16 september 2008 Dag ter Bescherming van de Ozonlaag Global Partnership for Global benefits Kibri a ozonlaag so a kan kibri wi Samenwerken om de Ozonlaag te beschermen In het vorige artikel hebben we gesproken over de verschillende activiteiten die de Surinaamse Ozone Unit heeft ontplooid in verband met de implementatie van de bepalingen van het Montreal Protocol betreffende stoffen die de ozonlaag afbreken. Er is voor Suriname een quotasysteem ontwikkeld, waarin duidelijk is aangegeven hoeveel ozonlaagafbrekende stoffen jaarlijks mogen worden geïmporteerd en wanneer de import van deze stoffen moet worden stopgezet. Verder zijn medewerkers van de Ministeries van ATM, HI, Volksgezondheid, de Douane officieren, het BOG, het Korps Brandweer en andere relevante instanties getraind in hoe ze de ozonlaagafbrekende stoffen kunnen herkennen en hoe ze deze stoffen op een milieuvriendelijke manier kunnen verwijderen. In 2005 en 2008 zijn er binnen de koeltechnische sector trainingen verzorgd voor het vergroten van het bewustzijn van de koeltechnici over de ozonlaag en de afbraak daarvan en hoe oude koelsystemen te kunnen ombouwen tot machines die ozonvriendelijke gassen bevatten. Dit noemt men ook wel retrofitten. In dit deel zullen we het hebben over bewustwordingsactiviteiten die internationaal en nationaal georganiseerd worden om de algemene bevolking Ozonbewust te maken. Samen werken om de ozonlaag te beschermen Bijna alle landen van de wereld hebben het Vedrag van Wenen ter bescherming van de ozonlaag geratificeerd. Hierdoor is een hechte internationale samenwerking tussen landen ontstaan. Ook in Suriname is er met een internationaal netwerk van landen gewerkt aan de implementatie van het verdrag. Suriname heeft in dit kader een Nationale Ozone Unit binnen het NIMOS opgezet die alle issues omtrent de bescherming van de ozonlaag coördineert. Er kan bijvoorbeeld worden gedacht aan de trainingen die moeten worden verzorgd, bewustwordingsactiviteiten die moeten worden uitgevoerd en belangrijk is het inventariseren van importen van ozonlaagafbrekende stoffen. Middels dit netwerk kan er veel informatie met Ozone Units van andere landen worden uitgewisseld. De Nationale Ozone Unit van Suriname is verbonden aan het Caribische netwerk. Vanaf 1 januari 2010 mogen er geen ozonlaagafbrekende stoffen, met name CFK s meer worden geïmporteerd. De Surinaamse Ozone Unit is in het kader hiervan reeds begonnen met voorbereidingen naar deze dag toe. Het is belangrijk dat Surinaamse koeltechnici worden opgeleidt om na 1 januari 2010 de airco s, ijskasten en freezers te kunnen ombouwen (retrofitten) zodat ze op het nieuwe gas kunnen draaien. Verder is het 1
ook belangrijk dat de Surinaamse bevolking in z n algemeen op bewust gemaakt wordt van het belang van hun bijdrage in het geheel. Let u daarom goed op de tips die wij geven! Ozzy Ozon, beschermer van het heelal Barbados heeft als partij bij het Montreal Protocol getracht haar bevolking bewust te maken door de ozonlaag een menselijk karakter te geven. Met dit in gedachte is Ozzy Ozone geboren. Ozzy Ozone is een ozonmolecuul en is sinds zijn geboorte geadopteerd door de UNEP (United Nations Environment Programme) en doet werk als het officiële gezicht van de ozonlaag. Hij bestaat uit 3 zuurstofatomen en wordt in de scheikunde aangegeven met O 3. Deze drie O s kun je herkennen in zijn hoofd en twee voeten. Ook Suriname gebruikt Ozzy Ozone als gezicht van de Ozonlaag Ozzy Ozon, de beschermer van het en wordt ingezet bij de bij de Surinaamse Ozonlaag heelal bewustwordingsactiviteiten. Sinds zijn geboorte heeft Ozzy Ozone een heleboel avonturen meegemaakt, die zijn vervat in een serie van stripboeken. In zijn eerste avontuur maakte Ozzy Ozone kennis met enkele kinderen op aarde en beschermt hij hen tegen de schadelijke Ultraviolette stralen. In het tweede deel hoort Ozzy Ozone van enkele vrienden dat het niet zo goed gaat op de Noordpool, omdat het ijs smelt. Ozzy Ozone wordt dan geconfronteerd met de effecten van Klimaatverandering en de relatie met ozonlaagafbrekende stoffen. Het laatste avontuur dat Ozzy Ozone nu beleeft is een reis langs de eilanden van het Caraibisch Gebied. Maar voordat hij bij de eilanden aankomt, ontmoet hij eerst Alida. Zij is een Surinaamse zeeschildpad die leeft aan de Surinaamse kust. Zij vertelt Ozzy Ozone dat haar vriend Guno de krab zijn huisje niet kan vinden en helemaal in paniek raakt. In dit avontuur wordt Ozzy Ozone wederom geconfronteerd met Klimaatverandering en vooral de mogelijke zeespiegelstijging. Alida de zeeschildpad, die woont voor de Surinaamse kust De Nationale Ozone Unit heeft een grote bijdrage geleverd bij de totstandkoming van dit 4 de avontuur van Ozzy Ozone, want de Surinaamse karikaturen in het boek zijn gekozen en hebben hun naam gekregen van de Nationale Ozone Unit. 2
De Ozonlaag Lesboeken Een andere manier waarop men mensen bewust proberen te maken over de ozonlaag en hoe belangrijk de bescherming daarvan voor de mensheid is, is door lespakketten te maken voor verschillende niveaus van het onderwijs. In 2005 werd het eerste lespakket uitgebracht, genaamd: Ozon Action Primary Handbook. Dit lesplan is geschreven voor het lager onderwijs en bevat leuke, actieve didactische werkmethoden voor onderwijzers om informatie over de ozonlaag over te brengen op kinderen. Er is reeds een tweede lespakket ontwikkeld. Deze richt zich specifiek op het voortgezet lager onderwijs. Hoewel de boeken in het engels zijn geschreven zijn ze makkelijk leesbaar. De Nationale Ozone Unit heeft plannen om zowel het eerste als het tweede lespakket te vertalen en te distribueren onder de scholen van Suriname. Dit jaar wordt een tweede lespakket geïntroduceerd aan de internationale gemeenschap. Ozone awareness activiteiten Sinds 2004 heeft de Nationale Ozone Unit bewustwordingsactiviteiten georganiseerd over de bescherming van de ozonlaag. Er werd een nationale tekenwedstrijd georganiseerd waar kinderen het thema bescherm de ozonlaag mochten weergeven. In 2005 heeft de Nationale Ozone Unit een mini-expo en een vliegerwedstrijd georganiseerd. Kinderen mochten hun eigen milieuvriendelijke vlieger ontwerpen en een slogan ontwikkelen. In 2006 is in het district Nickerie een expo georganiseerd over de bescherming van de ozonlaag en de nieuwe technologieën die van toepassing zijn voor de reductie van emissies afkomstig van ozonlaagafbrekende stoffen. In 2007 is er een speurtocht voor kinderen van de Lagere school georganiseerd in de districten De winnaar van de Ozon vliegerwedstrijd in 2005 3
Wanica, Para, Commewijne en Saramacca. Ook dit jaar heeft zullen er activiteiten worden georganiseerd. Op dinsdag 16 september rond 10 uur s morgens zal in het NIMOS gebouw de officiële overhandiging van de cartoon booklet en de Ozone Eductaion Pack for Secondary Schools plaatsvinden. Hiermee wordt een aanvang gemaakt van het beschikbaar stellen van informatie over de bescherming van de ozonlaag middels lesprogramma s en stripverhalen. Verder heeft het NIMOS in de afgelopen weken een reeks artikelen gepubliceerd in de Milieukrant van de Ware Tijd. Ook via de radio en tv zullen er programma s worden uitgezonden ter bewustwording van de mensen. Hoe herken je een ozonlaagvriendelijk product? Door de toenemende internationale druk op fabrikanten is men gaan zoeken naar alternatieven voor de ozonlaagafbrekende gassen. Deze gassen worden onder andere gebruikt in airco s, ijskasten, freezers en spuitbussen. Het is daarom belangrijk om bij de aankoop van een van deze producten om na te gaan of het product een ozonvriendelijk gas bevat. Hieronder enkele tips hoe je deze producten kunt herkennen: 1. Op spuitbussen komt er een teken voor waarop vaak de tekst staat: Ozone Friendly of CFC Free of CFK Vrij. Soms is er ook een afbeelding van de aarde met een hand erboven als bescherming. Ook een aarde met daarboven een paraplu wordt gebruikt om aan te duiden dat het product ozonvriendelijk is. Let hierop als u een spuitbus koopt! 2. In ijskasten en freezers staat vaak hetzelfde tekens (logo s) als op de spuitbussen. Ook aan het type gas dat in het apparaat zit kan je zien als het om een ozonlaagvriendelijk product gaat. Het Ozonlaagvriendelijke gas dat nu gebruikt wordt is het gas HFC 134a. Kijk altijd uit naar dit gas bij de productinformatie van uw ijskast of freezer. 3. In auto en huisairco s vindt u ditzelfde gas. Onder de hoed van de auto staat er een soortgelijk stickertje met het Ozonlaagvriendelijk gas HFC134a 4
4. Laat uw ijskast, freezer, auto- of huisairco altijd bij erkende koeltechnici repareren. Zij hebben de nodige kennis en vaardigheden om dit op een milieuvriendelijke manier te doen. 5. Als laatst: eis ozonlaagvriendelijke producten van uw leverancier! NIMOS Onafhankelijkheidsplein # 2 Tel: 520043/520045 E-mail: info@nimos.org 5