Veilig Hijsen dia 1
Veilig Hijsen Opleiding over het veilig Werken met de hijs(hal)kraan dia 2
Veilig Hijsen Arbowetgeving Arbowetgeving Inleiding Arbowetgeving Rechten en plichten Toezicht arbeidsinspectie De Arbodienst dia 3
Arbowetgeving De Arbowet is een raamwet! dia 4
Arbowetgeving Belangrijkste elementen van de Arbowet Veiligheid, Gezondheid en Welzijn Voortdurende verbetering Werkgever en werknemer verantwoordelijk Samenwerking en overleg Deskundige ondersteuning dia 5
Arbowetgeving Plichten van de werkgever: redelijkerwijs risico inventarisatie en- evaluatie opstellen van plan van aanpak voeren van beleid geven van voorlichting onderzoeken, melden en registreren van ongevallen zorgen voor veilige middelen en werkmethoden dia 6
Arbowetgeving Verantwoordelijkheden werknemers: geen gevaar veroorzaken beveiligingen en beschermingsmiddelen toepassen meewerken aan voorlichting gereedschap (en machines) op de juiste manier gebruiken melden van gevaar meewerken aan ongevallenonderzoek dia 7
Arbowetgeving Rechten van de werknemers: recht op werkonderbreking ernstig gevaar direct dreigend direct melden aan leidinggevende samen tot oplossing komen zo niet: dan melden aan de Arbeidsinspectie dia 8
Arbowetgeving De arbeidsinspectie: Geeft een waarschuwing Stelt een eis Legt het werk stil Geeft een boete (lik-op-stuk beleid) Stelt een proces verbaal op dia 9
Arbowetgeving De arbodienst helpt bij: - opstellen RI&E - informatie over VGW - onderzoeken van: geluidbelasting, klimaat, lichamelijke belasting, gevaarlijke stoffen enz. - begeleiding van zieke werknemers - medische keuringen (voor sommige functie s is dit verplicht) dia 10
Veilig Hijsen Arbo in de praktijk Arbo in de praktijk Risico s Ongevalbeheersing Preventie Melden van ongevallen dia 11
Arbo in de praktijk BRONNEN VAN RISICO S het soort werk kennis en ervaring de werkplek zelf het welzijn de mentaliteit dia 12
Arbo in de praktijk = X Risico Kans VEILIGHEID: Effect IS HET BEWUST NEMEN VAN AANVAARDBARE RISICO S dia 13
Veilig Hijsen Ongevallen Terugdringen ongevallen door: kans op ongevallen verkleinen hoe?: risico-analyse maatregelen die aantal onveilige handelingen en situaties terugdringen of in ieder geval de gevolgen ervan beperken herkennen van risico s dia 14
Arbo in de praktijk Een ongeval is ongewenst met schade of letsel tot gevolg Wat een geluk! Een bijna-ongeval is ongewenst maar heeft geen schade of letsel tot gevolg dia 15
Arbo in de praktijk Maatregelen ter voorkoming van ongevallen hebben betrekking op: achtergrond menselijk falen onveilige handelingen en/of situaties de ongewenste gebeurtenis: ongeval letsel en/of schade dia 16
IJsberg- theorie 10% 1 fataal incident 10 zeer ernstige ongevallen 100 ernstige ongevallen 1000 EHBO ongevallen 90% dia 17
Arbo in de praktijk Veiligheid is een taak voor iedereen! 20% onveilige situaties! 80% onveilige handelingen! dia 18
Preventie Menselijke aspecten: gedrag haast slordigheid orde en netheid bedrijfsblindheid (sleur) sfeer routine ( sleur) dia 19
Arbo in de praktijk Als er toch een (bijna) ongeval plaatsvindt.. Intern nummer Melden en Registreren dia 20
Veilig Hijsen Hijs- en hefwerktuigen Hijs- en hefwerktuigen Hijskranen Kettingwerk Staalkabels Touw en hijsbanden Samenstel (stroppen, lengen en hijsjukken) Takels dia 21
Wet gevaarlijke werktuigen Relatie Machine- en Arbeidsmiddelen richtlijn Machinerichtlijn = productrichtlijn harde eisen aan producent/leverancier harde eisen = gevat in veiligheidscomponenten risicoaansprakelijkheid producent dia 22
Hijs- en hefwerktuigen Hijsen Manueel Hulpmiddelen (takels e.d.) Mobiele hulpmiddelen ( steekwagen ) Hijskranen Mobiele kraan Portaalkraan Autolaadkraan Bouwkraan dia 23
Hijs- en hefwerktuigen Regels voor hijskranen kraanboek hijstabellen en hijsgrafieken certificaten dia 24
Kraanboek Kranen met een hijsvermogen van twee ton of hoger moeten voorzien zijn van een kraanboek en periodiek aan een grote inspectie door een deskundige worden onderworpen. ( Hier wordt geen tijdsduur meer voor opgegeven, deze is ter verantwoording van het bedrijf.) dia 25
Controleren Alvorens u met het hijswerktuig gaat werken, moet u de goede werking controleren van : de normale kraanbeweging, zoals hijsen, vieren, rijden en de remmen. dia 26
Indien tijdens het bedrijf afwijkingen van de normale werking of gebreken aan het hijs werktuig of kraanbaan worden waargenomen, moet u het hijswerktuig direct buiten bedrijf stellen en uw chef waarschuwen. Het hijs werktuig moet buiten bedrijf blijven, totdat een deugdelijk en deskundig onderzoek heeft plaatsgevonden en eventuele gebreken zijn hersteld. dia 27
Het is verboden om onder normale omstandigheden op de eind en begrenzing schakelaars te werken. Deze schakelaars mogen uitsluitend dienst doen als automatisch werkende noodschakelaar. dia 28
Het is verboden de maximaal toegestane werklast van het hijs werktuig te overschrijden. dia 29
Het verplaatsen van een last met meer dan één hijswerktuig is in principe verboden. Indien door bijzondere omstandigheden van deze regel moet worden afgeweken, mag een last door meer dan één hijswerktuig worden opgenomen. U moet dan wel alle veiligheidsmaatregelen treffen die nodig zijn om een ongeval te voorkomen en de werkzaamheden moeten bovendien geschieden onder toezicht van een verantwoordelijk en deskundig persoon. dia 30
* U mag een hijswerktuig niet onbeheerd achterlaten, zolang daarin een last hangt. dia 31
Ketting en kettingwerk De ketting is bestand tegen atmosferische invloeden, alsmede tegen oliën en vetten. De ketting is beter bestand tegen warmte dan b.v. touw of staaldraad. Kettingstroppen en -lengen worden bij voorkeur gebruikt bij het verplaatsen van lasten in ruw bedrijf, omdat deze minder gevoelig zijn voor beschadigingen dan bijvoorbeeld staalkabel stroppen en touwstroppen. Een nadeel van de ketting kan echter het relatief grote gewicht dia 32
Keuringen Voor ketting en kettingwerk geldt, zoals voor alle hijswerk tuigen en hijsgereedschappen, dat deze regelmatig gekeurd moeten worden. Al het kettingwerk moet voorzien zijn van merktekens waarop de diverse keurgegevens staan vermeld. U mag alleen gebruik maken van goedgekeurd kettingwerk. GA NAAR FOUT HIJSMIDDEL dia 33
Kettingen en kettingwerk die overbelast zijn geweest, moeten altijd eerst gekeurd/beproefd worden voordat ze weer gebruikt mogen worden. De keuringen worden uitgevoerd door een door de Arbeidsinspectie erkende onderneming. ( Was altijd minstens 1 x per 4 jaar, dit vervallen tijdsduur is nu op eigen risico ) dia 34
Gebruik regels kettingen Bij het gebruik van ketting gelden de volgende regels: Controleer de maximaal toegestane werklast van de ketting. U mag een ketting nooit overbelasten. Nooit knopen in de ketting aanbrengen of laten zitten. Schalmen nooit op buigen belasten. Op scherpe hoeken een hoekklos plaatsen. * Nooit kettingen gebruiken waarvan de slijtage meer dan 10% bedraagt. Let hierbij vooral op de contact plaatsen.* Kettingen droog opslaan in rekken. dia 35
Controle kettingen Controleer de kettingen die u gebruikt bij het hijsen regelmatig op de volgende punten: *Zijn alle schalmen in goede staat, d.w.z. zijn de schalmen niet gebogen of een andere wijze vervormd? Vertonen de schalmen geen scheurtjes of ernstige beschadigingen. *Zijn de lassen in de schalmen nog betrouwbaar? Controleer de lassen op scheurtjes. dia 36
Is er nergens een slijtage opgetreden die meer dan 10% van de doorsnede bedraagt? Let hierbij vooral op de contact plaatsen. Zijn de merktekens nog voldoende leesbaar? Kettingen die tijdens het gebruik ernstig zijn beschadigd, vervormd, overbelast, en/of aan hoge temperatuur hebben blootgestaan, moeten direct buiten bedrijf gesteld worden. dia 37
Haak met veiligheidsklep De veiligheidsklep dient ervoor om ongewild uitlichten van de stroppen te voorkomen. Kraanhaak Een nadeel van deze haak is, dat bij het loshalen van stropen met één hand het veiligheidsklepje open gehouden moet worden. Veiligheidskraanhaak De veiligheidsklep van de veiligheidskraanhaak dient ervoor om te voorkomen dat de haak achter uitstekende delen blijft steken. ( voordeel, stroppen makkelijk te monteren) dia 38
Gebruiksregels Bij het gebruik van een haak gelden de volgende gebruiksregels: Een haak moet goed doorgestoken kunnen worden. Een veel voorkomende fout is dat er een kleine schalm (oog) toch aan de haak geslagen wordt. Dit resulteert in een puntbelasting op de haak. Door de puntbelasting wordt de haak open gebogen of opengescheurd. dia 39
Sluitingen Voor het aanslaan van lasten wordt ook gebruik gemaakt van sluitingen. Bij het hijsen wordt veelvuldig gebruik gemaakt van de hieronder afgebeelde sluitingen. dia 40
Bij het gebruik van sluitingen gelden de volgende gebruiksregels: D sluitingen niet gebruiken u als u meerdere kettingen en dergelijke wilt samenvoegen, om het uitbuigen van de sluiting te voorkomen. Gevaarlijke bevestiging van twee kettingen met behulp van een D - sluiting. dia 41
Harp-sluitingen gebruikt u als u meerdere kettingen en dergelijke wilt samenvoegen. Goede bevestiging van twee kettingen met behulp van een Harpsluiting. dia 42
Controlepunten U moet de D-sluitingen en de Harp-sluitingen regelmatig op de volgende punten controleren: Is de beugel niet vervormd? Is de bout niet vervormd? Kan de bout gemakkelijk gedraaid worden? Is de slijtage niet te groot, met name in bocht van de beugel? (glimmen) Is de borging deugdelijk? dia 43
Oogbouten en oogmoeren Oogbouten en oogmoeren worden voornamelijk gebruikt bij het hijsen van motoren en andere machine-onderdelen. Deze zijn niet gemerkt, ze horen bij bepaalde machine delen. dia 44
Gebruiksregels Bij het gebruik van oogbouten en oogmoeren gelden de volgende gebruiksregels: Oogbouten en oogmoeren zijn in het algemeen alleen ontworpen voor zuiver verticaal belasten. De hoek tussen de strop/leng en het te hijsen voorwerp ( 2 ) mag niet kleiner worden dan 45. De maximale tophoek bedraagt 90 ( 1 ). dia 45
Om een staalkabel te kunnen gebruiken als leng of als strop moet aan het eind van de staalkabel een lus of een oog worden aangebracht. In de lus of het oog wordt een kous geplaatst om beschadigingen te voorkomen. De lussen en ogen kunnen o.a. op de volgende manieren worden uitgevoerd. dia 46
Controlepunten Voor staalkabels geldt, net zoals voor alle andere hijsgereed schappen en hijswerktuigen, dat deze regelmatig gecontroleerd moeten worden. Een staalkabel moet regelmatig gecontroleerd worden op: * roestvorming (corrosie) * draadbreuk/kernbreuk * slijtage * vernieling. dia 47
AFKEUR dia 48
dia 49
Een staalkabelstrop of -leng moet direct buiten bedrijf gesteld worden bij: - slechte splitsen, - breuknesten of gebroken streng, - uitwendige beschadigingen (kink), - ernstige slijtage, - vermindering van de middellijn, - gebroken of gescheurde kabelverbindingen (persklemmen). dia 50
Naast touwstroppen wordt er ook gebruik gemaakt van polyester hijsbanden. Polyester hijsbanden hebben dezelfde voordelen als touwstroppen. Daarnaast zijn polyester hijsbanden niet gevoelig voor vocht en niet gevoelig voor de meeste chemische stoffen. dia 51
Werklast De maximaal toegestane werklast voor touwstroppen kan op de volgende wijze bij benadering bepaald worden: 0,7 x d 2 = max. toegestane werklast in kg. Dus bij 20 mm touw dikte: 0,7 x 20 x 20 = 280 kg. dia 52
Gebruiksregels touwstroppen en polyester hijsbanden. Controleer de max. toegestane werklast van de touwstrop of polyester hijsband, u mag stroppen/hijsbanden nooit overbelasten. Maak alleen gebruik van onbeschadigde polyester hijsbanden waarvan het label leesbaar is. Nooit knopen in de hijsbanden/stroppen aanbrengen of laten zitten. Condoleer regelmatig de polyester hijsbanden en de touw stroppen op slijtage, insnijdingen en andere beschadigingen. Gebruik bij het aanslaan van lasten over scherpe kanten altijd kantbeschermers. dia 53
Polyester hijsbanden Is de hijsband niet ingesneden? Is de buitenhoes van de polyester hijsband niet beschadigd, zodat de vezels zichtbaar worden? Is het label nog leesbaar? dia 54
dia 55
Leng dia 56
Voordelen van hijsbanden: Hoge sterkte t.o.v. gewichtsverhouding Licht en flexibel Vangt schokken op Geen beschadigingen aan geverfde oppervlakken Breed draagvlak Bestand tegen draaien en knikken Wordt niet beïnvloed door olieën en vetten Gebruiksvriendelijk Gemakkelijk te inspecteren op beschadigingen dia 57
Het aanslaan van lasten Bij het hijsen met een tophoek moet u er rekening mee houden dat de parten zwaarder worden belast naarmate de tophoek groter is. dia 58
Degene die de hijswerkzaamheden verricht is er verantwoordelijk voor dat: de persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen, er op een veilige en verantwoorde wijze wordt gehesen, er uitsluitend gehesen wordt met deugdelijk en in goede staat verkerende hijsgereedschap. dia 59
De bedrijfsleiding is er verantwoordelijk voor dat: uitsluitend personen hijswerkzaamheden uitvoeren die daar voor zijn opgeleid en in het bezit zijn van een geldig hijsbewijs, tijdig onderhoud en reparaties aan de hijswerktuigen en hijsgereedschappen worden verricht, de hijsmiddelen regelmatig worden gekeurd, tijdens de hijswerkzaamheden de persoonlijke beschermingsmiddelen worden gedragen. Hiertoe moet regelmatig toezicht worden gehouden. dia 60
PBM s dia 61
Lastberekening vanuit het hijsgereedschap De invulling voor de parten kunnen zijn: 1 part : enkele strop, enkele strop doorgestoken. 2 parten : enkele strop dubbel opgehangen, tweesprong,, eindloze strop doorgestoken. 3 Parten : driesprong 4 parten : twee stroppen dubbel opgehangen, viersprong, eindloze strop niet doorgestoken. dia 62
KETTINGEN dia 63
Hijs- en hefwerktuigen Hijsgereedschap Kettingwerk Staalkabels Touw Stroppen, lengen en hijsbanden Haken en ogen Let op: Takels maximale werklast hoeken van lengen mogelijke slijtage dia 64
Hijsgereedschappen Afkeuren bij: zichtbare vervorming scheurtjes beschadiging, slijtage breuk onleesbare merktekens slecht functioneren slechte staat van onderhoud dia 65
HIJSBANDEN dia 66
dia 67