Drankkartons: recyclage via het PMD-circuit Gebruikte drankkartons worden opgehaald via het PMD-circuit. Alle materialen waaruit ze zijn samengesteld worden gerecupereerd voor de fabricage van een brede waaier producten. De sorteer- en recyclagetechnieken worden voortdurend verder verfijnd. Sorteren en scheiden om te recycleren Ophalen. Drankkartons worden ingezameld in de blauwe PMD-zakken samen met plastic flessen en flacons en metalen verpakkingen of via het containerpark. Sorteren. In de sorteercentra worden deze verschillende verpakkingen gesorteerd. De drankkartons worden meestal automatisch van de andere fracties gescheiden, ofwel met behulp van wervelstroomscheiding, ofwel door optische scheiding (NIR of Near Infrared ). Daarna worden ze in balen van zo n 500 kg samengeperst. Vezels voor papier, hulpstoffen voor cement Het gerecycleerde karton wordt in de papierindustrie gebruikt voor de aanmaak van kartonnen dozen, omslagen en mapjes, keuken- en toiletpapier, papieren zakken, eierdozen en servetten. De pulp uit gerecycleerde drankkartons is erg nuttig voor de papierindustrie, zegt Magda Buelens van Recarton. In drankkartons zitten immers alleen nieuwe houtvezels. Dat levert na recyclage een pulp op met lange vezels. Die pulp geeft extra Verwerken. De drankkartons worden gerecycleerd in papierfabrieken, zoals gewoon oud papier. In een pulper (een grote draaiende trommel of kuip gevuld met water) worden de kartonvezels van elkaar losgeweekt en op die manier komen ze ook los van de plastic- en aluminiumlaagjes. Zo ontstaat opnieuw papierpulp die nog een aantal zuiveringsstappen ondergaat voor hij in de papierfabriek tot nieuwe papierproducten wordt verwerkt. Ook het plastic en het aluminium worden verwerkt in de industrie. stevigheid aan de gerecycleerde producten en vervangt vaak nieuwe pulp in hoogwaardige toepassingen. Het plastic en het aluminium kunnen in de cementindustrie worden gebruikt. Het plastic dient als energiebron voor de ovens, het aluminium wordt gebruikt als katalysator voor de cementproductie zelf. Editie: November 2010 V.U.: J. Goossens Fost Plus vzw Martinus V-straat 40 BE-1200 Brussel Gedrukt op gerecycleerd papier Niet op de openbare weg gooien.
Drankkartons: recyclage via het PMD-circuit Een stabiel recyclagecircuit In België wordt via de inzameling van PMD ongeveer 77 % van de drankkartons gerecycleerd. Door systematische informatie- en communicatiecampagnes kan dit cijfer nog verhoogd worden. Er is voldoende recyclagecapaciteit voorhanden voor de selectief ingezamelde drankkartons. De papierfabriek net over de grens in Duitsland, die het grootste gedeelte van de in België ingezamelde drankkartons recycleert, laat de restmaterialen - het plastic- en aluminiumlaagje - in de cementfabriek verwerken. Maar andere papierfabrieken, zowel in Europa als in Azië en Amerika, recycleren de plastic- en aluminiumlaagjes op andere manieren, bijvoorbeeld: - door er korrels van te maken die dan door verhitting tot verschillende producten worden geperst, zoals auto-onderdelen, paletten of palen; - door het materiaal te drogen, te versnipperen en tot platen te persen die dan bijvoorbeeld als dakbedekking worden gebruikt; - door pyrolyse, waarbij het materiaal op een voldoende hoge temperatuur wordt gebracht zodat het plastic in een gas wordt omgezet dat dan als energiebron voor het proces en de papierproductie dient. De temperatuur mag ook niet te hoog zijn, zodat het aluminium intact blijft en door de aluminiumindustrie tot aluminiumproducten kan hersmolten worden. De milieubalans nog verbeteren Drankkartons zijn op het einde van hun levenscyclus perfect recycleerbaar (zie ook www.pack4recycling.be). De sector doet echter voortdurend inspanningen om de milieubalans nog verder te verbeteren. Er wordt vooral geïnvesteerd in onderzoek naar innovatieve recyclagetechnieken voor de fractie polyethyleen en aluminium en in optimalisatie van de bestaande technologieën. Drankkartons leveren na recyclage een papierpulp op met lange vezels, voor stevige papierproducten en hoogwaardige toepassingen. Magda Buelens, Directeur van Recarton Pack4recycling.be De website pack4recycling.be geeft meer informatie over de recycleerbaarheid van de verschillende verpakkingen. Via een beslissingsboom kunt u nagaan of een gekozen verpakking gerecycleerd kan worden of niet. www.pack4recycling.be Recarton en ACE Recarton is een onafhankelijke organisatie die door Fost Plus wordt ingeschakeld als expertisecentrum voor de inzameling en recyclage van drankkartons. www.fostplus.be Ace Belgium is de Belgische afdeling van The Alliance for Beverage Cartons and the Environment, een Europees samenwerkingsverband van papierproducenten en fabrikanten van drankkartons. www.ace.be
Kunststof: complexe verpakkingen vermijden Flessen uit PET en HDPE worden via het PMD-circuit opgehaald. Het recyclageproces is erg technisch en de kwaliteit en toepassingsmogelijkheden van het gerecycleerde materiaal hangen sterk af van het ingezamelde materiaal. Daarom moeten de ontwerpregels voor design for recycling gerespecteerd worden. Een vernuftig proces bewaakt de kwaliteit Ophalen. Flessen en flacons van PET (Polyethyleentereftalaat) en HDPE (Hoge Densiteit Polyethyleen) worden ingezameld via het PMD-circuit. Sorteren. Het PMD-materiaal dat in het sorteercentrum binnenkomt wordt deels handmatig en deels automatisch gesorteerd. Zo worden de plastic flacons en flessen op basis van materiaal en kleur gesorteerd in vier verschillende stromen: de HDPE-flessen en doorzichtige PET-flessen (kleurloos, blauw en groen). De verpakkingen worden daarna samengeperst tot grote balen. Recyclage. De balen zijn homogeen, maar bevatten nog vreemde substanties: restinhoud van de verpakking, doppen en etiketten van een verschillend materiaal of andere storende elementen zoals metaal, karton of andere kunststoffen. De vreemde elementen worden er stapsgewijs uitgehaald door een combinatie van technieken. Het plastic wordt vermalen, gezuiverd en gewassen. Daarbij worden alle storende materialen verwijderd via NIRscanning ( Near Infrared ), flotatie, aërodynamische scheiding (lucht- of watercyclonen) en andere scheidingstechnieken (ferro en non-ferro). De gerecycleerde kunststof wordt uiteindelijk afgeleverd in de vorm van flakes (maalgoed) of granulaten. Grondstof voor verschillende toepassingen Ongeveer 20 % van de Europese gerecycleerde PET wordt gebruikt voor de fabricage van nieuwe flessen en flacons, al dan niet in contact met voeding. De rest van de gerecycleerde PET wordt gebruikt voor de fabricage van uiteenlopende producten waaronder textiel (45 %), plastic folies (22 %), en binddraden (11 %) (Bron: PCI www.pcipetpackaging.co.uk). Gerecycleerde HDPE wordt onder meer gebruikt in afvoerbuizen, bakken, kratten en nieuwe flacons. Een stabiele PET-markt De kwaliteit van de gerecycleerde PET is geleidelijk verbeterd en is vandaag zelfs bijna gelijkwaardig aan die van nieuwe PET. Dankzij de huidige recyclagetechnieken kunnen we in principe flessen maken van 100 % gerecycleerd materiaal, zegt An Vossen van Plarebel. Maar in de praktijk wordt het altijd gemengd met nieuwe PET om verkleuring te vermijden. Hierdoor kunnen we immers transparante flessen maken, dat is Een markgevoelige HDPE-markt De markt voor gerecycleerde HDPE wordt gekenmerkt door zijn veelzijdigheid aan eindtoepassingen: van afvoerbuizen, afvoerkanalen, bakken, kratten, stabiliteitstegels, rasters, etc. tot autostoelen voor kinderen. Belangrijkste toepassing zijn de afvoerbuizen in de bouwsector die meer marktgevoelig is. wat de consument graag heeft. Het gehalte gerecycleerd materiaal in PET-flessen varieert tussen de 10 en de 50 %. Voorlopig zal dat niet veel toenemen omdat de andere afzetmarkten voor gerecycleerde PET eveneens aan belang winnen, vooral die van plastic folie. Het is belangrijk om voldoende te recycleren materialen te hebben: de vraag voor gerecycleerde PET is hoger dan het aanbod. De winnaar van de EPRO wedstrijd voor gerecycleerde kunststoffen was, in 2009, een autostoel voor kinderen Editie: November 2010 V.U.: J. Goossens Fost Plus vzw Martinus V-straat 40 BE-1200 Brussel Gedrukt op gerecycleerd papier Niet op de openbare weg gooien.
Kunststof: complexe verpakkingen vermijden Goede sortering is cruciaal voor kwaliteit Voor een goede recyclage is het van belang dat de balen zuiver en homogeen zijn. Sommige materialen kunnen het recyclageproces echt verstoren, zegt An Vossen. Metalen doppen kunnen de messen van de shredder beschadigen of filters blokkeren. Papierpulp zet zich vast op de installatie, silicone elementen en motorolie verminderen de kwaliteit van de gerecycleerde materialen. Te veel PVC kan echt nefast zijn: in heldere PET-flessen zorgt het voor verkleuringen en zwarte puntjes en textielvezels worden brozer. Een enkele PVC-fles kan bijvoorbeeld de kwaliteit van een baal van 250 kg gevoelig naar beneden halen. Daarom is een goede sortering in het sorteercentrum zo bepalend voor de eindkwaliteit. Problemen aan de bron vermijden Veel problemen kunnen aan de bron worden vermeden door een goede ontwerpkeuze. Het ontwerp van de verpakking is van cruciaal belang, verklaart Vossen. Zo moeten we oppassen met het combineren van materialen met een gelijke densiteit zoals PET met PLA of PVC want die kunnen we niet scheiden door flotatie. Ook worden er steeds meer flessen gemaakt met barrièremateriaal en/of additieven, die vaak de recyclage bemoeilijken. In PET-flessen voor fruitsap wordt bijvoorbeeld soms een barrière op basis van nylon verwerkt. Dat is niet optimaal, want de gerecycleerde PET-flessen wordt dan geler. We adviseren sterk om complexe flessen zoveel mogelijk te vermijden. Technisch is het wel mogelijk om de sorteer- en scheidingstechnieken te verfijnen, maar dat maakt het recyclageproces ingewikkelder en duurder. Op de website www.pack4recycling.be vindt u concrete richtlijnen en adviezen voor het combineren van materialen in plastic flessen met het oog op recyclage. Technisch complexe flessen met additieven barrièrematerialen bemoeilijken vaak het recyclageproces. Met eenvoudige flessen vermijden we problemen aan de bron. An Vossen, Manager bij Plarebel Pack4recycling.be De website pack4recycling.be geeft meer informatie over de recycleerbaarheid van de verschillende verpakkingen. Via een beslissingsboom kunt u nagaan of een gekozen verpakking gerecycleerd kan worden of niet. www.pack4recycling.be Plarebel Plarebel is een onafhankelijke organisatie die door Fost Plus wordt ingeschakeld als expertisecentrum rond de inzameling en recyclage van verpakkingen in kunststof. www.fostplus.be
Metalen verpakkingen: steeds meer recyclage Vandaag wordt het merendeel van de metalen verpakkingen gerecycleerd. Zo krijgen ze een tweede leven in tal van nieuwe toepassingen. De materialen zijn dan ook eenvoudig te smelten en kunnen tot in het oneindige worden hergebruikt om nieuwe metalen te produceren. België en Europa doen enorm veel aan recyclage. Door gerecycleerde materialen te gebruiken, is er immers minder nood aan primaire metalen. Daarom blijven de 27 landen van Europa de recyclage ook opvoeren. Zo recycleerden ze in 2008 al 71 % van alle stalen verpakkingen. Van de PMD-zak naar de smelterij Ophalen. De metalen verpakkingen worden voornamelijk huisaan-huis ingezameld via de zogenaamde PMD-zakken (plastic flessen en flacons, metalen verpakkingen en drankkartons). Ook via de containerparken worden metalen verpakkingen ingezameld voor latere recyclage. Daarin zitten onder meer gebruikte conservenblikken, lege drankblikjes, aluminium schaaltjes en andere verpakkingen zoals spuitbussen voor cosmetica en voeding. Recycleren. Eens gesorteerd worden de stalen verpakkingen samengeperst in pakketten en de aluminium verpakkingen in balen. De schroothandelaars sorteren het aluminiumafval nog op kwaliteit. Nadien wordt alle afval doorverkocht aan aluminiumsmelterijen en staalfabrieken. Daar worden ze in ovens gesmolten om er nieuwe metalen mee te produceren. Sorteren. Sorteercentra sorteren de inhoud van de pmd-zakken. Het staal wordt magnetisch gescheiden, voor het aluminium wordt wervelstroommachines gebruikt. Gerecycleerd in tal van toepassingen Van gerecycleerde stalen verpakkingen wordt nieuw staal gemaakt voor de bouwindustrie, de automobielsector, of voor elektrische huishoudapparatuur en nieuwe verpakkingen. Steeds meer gerecycleerde metalen Op weg naar 100 % recyclage Gerecycleerd aluminium wordt hergebruikt als aluminium voor verpakkingen, in de bouwindustrie en de transportsector. Staal en aluminium zijn oneindig lang recycleerbaar. Ze verliezen daarbij nooit hun fysieke en chemische eigenschappen, ongeacht het aantal recyclagecycli. De 27 landen van Europa recycleren steeds meer stalen verpakkingen. In 2008 haalden ze een recyclagepercentage van 71 %. Europa produceert vandaag 200 miljoen ton staal per jaar. De helft daarvan gebeurt op basis van schroot. Met het elektrisch proces kan de volledige productie van staal op basis van schroot gebeuren. Ook de recyclage van aluminium neemt fors toe in Europa. Vandaag wordt 50 % van alle aluminium verpakkingen gerecycleerd. In sommige landen loopt dit zelfs op tot meer dan 90 % voor drankblikjes. Er bestaat vandaag al een staal productieproces dat enkel gebruik maakt van schroot. Maar zou het op termijn denkbaar zijn dat alle staal en aluminium geproduceerd wordt met schroot? In de praktijk wordt vaak een combinatie van primaire en secundaire materialen gebruikt. Een groot deel van deze metalen zit immers gevangen in langetermijntoepassingen zoals gebouwen en auto s. Er gaan dus enkele jaren over vooraleer deze metalen gerecupereerd kunnen worden. Verpakkingen met een kortere levensduur kunnen wel snel gebruikt worden om nieuwe metalen te produceren. Met een goed georganiseerd inzamelings- en sorteerproces zijn drankblikjes bij voorbeeld binnen de 60 dagen gerecycleerd. Editie: November 2010 V.U.: J. Goossens Fost Plus vzw Martinus V-straat 40 BE-1200 Brussel Gedrukt op gerecycleerd papier Niet op de openbare weg gooien.
Metalen verpakkingen: steeds meer recyclage Besparen op energie en primaire grondstoffen De recyclage van metalen verpakkingen spaart niet alleen primaire grondstoffen (ijzermineralen, bauxiet) uit, ook het energieverbruik daalt. Met schroot en aluminiumafval kunnen we metalen produceren van een zelfde kwaliteit, maar met minder energie dan wat mogelijk is op basis van primaire materialen, vertelt Luc Braet van Stalupack. Bovendien vermindert de recyclage van metalen de uitstoot van CO 2 en stikstof (NOx) aanzienlijk. De uitstoot van zwavel (SO 2 ) en perfluorverbindingen (PFC) daalt zelfs met meer dan 90 %. De hogere verkoopprijs van gesorteerde metalen weerspiegelt trouwens de kwaliteit van de behandeling die erop is uitgevoerd. De sector voert het aantal acties op We hebben samen met Fost Plus een campagne op poten gezet die de concrete resultaten van recyclage in de verf zet, besluit Luc Braet. De campagne toont dat het perfect mogelijk is om een fiets te vervaardigen op basis van 600 gerecycleerde blikjes. Zo hopen we in de toekomst nog meer metalen verpakkingen in te zamelen. Een jaar recyclage = 350.000 nieuwe fietsen. Bedankt iedereen. Sorteren is goed, voorkomen is beter. Samen > Goed sorteren > Beter recycleren Stalupack Stalupack is een onafhankelijke organisatie die door Fost Plus wordt ingeschakeld als expertisecentrum voor de inzameling en recyclage van verpakkingen in staal en aluminium. Pack4recycling.be De website pack4recycling.be geeft meer informatie over de recycleerbaarheid van verschillende soorten verpakkingen. Via een beslissingsboom kunt u nagaan of een gekozen verpakking gerecycleerd kan worden of niet. www.pack4recycling.be Meer info op: www.fostplus.be www.apeal.org www.steelforpackaging.org www.eaa.net
Glazen verpakkingen: de recyclage vereenvoudigen Lege glazen verpakkingen worden voornamelijk ingezameld via de glasbol. Dat glas kan dan meerdere keren worden gerecycleerd, tenminste als het recyclageproces goed georganiseerd is. Daarom is het zo belangrijk om het ingezamelde glas zo goed mogelijk te sorteren. Het is belangrijk om verpakkingen te ontwikkelen, zonder materialen die het recyclageproces in de war kunnen sturen. Sorteren in verschillende stappen Inzamelen. In België wordt huishoudelijk glasafval voornamelijk via de glasbol ingezameld. Er bestaan afzonderlijke glasbollen voor gekleurd en wit glas. Bepaalde flessen worden ingezameld via het systeem van statiegeld om daarna hergebruikt te worden. Recycleren. Het ingezamelde glas belandt uiteindelijk bij recyclagebedrijven. Zij halen er eerst alle vreemde stoffen uit. Eerst verwijderen magneten de ijzerhoudende materialen. Vervolgens worden de grootste en meest opvallende vervuilende elementen met de hand verwijderd. Het glas dat overblijft wordt De cirkel is rond In de jaren 1970 was de glassector de eerste om te beginnen recycleren. Ondertussen wordt het gros van de glazen verpakkingen gerecycleerd, meestal voor de productie van nieuwe verpakkingen. Het is theoretisch zelfs perfect mogelijk om glazen verpakkingen volledig te produceren op basis van 100% gerecycleerd glas. In de praktijk gaat het echter zelden zo ver. In gekleurd glas zit maximum 80 % gerecycleerd glas. Deze beperking garandeert de optimale regeling van de smeltoven. dan vermalen om daarna langs een zuigmachine te passeren. Die zuigt alle etiketten en materialen die lichter zijn dan glas op. Vervolgens verwijderen wervelstroommachines de nietmagnetische elementen. Tot slot verwijderen optische sorteermachines de ondoorzichtige stukken(porselein, grind, keramiek) en maken ze een verfijnd kleurenonderschijd. Bij de glasproducent. Op het einde van het inzamelings- en recyclageproces blijven er enkel nog ovenklare glasscherven over. Dat wordt opgekocht door glasproducenten die het omsmelten voor hergebruik. In wit glas zit slechts 30 % gerecycleerd glas, voornamelijk om commerciële redenen. Gerecycleerd wit glas ziet er immers vaak minder proper uit, waardoor het product minder aantrekkelijk kan overkomen. Het ingezamelde glas dat glasproducenten niet kunnen recycleren, werd in andere toepassingen gebruikt. Zo komen glasscherven voor in betonblokken of in de onderlaag van autowegen terecht. Editie: November 2010 V.U.: J. Goossens Fost Plus vzw Martinus V-straat 40 BE-1200 Brussel Gedrukt op gerecycleerd papier Niet op de openbare weg gooien.
Glazen verpakkingen: de recyclage vereenvoudigen Onsmeltbare materialen vermijden Voor glasproducenten is het belangrijk dat het glasgruis zo homogeen mogelijk is samengesteld, aldus Jean-Pierre Delande van Filglass. Bepaalde decoratieve hulzen en etiketten in plastic kunnen zich, bijvoorbeeld, sterk vasthechten op het glas. Daardoor blijven glasscherven al eens aan elkaar plakken en kunnen we ze niet correct sorteren. Voor etiketten gaat de voorkeur naar papier dat met wateroplosbare of synthetische lijm op het glas wordt geplakt. Bovendien zijn complexe keramische sluitsystemen op bepaalde bokalen vanuit recyclageoogpunt absoluut te vermijden, ook al geven ze het product een retro-look. Het glas decoreren met onsmeltbare materialen zoals stenen en porselein is ook uit den boze. Dergelijke stoffen verstoren het recyclageproces aangezien ze pas smelten op hogere temperaturen dan glas. De fracties die overblijven, veroorzaken vaak onzichtbare, interne spanningen die de fles kunnen doen breken zelfs na verkoop. Daarom is het zo belangrijk om de onsmeltbare stoffen die in de glasbol belanden te verwijderen tijdens de inzameling en de recyclage. Ook vuurvast glas brengt recyclagebedrijven in de problemen. Het is niet alleen moeilijk op te sporen, het vraagt ook heel wat investeringen om te voldoen aan de eisen van de glasproducenten. De consumenten die vuurvast glas in de glasbol achterlaten, beseffen niet welke schade ze toebrengen aan de recyclagebedrijven. Het gaat trouwens niet eens meer om glazen verpakkingen. Wilt u weten of uw verpakkingen recycleerbaar zijn? Doe de test op www.pack4recycling.be. U vindt er ook informatie over design for recycling. 28 % minder CO 2 -emissies De recyclage van glas spaart heel wat energie uit. De oven moet immers niet zo warm meer gestookt worden, voegt Jean-Pierre Delande toe. Daardoor daalt het verbruik van aardgas of een andere brandstof en daalt ook de uitstoot van broeikasgassen. Met 60 % glasgruis zal de uitstoot van CO 2 met 0,17 ton dalen per ton glas dat geproduceerd wordt. Dat komt overeen met een CO 2 -besparing van 28 %. Door glas te recycleren, is er minder nood aan primaire grondstoffen zoals zand, kalksteen en soda. Ook al zijn deze stoffen relatief goedkoop, door ze minder te gebruiken is er ook minder ontginning en transport nodig. Afweging tussen marketing en eenvoudige recyclage Rekening houdend met de relatief gesloten cyclus om glas te recycleren, willen glasproducenten de recyclage zo weinig mogelijk verstoren. Zo kunnen ze glas gemakkelijker hergebruiken, vertelt Jean-Pierre Delande. Maar terwijl glasproducenten het design van de flessen zo eenvoudig mogelijk willen houden, willen de marketing- en designafdelingen het creatieve potentieel van glas zo veel mogelijk benutten. In de praktijk wordt er meestal gezocht naar de gulden middenweg. Filglass Filglass is een onafhankelijke organisatie die door Fost Plus wordt ingeschakeld als expertisecentrum voor de inzameling en de recyclage van glazen verpakkingen. Pack4recycling.be De website pack4recycling.be geeft meer informatie over de recycleerbaarheid van verschillende soorten verpakkingen. Via een beslissingsboom kunt u nagaan of een gekozen verpakking gerecycleerd kan worden of niet. www.pack4recycling.be Meer info op www.fostplus.be www.verre-avenir.fr www.skglas.nl
Papier en karton: Belgische papier- en kartonproductie gebruikt 55 % gerecycleerde vezels Papier en karton worden al lang massaal gerecycleerd. De hoeveelheid gerecycleerd materiaal varieert sterk naargelang de toepassing: in hoogwaardig grafisch papier zit slechts een kleine fractie, in golfkarton tot 80 %. Vandaar het belang van een goed beheer van de recyclagestromen van oud papier en karton. De sector doet ook nog inspanningen om nog meer oud papier beschikbaar te maken voor recyclage. Een goed lopend recyclageproces Ophaling Oud papier en karton wordt op verschillende manieren ingezameld. In de meeste Belgische gemeenten halen de intercommunales het op via huis-aan-huis inzameling. De gemeenten voorzien ook speciale containers in hun containerparken. Daarnaast laten steeds meer bedrijven hun papier- en kartonafval selectief ophalen. Recyclage Gespecialiseerde bedrijven kopen het ingezamelde oud papier en karton op en sorteren het zorgvuldig. In België zijn een vijftigtal van die bedrijven actief. Ze leveren zowat 50 verschillende soorten oud papier af aan de papierindustrie. In de papierfabriek worden de vezels uit oud papier opnieuw los geweekt in water zodat een grijze brij ontstaat. Die massa wordt grondig gereinigd om vreemde voorwerpen te verwijderen zoals nietjes, lak, vernis, lijmresten, stukjes plastic en touw. Daarna volgen vaak nog verschillende wasbeurten en fractioneringen om lange en korte vezels te scheiden zodat een homogene pulp ontstaat. Voor de productie van sommige papiersoorten moet de pulp ook ontinkt worden, vaak gevolgd door een bleekproces. Dankzij die gecontroleerde processen is de uiteindelijke kwaliteit van de gerecycleerde pulp goed gekend en stabiel zodat de papierindustrie perfect weet voor welke toepassingen ze bruikbaar is. Verpakkingen: een markt voor gerecycleerde vezels De hoeveelheid Druk- en schrijfpapier (schriften,...) gerecycleerd materiaal in papieren en kartonnen huishoudelijk en hygiënisch papier (keukenrollen,..) producten verschilt sterk. kranten Om deze verschillen te illustreren papier- en kartonverpakkingen gebruikt de sector graag Verbruik van oud papier en karton in de productie het beeld van de recyclagepiramide. Bovenaan staat hoogwaardig grafisch pa- Aanvoer van nieuwe vezels blijft nodig verse vezels pier dat nauwelijks gerecycleerde vezels bevat. Gewoon wit papier bevat er al iets meer. Bij huishoudelijk en hygiënisch papier zoals keukenrollen en wc-papier loopt het aandeel op tot ongeveer 30 %. Bij krantenpapier is dat al bijna de helft. Papieren en kartonnen verpakkingen vormen de basis van de piramide. Ze bevatten tot 80 % gerecycleerde vezels. We bekijken de recyclagepiramide best in zijn geheel, zegt Ilse Vervloet van Fetra. Nieuwe vezels zijn absoluut nodig voor hoogwaardig papier, maar het zou onverstandig zijn om even veel nieuwe vezels te gebruiken voor de fabricage van kartonnen verpakkingen. Integendeel: die verpakkingen zorgen juist voor een grote afzetmarkt voor de verdere recyclage van papierproducten uit de hogere lagen. Dankzij de zorgvuldige inzameling en sortering slaagt de sector er vandaag al in om het gerecycleerd papier volledig te benutten in nieuwe papierproducten. Voor elk product is ook een evenwicht bereikt in het aandeel gerecycleerde vezels. Voor vouwkarton ligt dat ongeveer op 60 %, voor golfkarton op 80 %. We verwachten daarin geen echte toename meer, bevestigt Jan Cardon van Filpap. De sector gebruikt hoe dan ook zoveel mogelijk gerecycleerde vezels om economische redenen. In verpakkingen is het plafond bereikt. De soms wat eenzijdige vraag naar gewichtsvermindering van verpakkingen staat trouwens haaks op het streven naar meer gerecycleerde vezels. Bij recyclage moeten we immers vaak iets meer vezels gebruiken om dezelfde stevigheid te bereiken als met nieuwe vezels. Afhankelijk van de toepassing is een bepaalde hoeveelheid nieuwe houtvezels dus altijd nodig. Het is ook een illusie om eindeloos dezelfde houtvezels te blijven gebruiken. In de opeenvolgende recyclagecycli geraken die namelijk beschadigd. In de globale cyclus van de papierproductie is een constante aanvoer van nieuwe vezels dus noodzakelijk. Editie: November 2010 V.U.: J. Goossens Fost Plus vzw Martinus V-straat 40 BE-1200 Brussel Gedrukt op gerecycleerd papier Niet op de openbare weg gooien.
Papier en karton: goed kiezen, recyclage bevorderen Het juiste papiertype kiezen Zowel om economische als om ecologische redenen is het belangrijk om het juiste type papier of karton te kiezen. Vergelijk het met kleren: als je kinderen gaan ravotten, kleed je ze niet op hun paasbest, zegt Ilse Vervloet. Zo moet je voor elk product nagaan wat de meest geschikte papiersoort is. Bijvoorbeeld: voor grafische toepassingen is papier van nieuwe vezels nodig, voor kranten niet. Drankkartons hebben voor de stevigheid nieuwe vezels nodig, in andere verpakkingen kunnen gerecycleerde vezels worden gebruikt. Elke toepassing heeft zo zijn plaats in de recyclagepiramide. Recyclage bevorderen door ontwerp en communicatie In sommige verpakkingen worden vreemde elementen zoals plastic handvaten gebruikt. In dat geval is het best dat de consument ze gemakkelijk zelf kan verwijderen, zoniet wordt het recycleren iets complexer. Meer informatie over de recycleerbaarheid van verpakkingen vindt u op www.pack4recycling.be. Overigens is de inzameling de gevoeligste schakel in de recyclageketen van papier en karton. We moeten de consument hierin gidsen, zegt Vervloet. Jan Cardon voegt daaraan toe: Het te recycleren papier mag niet te veel vezelvreemde materialen bevatten. Het moet proper zijn, niet vuil of vettig. Het moet bij voorkeur aangeboden worden in een kartonnen doos of samengebonden met natuurtouw, zonder gebruik van tape. Daarover moeten we duidelijk communiceren. Sector wil nog meer oud papier ophalen Recyclage is al decennialang een essentieel onderdeel in de papierindustrie. In Europa wordt ongeveer 66 % van het gebruikte papier effectief gerecycleerd. Dat aandeel kan nog verhogen. Toepassingen voor gerecycleerd papier zijn er genoeg, zegt Ilse Vervloet. We kunnen dus nog nieuwe bronnen gebruiken. Zo willen we de inzameling van oud papier van kantoorgebouwen nog verbeteren. Aangezien aanvoer van verse houtvezels altijd zal nodig blijven, hecht de sector ook veel belang aan duurzaam bosbeheer. De hernieuwbaarheid van de grondstof is een bijkomend voordeel van papier en karton. De grondstoffen worden aangeplant, zegt Cardon. Dat doen we zoveel mogelijk. Zo is er in Europa een duidelijke toename van de hoeveelheid productiebossen. Kartonnen verpakkingen zorgen voor een grote afzetmarkt voor de verdere recyclage van hoogwaardigere papierproducten. Ilse Vervloet, Milieuadviseur bij Fetra Het te recycleren papier mag niet te veel vezelvreemde materialen bevatten. Het moet proper zijn, niet vuil of vettig. Het moet bij voorkeur aangeboden worden in een kartonnen doos of samengebonden met natuurtouw, zonder gebruik van tape. Jan Cardon, Directeur Filpap Pack4recycling.be De website pack4recycling.be geeft meer informatie over de recycleerbaarheid van de verschillende verpakkingen. Via een beslissingsboom kunt u nagaan of een gekozen verpakking gerecycleerd kan worden of niet. www.pack4recycling.be Filpap Filpap is een onafhankelijke organisatie die door Fost Plus wordt ingeschakeld als expertisecentrum voor de inzameling en recyclage van verpakkingen in papier en karton. www.fostplus.be Fetra De Federatie der Papier- en Kartonverwerkende Bedrijven (Fetra) is opgericht in 1946 en groepeert onder meer de producenten van vouwkartonnen verpakkingen, golfkartonnen verpakkingen en papieren zakken. www.fetra.be