Ketenanalyse Transport Thales Transportation Systems Auteur: Marcel Kuipers, Alexandra te Selle, Margriet de Jong Bedrijf: Thales Transportation Systems Autorisatiedatum: 22-03-2016 Versie: 2.0 Handtekening autoriserend verantwoordelijke manager: KetenanalyseTransport (4.A.1) 1/12
Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Activiteiten Thales Transportation Systems 3 1.2 Wat is een ketenanalyse 3 1.3 Doel van de ketenanalyse 3 1.4 Verklaring koploper/middenmoot/achterblijver 3 1.5 Leeswijzer 3 2. Scope 3 emissies & keuze ketenanalyses 4 2.1 Keuze voor onderwerp ketenanalyses 4 2.2 Scope ketenanalyse 5 2.3 Primaire & Secundaire data 5 2.4 Allocatie data 5 3. Identificeren van schakels in de keten 6 4. Kwantificeren van emissies 7 4.1 Uitgangspunt: periode van één maand 7 4.2 Potentiële situatie zonder gecombineerde afstanden 7 4.3 Werkelijke situatie inclusief gecombineerde ritten 7 4.4 CO 2 uitstoot werkelijke situatie 8 4.5 Mogelijkheid van meer gecombineerde transporten 8 5. Reductiemogelijkheden 9 5.1 Combineren van transporten 9 5.2 Overleg met transporteurs 9 6. Bronvermelding 11 7. Colofon 12 KetenanalyseTransport (4.A.1) 2/12
1. Inleiding In het kader van het behalen van niveau 5 op de CO 2 -Prestatieladder voert Thales Transportation Systems een analyse uit van een GHG (Green House Gas) genererende keten. Dit document beschrijft de ketenanalyse van de transporten up- en downstream (leveringen en zendingen). Deze ketenanalyse is opgesteld door CO2Seminar in opdracht van Thales Transportation Systems. 1.1 Activiteiten Thales Transportation Systems Thales is wereldleider in elektronica en beveiligingssystemen in de transportindustrie. In Nederland installeert Thales Transportation Systems onder andere de kaartverkoopautomaten en installeert zij OV-poortjes. Een beschrijving van Thales Transportation Systems vindt u ook op de internationale website. 1.2 Wat is een ketenanalyse Een ketenanalyse houdt in dat van een bepaald product of dienst de CO 2 uitstoot wordt berekend van de gehele keten. Met de gehele keten wordt de gehele levenscyclus van het product bedoeld: van winning van de grondstof tot en met het einde van de levensduur. 1.3 Doel van de ketenanalyse De belangrijkste doelstelling voor het uitvoeren van deze ketenanalyse is het identificeren van CO2- reductiekansen, het definiëren van reductiedoelstellingen en het monitoren van de voortgang. Op basis van het inzicht in de scope 3 emissies en de ketenanalyse wordt een reductiedoelstelling geformuleerd. Binnen het energiemanagementsysteem dat is ingevoerd wordt actief gestuurd op het reduceren van de scope 3 emissies. Het verstrekken van informatie aan partners binnen de eigen keten en sectorgenoten die onderdeel zijn van een vergelijkbare keten van activiteiten is hier nadrukkelijk onderdeel van. Thales Transportation Systems zal op basis van deze ketenanalyse stappen ondernemen om partners binnen de eigen keten te betrekken bij het behalen van de reductiedoelstellingen. 1.4 Verklaring koploper/middenmoot/achterblijver Thales Transportation Systems beschouwt zichzelf als middenmoter op het gebied van CO 2 reductie in de keten van transport. Het slim combineren van transporten wordt reeds gedaan vanuit economisch oogpunt en verschilt weinig van het beleid bij andere bedrijven. Er is in het transport van Thales Transportation Systems daarom nog voldoende te verbeteren; welke verbetermogelijkheden dat zijn wordt in deze ketenanalyse verder uitgediept. 1.5 Leeswijzer In dit rapport presenteert Thales Transportation Systems de ketenanalyse van het verbruik van de projecten die we uitvoeren. De opbouw van het rapport is als volgt: Hoofdstuk 2: Scope 3 emissies & keuze ketenanalyse Hoofdstuk 3: Identificeren van schakels in de keten Hoofdstuk 4: Kwantificeren van de emissies Hoofdstuk 5: Reductiemogelijkheden Hoofdstuk 6: Bronvermelding KetenanalyseTransport (4.A.1) 3/12
2. Scope 3 emissies & keuze ketenanalyses De bedrijfsactiviteiten van Thales Transportation Systems zijn onderdeel van een keten van activiteiten. Zo moeten materialen die worden ingekocht eerst geproduceerd worden (upstream) en gaat het transporteren, gebruik en verwerken van opgeleverde producten of werken ook gepaard met energiegebruik en emissies (downstream). Hierbij wordt de totale emissie in scope 3 voor het jaar 2014 geschat, waarbij het uitgangspunt is dat minimaal 70% van de uitstoot wordt meegenomen. Voordat wordt bepaald welke ketenanalyse uitgevoerd wordt, maakt onderstaande tabel overzichtelijk wat de scope 3 emissiebronnen zijn waarover Thales Transportation Systems invloed kan uitoefenen: PMC s Omschrijving van een activiteit waarbij CO2 vrijkomt Relatief belang van CO2 belasting van de sector en invloed van de activiteiten Potentiële invloed van het bureau op de CO2 uitstoot 1 2 3 Sector 4 Activiteiten 5 6 Sectoren en activiteiten RCS Poortjes + validators MLS assentellers + ERMTS ICS Monitoring OVsystemen CO2 uitstotende activiteiten die door activiteiten van het bedrijf worden beïnvloed. Verhouding CO2 uitstoot bedrijf t.o.v. CO2 uitstoot sector Mogelijke effect van innovatieve ontwerpen op CO2 uitstoot van het project Invloed van het bedrijf om CO2 reducerende mogelijkheden door te voeren 1 mg k 4 & 9 k g 5 k mg G 7 k g 11 g k 12 mg k 1 mg k 4 & 9 k g 5 k mg MG 7 k g 11 g k 12 mg k 1 mg k 4 & 9 k g 5 k mg MG 7 k g 11 g k 12 mg k Rangorde Tabel 1: GHG-categorieën in kolom 2 benoemd: 1 = Ingekochte goederen/diensten, 4&9 = Transport/Distributie (Up- en Downstream), 5 = Afval, 7 = Woon-werkverkeer, 11 = Verbruik van verkochte goederen, 12 = Einde levensduur verwerking De achterliggende berekeningen zijn terug te vinden in document 4.A.1 Kwalitatieve dominantieanalyse. 1 2 2 2.1 Keuze voor onderwerp ketenanalyses Uit bovenstaande tabel blijkt dat tussen de verschillende Product-Marktcombinaties weinig verschillen zijn. De verschillen zijn vooral groot per activiteit in kolom 4 en 5. Daaruit blijkt dat vooral voor het verbruik van verkochte goederen wordt ingeschat dat hierin veel reductie in CO 2 uitstoot te behalen valt. Hetzelfde geldt voor ingekochte goederen en einde-levensduurbewerking van de goederen. KetenanalyseTransport (4.A.1) 4/12
Tegelijkertijd is de invloed die Thales Transportation Systems heeft op deze categorieën, erg klein. Het moederbedrijf, de Thales Group, bepaalt welke producten aangeboden worden ter verkoop en dus hoe deze producten ontwikkeld worden, met welke grondstoffen wordt gewerkt en welk elektraverbruik het product heeft. De klant van Thales Transportation Systems maakt vervolgens uit deze producten een keuze; Thales Transportation Systems kan wel naar het moederbedrijf suggesties doen m.b.t. de te ontwikkelen en op de markt gebrachte producten, maar heeft hierin geen zeggenschap en kan dus ook geen keuzes van de Thales Group afdwingen. Daarmee is het daadwerkelijk effect op de CO2 uitstoot voor Thales Transportation Systems in deze categorieën erg klein geworden. Activiteiten waar Thales Transportation Systems wél veel invloed op heeft, zijn het woon-werkverkeer en het transport. Het transport wordt door Thales Transportation Systems ingehuurd. Door deze financiële relatie met transporteurs ontstaat de mogelijkheid om in het transport harde eisen te stellen aan de energiezuinigheid van de transporteurs. Het transport komt terug in meerdere productmarktcombinaties en derhalve is over de gehele linie van de projecten die Thales uitvoert CO2 reductie mogelijk. Voor Thales Transportation Systems weegt de mogelijkheid om invloed uit te kunnen oefenen en autonoom maatregelen te kunnen nemen zwaarder dan de omvang van mogelijke CO2 reductie in een bepaalde activiteit. Ook vindt Thales het belangrijk om binnen het gehele bedrijf en alle projecten die zij uitvoeren aandacht te besteden aan CO2 reductie. Daarom heeft Thales Transportation Systems gekozen voor het uitvoeren van ketenanalyses over transport en over transport. Mocht in de toekomst de verhouding tot de moedermaatschappij anders worden waardoor meer zeggenschap ontstaat over de inkoop en ontwikkeling van producten, dan kan op zo'n moment bepaald worden of een nieuwe ketenanalyse mogelijk is. 2.2 Scope ketenanalyse De huidige ketenanalyse beschrijft de analyse van het transport van Thales Transportation Systems. Voor deze analyse is een inventarisatie uitgevoerd van de belangrijkste transporten vanaf Huizen over een periode van ongeveer een maand (sommige transporten zijn iets langer dan een maand bijgehouden). De geïnventariseerde transporten betreffen de belangrijkste transporten van Thales Transportation Systems, namelijk de verzendingen door SLS, DHL en Besseling. Deze transporten vertegenwoordigen naar schatting zo n 79% van de downstream-transporten en 54% van de totale transporten. 2.3 Primaire & Secundaire data In deze ketenanalyse wordt voornamelijk gebruik gemaakt van primaire data aangeleverd door Thales Transportation Systems. Daarnaast is voor de emissiefactoren van het vervoer gebruik gemaakt van de website co2emissiefactoren.nl: Primaire data Secundaire data Type transport (bron: Thales) Gewicht lading DHL (bron: Thales) CO 2 emissiefactoren (bron: co2emissiefactoren.nl) Retourafstanden transport Besseling (bron: Thales) Bestemming transport DHL en SLS a.d.h.v. postcodes (bron: Thales) Afstanden transport DHL en SLS (bron: google maps) Gemiddeld gewicht lading Besseling en SLS (schatting) 2.4 Allocatie data Er wordt geen gebruik gemaakt van allocatie van data. KetenanalyseTransport (4.A.1) 5/12
3. Identificeren van schakels in de keten Thales Transportation Systems levert producten en diensten aan haar opdrachtgevers, waarbij de producten via Thales Transportation Systems bij Thales Frankrijk besteld worden. Binnen het transport van Thales Transportation Systems zijn verschillende transporten te onderscheiden: SLS In-night Delivery; verzorgt transporten naar de veldmonteurs DHL; verzorgt leveringen van verkooporders aan klanten Besseling Koerierdienst; verzorgt transporten op aanvraag en spoedleveringen Transporten van en naar Thales Frankrijk Transporten worden dus deels gedaan op directe vraag van klanten (DHL), maar ook een monteur die extra materialen nodig heeft maakt gebruik van transport (SLS). Is er haast bij om een product of materiaal af te leveren, dan wordt dit vaak gedaan door Besseling. Deze drie transporteurs zijn de belangrijkste ketenpartners van Thales Transportation Systems als het gaat om de CO 2 -emissies van het transport. De transporten van en naar Frankrijk zijn minder frequent, hoewel door de lange afstanden de CO 2 uitstoot van deze transporten wel relevant is. KetenanalyseTransport (4.A.1) 6/12
4. Kwantificeren van emissies Op basis van de beschrijving van de keten zoals weergegeven in hoofdstuk 3 is voor het transport van Thales Transportation Systems bepaald welke afstanden afgelegd worden en hoeveel CO 2 wordt uitgestoten bij het transport. 4.1 Uitgangspunt: periode van één maand De transporten van Besseling, DHL en SLS zijn niet allemaal over exact dezelfde periode geïnventariseerd, zie onderstaande tabel (tabel 3). Om een goede vergelijking te kunnen maken, is een vaste periode van 31 dagen gehanteerd, waarbij de gemiddelden en totalen die in dit rapport worden weergegeven zijn berekend voor een periode van 31 dagen (één maand). periode dagen DHL 1 10 2015 2 11 2015 32 Besseling 7 8 2015 9 10 2015 63 SLS 6 10 2015 6 11 2015 31 Tabel 2: Periode waarover transporten zijn geïnventariseerd. 4.2 Potentiële situatie zonder gecombineerde afstanden In deze alinea worden eerst alle afzonderlijke afstanden berekend, waarbij voor iedere afzonderlijke bestemmingslocatie de transportafstand is meegerekend. Door iedere afzonderlijke afstand mee te rekenen, is gedaan alsof geen enkel transport gecombineerd is geweest met andere transporten. Op deze manier wordt de minst milieuvriendelijke situatie berekend; dit getal kan vervolgens gebruikt worden als referentie om te bepalen hoeveel kilometers in de huidige, werkelijke situatie al worden gecombineerd. Wanneer voor alle transporten de afzonderlijke afstanden van Huizen naar bestemmingslocatie bij elkaar worden opgeteld is dat in totaal 83.115 km. Dit is de maximale afstand die afgelegd zou moeten worden om de leveringen gedurende de inventarisatieperiode uit te voeren. Het totaal van de afzonderlijke afstanden van de gecombineerde transporten bedraagt 12.814 km; dat betekent dat in het transport van Thales Transportation Systems nu reeds 15% van de totale afstanden gecombineerde transporten zijn (12.814 van 83.115 km). Wanneer naar het aantal ritten in plaats van naar de afstanden gekeken wordt, is het aandeel gecombineerd transport 20% (112 van 547). 4.3 Werkelijke situatie inclusief gecombineerde ritten In de voorgaande alinea is de potentieel minst milieuvriendelijke situatie berekend, waarbij geen enkel gecombineerd transport is uitgevoerd. Wanneer bij de transporten wél rekening gehouden wordt met wat er daadwerkelijk aan afstanden gecombineerd is, wordt in plaats van 12.814 km nog 5.179 km afgelegd voor de gecombineerde transporten (met als aanname dat gemiddeld 2,5 ritten worden gecombineerd in één transport). De afgelegde afstand voor alle transporten samen is dan naar schatting 75.346 km. Dat is 91% van de potentiële maximale afstand berekend in voorgaande alinea; de huidige combinatietransporten leveren dus een vermindering van 9% op het maximaal aantal kilometers. Enkel transport Combi transport Totaal transport km ritten km ritten km ritten DHL 5.094 31 0,0 0 5.094 31 Besseling 1.001 11 482 4 1.483 15 SLS 64.073 391 4.697 42 68.769 433 KetenanalyseTransport (4.A.1) 7/12
TOTAAL na combinatie: 70.167 433 5179 46 75.346 479 Tabel 3: Transportafstanden waarbij rekening is gehouden met gecombineerde afstanden. 4.4 CO 2 uitstoot werkelijke situatie Het transport van en naar Thales Transportation Systems wordt grotendeels gedaan door middel van bestelbusjes (Besseling, DHL, SLS) en daarnaast door kleinere vrachtwagens (Besseling). Als CO2emissiefactor is gebruik gemaakt van de factoren vermeld op de website co2emissiefactoren.nl, waarbij voor bestelbusjes 628 g/tonkm is gehanteerd en voor kleine vrachtwagens 481 g/tonkm. De lading van het vervoer is geschat op een gemiddelde van 1,5 ton voor bestelbusjes en 7,5 ton voor de vrachtwagens. DHL SLS Besseling Totaal per maand Afstand (km) 5.094 68.769 1.483 75.346 km CO 2 (kg) 3.675 49.617 4.115 57.408 kg Gemiddeld wordt dus in één maand 57 ton CO 2 uitgestoten door het transport van de drie transporteurs; dat is grofweg 688 ton op jaarbasis (hierin is geen rekening gehouden met vakantiedagen; in werkelijkheid zal over een heel jaar wellicht iets minder dan 688 ton uitgestoten worden). 4.5 Mogelijkheid van meer gecombineerde transporten Op basis van de postcodes van de leveringen, is geanalyseerd welke combinaties van ritten nog meer mogelijk zijn, bovenop de huidige uitgevoerde combinatietransporten. Daarbij is eerst per dag gekeken naar leveringen die op diezelfde dag ook naar exact hetzelfde adres zijn gegaan, zonder gecombineerd te zijn. Daaruit blijkt dat voor de transporten van SLS 14 leveringen op hetzelfde adres op dezelfde dag niet gecombineerd zijn geweest; 3% van de totale leveringen van SLS. Bij Besseling zijn dat gemiddeld in één maand 9 leveringen geweest; 45% van de totale leveringen van Besseling. Wanneer de combinatiemogelijkheden iets worden uitgebreid, kan op basis van de identieke eerste 3 cijfers van postcode worden gecombineerd. In dat geval zijn in de transporten van SLS nog eens 39 extra combinatietransporten mogelijk; dat is 11% meer transporten ten opzichte van de werkelijke situatie. In de inventarisatie van transport door Besseling levert een bredere zoekopdracht geen extra combinatiemogelijkheden op. Voor de transporten van DHL zijn op basis van postcode of plaats ook geen combinaties mogelijk. Transport SLS Huidige situatie Identiek adres Identieke 3 cijfers postcode Niet gecombineerd 391 377 338 Gecombineerd 105 119 158 % gecombineerd 21% 24% 32% Tabel 4: Aantal gecombineerde ritten door SLS in: a) huidige situatie, b) wanneer alle ritten naar dezelfde postcode op dezelfde dag worden gecombineerd, en c) wanneer alle ritten met gelijke eerste 3 cijfers van postcode op dezelfde dag worden gecombineerd. Maar ook leveringsadressen met identieke eerste 2 cijfers van de postcode kunnen vaak goed gecombineerd worden, zoals IJsselstein/De Meern/Nieuwegein, of verschillende wijken in Rotterdam of Amsterdam. Ook de combinatie van adressen die niet dichtbij elkaar maar wel op elkaars route liggen zoals Ommen/Zwolle of Deventer/Apeldoorn is mogelijk. KetenanalyseTransport (4.A.1) 8/12
5. Reductiemogelijkheden In het reduceren van CO 2 uitstoot door transport zijn verschillende maatregelen mogelijk. De meest voor de hand liggende optie is om transporten beter te combineren. Daarnaast kan Thales Transportation Systems kan in overleg met haar transporteurs zoeken naar gezamenlijke oplossingen om kilometers te verminderen en zuiniger te rijden. In onderstaande alinea s worden deze mogelijkheden nader toegelicht. 5.1 Combineren van transporten Combineren van ritten kan door te letten op: - Identieke adressen of identieke eerste 3 cijfers postcode - Adressen die bij elkaar op de route liggen - Beter plannen van leveringen Omdat SLS met subcontractors werkt (groupage), is een deel van het transport al gecombineerd. Toch lijkt uit deze inventarisatie een optimalere combinatie van transporten optimaal mogelijk. In de inventarisatie zijn 14 leveringen op dezelfde dag en naar hetzelfde adres gevonden die toch niet gecombineerd zijn. Zouden deze zijn gecombineerd dan zou dat zo n 7 ritten bespaard hebben; dat is 1,8% van de totale ritten van SLS. Optimaal combineren vanuit TTS is echter moeilijk, vanwege het feit dat er geen centraal afgifte punt is en de bakken per auto worden afgeleverd. Bij deze leveringen is de monteur verantwoordelijk voor het aangeboden materiaal; wanneer een centraal afgifte punt ingericht zou worden, kan men daardoor niet volledig verantwoordelijk zijn voor het geleverde materiaal. Volgens het huidige systeem verzorgt een koerier van SLS de leveringen volgens een route die op postcode gebaseerd is. SLS streeft dus in haar totaalleveringen (TTS + andere leveringen) al naar een optimaal transport. Reductie van CO 2 zou behaald kunnen worden wanneer levering van de bakken naar één magazijn worden verzameld (bijvoorbeeld 3x per week in plaats van 5 x per week) indien het te leveren materiaal minder urgent is. Dit zal met de SLA-manager en de fieldorganisatie eerst moeten worden besproken voordat dit doorgevoerd kan worden. Door Besseling zijn in de geïnventariseerde periode 9 leveringen gevonden die op dezelfde dag naar dezelfde locatie zijn gestuurd en die dus heel geschikt waren geweest om te combineren. Omdat het hier voornamelijk om spoedtransporten gaat, zijn deze transporten niet per definitie te combineren. Maar wanneer drie keer op dezelfde dag een transport naar één locatie wordt uitgevoerd, lijkt toch de mogelijkheid te bestaan dat 2, of misschien alle drie de transporten gecombineerd hadden kunnen worden. Middels een goede planning en goede communicatie met transporteur en klant kan daarom waarschijnlijk een deel van de spoedleveringen voorkomen worden. Doordat een klant goed op de hoogte is van de planning, en Thales Transportation Systems goed op de hoogte van de wensen van de klant, zullen sommige leveringen tijdiger aangevraagd worden. Bijkomend voordeel is dat deze leveringen dan via groupage verzonden kunnen worden waardoor ze goedkoper zijn. Wanneer van de 9 niet-gecombineerde leveringen van Besseling de helft gecombineerd zou kunnen worden, zouden daarmee 2 ritten minder gereden hoeven worden. Dat is 10% van alle ritten uitgevoerd door Besseling. 5.2 Overleg met transporteurs Thales Transportation Systems kan haar transporteurs vragen om mee te denken en mee te werken aan verduurzaming van het transport. Naast het beter combineren van transporten, hebben de transporteurs ook invloed op het rijgedrag van de chauffeurs en de duurzaamheid van hun wagenpark. Zuinig rijgedrag kan gestimuleerd worden door regelmatig terugkerend aandacht aan te besteden middels communicatie naar de chauffeurs, en door hen tips als het letten op de bandenspanning en het rijden met gematigde snelheden mee te geven. KetenanalyseTransport (4.A.1) 9/12
Vergroenen van transporten van Thales Transportation Systems kan door bijvoorbeeld het inschakelen van vrachtwagens en/of bestelbusjes met een hoge milieuclassificatie (Euro 4, 5 of 6), of het overschakelen op het rijden op groen gas. Met betrekking tot de transporten van en naar Thales Frankrijk zou de trein als alternatief vervoer qua CO 2 reductie een interessante optie kunnen zijn; de mogelijke CO 2 reductie kan in een apart onderzoek verder berekend worden. KetenanalyseTransport (4.A.1) 10/12
6. Bronvermelding Bron / Document Handboek CO 2 -prestatieladder 2.2, 4 april 2014 Kenmerk Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen Corporate Accounting & Reporting standard GHG-protocol, 2004 Corporate Value Chain (Scope 3) Accounting and Reporting Standard Product Accounting & Reporting Standard Nederlandse norm Environmental management Life Cycle assessment Requirements and guidelines GHG-protocol, 2010a GHG-protocol, 2010b NEN-EN-ISO 14044 co2emissiefactoren.nl website; d.d. 30-11-2014 De opbouw van dit document is gebaseerd op de Corporate Value Chain (Scope 3) Standaard. Daarnaast is waar nodig de methodiek van de Product Accounting & Reporting Standard aangehouden (zie de onderstaande tabel). Corporate Value Chain (Scope 3) Standard Product Accounting & Reporting Standard Ketenanalyse: H3. Business goals & Inventory design H3. Business Goals Hoofdstuk 1 H4. Overview of Scope 3 emissions - Hoofdstuk 2 H5. Setting the Boundary H7. Boundary Setting Hoofdstuk 3 H6. Collecting Data H9. Collecting Data & Assessing Data Quality Hoofdstuk 4 H7. Allocating Emissions H8. Allocation Hoofdstuk 2 H8. Accounting for Supplier Emissions - Onderdeel van implementatie van CO 2 -Prestatieladder niveau 5 H9. Setting a reduction target - Hoofdstuk 5 KetenanalyseTransport (4.A.1) 11/12
7. Colofon auteur(s) Marcel Kuipers, Alexandra te Selle, Margriet de Jong kenmerk Ketenanalyse Transport Thales Transportation Systems datum 22-03-2016 versie 1.1 status Goedgekeurd KetenanalyseTransport (4.A.1) 12/12