er zijn echter andere mogelijkheden. Vele handboeken werken met gekleurde afdekfolies. Je kan hiermee lezen en afdekken tegelijk. Een goede manier om met nieuwe woorden kennis te maken. Je kan echter je persoonlijke woordenschatcursus samenstellen via internet. Er bestaan hulpprogramma s (bv. WRTS) waarbij je je eigen woordenlijsten kan samenstellen. Na het leren kan je jezelf testen door je eigen toets op te roepen: met 1 druk op de knop! Zo zie je zelf snel of je het kan (of niet). Op die manier kan je je computer perfect integreren in het leergebeuren. Leuk en interessant. Perfect voor de moderne student. Leren leren: een stappenplan Pagina 16

Proefwerken Proefwerken maken hoort erbij. Proefwerken en examens maken je duidelijk of je de leerstof beheerst of niet. Er hangt dus heel wat van af. Je zal merken dat een proefwerkperiode behoorlijk vermoeiend en zenuwslopend kan zijn. En dan zal je het misschien niet graag horen, maar de gouden tip bestaat erin om voldoende en regelmatig te werken. Regelmaat zal je helpen om op een degelijke wijze aan de slag te gaan en te blijven. Toch kunnen enkele tips het leed verzachten. 1. Examenperiode Je krijgt ruim voordat de proefwerkperiode begint een examenrooster. Hierop staat welk vak je op welke dag krijgt. Datum/Klas 1MWa/1MWb 1HAa 1Na Donderdag 13/12 Les tot 12u Les tot 12u Les tot 12u Vrijdag 14/12 Nederlands (SCA) Nederlands (SCA) Nederlands (DBF) Maandag 17/12 Wiskunde (VPK) Wiskunde (GRL) Wiskunde (VBS) Dinsdag 18/12 Frans (KEA/STG) Frans (DEC) Frans (DEC) Woensdag 19/12 8.25-12u: Zwemmen in Zelzate*. Leren leren: een stappenplan Pagina 17

Meebrengen: Zwemgerief, 2 voor kastje. Betaling ( 9) via schoolrekening 8.25u-12.00u: Inhaalproefwerken Donderdag 20/12 Klassenraden Leerlingen blijven thuis Vrijdag 21/12 8.25u-10.05u: klasactiviteit met titularis en hulptitularis en uitdeling rapport Oudercontact op afspraak van 16.00u-19.00u Zorg dat je dit heel goed bijhoudt. Het zou niet de eerste keer zijn dat een leerling wiskunde heeft geleerd terwijl hij/zij eigenlijk proefwerk Frans heeft! Je zal ook zien dat je tijdens de voormiddag naar school komt en in de namiddag thuis of in de studie kan studeren. Besef goed dat dit géén extra middagje vakantie inhoudt! 2. Studietijd Je medeleerlingen zullen je doen versteld staan hoeveel uren ze aan één stuk door aan het blokken geweest zijn. Laat je hier echter niet door misleiden: niet het aantal uren werk is de belangrijkste waardemeter, wel de manier waarop je werkt. Hou het ritme van een schooldag aan: 50 min. Werken, dan een korte pauze. Opnieuw 50 min werken, dan een langere pauze. Dan opnieuw aan de slag, Als je dan op voorhand reeds de nodige samenvattingen en schema s gemaakt hebt, dan zou je eigenlijk nooit tijdsgebrek mogen hebben. 3. Ontspanning Tijdens een proefwerkperiode leef je eigenlijk een beetje als een topsporter. Je bent immers dag in dag uit intensief bezig met het leren. Net zoals sporters ontspanning nodig hebben om blessures te vermijden, heeft een student ontspanning nodig om niet uitgeblust te geraken. Leren leren: een stappenplan Pagina 18

Onderzoek heeft uitgewezen dat het rendement van studeren verlaagt na een bepaalde tijd werken. Je hersenen kunnen dus ook vermoeid geraken. Dan is het van belang om even vanachter je boeken te kruipen en te ontspannen. Gebruik je korte pauzes om eens kort de benen te strekken, een glaasje water te drinken, even snel uit de bol te gaan met je favoriete muziek, snel even met de hond door de tuin rennen, Om na een minuut of 5 terug aan de slag te gaan. Je lange pauzes (wees zelf verstandig genoeg om de lengte aan te passen aan de resterende hoeveelheid werk) zijn bedoeld om even met iets totaal anders bezig te zijn dan leren. Kies dan ook voor fysieke activiteiten: even joggen, fietsen, voetballen. Vermijd geestelijke arbeid zoals gamen, lezen, chatten, Je hebt immers je grijze massa al de hele tijd belast, gun ze dus ook even de nodige rust! 4. Cursussen vervolledigen en toetsten herbekijken. Een vaak voorkomend probleem: je gaat studeren voor je proefwerk, je opent je map en je ziet dat er heel wat ontbreekt. Wanneer je enkele uren later een examen moet afleggen, zit je in een vrij problematische situatie. Breng je mappen ruim op voorhand in orde. Je vermijdt onnodig tijdverlies en stress. Vaak worden gemaakte toetsen ook vergeten in het leerproces. Als je toetsen hebt teruggekregen, kan je ze inderdaad bundelen tot een mooi archief. Leren leren: een stappenplan Pagina 19

Je kan ze echter ook gebruiken om je proefwerken voor te bereiden. Verbeter fouten die je gemaakt hebt. Hierdoor ga je ontdekken wat fout liep waardoor je die fout in de toekomst kan vermijden. Gebruik die toetsen als zelfevaluatie tijdens het leren. Als je merkt dat je ze beter maakt dan voorheen, weet je dat je vooruitgang boekt. 5. Voeding en nachtrust. Sporters verzorgen zichzelf tot in de puntjes. Dit doen ze omdat ze weten dat hun prestaties hierdoor zullen verbeteren. Eigenlijk ben je tijdens de examenperiode ook als een topsporter. Je leeft gedurende een bepaalde periode enkel voor de studie. Vergeet dan niet dat je jezelf dan ook goed moet verzorgen! Eet gezond. Je ondervindt immers een grotere druk dan normaal en je levert meer inspanning. Gezonde voeding zorgt hier voor extra vitaminen en mineralen. En die kan je vast wel gebruiken. Zorg voor voldoende nachtrust. Na een nachtje blokken is je lichaam uitgeput en je hersenen dus ook! Start je voorbereiding op tijd en je zal geen nachtwerk moeten leveren! Leren leren: een stappenplan Pagina 20