White Paper Led flat-panels Opbouw, kwaliteit en toepassing
DOEL VAN DIT WHITEPAPER Momenteel is er veel aanbod van de led panelen. In de praktijk krijgen we veel vragen over deze armaturen en zien we regelmatig dat bedrijven een keuze maken op prijs, vaak omdat er onvoldoende kennis is. Het motto is immers ze zijn allemaal hetzelfde. Tot zekere hoogte is dit correct, ze geven immers beide licht en zijn zo n 10mm dik. Veelal stopt daar ook de vergelijking. In dit white paper gaan we dieper in op de techniek, regelgeving en beargumenteren we situaties waarin we welk led panelen beter niet kunnen gebruiken. Voor een algehele basiskennis over kwaliteitsbepaling bij led verlichting adviseren we het e-book te downloaden via de website. Deze is gratis verkrijgbaar via www.sterkinled.nl/e-book. SOORTEN LED PANELS We kennen in de basis twee soorten led panels, namelijk een flat-panel en een panel met lensoptiek. De flat panel herkennen we, als de naam al doet vermoeden, aan de geringe inbouwdiepte van gemiddeld 10mm. Bij de flat panels zitten de led chips in de zijkanten, bij de lensoptieken aan de bovenkant. In dit white paper gaan we dieper in op de flat panels. Flat panel @Sterk In Led Mirel Evo lensoptiek panel van Zumtobel Lighting OPBOUW LED PANELEN Een led paneel bestaat uit een aluminium rand waarin de led chips zijn verwerkt. Daar zit vaak en opalen plaat tussen die zorgt voor de lichtverdeling. Afhankelijk van de dikte van deze opalen plaat zit er een dunne reflectiefolie achter of een opvulling van schuimfolie. Bij de opbouw zijn een tweetal zaken belangrijk, en die gaan vaak samen. Enerzijds de keuze in led chips, anderzijds de plaatsing daarvan. Wij zien nog te vaak de enkelzijdige ingestraalde plaat, zoals in onderstaande afbeelding weergegeven.
Afb: Montage wijze led chips, 1 zijde paneel ingestraald boven en rondom ingestraald beneden. Het risico van een led paneel met aan een zijde leds is warmte. Leds worden warm, gemiddeld gaat 50 tot 60% van het opgenomen vermogen op aan warmteontwikkeling. Deze warmte wordt volledig aan de achterkant van de led overgedragen aan een printplaat, welke weer aan op aluminium zit. Hoog vermogen led wordt nog te vaak gebruikt, zeker in de budget panels die door webshops of collectieven worden aangeboden. Je hebt er immers minder van nodig en de opalen plaat kan dunner omdat de leds kleiner zijn. Juist deze opalen plaat is een grote kostenpost bij de fabricage. Risico! Door de warmte die de hoog vermogen led produceert kan een budget led paneel krom trekken na enkele jaren. De warmte is namelijk ongelijk verdeeld. Dit is met name een verhoogd risico voor de 30*120cm versie met enkele led strip. Wij adviseren om gebruik te maken van mid-power led chips. Dat heeft als grote voordeel dat de warmteafvoer beter is dan met een hoogvermogen led, en door de plaatsing rondom het led paneel is de kans op kromtrekken nihil. MONTAGE MOGELIJKHEDEN Het meest worden de led panelen gebruikt als inbouw. Er zijn ook mogelijkheden voor opbouw. Door het monteren van een klem op iedere hoek klik je een paneel eenvoudig in een aluminium frame. Dat is een must bij betonnen- of gipsplafond. Een alternatief is een montage met kabels, de pendel ophanging. Dit wordt voornamelijk gebruikt bij ruimte die hoog zijn en niet voorzien van een systeemplafond of voor aanvullende werkplek verlichting.
Afb: Van links naar recht opbouw, inbouw en pendel montage VERBLINDING EN BEELDSCHERM WERKPLEKKEN Als we de normeringen van de NEN erbij pakken vinden we in de NEN-EN:12464-1 de eisen voor werkplekken. Er zijn drie belangrijke waarden, namelijk lux (opbrengst), mate van egale verdeling en verblinding in UGR. Voor beeldscherm werkplekken staat de UGR op een maximale waarde van UGR 19. De Unified Glare Rate bepaald in hoeverre er sprake is van verblinding. Verblinding kan oorzaak zijn van hoofdpijn, oogklachten of vermoeidheid. De ogen passen dan namelijk te vaak aan op een felle lamp (of monitor, zonlicht, etc) tegen een donkere achtergrond. Door luminantie verschillen te beperken verkleinen we de kans op gezondheidsrisico s. Nog te vaak krijgen we klachten als er panelen met een opaal optiek worden gebruikt in een kantoor. Een led panel met opaal optiek heeft een UGR van 22 of hoger en mogen conform de NEN niet gebruikt worden in een kantoor. De oplossing is relatief eenvoudig. Kies voor een led panel met een UGR 19 kwalificatie. Dat kan zowel in flat-panel als in lensoptiek. Deze flat-panels zijn dan voorzien van een microprisma optiek en mogen wel gebruikt worden in kantoor omgeving. Voor een hal, loods, gang, toilet, enzovoorts zijn hogere UGR-waarden toegestaan. Afb: Versie met opaal optiek rechts, UGR22, en micro-prisma UGR 19 links
SUBSIDIE EN BEWIJSLAST Er is een subsidie voor led verlichting vanuit de overheid, de Energie Investerings Aftrek. Daarvoor moet een led paneel minimaal 100lm/W hebben met een arbeidsfactor van 0.9 of hoger. Bij de aanschaf van led panelen, vraag altijd de testrapporten op en controleer of deze door een erkend testinstituut zijn gemeten. Wij zien een toename in de controle op deze subsidie. Weet dat de eindgebruiker verantwoordelijk is, ook als de waarden niet blijken te voldoen. TIP! Controleer of er andere subsidies zijn dan de EIA. Vanuit de provincie of gemeente kunnen er ook subsidies beschikbaar zijn die netto voordeliger uitpakken dan de EIA. Wij adviseren hierin op basis van no-cure no-pay middels een externe subsidie adviseur. Sterk In Led Sterk In Led is een merk-onafhankelijk lichtadvies en verzorgd licht-technische installaties van ontwerp tot realisatie. Op basis van een lichtontwerp in DIALux komen we met een oplossing waarbij de wensen van de klant, technische mogelijkheden en regelgeving centraal staan. Alle producten die wij verkopen hebben minimaal 50.000 uur en een resterende lichtstroom van 70% (L70B50) én 5 jaar garantie. Daarnaast nemen we tot 10 jaar het onderhoud over, kosteloos! TIP! Heeft een ruimte veel daglicht? Overweeg dan een systeem dat automatisch dimt bij veel zonlicht. Led dimmen met 40% is 40% besparen en een levensduurverlenging van 40%. Sterk In Led heeft alle disciplines in huis om hier een passende oplossing te bieden Voor flat panels hebben we een eigen importlijn, vanuit een fabriek die alleen flat-panels en tl-vervangers produceert. Hiermee kunnen we op prijsniveau mee met de andere aanbieders én op dit vlak en een kwalitatief goed product leveren. CONTACTGEVENS Sterk In Led B.V. Pascalweg 23-F 4104 BE Culemborg E: info@sterkinled.nl T: 0345-525928 Intellectueel eigendom: Dit white-paper wordt kosteloos aangeboden aan belanghebbende partijen. Alle tekst, afbeeldingen en verwijzingen zijn zonder toestemming van Sterk In Led B.V. niet toegestaan en zijn auteursrechtelijk beschermd.