Het rustpensioen in de openbare sector
1. Inleiding 2. Toegang tot het rustpensioen 3. Berekening van het rustpensioen 4. Betaling van het rustpensioen indexatie, perequatie, cumul 5. Het overlevingspensioen
1. Inleiding
Deze presentatie is gebaseerd op de in december 2015 geldende pensioenwetgeving van de openbare sector De presentatie is een samenvatting van de belangrijkste regels i.v.m. het pensioen van de openbare sector, maar omvat niet alle details
Situering: stijgende levensverwachting
2. Toegang tot het rustpensioen Wanneer kan ik met pensioen gaan? Hoe moet ik mijn pensioen aanvragen?
2.1. Rechthebbenden Vastbenoemd overheidspersoneel heeft pensioen van de openbare sector Inclusief stageperiode vóór benoeming Contractueel overheidspersoneel volgt het stelsel van de werknemers (RVP) Bij vaste benoeming worden voorafgaande contractuele diensten meegeteld in het overheidspensioen
2.2. Rustpensioen wegens leeftijd en anciënniteit 1 Pensioen op de wettelijke pensioenleeftijd Normale pensioenleeftijd: 65 jaar Statutair in dienst blijven na 65 jaar is onder bepaalde voorwaarden mogelijk Wettelijke pensioenleeftijd vanaf 2025 opgetrokken tot 66 jaar en vanaf 2030 tot 67 jaar Loopbaanvoorwaarde: 5 jaar (vervroegd pensioen) Vroeger: 20 jaar
2 Vervroegd pensioen Gewijzigde toegangsvoorwaarden Wetten van 28/12/2011 en 13/12/2012: hervorming voor pensioenen die ingaan vanaf 1/2/2013 => strengere voorwaarden voor personen geboren vanaf 1/1/1953 Wet van 10 augustus 2015: verdere hervorming voor pensioenen die ingaan vanaf 1/2/2017 Minimum 5 jaar openbare diensten (voorlopig?) behouden
Overgangsmaatregelen Behoud van rechten voor wie eerder voldeed aan de voorwaarden voor vervroegd pensioen Uitzondering voor personen met een lange loopbaan: pensioen vanaf 60 jaar mogelijk Personen geboren tussen 1/1/1953 en 31/12/1955: pensioen op 62 jaar bij loopbaan van 37 kalenderjaren (excl. diploma) Personeelsleden die zich in een stelsel van verlof voorafgaand aan pensioen bevinden
Algemene vs. bijzondere regel Algemene regel voor diensten aan tantième 1/60 : algemeen tantième voor administratieve diensten Bijzondere regel voor diensten aan voordeliger tantième dan 1/60 enkel voor voordelige tantièmes bij wet toegekend: brandweer 1/50, onderwijs 1/50 of 1/55
Schema: volledige loopbaan tantième 1/60 Ingang pensioen VOLLEDIGE LOOPBAAN AAN TANTIÈME 1/60 Algemene regel Uitzondering lange loopbaan Leeftijd Loopbaan Leeftijd Loopbaan 2012 + 01/2013 60j 5j - - 2013 + 01/2014 60j 6 m 38j 60j 40j 2014 + 01/2015 61j 39j 60j 40j 2015 + 01/2016 61j 6m 40j 60j 41j 2016 + 01/2017 62j 40j 60j 42j 61j 41j
Ingang pensioen VOLLEDIGE LOOPBAAN AAN TANTIÈME 1/60 Algemene regel Uitzondering lange loopbaan Leeftijd Loopbaan Leeftijd Loopbaan 2017 + 01/2018 62j 6m 41j 60j 43j 61j 42j 2018 + 01/2019 63j 41j 60j 43j 61j 42j Vanaf 02/2019 63j 42j 60j 44j 61j 43j
Aanneembare diensten loopbaan opening recht 1) Diensten die recht geven op overheidspensioen Diensten tellen mee van begin- tot einddatum Ongeacht het volume van de diensten Afwezigheden gelijkgesteld met dienstactiviteit tellen volledig mee Verlof zonder wedde niet gelijkgesteld met dienstactiviteit telt voor maximum 30 dagen per kalenderjaar mee Perioden van volledige LBO tellen beperkt mee Militaire dienstplicht is aanneembaar
Diplomabonificatie mogelijk onder voorwaarden Vanaf 1/1/2016 afbouw diplomabonificatie voor opening recht op pensioen: oprogressieve vermindering met 4, 5 of 6 maanden per kalenderjaar naargelang de ingangsdatum van het pensioen en de studieduur (2j, >2en<4j of 4j) ouitzondering voor personen in verlof voorafgaand aan pensioen oovergangsmaatregelen: behoud van recht voor wie eerder voldeed aan voorwaarden voor vervroegd pensioen, maximum 1/2/3 jaar langer werken voor wie in 2016 minstens 55 jaar is
Ingangsdatum pensioen Duur vermindering bonificatie naargelang studieduur 2 jaar >2 en <4 jaar 4 jaar 2016 4 m 5 m 6 m 2017 8 m 10 m 12 m 2018 12 m 15 m 18 m 2019 16 m 20 m 24 m 2020 20 m 25 m 30 m 2021 24 m 30 m 36 m 2022 35 m 42 m 2023 36 m 48 m 2024 54 m 2025 60 m Geen bonificatie 2026 66 m Geen bonificatie 2027 72 m 2028 78 m 2029 84 m 2030 Geen bonificatie (einde overgangsperiode)
2) Diensten die recht kunnen geven op pensioen in een ander Belgisch pensioenstelsel Als aanvulling van de diensten in de openbare sector Elke periode kan maar 1x meetellen Diensten als werknemer(rvp), zelfstandige (RSVZ), buitenland (DOSZ), mandataris Er wordt geteld per kalenderjaar Elk stelsel behoudt eigen basisprincipes
3) Onvolledige dienstjaren Als in een jaar minstens gedurende 104 dagen VTE diensten gepresteerd worden, dan telt het jaar volledig mee voor de opening van het recht op pensioen
2.3. Pensioen wegens lichamelijke ongeschiktheid Tijdelijk (maximum 2 jaar) Definitief Ambtshalve (365 dagen ziek vanaf 60 jaar)
3. Berekening van het rustpensioen Hoeveel zal mijn pensioen bedragen? Wat is de invloed van LBO op mijn pensioen?
3.1.Basisformule RP = RW x D (+C) X RP = rustpensioen openbare sector RW = referentiewedde D = aanneembare diensten X = tantième C = pensioencomplementen
3.2. Aanneembare diensten!!! Aanneembare diensten voor de berekening van het pensioen pensioenaanspraakverlenende diensten voor de toegang tot het pensioen 1 Werkelijk gepresteerde diensten Prestaties in openbare dienst als statutair ambtenaar Openbare diensten voorafgaand aan vaste benoeming
2 Gelijkgestelde diensten Militaire diensten en diensten bij de burgerlijke bescherming /als gewetensbezwaarde Bepaalde bezoldigde en onbezoldigde afwezigheden zijn ook aanneembaar, al dan niet met beperking bijzondere regels voor de aanneembaarheid van gedeeltelijke en volledige loopbaanonderbreking
Gedeeltelijke of volledige LBO: overzicht Vóór 1/1/2012 Vanaf 1/1/2012 Hele loopbaan: basis LBO/GLBO LBO/GLBO enkel GLBO 12m gratis + 48m valideerbaar (24m gratis bij KTL)* 1/1, 1/2, 1/3, 1/4, 1/5 LBO 12m gratis (+24m gratis bij KTL)* OF enkel 1/5 LBO 60m gratis Maximum 60 maanden 20% grens (KB 442) * 24m gratis bij KTL < 6j kan slechts 1x tijdens loopbaan Vanaf 1/1/2012 Vanaf 50 jaar: bijkomend 12m gratis + valideerbaar tot max. 84m voor 1/2 LBO 96m voor 1/3 LBO 108m voor 1/4 LBO (24m gratis bij KTL)* enkel 1/5 LBO 180m gratis Proportioneel max. 180m Thematische LBO/GLBO onbeperkt aanneembaar
3 Diplomabonificatie Toekenning van een tijdsbonificatie voor bezit van een diploma van hoger onderwijs studies met volledig leerplan en duurtijd minstens 2 jaar diploma vereist voor aanwerving (benoeming) of bevordering periode uitoefening ambt minimum gelijk aan duur bonificatie pensioenberekening obv tantième van 1/48 of hoger Duur bonificatie: minimumduur studies nodig om het diploma te behalen Diploma in de tijd gesitueerd om dubbeltelling periodes te vermijden Vanaf 2016: afbouw diplomabonificatie voor opening recht op pensioen, maar niet voor pensioenberekening
4 Diensten met onvolledige opdracht Op de duur voor de in aanneembare diensten wordt een tijdsinkorting toegepast volgens de verhouding tussen werkelijk geleverde prestaties en diensten met volledige opdracht (% KB nr. 206) Als de periode die in aanmerking komt voor berekening van de referentiewedde diensten met onvolledige opdracht bevat, dan wordt rekening gehouden met de wedde voor volledige prestaties
3.3. Tantième Algemeen wettelijk stelsel: tantième 1/60 Bijzondere stelsels: voordeliger tantième Meest voordelige tantièmes voor prestaties vanaf 1/1/2012 opgetrokken tot 1/48 voor wie op 1/1/2012 de leeftijd van 55 jaar nog niet bereikt had
3.4. Referentiewedde Gemiddelde wedde van de laatste 5 dienstjaren Vanaf 1/1/2012: gemiddelde wedde van de laatste 10 dienstjaren voor wie op 1/1/2012 de leeftijd van 50 jaar nog niet had bereikt Bepaalde weddenbijslagen kunnen meetellen voor de pensioenberekening
3.5. Pensioencomplementen 1 Leeftijdscomplement tot eind 2013 Percentage van nominaal rustpensioen 2 Pensioenbonus vanaf 1/1/2014 Forfaitair dagbedrag 3 Situatie vanaf 1/1/2015 Pensioenbonus opnieuw afgeschaft Enkel behouden voor wie vóór 1/12/2014: de voorwaarden vervulde voor vervroegd pensioen OF de leeftijd van 65 jaar bereikt had en beschikte over een loopbaan van minstens 40 aanneembare dienstjaren
3.6.Begrenzing van het pensioenbedrag Relatief plafond 75% van de referentiewedde Bij onvolledige prestaties moet dit percentage nog vermenigvuldigd worden met het % KB nr. 206 Absoluut plafond Bruto jaarbedrag: 75.406,20 Bruto maandbedrag: 6.283,85 (bedragen aan index januari 2013)
3.7. Verplichte inhoudingen 1 Inhoudingen op het bruto pensioen begrafenisvergoeding: 0,5% RIZIV-bijdrage: 0 à 3,55% Solidariteitsbijdrage: 0 à 2% 2 Inhoudingen op het belastbaar bedrag Bedrijfsvoorheffing: % varieert naargelang het maandbedrag van het pensioen, een eventuele cumulatie met andere pensioenen en de gezinssituatie van de betrokkene
4. Betaling van het rustpensioen Wordt het pensioen na vaststelling nog aangepast? Wordt mijn pensioen geschorst als ik werk na mijn pensioen?
4.1. Uitbetalingsdatum Het pensioen wordt vooraf betaald in het begin van de maand Normaal gezien op de 1 ste dag van de maand Als de 1 ste van de maand een feestdag is of in het weekend valt: op de laatste werkdag die deze dag voorafgaat
4.2. Perequatie Het pensioen wordt automatisch aangepast aan de evolutie van de weddenschalen van de actieve ambtenaren Elk pensioen wordt verbonden aan een perequatiekorf Alle pensioenen van een zelfde korf worden na een referentieperiode van twee jaar automatisch verhoogd met een wettelijk vastgesteld percentage 1/1/2015: 0,3281%
Het toepasselijke perequatiepercentage wordt per korf vastgesteld o.b.v.: de evolutie van de weddenschalen bepaalde weddenbijslagen het vakantiegeld, incl. de hieraan verbonden premies de eindejaarstoelage Nominaal pensioen op laatste dag referentieperiode verhogen met percentage van de eigen korf
4.3. Indexatie De pensioenen volgen de evolutie van het indexcijfer van de consumptieprijzen Als dit indexcijfer het cijfer van de spilindex bereikt of overschrijdt, worden de lopende pensioenen herberekend bruto pensioenbedrag wordt verhoogd met 2% Pensioenen vooruit betaald in het begin van de maand: verhoging wordt toegepast vanaf de 2 de maand volgend op de maand waarin de spilindex wordt bereikt of overschreden
4.4. Cumul met beroepsactiviteit Binnen bepaalde grenzen mag u inkomsten uit beroepsactiviteit cumuleren met uw pensioen De grenzen variëren naargelang uw gezinstoestand, leeftijd en de aard van uw inkomsten Bij overschrijding van de toegelaten grenzen wordt uw pensioen verminderd in functie van de omvang van de overschrijding
1 Versoepeling grenzen vanaf 1/1/2015 Indien RP (+OP): onbeperkte cumul vanaf 1 januari van het kalenderjaar waarin de betrokkene de leeftijd van 65 jaar bereikt geen minimum loopbaanvoorwaarde kalenderjaren vóór 65 jaar: cumul binnen grenzen, tenzij 45 jaar loopbaan bij ingang eerste RP (dan onbeperkte cumul) Indien enkel OP: cumul binnen grenzen Jaarlijks geïndexeerd op 1 januari
Toegelaten grenzen voor 2016 Vóór 65 jaar* Na 65 jaar* RP (+OP) OP RP/OP/RP + OP Werknemer en andere mandaten of posten Basisbedrag (bruto) 7.797,00 EUR 18.154,00 EUR geen grenzen Met kinderlast (bruto) 11.696,00 EUR 22.693,00 EUR geen grenzen Zelfstandige Basisbedrag (netto) 6.238,00 EUR 14.523,00 EUR geen grenzen Met kinderlast (netto) 9.357,00 EUR 18.154,00 EUR geen grenzen Onder bepaalde voorwaarden: onbeperkte cumul jonger dan 65 j
2 Versoepeling sanctie vanaf 1/1/2015 Indien grenzen overschreden worden vermindering van het pensioen voor het betrokken kalenderjaar in verhouding tot % van overschrijding enkel nog schorsing bij overschrijding grenzen met minstens 100% De meest voordelige grens is van toepassing voor het volledige kalenderjaar
4.5. Cumul met vervangingsinkomen Principe: geen cumul toegestaan tussen een rust- of overlevingspensioen en een vervangingsinkomsten Slechts één van beide voordelen wordt uitbetaald Uitzondering: O.P.: cumul gedurende 12 maanden toegestaan, maar pensioen beperkt tot 661,24 EUR R.P. wegens lichamelijke ongeschiktheid: wetsvoorstel hangende dat cumul toestaat met primaire ongeschiktheidsuitkering, invaliditeitsuitkering en werkloosheidsuitkering
5. Overlevingspensioen Krijgt mijn partner een pensioen in geval van overlijden?
5.1. Recht op het overlevingspensioen 1 Rechthebbenden Langstlevende echtgenoot Uit de echt gescheiden echtgenoot Wezen 2 Toekenningsvoorwaarden A. Algemene voorwaarden Ambtenaar overleden tijdens loopbaan, na pensioen of na uitdiensttreding mits minimum loopbaan Niet veroordeeld om rechthebbende naar het leven te hebben gestaan
B. Bijzondere voorwaarden Langstlevende / uit echt gescheiden echtgenoot Minimum 1 jaar huwelijk Uitz.: kind ten laste, kind geboren uit huwelijk max. 300d na overlijden, overlijden gevolg van ongeval of beroepsziekte n.a.v. uitoefening ambt Geen nieuw huwelijk Wezen: maximum 18 jaar Nadien enkel nog indien recht op kindergeld
5.2. Berekening OP 1 Basisformule OP= RW x 60% x D/N OP: het pensioenbedrag; RW: de referentiewedde; D: de pensioengerechtigde diensten; N: het aantal maanden tussen de 20 ste verjaardag en het overlijden met een maximum van 480 (bij pensioen <60j wegens invaliditeit of ambtshalve pensioen is N het aantal maanden tussen de 20 ste verjaardag en de pensioendatum). De breuk D/N mag de eenheid niet overschrijden
5.3. Hervorming vanaf 1/1/2015 Nieuwe regeling van toepassing voor overlijden rechtgever vanaf 1 januari 2015 Langstlevende of uit de echt gescheiden echtgenoot die op moment van overlijden rechtgever jonger is dan 45 jaar (deze leeftijd stijgt tot 55 jaar in 2030) Uitbetaling OP wordt geschorst vanaf ingangsdatum Tijdelijke uitbetaling overgangsuitkering (12m of 24m) voor langstlevende echtgenoot : bedrag en voorwaarden idem als OP OP wordt uitbetaald zodra langstlevende of ex-echtgenoot eigen RP ontvangt
Bedankt voor uw aandacht! Zijn er nog vragen? caroline.devleeschauwer@ethias.be silvy.tomassetti@ethias.be