Vosakker DeSC I B.V. t.a.v. H. van Lankveld Reigerlaan 7 5737 PH Lieshout Datum: 7 april 2014 Behandeld door: Johan Zwanenburg Ons kenmerk: P2014/18 Uw kenmerk: Notitie quickscan beschermde soorten Croylaan 4 te Aarle Rixtel Quickscan in het kader van de Flora- en faunawet In opdracht van Vosakker DeSC I B.V. is een quickscan van beschermde flora en fauna uitgevoerd in de oude boerderij en het omliggend erf aan de Croylaan 4 te Aarle Rixtel. Zie de kaartjes en de foto op de volgende pagina. Aanleiding is de geplande herinrichting van de boerderij tot woonhuis en B&B en het inrichten van een minicamping op het perceel ten zuiden van het erf. Het doel van de quickscan is het beoordelen van de effecten van uitbreiding van de inrichting op de beschermde flora en fauna in het gebied. In de voorliggende notitie wordt ingegaan op het voorkomen van beschermde soorten in en nabij het plangebied, de wenselijkheid voor nader onderzoek en de noodzaak van een ontheffing in het kader van de Flora- en faunawet. Daarnaast worden ten behoeve van het inrichtingsplan aanbevelingen gedaan voor een natuurvriendelijke inrichting. Aanpak Er heeft een éénmalig gebiedsbezoek plaatsgevonden op 19 maart 2014. Daarbij is ook in de boerderij gekeken en zijn de zolders en daken geïnspecteerd op sporen van vogels, vleermuizen en andere zoogdieren. Daarnaast zijn verspreidingsgegevens van beschermde soorten geraadpleegd op waarneming.nl en reguliere literatuur zoals verspreidingsatlassen. Gebiedsbeschrijving De boerderij is in staat van verval en bestaat uit een woongedeelte met twee kamers op de eerste verdieping met daarboven een ontoegankelijke zolder. Het middendeel bestaat uit een kleine koeienstal met hooizolder en het noordelijke deel betreft een schuur. Het dak bestaat uit dakpannen, heeft geen betimmering aan de binnenkant en is op diverse plaatsen ingezakt. Delen van het dak en gevels waren dicht begroeid met klimop, maar deze was ten tijde van het veldbezoek grotendeels verwijderd. Het erf rond de boerderij heeft langs de straat een heg van haagliguster van ongeveer 2,5 meter hoog. Aan de noord- en noordwestzijde van het huis staan diverse struiken waaronder sering, gewone vlier en laurierkers. Hier staat ook een vrij oude es die dichtbegroeid is met klimop. Ten zuidwesten van de stal staat een vrij grote esdoorn en ten oosten van de boerderij staat een oude (schiet)wilg die ook met klimop is begroeid. Ten zuiden daarvan staat een hazelaar. Een belangrijk gegeven is de aanwezigheid van Japanse duizendknoop waarvan de oude stengels tussen de struiken ten westen van het huis te zien zijn. Aan de westzijde van de boerderij is deze soort echter ook op KvK Eindhoven: 17093881 BTW-nummer: NL818178346B01 Rekeningnummer: 7624140 Blad 1
een groot deel van het erf aanwezig. Door de intensieve begrazing met schapen worden hier de opschietende spruiten steeds afgegeten. Japanse duizendknoop is een exotische plant die met metershoge stengels dichte begroeiingen vormt en daardoor overlast bezorgd. Afsnoeien heeft slechts een tijdelijk effect omdat de plant snel nieuwe scheuten maakt. De duizendknoop maakt een diep gelegen wortelstelsel en is niet uit te graven. Ten zuiden van het erf ligt een graslandperceel wat in gebruik is als schapenweide. Langs de oostgrens van dit perceel loopt een steilrandje en in de zuidoosthoek staan een vijftal oude meidoorns. Figuur 1: Plangebied Croylaan 4 ten westen van Aarle Rixtel. Rechts het erf met perceel en boerderij (witte contour) (ondergrond kaart Google maps en luchtfoto Bingmaps). Notitie quickscan beschermde flora en fauna Croylaan 4 te Aarle Rixtel Blad 2
Figuur 2: De boerderij vanaf het zuidwesten bekeken. Op de voorgrond is een oude waterput zichtbaar. Linksachter staat de oude es met klimop. Figuur 3: Oud nest onder dakrand bij afdakje, mogelijk van huismus. Notitie quickscan beschermde flora en fauna Croylaan 4 te Aarle Rixtel Blad 3
Figuur 4: De oude greppel met de meidoorns op de achtergrond. Figuur 5: Het ingezakte dak. Figuur 6: Balkenzolder van noordelijke deel. Figuur 7: Hooizolder boven de koeienstal. Figuur 8: De es met klimop. Figuur 9: Zolder boven de hal. Notitie quickscan beschermde flora en fauna Croylaan 4 te Aarle Rixtel Blad 4
Maatregelen De boerderij wordt gerenoveerd tot een woonhuis met vijf bed and breakfast kamers. Aan de zuidzijde van de boerderij zijn parkeerplaatsen voorzien. De schapenweide wordt ingericht als minicamping met een voorzieningenblok in het midden. Flora De begroeiing van het erf bestaat uit een klein oud tuingedeelte met heesters en grotendeels uit grasveld van een matig voedselrijke en vochtige bodem. Op de muren en in de putten groeit vooral klimop en een enkele stekelvaren. Beschermde plantensoorten zijn niet aangetroffen. Het meest waardevol is de greppel langs de schapenweide waar bronkruid en kleine leeuwenklauw zijn aangetroffen. Dit zijn minder algemene soorten van open en kort grasland op vrij voedselarme bodem en zijn daarom hier afhankelijk van de begrazing. Figuur 10: Bronkruid (grote cirkel) en kleine leeuwenklauw (kleine cirkels) op het talud van de greppel. Gelet op de locatie en het grondgebruik zijn beschermde plantensoorten niet te verwachten. Er is geen aanvullend onderzoek of een ontheffing nodig voor deze soortgroep. Grondgebonden zoogdieren In de boerderij en op het erf en schapenweide kunnen diverse beschermde soorten kleine zoogdieren voorkomen zoals bosmuis, veldmuis, woelrat, bosspitsmuis, huispitsmuis, mol, konijn en egel. Deze soorten kunnen hier hun leefgebied hebben. Voor marterachtigen zoals de hermelijn, wezel en steenmarter biedt de oude boerderij een geschikte schuilplaats. Het kleine erf vormt dan Notitie quickscan beschermde flora en fauna Croylaan 4 te Aarle Rixtel Blad 5
een deel van het leefgebied. Voor een deel van de soorten vormt de toekomstige situatie een minder goed leefgebied, maar voor de meeste blijft dit gelijk of wordt zelfs aantrekkelijker. De steenmarter staat op tabel 2 van de Flora en faunawet en dat betekent dat vaste verblijfplaatsen niet mogen worden verstoord. Er zijn echter geen sporen van de steenmarter gevonden en deze soort heeft hier geen vaste verblijfplaats. De andere soorten staan in tabel 1 van de Flora- en faunawet. Voor deze algemeen beschermde soorten is in geval van ruimtelijke ontwikkelingen een vrijstelling van de Flora- en faunawet van toepassing. Voor de grondgebonden zoogdieren is het niet nodig aanvullend onderzoek uit te voeren of een ontheffing aan te vragen. Vleermuizen Van vleermuizen zijn geen waarnemingen uit de directe omgeving bekend, maar van de algemeen voorkomende gewone dwergvleermuis en ook de laatvlieger is het te verwachten dat zij het erf bezoeken tijdens het foerageren. Beide soorten verblijven in huizen in spouwmuren of achter betimmering. Het onbetimmerde en tochtige pannendak is ongeschikt als verblijfplaats en dat geldt ook voor de gevels die te laag zijn om goed op aan en uit te vliegen. Vaste verblijfplaatsen van vleermuizen zijn dan ook uit te sluiten. Er is geen aanvullend onderzoek of een ontheffing nodig voor deze soortgroep. Vogels Het veldbezoek is uitgevoerd in het broedseizoen. Tijdens het veldbezoek zijn afgezien van kauwtjes op het dak en een winterkoning in de heg, geen vogels gezien noch sporen van in aanbouw zijnde nesten. Onder dakpannen werd een oud en ongebruikt nest gevonden. Waarschijnlijk was dit van de huismus. Op de zolder boven de koeienstal zijn veel braakballen van de kerkuil aangetroffen. Dit waren duidelijk oude braakballen van vóór 2013. Nestelende vogels mogen niet verstoord worden, maar na de broedtijd zijn de nestplaatsen van de meeste vogels niet beschermd. Van een aantal soorten die jaarlijks dezelfde plek gebruiken zijn de nestplaatsen echter jaarrond beschermd. In het geval van een boerderij zijn huismus, gierzwaluw, steenuil en kerkuil mogelijk aanwezige soorten met jaarrond beschermde nestplaatsen. Van uilen zijn geen recente sporen aangetroffen en voor de gierzwaluw is het onbetimmerde dak niet geschikt als nestplaats. De huismus is tijdens het veldbezoek weliswaar niet waargenomen in het plangebied, maar een enkel bezoek halverwege de ochtend is volgens de Soortenstandaard voor de huismus (Anoniem, 2011) onvoldoende om uitsluitsel te geven. Bovendien biedt de vervallen boerderij hier en daar wel nestelmogelijkheden. Om uitsluitsel te verkrijgen over het wel of niet broeden van de huismus in de boerderij is derhalve nader onderzoek nodig. Ook nesten van roofvogels zijn beschermd, maar deze zijn niet op het erf aanwezig. Op het erf of in het dak van de boerderij zijn vogels aan het nestelen (kauwtjes). Daarom kan pas worden ingegrepen na de broedtijd, dus vanaf 15 juli. Daarnaast is de kans is aanwezig dat in het gebouw op het erf verblijfplaatsen aanwezig zijn van de huismus en dat de huismus het erf gebruikt als foerageergebied. Nader onderzoek is nodig naar de functie van het plangebied voor de huismus. Amfibieën, reptielen, vissen en ongewervelden In de omgeving komen algemeen beschermde soorten amfibieën voor zoals gewone pad, bruine kikker, bastaardkikker en kleine watersalamander. Op het erf is geen water aanwezig wat voor de voortplanting gebruikt kan worden, maar het erf biedt wel een geschikt landbiotoop en in de boerderij kan worden overwinterd. Van de strenger beschermde soorten komt de Notitie quickscan beschermde flora en fauna Croylaan 4 te Aarle Rixtel Blad 6
alpenwatersalamander (Tabel 2) in de wijde omgeving voor. De kans dat deze op het erf aanwezig is, is zeer klein. De levendbarende hagedis komt voor in de Molenheide en bij het Kamerven. Het agrarische gebied rond de Croylaan is echter geen geschikt leefgebied. Vissen zijn op het erf uiteraard niet aanwezig. Voor beschermde soorten ongewervelden ontbreken de betreffende habitats. Kortom, algemeen beschermde amfibieën komen waarschijnlijk wel op het erf voor, maar gezien het ontbreken van geschikt voortplantingswater in de omgeving zullen de aantallen laag zijn. Voor deze soorten geldt de vrijstelling van de Flora- en faunawet bij ruimtelijke ontwikkelingen. De kans dat de strenger beschermde alpenwatersalamander aanwezig is, is nihil. De herinrichting van boerderij en erf heeft daarmee geen effecten op strenger beschermde amfibie-soorten. Nader onderzoek of een ontheffingsaanvraag zijn voor amfibieën niet aan de orde. Beschermde reptielen, vissen en ongewervelden zijn beslist niet op het erf te verwachten door de afwezigheid van geschikt habitat. Het is niet nodig voor deze groepen aanvullend onderzoek uit te voeren of een ontheffing aan te vragen. Conclusies beschermde soorten In de boerderij en op het erf zijn een aantal algemeen beschermde zoogdieren en amfibieën te verwachten. De effecten van de herinrichting op deze soorten is beperkt. Voor deze soorten is de algemene vrijstelling van de Flora- en faunawet van toepassing. Strenger beschermde soorten van Tabel 2 of 3 zijn niet te verwachten en hebben in ieder geval geen verblijfplaatsen. Vleermuizen foerageren er wel, maar hebben geen verblijfplaatsen. Er nestelen wel vogels op het erf en deze mogen in de broedtijd niet worden verstoord. Mogelijk nestelt de huismus op het erf en de nestplaatsen daarvan zijn jaarrond beschermd. Jaarrond beschermde nestplaatsen van andere vogelsoorten zijn niet aanwezig. Aanbevelingen Beschermde soorten Nader onderzoek uitvoeren naar aanwezigheid nestelende huismussen. Inrichting De volgende elementen zijn ecologisch en/of historisch van waarde. Het behoud ervan wordt daarom aanbevolen: Es met klimop westzijde Schietwilg met klimop oostzijde Esdoorn Oude meidoorns ten zuidoosten schapenweide Greppel met steilrandje tussen Croylaan en meidoorns. Bij voorkeur met begrazing. Heg langs de weg Voor de beplanting van het erf en de camping zijn de volgende soorten bomen en struiken geschikt. Meidoorn, sleedoorn en hondsroos, ecologisch waardevol maar door de stekels niet overal toepasbaar. Vuilboom (zeer goede nectarstruik), hulst, hazelaar en wilde kardinaalsmuts. De Japanse duizendknoop stelt zijn beperkingen aan de inrichting van het erf. Bestrating met klinkers houdt de scheuten waarschijnlijk niet tegen en borders en heesters worden snel overwoekerd. Gazon Notitie quickscan beschermde flora en fauna Croylaan 4 te Aarle Rixtel Blad 7
of zeer degelijke verharding lijken wel mogelijke opties. Het wordt aanbevolen hierover informatie te verzamelen en te streven naar een inrichting die bestand is tegen de duizendknoop. Wij hopen u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Met vriendelijke groet, Johan Zwanenburg Bronnen Waarneming.nl Telmee.nl Anoniem (2011)Soortenstandaard Huismus Passer domesticus. Ministerie ELI, den Haag Notitie quickscan beschermde flora en fauna Croylaan 4 te Aarle Rixtel Blad 8