Gynaecologie Informatie voor kraamvrouwen www.catharinaziekenhuis.nl
Inhoud De eerste dag... 3 De lichaamsverzorging... 3 De stoelgang... 4 Borstvoeding of flesvoeding... 4 Uw baby... 5 De hielprik... 5 De zuigelingenafdeling 12-oost... 5 Bezoektijden... 6 De dagindeling... 6 De gynaecoloog... 8 De afdelingsassistente... 8 Het ontslag... 8 Vragen?... 9 Contactgegevens... 9 Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GYN064 / Informatie voor kraamvrouwen / 25-07-2013 2
Informatie voor kraamvrouwen Van harte gefeliciteerd met de geboorte van uw zoon of uw dochter. Gelukkig kunnen nu de kraamdagen voor u beginnen. De kraamtijd kunt u zowel thuis als in het ziekenhuis gezellig en aangenaam doorbrengen. Daar zullen wij onze uiterste best voor doen. Aarzel dus niet om uw vragen of wensen aan ons kenbaar te maken. Dit informatieboekje is voor u samengesteld door het verpleegkundig personeel van verpleegafdeling 11-west. Hierin vindt u informatie over de verzorging van uzelf en de baby, de bezoektijden en dergelijke. Wij hopen dat u daardoor sneller vertrouwd raakt met de dagelijkse gang van zaken en wensen u een prettige kraamtijd toe. De eerste dag In principe mag u na de bevalling gewoon uit bed. Wel raden wij u aan regelmatig te rusten, omdat u zich door de inspanning van de bevalling en het bloedverlies wat slap en vermoeid kunt voelen. Het is belangrijk voor het samentrekken van de baarmoeder en het daarmee gepaard gaande bloedverlies, dat u binnen vier uur na de bevalling naar het toilet gaat. Vraag de eerste keer of de verpleegkundige even met u meegaat. Als dit goed gaat, weet u zeker dat u geen begeleiding meer nodig heeft. Wij verzoeken u de deur van het toilet niet op slot te doen, zodat er iemand te hulp kan schieten als u 'onwel' wordt. Als u naar het toilet gaat, krijgt u een spoelflesje mee gevuld met kraanwater. Na het plassen kunt u zichzelf met behulp van dit flesje afspoelen. Dit werkt verzachtend en voorkomt een schrijnend gevoel tijdens het plassen. Alleen de eerste dag van het kraambed krijgt u van ons 'wegwerp elastische onderbroekjes'. Deze zijn bijzonder gemakkelijk, omdat u nu nog ruim kunt vloeien. De lichaamsverzorging U kunt zichzelf dagelijks douchen. In het begin kan het prettig zijn om hierbij op een douchestoel te gaan zitten. Als het nodig is wordt u hierbij geholpen door de verpleegkundige. De verpleegkundige controleert 3
dagelijks de hechtingen. Meestal verloopt het genezingsproces ongestoord. Als u hechtingen heeft die niet vanzelf oplossen, bijvoorbeeld bij een keizersnede, worden deze op de zevende en achtste dag verwijderd. Dit is overigens niet pijnlijk. De hechtingen kunnen gevoelig zijn, met name als u gaat zitten, maar ook bij andere bewegingen. U probeert misschien de pijn te verlichten door niet op de hechtingen te gaan zitten. Hierdoor houdt u er echter alleen langer last van. Het is dus belangrijk om zoveel mogelijk 'normaal' (op de hechtingen) te gaan zitten. De stoelgang De stoelgang zal enige dagen op zich laten wachten, omdat u tijdens of voor de uitdrijvingsfase al ontlasting heeft verloren. Borstvoeding of flesvoeding Ongetwijfeld heeft u uw keuze reeds van tevoren gemaakt. De borstvoeding komt rond de tweede à derde dag langzaam op gang. De verpleegkundige kan u allerlei nuttige tips en adviezen rondom de borstvoeding geven (bijvoorbeeld over het uitbreiden van de duur van de voeding). Vraag daar dus gerust naar. Ook staan er diverse informatieve en leuke folders tot uw beschikking. Voor het welslagen van de borstvoeding is het belangrijk dat u er de tijd en de rust voor neemt. Was voor iedere voeding goed uw handen. De verpleegkundige helpt u de eerste dagen bij het aanleggen van de baby. Als u tijdens de voeding klachten of pijn krijgt, geef dit dan aan ons door. Wellicht kunnen wij daar een oplossing voor vinden. Wij adviseren u om gedurende de periode dat u borstvoeding geeft altijd een goed passende bh te dragen, liefst zonder beugels. Als u flesvoeding geeft, moet u een strakke bh dragen om de stuwing in de borsten zoveel mogelijk te beperken. Mocht u vragen hebben over de (hygiënische) bereiding van de voeding en het gebruik van de diverse spenen, stel deze dan gerust aan de verpleegkundige. Zij kan uw vragen het beste beantwoorden. 4
Uw baby De verpleegkundige zal de eerste dag de lichamelijke verzorging van uw baby voor haar rekening nemen. Als u dit liever direct zelf wilt doen, aarzel dan niet om dat te zeggen. In het begin bent u misschien nog wat onwennig bij de verzorging van uw baby, zeker als het uw eerste kindje is. Dat geeft niets en de verpleegkundige zal u met raad en daad bijstaan. Zij kan u en uw partner voordoen hoe u het beste met uw baby kunt omgaan en waar u allemaal op moet letten. Als u zelf op de kamer aanwezig bent, mag uw baby de gehele dag en nacht bij u op de kamer blijven. Op uw eigen verzoek kan uw baby s nachts op de babykamer slapen. De hielprik Op de vijfde dag na de geboorte wordt er bloed uit de hiel van uw baby afgenomen ter bepaling van aangeboren zeldzame aandoeningen. Deze bloedprik gebeurt ter controle bij alle baby's. Er is dus geen reden tot ongerustheid. Wilt u meer informatie? Vraag de verpleegkundige dan naar de folder over de hielprik of kijk op www.rivm.nl. De zuigelingenafdeling 12-oost Bij lichamelijke problemen gaat uw baby naar de zuigelingenafdeling op 12-oost, waar hij/zij in de couveuse wordt verzorgd. Het spreekt vanzelf dat uw gynaecoloog en/of de kinderarts daarover komen praten. U kunt met hen ook uw zorgen en angsten bespreken. Voor de verzorging van uw baby maakt het niet uit: u kunt net als alle andere moeders hierbij helpen en zo vaak gaan kijken als u wilt. Ook kunt u, als u wilt, direct beginnen met de borstvoeding. Het is afhankelijk van de toestand van uw baby of u hem/haar direct aan de borst mag leggen. Daar kan de kinderarts u meer over vertellen. Is het nog niet mogelijk om de baby aan te leggen, of gaat het drinken nog niet goed, dan kolft u de borstvoeding af. Deze voeding wordt dan op de zuigelingenafdeling aan uw baby gegeven. De borstvoeding kan moeizamer op gang komen als uw baby op de zuigelingenafdeling ligt. Daarom krijgt u een neusspray, Syntocinon genaamd, die u dagelijks gebruikt als prikkel om de borstvoeding op gang te helpen. 5
Informeren derden De kinderarts vindt het voor de zorg van uw kind van groot belang dat de huisarts en de consultatiebureau-arts op de hoogte gesteld worden van de bevindingen. Is uw kind in de leeftijd van 0 tot 4 jaar dan worden de gegevens naar het consultatiebureau doorgestuurd. Als u hier niet mee akkoord gaat, kunt u dit kenbaar maken bij de behandelend kinderarts van uw kind. Bezoektijden Op de verpleegafdeling Verloskunde gelden de volgende bezoektijden: van 10.00 tot 12.00 uur en van 15.00 tot 20.00 uur. In principe is het aantal bezoekers vier per patiënt, mits de situatie van u en de overige patiënten dit toelaat. Het rustuur voor de kraamvrouw en haar partner is van 12.00-15.00 uur. Voor uw partner gelden er geen bezoektijden, deze is de hele dag welkom. Uw partner kan in overleg met de avonddienst blijven overnachten. De dagindeling Deze dagindeling is bedoeld om u een algemene indruk te geven van een dag op onze afdeling. Natuurlijk zijn de dagen hier anders dan u gewend bent, maar ze hoeven daardoor niet minder prettig te zijn. 06.00 uur Uw baby krijgt de eerste voeding. Uw temperatuur en polsslag worden opgenomen. 07.15 uur U krijgt het ontbijt geserveerd. 08.00 uur U kunt zichzelf lichamelijk verzorgen, indien nodig helpt de verpleegkundige u hierbij. 09.00 uur Uw baby wordt door uzelf of door de verpleegkundige verzorgd en krijgt daarna de tweede voeding. 6
10.00 uur U krijgt koffie, thee, bouillon, frisdranken en melkproducten aangeboden. 11.45 uur U krijgt de lunch geserveerd. 12.00 uur Uw baby krijgt de derde voeding. Rusttijd. 15.00 uur Uw temperatuur, polsslag en eventueel uw bloeddruk worden opgenomen en u krijgt, indien nodig, een onderwassing. 15.00 uur U krijgt koffie, thee of frisdrank aangeboden. 16.00 uur De vierde voeding van uw baby. 16.45 uur U krijgt de warme maaltijd geserveerd. 20.00 uur U krijgt koffie, thee, frisdranken en melkproducten aangeboden. U hoeft uw keuze niet te beperken tot één glas of kopje. Vraag dus gerust om meer. Ook uw partner krijgt drinken aangeboden. ±20.00 uur De vijfde voedingstijd voor uw baby. 21.30 uur Kraamvrouwen die in bed moeten blijven, krijgen de gelegenheid om zichzelf op te frissen en de tanden te poetsen. 23.00 uur De laatste voeding van de baby. De verpleegkundige overlegt met u of u 's nachts gewekt wilt worden voor de voeding. Het kan soms in het belang van uw eigen nachtrust beter zijn dat u niet wakker gemaakt wordt. De verpleegkundige geeft dan in overleg met u uw baby een flesvoeding of finger feeding. 7
De gynaecoloog In het Catharina Ziekenhuis zijn een aantal gynaecologen werkzaam. U bent bij één van hen onder behandeling. Het Catharina Ziekenhuis is een opleidingsziekenhuis. Dat betekent dat u naast de gynaecoloog ook behandeld kunt worden door een arts-assistent. Uw gynaecoloog wordt bijgestaan door een arts-assistent, ook wel zaalarts genoemd. Deze arts-assistent heeft de algemene opleiding tot arts voltooid, en is nu bezig met zijn specialisatie tot gynaecoloog. Uw gynaecoloog en de arts-assistent werken nauw met elkaar samen. De visitetijden van de gynaecologen liggen niet vast. De zaalarts is degene die dagelijks voor uw welzijn zorgt. De afdelingsassistente De afdelingsassistente is op werkdagen van 07.15 uur tot 17.00 uur aanwezig om voor uw drank en maaltijden te zorgen. Ook staat zij voor u klaar als u hulp bij de maaltijd nodig heeft. Indien u een speciaal dieet of bijzondere eetgewoontes heeft, kunt u dit aan haar doorgeven. Zij houdt daar dan rekening mee. Tijdens uw verblijf krijgt u 's morgens en 's middags van haar een menukaart, die u moet invullen. Hierbij kan zij u eventueel behulpzaam zijn. Aan de afdelingsassistente kunt u gerust tussendoor iets te drinken vragen. U kunt ook op de gebruikelijke tijdstippen (zie dagindeling) meerdere dranken tegelijkertijd vragen. Het ontslag Ongetwijfeld bent u blij dat u naar huis gaat, vaak mag u s morgens om 09.00 uur naar huis. Toch moeten er van tevoren een aantal zaken goed geregeld worden: De kraamhulp Waarschijnlijk heeft u al kraamhulp aangevraagd. Zij kan immers een enorme steun voor u zijn en dat maakt de eerste periode na de bevalling gemakkelijker. Het is belangrijk om uw kraamhulp zo snel mogelijk 8
te laten weten wanneer u naar huis komt. Een telefoontje naar het kraamcentrum is voldoende. Wij informeren uw verloskundige over uw opname en ontslag. De medische gegevens Tijdens de bevalling wordt gewoonlijk de hartslag van de baby in relatie tot de baarmoederactiviteit (weeën) geregistreerd. Dat noemen wij een cardiotocogram (C.T.G.). U krijgt een gedeelte van deze registratie mee naar huis voor uw babyboek. Vraag de verpleegkundige eventueel om nadere uitleg van de curve. Het poliklinische controlebezoek U wordt over ongeveer zes weken op de polikliniek Gynaecologie verwacht voor nacontrole. Daar krijgt u een afspraakkaartje voor mee. Er kan ook afgesproken worden dat u voor nacontrole naar de verloskundige gaat. Als u zelf thuis nog medicijnen moet gebruiken krijgt u daarvoor een recept mee. De verpleegkundige gegevens Als uw baby nog niet naar huis kan en op de zuigelingenafdeling moet blijven, krijgt u een overdracht voor de wijkverpleegkundige mee. Hierin staan de bijzonderheden over de bevalling en uw baby. Geef dit bij thuiskomst af aan de wijkverpleegkundige. Vragen? Heeft u na uw ontslag uit het ziekenhuis nog vragen, neem dan contact op met uw verloskundige. U mag ook de verpleegafdeling Verloskunde bellen. Contactgegevens Polikliniek Gynaecologie, route 106 040-239 93 00 Verpleegafdeling Verloskunde, 11-west 040-239 81 00 9
10
11
Michelangelolaan 2 5623 EJ Eindhoven Postbus 1350 5602 ZA Eindhoven