Maagverkleining met een maagband

Transcriptie

1 Maagverkleining met een maagband

2 Inhoudsopgave Wat is een maagverkleining Maagverkleining met een maagband Wie komt in aanmerking voor een maagband Routing van de maagbandoperatie Werkwijze Dag van de operatie Na een maagbandoperatie Complicatie Dieet en leefregels Gewichtsverlies Polikliniek controle Heeft u nog vragen 2

3 Wat is een maagverkleining? Een maagverkleining is een operatie waarbij de chirurg de maag kleiner maakt. Mensen met extreem overgewicht (obesitas) die het al jaren niet lukt af te vallen, krijgen soms zo'n maagverkleining. Er zijn verschillende methoden om een maag kleiner te maken. In Nederland gebeurt een maagverkleining vaak met een lapband. Bij deze methode maakt de chirurg de maag kleiner met een kunststof bandje. De chirurg brengt dit bandje aan om het bovenste deel van de maag. De maag blijft intact. Deze ingreep heeft minder nadelen dan andere maagverkleiningsoperaties. De lapband kan eventueel ook weer worden verwijderd. De maag krijgt dan de oorspronkelijke vorm terug. U bent dan waarschijnlijk binnen een half jaar terug op uw oude gewicht. Door het overgewicht zijn de risico's van de operatie behoorlijk, zoals beschadiging van de milt, maag of lever. U krijgt dan ook een uitgebreid onderzoek voor de operatie plaatsvindt. De wond geneest vaak moeizaam omdat de doorbloeding minder goed is door het overgewicht. Het doel van de operatie (gewichtsverlies) kan alleen worden gehaald als u strakke leefregels naleeft, zoals gezond eten en voldoende beweging. Een maagverkleining is geen wondermiddel waarmee u echt slank wordt, maar kan u wel helpen om fors af te vallen. 3

4 Maagverkleining met een maagband De maagband wordt ook wel lapband genoemd. Het woord lapband bestaat uit de woorden 'lap' van laparoscopie (kijkoperatie) en 'band' van maagbandje. De maagband is gemaakt van siliconenmateriaal, om afstoting door het lichaam te voorkomen. De kunststof band wordt tijdens een kijkoperatie om het bovenste deel van de maag aangebracht, net onder de slokdarm. De grootte van het bovenste gedeelte kan precies worden bepaald door het bandje hoger of lager om de maag te plaatsen. Het bandje splitst de maag in twee delen. Aan de binnenkant van de band zit een kunststof ring die gevuld wordt met vloeistof. De vloeistof wordt via een slangetje dat verbonden is met een reservoir naar de ring geleid. Dit reservoir (port-a-cath) wordt tijdens de operatie in uw buikwand geplaatst. Dit is niet zichtbaar en daar ondervindt men ook verder geen hinder. De arts kan het reservoir door uw buikwand heen met een naald aanprikken en vloeistof wegzuigen of aanvullen. Door meer of minder vloeistof in de ring te laten, komt de ring strakker of losser om de maag te zitten. Op deze manier kan de doorgang tussen de twee maagdelen zonder nieuwe operaties verkleind of vergroot worden. Wordt een vrouw bijvoorbeeld zwanger, dan kan het nodig zijn om de band geheel of gedeeltelijk te laten leeglopen, zodat de ongeboren baby voldoende voedingsstoffen krijgt. Door de maagband komt het voedsel eerst in het bovenste kleine maaggedeelte terecht. Omdat dit maar klein is en weinig voedsel kan bevatten, hebt u snel een vol gevoel. Het voedsel zakt door de kleine opening langzaam naar de rest van de maag, zodat het volle gevoel lang aanhoudt en u dus veel minder eet. Normaal gesproken wordt de lapband voor altijd aangelegd. Bij medische of psychische problemen is het echter wel mogelijk het bandje te verwijderen. De maag krijgt dan de oorspronkelijke vorm terug en de meeste patiënten zijn binnen een half jaar weer op hun oude gewicht. 4

5 Voormaagje maagband Slangetje Maag reservoir Wie komt in aanmerking voor een maagband? U kunt in aanmerking komen voor een maagband als u: een quetelet-index (een maat voor overgewicht) hebben van 40 of hoger, of een quetelet-index tussen de 35 en 40 met bijkomende gezondheidsproblemen door overgewicht. De quetelet-index kan worden bepaald door het gewicht in kilogram te delen door de lengte in meters in het kwadraat; tussen de 18 en 60 jaar oud bent. Op jonge leeftijd zijn er meestal nog geen (of minder) gezondheidsproblemen door het overgewicht. Hoe jonger u bent, hoe minder risico u loopt op complicaties; al minstens vijf jaar overgewicht hebt; andere serieuze pogingen om af te vallen niet zijn gelukt; 5

6 gezondheidsproblemen hebt die door uw overgewicht komen, zoals diabetes mellitus (suikerziekte) of hart- en gewrichtsklachten; geen ziekte hebt die uw overgewicht misschien veroorzaakt; geen eetstoornis of een ander psychologisch probleem hebt; uw best wilt doen om uw eet- en leefpatroon te veranderen. Om voor de operatie in aanmerking te komen, dient u ook goedkeuring te krijgen van de internist, de anesthesioloog en eventueel andere specialisten bij wie u onder behandeling bent. Elke operatie kent zijn eigen risico's en om deze zoveel mogelijk uit te sluiten, wordt u van tevoren eerst goed onderzocht Goed gemotiveerd zijn om af te vallen is essentieel. Het is niet zo, dat u na het plaatsen van de maagband, zelf niets meer hoeft te doen. Als u bijvoorbeeld vaak een chocolaatje langzaam in de mond laat smelten, of elk half uur een tussendoortje eet, zult u nauwelijks afvallen. Het is noodzakelijk ervoor te zorgen dat uw voeding voldoende vitamines bevat. Een verandering van het gehele eetpatroon is dus noodzakelijk. Tevens moet u gaan sporten, om zoveel mogelijk calorieën te verbranden, uw spieren te verstevigen en uw algehele conditie te optimaliseren. Soms kan psychotherapie of contact met lotgenoten ook bijdragen tot een goed en blijvend resultaat. Als u voldoet aan de criteria betekent het niet automatisch dat uw zorgverzekeraar de ingreep vergoedt. Vraag dit voor de zekerheid na bij uw zorgverzekeraar. 6

7 Als u samen met de specialist besloten heeft dat een operatie in uw geval het beste is, gaat u naar het opnamebureau voor afspraak van een operatiedatum. Bij de secretaresse van de chirurg krijgt u een afspraak mee voor een consult bij een internist en eventueel een andere specialist, of dit alles is al gedaan bij de NOK (Nederlandse Obesitas Kliniek) Bureauopname en anesthesieverpleegkundige Op het opnamebureau vindt een intake gesprek plaats met een verpleegkundige. De verpleegkundige neemt met u een aantal vragen door en geeft uitleg over de praktische gang van zake van de maagbandoperatie. Tevens krijgt u te horen op welke datum en tijd u wordt opgenomen. Via het opnamebureau krijgt u afspraken mee voor verschillende onderzoeken (mocht dit nodig zijn). Bij de anesthesieverpleegkundige vindt een gesprek plaats waarbij gesproken wordt over de verdoving tijdens de operatie. Bloedonderzoek Op het afname laboratorium wordt bij u bloed afgenomen. Enkele bloedwaarden worden gecontroleerd waarmee een beeld wordt verkregen of u in goede conditie bent voor de operatie. 7

8 Werkwijze De plaatsing van een maagverkleinende maagband wordt meestal tijdens een kijkoperatie uitgevoerd. Daarbij worden onder algehele narcose kleine sneetjes in de buikwand gemaakt waardoor de arts instrumenten naar binnen brengt om de operatie uit te voeren. De maagband en het vloeistofreservoir (de port-a-cath) worden tijdens dezelfde operatie geplaatst. Met een slangetje wordt wat lucht in de buikholte geblazen zodat de buikwand iets los komt te liggen van de maag. Omdat aan het slangetje een lampje en een klein cameraatje zitten, kan de arts op een beeldscherm goed zien wat hij doet. In totaal duurt de hele ingreep ongeveer anderhalf uur en kunt u na 1 à 2 dagen al weer naar huis. Mocht een kijkoperatie niet mogelijk zijn, dan kan ook via een open incisie (snede) worden geopereerd. Voor beide operatie is altijd volledige narcose nodig. Dag van de operatie Op de dag van de operatie komt u nuchter op de afdeling. Na de operatie mag u slokjes drinken, en uitbreiden tot helder vloeibaar. De eerste dag na de operatie begint u met een vloeibaar dieet. Dit vloeibaar dieet blijft u toe drie weken na de operatie gebruiken. Het is belangrijk dat u hiernaast een vitaminepreparaat gebruikt. Na de eerste controle bij uw arts mag u weer normaal eten. Het blijft wel raadzaam om kleine porties te eten en goed te kauwen. Vooral vlees, want dit kan de doorgang belemmeren. 8

9 Na een maagband-operatie Na de operatie laten de meeste artsen u enige tijd herstellen voordat de maagband met vloeistof gevuld wordt. In overleg met u bepaalt de arts hoeveel vloeistof ingespoten wordt en dus hoe 'strak' het bandje rond de maag zit. Bij uw ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een afspraak voor controle bij uw arts. Het vullen gebeurt poliklinisch of bij de NOK (Nederlandse Obesitas Kliniek) en doet normaal gesproken geen pijn. Na de operatie herstelt u thuis verder, waarbij u wordt begeleid door uw arts, diëtist en eventueel fysiotherapeut. Ook kan u via de NOK begeleid worden. Sommige mensen voelen de band en kunnen niet op hun zij liggen. Andere voelen pijn in de linkerbovenarm, wat een gevolg is van de operatie in het maaggebied. Normaal gesproken verdwijnen deze verschijnselen na een aantal weken vanzelf. Het kan zijn dat u lang last houdt van de nawerking van de narcose. Sommigen voelen zich na een half jaar nog moe, wat mede veroorzaakt wordt doordat u afvalt. Een volledig herstel van een buikoperatie kan enkele maanden duren. Neem er de tijd voor en neem rust als uw lichaam erom vraagt. 9

10 Risico s en complicaties Elke chirurgische ingreep gaat gepaard met het risico op complicaties. Het risico voor deze ingreep ligt op ongeveer 2 tot 3%. Vroegtijdige complicaties bloeding of perforatie van een orgaan, waardoor omschakelen naar een open ingreep tijdens de operatie noodzakelijk wordt longontsteking trombose in de benen bloedklontertje in de long klaplong infectie Latere complicaties Lekken of kantelen van het kastje Lekken van de katheter Verschuiven van het bandje Een infectie van het bandje op een later tijdstip Braken; slokdarmontsteking Uitrekking van het kleine maagje boven de band Ontstaan van een gaatje in de maag 10

11 Goed om te weten; Het innemen van bepaalde medicijnen, bijvoorbeeld antibiotica in capsulevorm, kunnen problemen geven bij het doorslikken. Door de grootte van de capsule kunt u het gevoel krijgen dat deze blijft hangen. U kunt eventueel aan de apotheker vragen of u het medicijn in vloeibare vorm kunt krijgen. Sommige tabletten mag u ook fijnmaken en innemen met wat yoghurt of vla. Overleg dit altijd even met uw apotheker. Dieet en leefregels Na een maagband-operatie wordt voor drie weken een vloeibaar dieet voorgeschreven. Zolang de maagband niet opgevuld is, hebt u er weinig last van en kunt u bijna gewoon eten wat u gewend was. Na het vullen van de band zijn er de volgende dieet- en leefregels: Eet drie kleine maaltijden per dag. Door het bandje kan de maag nog maar hele kleine hoeveelheden voedsel verwerken. Eet u te veel, dan krijgt u last van misselijkheid en overgeven. Als u vaak te veel eet rekt de maag uit en vermindert het effect van de operatie. Ook het risico op complicaties wordt dan groter. Eet langzaam en kauw goed zodat het voedsel de nauwe doorgang kan passeren. Stop met eten als u vol zit. Als u door blijft eten en de slokdarm komt te vol te zitten of het lijkt dat het eten niet wil zakken, krijgt u het gevoel te moeten overgeven. Dit is vaak ook de beste oplossing om van het vervelende gevoel af te komen. Sommigen geven dagelijks over, anderen zelden. Neem pas een tot twee uur na de maaltijd wat te drinken. Drinken tijdens de maaltijd zorgt voor een snellere doorstroming van het verdunde eten en geeft u eerder een hongergevoel. Eet zo gezond mogelijk, juist omdat u maar kleine hoeveelheden kunt 11

12 verdragen. Waarschijnlijk krijgt u als aanvulling een multivitaminepreparaat voorgeschreven. Gebruik liever geen vezelige groenten en vruchten zoals asperges, rabarber, bleekselderij, perzik of mango. Dit kan een vezelprop veroorzaken die de maagdoorgang verstopt. Drink voldoende om alle afbraakproducten goed af te kunnen voeren. Gebruik energiearme dranken zoals koffie en thee zonder suiker of melk, (mineraal)water of light-frisdranken. Koolzuurhoudende dranken kunnen oprispingen veroorzaken. Doe ten minste een half uur per dag aan lichaamsbeweging, zoals wandelen, fietsen of zwemmen. Het helpt mee om op een gezonde manier gewicht te verliezen. Bouw dit langzaam op. Het is moeilijk om een algemeen advies op te stellen voor mensen met een maagband. Het is heel persoonlijk en verschillend wat men wel en niet verdraagt. U zult uw voedingsgewoonten soms behoorlijk moeten veranderen, waarbij u zich vooral door adviezen voor gezonde voeding en eigen ervaringen moet laten leiden. Gewichtsverlies Mensen met een maagband die voorheen grote eters waren, vallen beter af dan mensen die de hele dag door kleinere hoeveelheden namen. Een maagband is een hulpmiddel bij het afvallen en u zult er zelf ook actief aan moeten meewerken om gewicht te verliezen. Alleen dan is het mogelijk om in ongeveer anderhalf jaar tijd tweederde van uw overgewicht kwijt te raken. Bedenk daarbij wel dat u behoorlijk veel gewicht kwijt kunt raken, maar dat u waarschijnlijk nooit echt slank wordt. Te snel afvallen is niet gezond. Vooral het hart en de hormoonhuishouding van uw lichaam worden erg belast door plotseling gewichtsverlies. Het is 12

13 beter om uw overgewicht over een wat langere tijd kwijt te raken, want het is er immers ook niet in een of twee jaar aangekomen. Mocht u te langzaam afvallen, dan kan de arts of NOK overwegen om meer vloeistof in de maagband te spuiten waardoor de maagdoorgang kleiner wordt. Ook wanneer u na gewichtsverlies langere tijd niet verder afvalt is bijspuiten mogelijk. Overleg van tevoren goed met uw arts en bedenk dat uw eetgewoonten dan mogelijk nog verder aangepast moeten worden. Het is belangrijk om te sporten of op een andere manier voldoende te bewegen. U valt hierdoor beter af en het helpt uw lichaam in een zo goed mogelijke conditie te brengen. Wanneer u het gewenste resultaat met de maagband hebt bereikt, kunt u samen met uw arts proberen uit te vinden hoeveel vloeistof er in de band moet blijven om op dat gewicht te blijven. Dit is vaak een langdurig proces, omdat het vinden van dat evenwicht erg moeilijk is. Ook uw dieet zal dan opnieuw aangepast worden. Als u veel afvalt kan plastische chirurgie nodig zijn om te verhelpen dat u 'te ruim in uw vel' komt te zitten. Het is mogelijk om uw buik, billen, benen, borsten, armen enzovoort te corrigeren. Vraag bij uw zorgverzekeraar na of dergelijke operaties vergoed worden. Polikliniekcontrole Eén week na de operatie komt u terug voor controle op de polikliniek chirurgie. De hechtingen worden dan verwijderd. Eén maand na de operatie wordt uw maagband eventueel voor de eerste keer gevuld. Om de maagband optimaal te laten werken wordt de band 3 á 4 keer gevuld. Dit is individueel afhankelijk. 13

14 Notities Heeft u na het lezen van deze folder vragen? We raden u aan ze hier op te schrijven. Zo weet u zeker dat u ze niet vergeet. 14

15 15

16 Heeft u nog vragen? Deze folder is niet bedoeld als vervanging van mondelinge informatie, maar als aanvulling daarop. Op deze manier is het mogelijk om alles nog eens rustig na te lezen. Heeft u nog vragen, neemt u dan contact op met de polikliniek chirurgie, telefoon De teksten zijn gebaseerd op voorlichtingsmateriaal van de Maag Lever Darm Stichting, de Nederlandse Obesitas Vereniging en het St. Anna Ziekenhuis Geldrop Bent u van mening dat in deze brochure bepaalde informatie ontbreekt, onjuist of onduidelijk is, dan horen wij dit graag. U kunt uw opmerkingen, suggesties of aanvullingen op de brochure kenbaar maken bij patiëntenvoorlichting. Patiëntenvoorlichting is geopend van maandag t/m donderdag van uur en vrijdag van uur. Telefoon: patientenvoorlichting@st-anna.nl