TAAK BZL CONSTRUCTIES 1 Werf gelegen te: Brusselsesteenweg 66, 1850 Grimbergen 1. De opdrachtgever/ bouwheer: S-BUILD Adres: Schapenbaan 24, 1731 Relegem Tel: 0491/088411 E-mail: Steven@s-build.be 2. Aannemingsbedrijf: Bouwbedrijf de Hauwere Adres: Beukenootjesstraat 85, 1120 Brussel Tel: 02. 216. 68. 25 Vertegenwoordigd door de heer De Hauwere Koen E-mail: koen@de-hauwere.be Individuele taak BZL in het kader van het vak Constructies 1
Inleiding Voor het vak constructies kregen we de opdracht om een bouwwerf op te volgen. Hierbij moesten we een zelfreflectieverslag schrijven over minstens twee verschillende constructiedetails ter hoogte van bouwknopen. Een bouwknoop (vroegere benaming koudebruggen ) is het samenkomen van twee schildelen van een gebouw (horizontaal, verticaal, hellend, gebogen, ) waarbij de isolatie lagen in elkaar over gaan. Men spreekt van koudebruggen indien de bouwknopen slecht uitgevoerd zijn. Elk gebouw bevat gemiddeld een 30-tal bouwknopen. Deze details moesten we fotografisch, tekenkundig en beschrijvend uitwerken en in verband brengen met twee zelf opgezochte, wetenschappelijke bronnen. Ik koos ervoor om een bouwwerf op de Brusselsesteenweg 66 te Grimbergen op te volgen. Dit project wordt uitgevoerd door bouwbedrijf De Hauwere in opdracht van S- BUILD. Het betreft het bouwen van een meergezinswoning met handelspand. De werken vingen aan begin september 2014 en men verwacht dat ze voltooid zullen zijn in het voorjaar van 2016. 2
Werfopvolging 3
4
5
6
Constructiedetails van de werf t Dit constructiedetail betreft een aansluiting van de keldervloerplaat met de kelderwand. Deze belet het binnenkomen van het grondwater door gebruik van een kiemplaat. 7
Bij het bouwen van een kelder heeft men twee opties. Men kiest voor een gegoten betonnen kelder of een prefab betonnen kelder. Beide methoden hebben voor- en nadelen. Zo is een ter plaatse gegoten kelder snel in uitvoering. De wanden en vloeren vormen een monoliet systeem dat in de meeste gevallen onmiddellijk gebruiksklaar is. Voorziet in een volledige waterdichting bij gebruik van getrild waterwerend beton men een minimale dikte van 25 centimeter. Een kelder in gewapend beton heeft ook zijn nadelen: moet uitgevoerd worden door een gespecialiseerde firma, er bestaat een kans op grindnesten/ het ontmengen van het beton, bijzondere aandacht nodig voor uitvoeringsdetails zoals de kimnaad, alle doorgangen moeten gekend zijn. Ook de geprefabriceerde kelder heeft zijn voordelen: deze is onmiddellijk volledig afgewerkt, lage prijs, bijna altijd toepasbaar, steeds groter wordend gamma, constructief geheel waardoor eventueel lichte zettingen geen negatieve invloed hebben op de blijvende waterdichtheid, de buiten de wanden uitspringende vloerplaat vermindert gevoelig de mogelijkheid tot opdrijven van de kelder bij hoge grondwaterstand. De nadelen van een geprefabriceerde kelder kunnen zijn: de beperkte afmetingen, geen mogelijkheid tot openingen in de wanden, de kans op het opdrijven van de kelder. Bij de gemetselde kelder zal men aandachtiger moeten zijn voor de eventuele vochtproblemen. Met een prefab kelder is de garantie op waterdichtheid groter aangezien deze gemaakt is in een fabriek waar rekening gehouden wordt met de optimale omstandigheden. Maar een gegoten kelder kan deze garantie ook verzekeren door het gebruik van een kimplaat, zwelband, plaatsen van een injectieslang. Op de bouwwerf die ik opvolgde heeft men gekozen voor een gegoten betonnen kelder. De foto van het constructiedetail betreft een aansluiting van de keldervloerplaat met de kelderwand. Men maakt gebruik van een kimplaat of waterkerende plaat. Kimplaten zijn stalen platen die men plaatst tussen de betonvloer en de betonwand. Een kimplaat ter hoogte van de aansluiting tussen de vloer en de wand kan de waterdichtheid ter hoogte van de hernemingsvoeg verbeteren. Het WTCB schrijft hierover: Citaat: De plaatsing van een kimplaat ter hoogte van de aansluiting tussen de draagvloer en de kelderwand zal de waterdichtheid ter hoogte van de hernemingsvoeg verbeteren. De kimplaat moet op een dusdanige manier geplaatst worden zodat deze voldoende ingewerkt kan worden in de verschillende betonneringsfasen (minimum 100 mm in beide uitvoeringsfasen). Men moet er wel op letten dat de positie van de (boven-) wapening de plaatsing van de kimplaat niet verhindert. Het doorknippen van de bovenwapening zonder overleg met het studiebureau is uiteraard niet toegelaten. Het studiebureau kan in het ontwerp reeds voldoende ruimte voorzien voor een volledige verticale plaatsing van de kimplaat (zonder L-vorm) Deze methode levert meestal betere resultaten op, aangezien de kimplaat aan beide zijden in de betonmassa verankerd wordt en niet uitsluitend in de bovenlaag. 8
De keldervloer en de kelderwand worden altijd in twee delen gestort met beton, hierdoor zit er een naad of voeg tussen. Een kimplaat wordt ingestort wanneer men de vloerplaat stort. Deze kimplaat wordt tussen de wachtstaven voor de keldermuur geplaatst. Ze worden continu aangebracht. De voegen worden geacht over de volledige hoogte te worden gelast of gelijmd. Er moet ook rekening gehouden worden met voldoende overlapping. Wanneer de naden niet gelast worden, voorziet men een overlapping van 200 tot 300 millimeter en moet men rekening houden met een voldoende afstand tussen de platen en ook de afstand tussen de plaat en de bekisting. 9
Het WTCB schrijft het volgende voor: Citaat: Indien de naden niet gelast worden (wat resulteert in een lagere dichtheidsklasse), dient men een overlap van 200 tot300 mm te voorzien en moet er voldoende afstand gelaten worden zowel tussen de kimplaten onderling als tussen de kimplaat en de holle bekistingswand(minimaal 50 mm of(3 x D max) > 50 mm). Bij een hoge D max-waarde kan de beschikbare breedte voor de overlap onvoldoende groot zijn. In dit geval kan de D maxwaarde aangepast worden. Kimplaten uit kunststof moeten minstens 8 mm dik zijn en worden tijdens het storten van het beton op hun plaats gehouden met behulp van klemmen die vast gelast worden of met binddraad aan de hoofdwapening bevestigd worden. Aanvullend kan een injectieslang of een voegband worden aangebracht aan de met water belaste zijde, om de waterdichtheid nog te verbeteren. Een voegband (zwelband) op de vloerplaat wordt bevestigd tussen de wapeningsstaven van de keldermuren. Deze voegband zwelt wanneer hij in contact komt met water, namelijk wanneer we beton storten voor de keldermuren. 10
Het WTCB schrijft het volgende voor: Citaat: Indien de zwelband gebruikt wordt in combinatie met een kimplaat, moet de zwelband aangebracht worden op de met water belaste zijde. De voegen tussen de opeenvolgende zwelbanden moeten hetzij met een overlap van minstens 150 mm, hetzij met behulp van een kopse aansluiting uitgevoerd worden. Door het plaatsen van een injectieslang kan er in latere fasen ingegrepen worden indien de kimplaat onvoldoende functioneert. 11
Momenteel is er nog geen tweede bouwknooppunt zichtbaar. Hieronder ziet u een foto van de bouwwerf en hoe die er momenteel bij ligt. Het eerst volgende bouwknooppunt zal zich bevinden op de aansluiting van de muren met de vloer. Onder al de muren op het gelijkvloers die men boven op deze constructie zal bouwen zal de eerste laag in een isolerend materiaal, in dit geval een kimblok uit cellenbeton, uitgevoerd worden, zodat de koude niet naar boven in deze muren kan trekken. Zoals u ziet op foto twee, liggen de blokken cellenbeton al klaar. De kimstrook is de eerste laag stenen of blokken van een muur. Deze wordt over de volledige omtrek van een gebouw in een mortelbed geplaatst op de fundering. Onregelmatigheden van de ondergrond worden op deze manier opgevangen. Cellenbeton is een dragend materiaal dat een goede thermische waarde bezit. Hierdoor kunnen koudebruggen uitgesloten worden. Het is een zeer efficiënt materiaal aangezien het makkelijk te verzagen is op de werf. 12
Het WTCB schrijft hierover volgend artikel: WTCB erkent YTONG- kimblokken als enige isolerende en dragende oplossing voor muurvoet van gevels De Energieprestatieregelgeving voor gebouwen (EPB) heeft een belangrijke weerslag op verschillende bouwkundige principes. Zo ook op de muurvoet van gevels. Om warmteverliezen aan de voet van de gevel te vermijden, plaatst men een isolerend bouwblok tussen de isolatielaag van de gevel en de isolatielaag van de vloer. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) erkent cellenbeton als enige sluitende oplossing voor bouwknopen ter hoogte van de muurvoet van gevels. Cellenbetonblokken voldoen volgens het WTCB als enige materiaal aan de regels van Eurocode 6 (EC6). Deze Europese norm voor metselwerkconstructies bepaalt bouwvereisten en rekenregels voor gewapend en ongewapend metselwerk. YTONG is een eenvoudige oplossing voor het realiseren van EPB-aanvaarde bouwknopen. YTONG-kimblokken zijn zowel thermisch isolerend als dragend en gehydrofobeerd, wat opname van vocht bemoeilijkt, en dus isolatieverlies, uitsluit. Koudebruggen ter hoogte van de muurvoet, die een onzichtbare oorzaak van hoge energierekeningen zijn, behoren met YTONG-kimblokken, ook in de traditionele bouw, voorgoed tot het verleden. Omdat andere isolerende bouwstenen op de markt vaak samengesteld zijn uit een combinatie van materialen, is het niet mogelijk om de stabiliteit en draagkracht van deze stenen te berekenen met de gekende regels uit EC6.. Dat zou proefondervindelijk per project moeten gebeuren. YTONGkimblokken zijn van nature isolerend en dragend en bieden daarom een sluitende oplossing voor bouwknopen ter hoogte van de muurvoet, aldus ir Elly Van Overmeire, Technical Manager Xella België. Bron: http://www.meeroverepb.be/pages/blocks-detail.php?id=25 13
De energieprestatieregelgeving legt maximale U-waarden en minimale R-waarden op aan de scheidingsconstructies (muur, vloer, dak, raam, deur...). Cellenbeton scoort op het vlak van thermische isolatie zeer goed. Ook hierover schrijft Lieve De Muynck die architecte is maar ook EPB- verslaggever een artikel. 14
Opbouw muren 1) Men zal op de bouwwerf die ik opvolg als volgt te werk gaan: muuraanzet (1e laag binnenmuur) zal met cellenbetonblokken geplaatst worden in een mortelbed. Men gebruikt deze wijze omdat de blokken een hoge weerstand hebben en drukvast zijn. Dit voorkomt de koude brug. 2) Hierna gaat men boven de cellenbeton een asfaltlaag (roofing) aanbrengen. 3) Bovenop de asfaltering komt er 1 laag snelbouwstenen (binnenmuur). 4) Bovenop de eerste laag snelbouwstenen komt de DPC-folie (dit zorgt ervoor dat het water dat zich in de spouw bevindt naar buiten kan en de onderste lagen niet nat maakt). 5) Tegen de binnenmuur wordt de isolatie geplaatst, dit met behulp van de spouwhaken of op andere manieren. 6) Als de ruwbouw bijna af is, of tijdens de dakwerken worden de dorpels geplaatst. 15
16
Bronnen Internet cursus http://www.energiesparen.be/epb/prof/bouwknopen http://www.bouw-energie.be/blogposts/kobra.php http://www.klusidee.nl/forum/about64448.html http://www.wtcb.be http://www.wtcb.be/homepage/download.cfm?dtype=publ&doc=tvn%20250.pdf&la ng=nl http://www.meeroverepb.be/pages/blocks-detail.php?id=25 http://www.xella.be/nl/content/kimblokken_2849.php http://www.xella.be/nl/docs/ytong-kimblokken.pdf http://nl.cellumat.be/nieuws/cellumat-kimblokken-en-planellen-weg-metkoudebruggen http://www2.vlaanderen.be/economie/energiesparen/epb/doc/epbuwaarden2014.pdf http://batibouw.folders.eu/nl/category/169/ Constructies 1 Woningbouw 17