Maagbandoperatie Deze brochure is voor mensen die overwegen een maagbandoperatie te ondergaan om hun overgewicht te verminderen. In deze brochure kunt u lezen wanneer u voor deze ingreep in aanmerking komt, wat de voor- en nadelen van de operatie zijn en welke resultaten u kunt verwachten. Informatie voor patiënten van Rijnstate Arnhem/Velp Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Overgewicht Overgewicht leidt niet altijd tot klachten. Extreem overgewicht daarentegen kan de levensduur bekorten en aanleiding geven tot lichamelijke klachten. Zo hebben veel patiënten last van overbelasting van de gewrichten en van gewrichtsslijtage. Ook komt suikerziekte vaak voor bij patiënten met een groot overgewicht, evenals bepaalde hart- en vaatziekten en hoge bloeddruk. Tenslotte kan extreem overgewicht leiden tot aandoeningen als galstenen, longziekten, bepaalde vormen van kanker en onvruchtbaarheid. Door genoeg af te vallen kan de levensverwachting worden verlengd, het risico op het ontwikkelen van aandoeningen en ziekten worden verkleind en de kwaliteit van leven worden verbeterd. Methoden Niet operatieve methoden Een veel gebruikte manier om af te vallen is het volgen van een dieet, vaak gecombineerd met bewegingstherapie en psychologische ondersteuning. Uit onderzoek is gebleken dat patiënten met extreem overgewicht op de lange termijn (na vijf tot tien jaar) slechts in 2 tot 5% van de gevallen baat hebben bij behandelingen op basis van diëten, kuren of medicijnen. Ook de therapie waarbij een maagballon in de maag wordt gebracht, blijkt op de lange termijn niet succesvol. Operatieve methoden Als u diëten, kuren of medicijnen hebt gebruikt en daarmee niet blijvend hebt kunnen afvallen of een gezond gewicht hebt kunnen handhaven, kan een operatie een optie zijn. Een operatieve behandeling geeft in 60 tot 75% van de gevallen een goed resultaat, namelijk een vermindering van gemiddeld 50% van het overgewicht op de lange termijn. 2 Maagbandoperatie
In Rijnstate Arnhem wordt een aantal operatieve methoden toegepast. De drie meest voorkomende operaties zijn de maagband, de gastric sleeve en de gastric bypass. Bij een maagbandoperatie wordt de maag verkleind door het plaatsen van een maagbandje (zie illustratie). Voorwaarden maagbandoperatie Een maagbandoperatie is ingrijpend en niet zonder gevaar. Om in aanmerking te komen voor deze operatie gelden daarom enkele voorwaarden. In de eerste plaats moet u al langere tijd last hebben van extreem overgewicht. Ook moet u al andere pogingen hebben gedaan om uw overgewicht te beperken, bijvoorbeeld door het volgen van een dieet of het bezoeken van een diëtist. Als een maagband voor u in principe een geschikte behandeling is, zult u gesprekken voeren met een internist, een diëtist, een psycholoog en een bewegingsdeskundige. Alle specialisten gezamenlijk beoordelen of u in aanmerking komt voor een maagbandoperatie. 3
De ingreep Voor een maagbandoperatie wordt u twee dagen opgenomen in het ziekenhuis. Dit is inclusief de operatiedag. Tijdens een zogenoemde kijkoperatie wordt een bandje om de overgang van de slokdarm naar de maag gelegd. De chirurg brengt via een kleine snede in uw huid een kijkbuis (laparoscoop) in uw buik. Vervolgens legt hij het bandje om de maag en trekt dit enigszins aan. De band wordt met een hechting vastgezet. De ingreep duurt ongeveer een uur en vindt plaats onder algehele narcose. Er zit een opblaasbaar gedeelte in de band, welke met een slang aan een poortje is verbonden. Dit poortje wordt onder de borst op de borstspier geplaatst. Als het nodig is, kan dit poortje worden aangeprikt, waarna er een zoutoplossing wordt ingespoten. Hierdoor wordt de ingang van de maag nog kleiner, waardoor u minder kunt eten. Complicaties Iedere operatie brengt risico s met zich mee. De risico s van een maagbandoperatie zijn gelijk aan die van elke grotere operatie. Hoewel slechts een klein percentage van de patiënten last van deze verschijnselen krijgt, is het van belang dat u hiervan op de hoogte bent. Vroege complicaties Trombose (een bloedstolsel in de aderen) en longembolieën (plotselinge afsluiting van een bloedvat in de longen door een stolsel) kunnen optreden ten gevolge van de ingreep. Om dit tegen te gaan, zult u vrij snel na de operatie weer in beweging moeten komen en krijgt u voor de operatie antistollingsmedicatie. Wondinfectie. De wond kan gaan ontsteken ten gevolge van een infectie. 4 Maagbandoperatie
Obstructie (belemmerde doorgang van voedsel). In de eerste weken na de operatie kan het operatiegedeelte wat geïrriteerd en opgezwollen zijn. Hierdoor kan het moeilijk zijn iets te eten of te drinken. Daarom mag u de eerste drie weken na de ingreep alleen vloeibaar voedsel gebruiken. Zo kan het operatiegebied tot rust komen. Na deze periode kunt u in overleg met de diëtist langzaam weer vast voedsel gaan eten. Overlijden. In vakliteratuur wordt een overlijdenspercentage van 0,1% genoemd. Complicaties op de langere termijn Aandoeningen ten gevolge van een tekort aan vitaminen, eiwit en ijzer. Door de verminderde voedselopname ontstaat de kans op een verminderde opname van genoemde voedingsstoffen. Dit kan leiden tot bijvoorbeeld bloedarmoede en zenuwontstekingen. Uw arts zal u adviseren om multivitaminen te gaan gebruiken na de operatie. Huidplooien. Vanwege het sterke afvallen kunnen er huidplooien ontstaan, met name bij buik, borsten, armen, benen en billen. Indien nodig kan dit worden gecorrigeerd door de plastisch chirurg. Vergroting van de maagingang. In de loop van de tijd kan uw maagingang weer geleidelijk uitrekken. Het is dan nodig om het bandje weer wat op te laten blazen. Pouchdilatatie. Dit is een vergroting van de kleine maag boven de band. Dit kan verholpen worden door eventueel aanwezige vloeistof uit de band te halen. In een enkel geval zal de band opnieuw geplaatst moeten worden tijdens een nieuwe operatie. Lekkage van de band. Afhankelijk van de plek van de lekkage wordt gekeken hoe dit het beste verholpen kan worden. Galstenen. Na de operatie heeft u door het afvallen een verhoogde kans op het ontwikkelen van galstenen. 5
Na de operatie De eerste weken kan het operatiegebied pijnlijk zijn. Met name na een maagbandoperatie kan het gebied onder de linker ribbenboog erg gevoelig zijn. U mag indien nodig pijnstillers gebruiken. Houd er rekening mee dat u de eerste drie weken na de operatie nog voorzichtig moet zijn. U heeft weliswaar maar kleine zichtbare wondjes, maar van binnen zal de wond ook moeten genezen. Bewegen na de operatie is heel belangrijk, maar het doen van zware huishoudelijke taken of het dragen van zware boodschappen kunt u beter aan iemand anders overlaten. Medicijnen Doordat u gewicht verliest, is het mogelijk dat u van bepaalde medicijnen een lagere dosering nodig heeft. Het is raadzaam om, als u weer thuis bent, contact op te nemen met uw behandelend specialist. Dit kan de huisarts zijn, de internist of de diabetesverpleegkundige. Deze zal samen met u bekijken of de doseringen moeten worden aangepast. Controle Twee weken na de operatie zal de obesitasverpleegkundige u opbellen om te vragen hoe het met u gaat. Ze wil graag weten hoe het met de wondjes is, hoe het eten gaat, welke medicijnen u nog gebruikt en of u al een afspraak heeft staan met een diëtiste. Mocht u zelf nog vragen hebben, dan kunt u deze ook aan haar stellen. Het is aan te raden deze vragen van tevoren op te schrijven. Na acht weken komt u bij de obesitasverpleegkundige op de polikliniek. Er wordt dan besproken hoe het met u gaat en hoe uw eet- en leefpatroon is. De wondjes worden gecontroleerd en het gewichtsverloop wordt bijgehouden. Als u een maagbandoperatie heeft ondergaan, komt u gedurende vijf jaar één keer per jaar terug op de polikliniek. De Nederlandse Obesitas Kliniek begeleidt u gedurende het eerste jaar na de operatie. 6 Maagbandoperatie
Afvallen Het is belangrijk om u te realiseren dat de operatie slechts een hulpmiddel is. Het uiteindelijke resultaat is niet alleen afhankelijk van de operatie, maar ook van uw eigen inzet. U bent verantwoordelijk voor een groot gedeelte van uw gewichtsverlies. Uw eet- en leefpatroon moet u gaan aanpassen om het hoogste rendement uit uw operatie te halen. U krijgt daarvoor advies van een diëtist en het advies om (meer) te bewegen. Dietist U zult uw eetpatroon drastisch moeten veranderen. Door de maagband krijgt u snel een vol gevoel. Doordat de maag veel kleiner is geworden kunt u alleen kleine hoeveelheden tegelijk eten. U krijgt dus minder calorieën binnen en verliest daardoor gewicht. De Nederlandse Obesitas Kliniek begeleidt u tot een jaar na uw operatie. Voor de periode daarna raden we u aan om een diëtist in uw buurt te zoeken. Uw huisarts of thuiszorginstelling kan u een diëtiste aanraden. Lichaamsbeweging Wanneer u beweegt, krijgt u een gezonder lichaam en meer energie. Op deze manier behaalt u het grootste rendement uit uw operatie. Zodra u thuis bent, kunt u meteen in beweging komen bijvoorbeeld door te gaan wandelen. Dit kunt u langzaam gaan uitbreiden. Het beste is om een keer per week te gaan sporten. Daar kunt u mee beginnen zes tot acht weken na de operatie. Zoek een activiteit uit die bij u past en die u leuk vindt, zo kunt u het bewegen als vanzelfsprekend gaan beschouwen en in uw nieuwe leefpatroon inpassen. Streefgewicht De meeste mensen bereiken een gewicht dat ongeveer 10 tot 15 kilo hoger uitkomt dan hun ideale gewicht. Het best kunt u een streefgewicht kiezen dat tussen de 15 tot 20 kilo boven uw ideale gewicht uitkomt. Dat is verstandiger dan koste wat kost te proberen uw ideale gewicht te bereiken. 7
Vragen Voor meer informatie kunt u contact opnemen met : Morbide Obesitasverpleegkundige via obesitaspoli@rijnstate.nl Secretariaat Chirurgie: 088-005 63 13 (bereikbaar op werkdagen van 9.00-12.00 uur en van 13.00-16.00 uur) Bij Rijnstate kunt u telefonisch en voor de meeste specialismen via www.rijnstate.nl uw afspraak maken. Rijnstate Postbus 9555 6800 TA Arnhem T 088-005 8888 F 088-005 7878 www.rijnstate.nl Ziekenhuislocaties Arnhem Zevenaar Velp Dieren Arnhem-Zuid 002734/2011-07 Uitgave: Afdeling Marketing & Communicatie Rijnstate, 2011