De zaligsprekingen Soort activiteit Thema( s) Doorschuif Aantal deelnemers Max. 24 Leeftijd Locatie Duur Intensiteit Materiaal 12-15 jaar Binnen, meerdere ruimtes nodig 120 min. Rustig Flessen, bekertjes, gekleurd water, kranten, tijdschriften, stiften, stylo s, traankaartjes, kaarsjes, blaadjes met vragen over zalig de zachtmoedigen, grote flappen, stiften, computer, gedownload filmpje, blaadjes, kleine stenen, gebed van Franciscus, blad met vragen, luisterlied, liedtekst, muziekspeler Doel activiteit Vanuit de Bergrede consequenties van christelijk geloven verwoorden voor het handelen in concrete situaties. De werkvormen bieden kansen om zich op verschillende manieren uit te drukken. Verloop 1. Opstapje In de ruimte worden een 12-tal flessen verspreid opgesteld. Op de fles kleeft een sticker met een woord dat een zaligheid bevat. Elke deelnemer krijgt een bekertje met eenzelfde hoeveelheid gekleurd water (gekleurd water bekom je door een strookje crêpepapier even te laten weken in water). Dit water moeten de deelnemers verdelen over de verschillende flessen. Hoe groter ze de zaligheid inschatten, hoe voller de fles. Als iedereen klaar is, worden de flessen gerangschikt van minst naar meest gevuld. Nadien wordt er kort uitgewisseld. De hoeveelheid vloeistof in elke fles geeft aan wat bij de meesten de voorkeur draagt. Ga in een rondje na of iedereen akkoord gaat met deze indeling. Er is even tijd voor een groepsgesprek. - Vakantie, stilte, lekker eten, wandeling, muziek beluisteren, zon, film bekijken, met vrienden uitgaan - Materiaal: flessen, bekertjes, gekleurd water 2. Na dit opstapje wordt het doel en het verloop van de verdere activiteit uitgelegd. Op verschillende plaatsen worden de activiteiten rond de zaligsprekingen uitgestald. De jongeren vinden bij elke opdracht een beetje uitleg en een duiding bij een zaligspreking. De jongeren bewegen vrij rond in de ruimte en kiezen in welke volgorde ze de opdrachten doen. Belangrijk is wel dat alles in stilte gebeurt. Enkel als het uitdrukkelijk de opdracht is, mag er gesproken worden. Het is daarom goed om de activiteit te laten doorgaan op een plaats waar men over meerdere ruimtes beschikt. 1
a) Zalig de armen van geest, want aan hen behoort het Rijk der hemelen. O, het geluk van de armen van geest. Zij kunnen zich gelukkig prijzen. Net als Jezus verlangen zij niet meer naar geld en goed. Zij verwachten alles alleen van God. Innerlijk vrij zijn ze en daardoor open en ontvankelijk voor het koninkrijk van God. De armen zijn in de eerste plaats de bezitlozen. Dit begrip van armen en ellendigen heeft reeds een ontwikkeling doorgemaakt, die tot een zekere vergeestelijking voerde. Bedoeld zijn degenen die de ziel van een arme in zich hebben. Gelukkig ben je als geld, comfort en al wat je bezit niet je enige zorg zijn en niet de enige rijkdom uitmaken in je leven. Dan zal de deur van je hart zich openen voor de schatten van menselijkheid die je nog zal ontdekken en die vrucht zullen dragen voor het geluk van allen. Opdracht: krantengesprek De deelnemers ontvangen allemaal een tijdschrift of een krant waaruit ze één artikel kiezen. Dan wordt het thema besproken dat het onderwerp vormt voor hun opdracht. In dit geval de armen van geest. Eens dit thema besproken is, krijgen ze de opdracht om vanuit het artikel een zin te vormen over dat thema. Dit doen ze door alle woorden die ze niet nodig hebben te schrappen / zwart te kleuren. Zo wordt een zin gevormd met de overgebleven woorden (juiste volgorde) Materiaal: kranten, tijdschriften, stiften b) Zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden. Zalig zijn diegenen die zich voor hun verdriet niet schamen en zich voor het verdriet van een ander niet afsluiten. De treurenden zijn niet alleen diegenen die in deze wereld beroofd zijn van vreugde en troost. Gelukkig ben je als je niet bang bent om mee te leven met je naaste die verdriet kent, eenzaamheid of ellende. Dan zal de deur van je hart zich openen voor de tranen van het medelijden en zal je ook zelf getroost zijn. Opdracht: traankaartjes In een stille ruimte liggen op de grond een heleboel lege traankaartjes. Je kiest er eentje uit en schrijft op wat jou troost als je verdriet hebt. Je legt het kaartje bij de kaarsjes die op de grond staan. Je mag gerust enkele minuten in stilte blijven zitten. Materiaal: traankaartjes, kaarsjes, balpennen c) Zalig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten. God voelt zich thuis bij de zachtmoedigen, bij hen die op het kwade met liefde proberen te antwoorden. Gelukkig ben je als je de weg naar het geweld afsluit. Zachtmoedigen streven er niet naar om een plaats op deze wereld veroveren. Dan zal de deur van je hart zich openen voor de kracht van de zachtheid en zal je in harmonie leven met God, de ander en de aarde. Waar de mensen te veel de neiging hebben om te overdrijven in een reactie van boosheid of te weinig durven reageren door zich passief op te stellen is zachtmoedigheid ver zoek. Veel mensen verwarren zachtmoedigheid met zwakheid. Het is betreurenswaardig dat deze twee woorden zo op elkaar lijken, want goddelijke zachtmoedigheid vereist kracht! Opdracht: dialoog Zoek iemand op om in gesprek te gaan. Je gaat dan op de daarvoor voorziene plaats zitten zodat de andere werkvormen ongestoord verder kunnen gaan. Er kan per twee uitgewisseld worden over: - Wat is voor jou zwakheid / kracht? - Ben jij zachtmoedig of eerder opstandig? - Wanneer heb jij de zachtmoedigheid en kracht van God ervaren? Materiaal: blaadjes met vragen rond zalig de zachtmoedigen 2
d) Zalig die hongeren en dorsten naar gerechtigheid, want zij zullen verzadigd worden. Gezegend zijn diegenen die zich niet verzoenen met het onrecht in de wereld. Zij nemen het op voor de armen, de rechtelozen, voor mensen in de verdrukking. Het gaat hier niet om natuurlijke hongerlijders, die aan de rijkdommen van deze wereld geen aandeel hebben gekregen en nu getroost worden door een belofte van schadeloosstelling in de toekomst. Gelukkig ben je als de honger en de dorst naar gerechtigheid diep in jou blijven branden en je opstandig maken als je onrecht ziet. Dan zal de poort van je hart zich openen en zal je strijden tegen de slavernij waaronder je broers en zussen gebukt gaan; daar zal je het brood vinden dat jou verzadigt. Opdracht: flapgesprek Op een flap komt het woord gerechtigheid. Iedereen schrijft in stilte op wat volgens hem of haar gerechtigheid is. Dit kan verschillende richtingen uitgaan! De jongeren lopen vrij van opdracht naar opdracht. Ze kunnen op een later moment dus nog eens terugkeren om het schrijfgesprek verder te zetten. Materiaal: grote flappen, stiften e) Zalig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden. Gelukkig ben je als je weerstaat aan de reflex om over anderen te oordelen omwille van zwakheden, misstappen of fouten. Dan zal de deur van je hart zich openen en zal je de vreugde kennen van wie niet oordeelt en van wie zelf wordt vrijgesproken. Opdracht: videofragment Te quiero, mama (Ik hou van je, mama) (11 min.) Jan ging de wereld rond om gevangenissen te bezoeken. Hij vertelt over zijn ervaringen en over zijn ontmoeting met Gonzalo. Die zit een straf uit in de gevangenis van Wortel, waar hij regelmatig de kapel bezoekt om dichter bij zijn overleden moeder te zijn. http://www.checkpointtv.be/v/te-quiero-mama/ De jongeren bekijken de video en beantwoorden dan in alle vrijheid de volgende twee vragen: - Geloof je dat je net als de man in het filmpje Jezus kan ontmoeten in een mens in nood? - Lukt het jou om het goede in elke mens te zien? Materiaal: computer, gedownload filmpje, blaadjes en stylo f) Zalig de zuiveren van hart, want zij zullen God zien. Wanneer zie je God? Wanneer er niets tussen jou en God in staat. Wanneer je hart gezuiverd is van bedrog, geldingsdrang en hebzucht die je het zicht op God belemmeren. Dan zie je God. Dan zie je hem overal, zelfs in de kleinste dingen. Reinheid van hart betekent eerlijkheid en oprechtheid. Gelukkig ben je als de blik waarmee je naar anderen kijkt vrij is van elke bezitsdrang. Dan zal de deur van je hart zich openen voor Diegene wiens Liefde groter is dan ons hart, en zal je het goddelijke ontdekken dat licht brengt in je leven. Opdracht: teksten en gebeden Je hangt een aantal gedichten, spreuken, gebeden op. Je leest de teksten rustig en kiest er een tekst uit die je treft. Bij de tekst liggen een aantal kopieën. Je mag de tekst meenemen en eventueel noteren waarom die tekst je treft (zie bijlage). g) Zalig zij die vrede brengen, want zij zullen kinderen van God genoemd worden. Wie vrede sticht, maakt iets van God zichtbaar op aarde. 3
Heer, maak mij een instrument van Uw vrede. Waar haat is, laat mij liefde zaaien. Waar wanhoop is, laat mij hoop brengen; Waar twijfel is, vertrouwen. Waar duisternis is, laat mij Licht brengen; Waar verdriet is, vreugde. Sint Franciscus van Assisi De vredestichters slagen erin vrede te stichten en de onder de mensen bestaande tegenstellingen te verzoenen. Gelukkig ben je als je je goede naam op het spel durft zetten voor de vrede, als je je inzet om te bouwen aan een duurzame vrede. Dan zal de deur van je hart zich openen en zal je genoemd worden naar de mooie naam "kind van God". Opdracht: gebed Lees het gebed aandachtig. Dit gebed wordt toegeschreven aan Franciscus. In het midden van de tafel liggen stenen. De deelnemers nemen elk een steen uit de stapel. Ze noteren op de steen hoe ze een werktuig van vrede zouden kunnen worden. Alle stenen worden in een hartvorm gelegd. Materiaal: kleine stenen, stiften h) Zalig die vervolgd worden om de gerechtigheid, want hun behoort het Rijk der hemelen. Jezus ging de weg van de gerechtigheid. Hij was daardoor door sommige mensen niet graag gezien en werd vervolgd. Ook voor zijn leerlingen kan het volgen van die weg af en toe een lijdensweg zijn. Maar de weg leidt naar het koninkrijk van God. Gelukkig ben je als je ingaat op Gods roepstem. Hij roept ons zijn Zoon na te volgen op de weg naar meer gerechtigheid en waarheid. Dan zal de deur van je hart zich openen en je zal in je diepste het nieuwe lied van het Koninkrijk horen. Opdracht: luisterlied Tracy Chapman Why Why do the babies starve When there's enough food to feed the world Why when there're so many of us Are there people still alone Why are the missiles called peace keepers When they're aimed to kill Why is a woman still not safe When she's in her home Love is hate War is peace No is yes And we're all free But somebody's gonna have to answer The time is coming soon Admidst all these questions and contradictions There're some who seek the truth But somebody's gonna have to answer The time is coming soon When the blind remove their blinders And the speechless speak the truth 4
1. Lied beluisteren 2. Hoe voel jij je ten opzichte van onrecht en vervolging? 3. Hoe probeer jij rechtvaardig te zijn? 4. Als je wil kan je een gebed voor gerechtigheid aan God toevertrouwen. Materiaal: lied, muziekspeler, liedtekst 3. Slot We sluiten gezamenlijk af met een kort deelmoment. De jongeren mogen in een woord of zin uitdrukken hoe de activiteit verlopen is. - Wat blijft je bij? - Wat is je opgevallen? - Hoe is het verlopen? - Waar ben je dankbaar voor? 5
Opmerkingen/bijlagen b) Zalig de treurenden, want zij zullen getroost worden Opdracht: traankaartjes 6
7
8
c) Zalig de zachtmoedigen, want zij zullen het land bezitten Opdracht: dialoog Zoek iemand op om in gesprek te gaan. Je gaat dan op de daarvoor voorziene plaats zitten zodat de andere werkvormen ongestoord verder kunnen gaan. Wissel per twee uit over: - Wat is voor jou zwakheid / kracht? - Ben jij zachtmoedig of eerder opstandig? - Wanneer heb jij de zachtmoedigheid en kracht van God ervaren? e) Zalig de barmhartigen, want zij zullen barmhartigheid ondervinden Opdracht: videofragment - Geloof je dat je net als de man in het filmpje Jezus kan ontmoeten in een mens in nood? - Lukt het jou om het goede in elke mens te zien? f) Zalig de zuiveren van hart Opdracht: teksten en gebeden God houdt van de mens God houdt van de wereld, niet van de ideale mens, maar van de mens zoals hij is, niet van de ideale wereld, maar van de werkelijke wereld. (Dietrich Bonhoeffer) Zoek God, zoek en zoek Hem steeds weer, wakend en wachtend bij de deur van je hart, en al bedekt de nevel je leven, zoekende zal het Licht als een diepe vrede en vreugde je weg gaan beschijnen De weg die we hebben afgelegd had vele tweesprongen. Je weet niet waar de wegen je gebracht zouden hebben. De liefde heeft ons langs het juiste pad geleid. Schep, o God, een zuiver hart in mij, vernieuw mijn geest, maak mij standvastig, verban mij niet uit uw nabijheid, neem uw heilige geest niet van mij weg. Red mij, geef mij de vreugde van vroeger, de kracht van een sterke geest. (Uit psalm 51 ) 9
Tranen geven het gebed vleugels zodat het tot aan het hart van God omhoog kan vliegen. (Johannes Klimakos) God is als liefde Onzichtbaar en ongrijpbaar Tegelijk heel voelbaar. Een beek stromend water Helemaal kleurend Zoals het zand op de bodem Waarover het stroomt En tegelijk leven gevend Voor alles dat Hem omringt. Niet bang zijn Lijkt een droom Van een ideale wereld Zonder gepest. Niet bang zijn Lijkt naïef In deze wereld Hard en meedogenloos. Niet bang zijn Fluisterde jij Geruststellend bleef je Verdedigde mij. Niet bang zijn Onze opdracht Ons verzet Voor elkaar Voor een beter wereld. g) Zalig zij die vrede brengen, want zij zullen kinderen van God genoemd worden Opdracht: gebed Wie vrede sticht, maakt iets van God zichtbaar op aarde. Heer, maak mij een instrument van Uw vrede. Waar haat is, laat mij liefde zaaien. Waar wanhoop is laat mij hoop brengen; Waar twijfel is vertrouwen. Waar duisternis is, laat mij Licht brengen; Waar verdriet is - Vreugde. Sint Franciscus van Assisi 10
h) Zalig die vervolgd worden om de gerechtigheid, want hun behoort het Rijk der hemelen - Opdracht: luisterlied Tracy Chapman Why Why do the babies starve When there's enough food to feed the world Why when there're so many of us Are there people still alone Why are the missiles called peace keepers When they're aimed to kill Why is a woman still not safe When she's in her home Love is hate War is peace No is yes And we're all free But somebody's gonna have to answer The time is coming soon Admidst all these questions and contradictions There're some who seek the truth But somebody's gonna have to answer The time is coming soon When the blind remove their blinders And the speechless speak the truth 1. Lied beluisteren 2. Hoe voel jij je ten opzichte van onrecht en vervolging? 3. Hoe probeer jij rechtvaardig te zijn? 4. Als je wil kan je een gebed voor gerechtigheid aan God toevertrouwen. 11