Dé norm voor betrouwbaarheid!

Register Normering Arbeid 2011 Dé norm voor betrouwbaarheid!

2011 Register Normering Arbeid Het SNA-keurmerk, De norm voor betrouwbaarheid 1

Inhoud Aanpak malafiditeit 6 Voorwoord 4 De norm voor betrouwbaarheid 12 2 Naleving CAO 17 Het Register in cijfers 20 18 Het SNA-keurmerk Stichting Normering Arbeid 33 De mensen achter SNA 36 Colofon 40 Cijfers 2011 24

Register Normering Arbeid in cijfers 2011 Aantal Gecertificeerde ondernemingen (totaal) 2.665 Buitenlandse gecertificeerde ondernemingen 67 Uitgeschreven ondernemingen 336 Nieuwe toetreders (aangemelde ondernemingen) 904 Uitgevoerde inspecties (totaal) 5.395 Gemiddeld aantal inspecties per maand (totaal) 450 Extra inspecties op basis van signalen 43 Vastgestelde afwijkingen (non-conformiteiten) 6.016 3 Inspectie-instellingen 7 Inspecteurs 60

Voorwoord 4 Het jaar 2011 is voor SNA in meerdere opzichten een hectisch jaar geweest. Mede naar aanleiding van het rapport van de commissie Lessen uit recente arbeidsmigratie (Lura) is in de Tweede Kamer opnieuw een discussie losgebarsten over het invoeren van een vergunningplicht voor uitzendondernemingen. Een discussie gevoed door misstanden op het terrein van huis - vesting, uitbuiting van arbeidsmigranten en de wens om voor eens en altijd een eind te maken aan de malafiditeit in de uitzendsector. Daarnaast hebben cijfers van de Arbeidsinspectie uit 2010 ook niet meegeholpen aan de beeldvorming rondom zelf regulering. De stelling dat de zelfregulering in de uitzend - sector niet werkt is echter veel te kort door de bocht. Met 5.400 inspecties in 2011 pleegt de sector een aanzienlijke inspanning om de malafiditeit te bestrijden. Dit blijkt ook uit het feit dat in het afgelopen jaar bij 336 ondernemingen het SNAkeurmerk is ingetrokken. In veel meer gevallen zijn ondernemingen op basis van de inspectie-resultaten verplicht om zaken (minor afwijkingen) aan te passen of te herstellen op straffe van het intrekken van het certificaat. Op deze wijze worden met het SNA-keurmerk niet alleen de bokken van de schapen gescheiden, maar heeft het keurmerk ook een opvoedend karakter. Hiermee heeft het SNA-keurmerk een niet te onderschatten rol bij de aanpak van de malafiditeit. Een rol die de overheid alleen met aanzienlijke extra hand havingscapaciteit zou kunnen invullen. Ook wij vinden dat verbeteringen altijd mogelijk blijven en nodig zijn. Hieraan wordt door SNA dan ook hard gewerkt. Op basis van ontwikkelingen in de markt wordt de norm continu aangescherpt en is in de afgelopen periode nadrukkelijk gekeken naar de kwaliteit van de inspecties, waarbij recent ook afscheid is genomen Drs. H.M.F. Bruls Voorzitter Stichting Normering Arbeid

van enkele inspecteurs. Daar blijft het echter niet bij. In de afgelopen vijf jaar zijn veel inspanningen verricht om het SNA-keurmerk neer te zetten. Daarbij is niet alleen het aantal gecertificeerde ondernemingen bijna verdrievoudigd, maar ook het aantal inspectie-instellingen waarmee SNA samenwerkt gestegen van 2 naar 7. De processen zijn hierdoor aanzienlijk complexer geworden. SNA heeft recent een opdracht verstrekt aan een externe instantie om de inspectie- en certificerings - processen door te lichten en met aan bevelingen te komen, om ook in de toekomst de kwaliteit van het keurmerk goed te kunnen blijven borgen. Gelukkig is op dit moment voor de aanpak van de malafiditeit nog niet gekozen voor een kortdoor-de-bocht-oplossing zoals de herinvoering van de vergunningplicht voor uitzendondernemingen. In 2005 heeft de Tweede Kamer de sector de ruimte geboden voor zelfregulering. Dit heeft de sector bijzonder serieus opgepakt, met een strenge norm en een eenduidig keurmerk. In 2008 heeft een eerste evaluatie van de zelfregulering plaatsgevonden, waarbij is vastgesteld dat de met de zelf - regulering geboekte resultaten geen aanleiding geven tot invoering van de vergunningplicht. Wel is daarbij opgemerkt dat met alleen private inspanningen het niet mogelijk is volledig grip te krijgen op het malafide deel van de uitzendsector. In overleg met de sector zijn hiervoor aanvullende maatregelen bedacht die door middel van een gecombineerde publiek/private aanpak zouden moeten leiden tot het terugdringen van de malafiditeit. 5 We staan nu, met enige jaren vertraging, aan de vooravond van de invoering van het pakket aan maatregelen. Er komt een verplichte registratie voor alle uitzendondernemingen die vervolgens door SNA benaderd zullen worden voor certificering. Inleners worden beloond voor het samen - werken met gecertificeerde ondernemingen door vrijwaring, waardoor steeds meer ondernemingen zich zullen laten certificeren op verzoek van de inlener. Ondernemingen die niet worden gecertificeerd komen in beeld bij publieke handhavers zoals de Inspectie SZW en de Belastingdienst. Daarnaast is het de bedoeling om tot effectieve informatie-uitwisseling te komen. De koppeling van gegevens zorgt ervoor dat aangetroffen zaken niet meer buiten het zichtveld blijven. Met de onderlinge samenwerking worden de ogen en oren van alle betrokken instanties vergroot met als gevolg dat de activiteiten van malafide partijen beter bestreden kunnen worden. Door een combinatie van publieke en private handhaving kan de totale beschikbare capaciteit optimaal worden ingezet. Wat ons betreft een veel betere en efficiëntere oplossing dan de herinvoering van de vergunningplicht.

Aanpak malafiditeit Misstanden met arbeidsmigranten en huisvestingsproblemen hebben in het afgelopen jaar geleid tot een toegenomen aandacht voor de malafiditeit in de uitzendsector. Het in 2011 verschenen rapport van de commissie Lessen uit recente arbeidsmigratie (Lura) stelt dat Nederland niet in staat is geweest de toestroom van arbeidsmigranten uit Midden- en Oost- Europa in goede banen te leiden. Daarbij is de commissie geschrokken van het grote aantal malafide uitzend - bureaus en de slechte, soms schrijnende, huis vestingsituaties van arbeids migranten. 6 Gebrekkige huisvesting en overbewoning zorgen niet alleen voor onwenselijke situaties voor de migranten zelf, maar leiden ook tot grote overlast in sommige wijken. Om dit te verbeteren moet flink worden doorgepakt op drie terreinen: huisvesting, het bestrijden van malafiditeit en het verbeteren van de registratie, aldus het rapport. Hoewel het SNA-keurmerk niet toeziet op huisvestingsituaties en CAO-naleving (hierover later meer) en maar een beperkte indirecte rol kan spelen bij het oplossen van bovengenoemde schrijnende situaties, ligt een rol bij de bestrijding van malafide uitzendondernemingen wel voor de hand. Een rol die ook wordt onderkend door minister Kamp (Sociale Zaken en Werk gelegenheid) waar hij aangeeft vooralsnog in te zetten op zelfregulering in combinatie met verschillende overheidsmaatregelen voor de bestrijding van malafide arbeidsbemiddelaars. Registratieplicht Eén van de belangrijkste maatregelen die de overheid voornemens is in te zetten is de registratieplicht. De registratieplicht (wetsvoorstel wijziging Waadi 1 ) is eind 2011 door de Tweede Kamer vastgesteld en zal in de loop van 2012 ingaan. Op basis van de registratieplicht moeten ondernemingen die arbeid ter beschikking stellen dit aan geven in de bedrijfs omschrijving, zoals die in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel bekend is. Op deze manier worden ondernemingen die arbeid ter beschikking stellen (uitzend ondernemingen) in kaart gebracht en kan de overheid gericht controles uitvoeren. 1 Tweede Kamer, vergaderjaar 2010-2011, 32 872, nr. 2

7

Ondernemingen die arbeid ter beschikking stellen en niet juist geregistreerd staan, lopen het risico op een forse boete die kan oplopen tot 36.000 per werknemer per overtreding. Ook de inlener die zaken doet met een niet juist geregistreerde onder neming loopt het risico op een bestuurlijke boete die kan oplopen tot 36.000 per werknemer. In 2011 is er veelvuldig contact geweest tussen SNA, het ministerie van Sociale Zaken en Werk - gelegenheid en de Kamer van Koophandel over de registratieplicht. SNA zal samen met genoemde partijen een rol spelen bij de communicatie over de registratieplicht. Zo is onder andere gewerkt aan een gezamenlijke website en andere communicatiemiddelen die zullen worden ingezet op het moment dat in 2012 ook de Eerste Kamer akkoord is met het wetsvoorstel. 8 Informatie-uitwisseling In de afgelopen vijf jaar heeft SNA verschillende convenanten met betrekking tot informatie-uitwisseling afgesloten. Met de Belastingdienst is onder meer een convenant gesloten waarin afspraken zijn gemaakt over de informatie-uitwisseling met betrekking tot het betalingsgedrag van aangemelde en gecertificeerde ondernemingen en met de SNCU (Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten) zijn afspraken gemaakt over informatie-uitwisseling over ondernemingen omtrent de naleving van de CAO. Naast de al bestaande convenanten, wordt de informatie-uitwisseling verder uitgebreid op basis van het pakket van maatregelen van de overheid. SNA zal van de Kamer van Koophandel de gegevens ontvangen van de geregistreerde ondernemingen die arbeid ter beschikking stellen. De onder nemingen die nog niet het SNA-keurmerk hebben, zullen door SNA worden aangeschreven en uitgenodigd voor certificering. De informatie over niet-certificering zal door de Inspectie SZW en de Belastingdienst worden gebruikt voor hun risicoanalyse. Met deze maatregel komen onder nemingen waarvan duidelijk is dat ze zich niet als uitzendonderneming laten registeren bij de Kamer van Koop handel, dan wel zich niet laten certificeren bij SNA, bij de overheid onder een vergrootglas te liggen. Het wetsvoorstel wijziging Waadi regelt niet alleen de registratieplicht, maar geeft de Belastingdienst en de Inspectie SZW de mogelijkheid om de namen van bedrijven en de begane

overtreding(en) door te geven aan SNA die op haar beurt opdracht kan geven tot een extra inspectie. Door de brede informatie-uitwisseling naast de reguliere SNA-inspecties lopen frauderende ondernemingen eerder tegen de lamp en kunnen op die manier uit het register worden geweerd. De kwaliteit van het SNA-keurmerk zal op deze wijze verder toenemen. Inleners en opdrachtgevers die gebruik maken van gecertificeerde ondernemingen lopen hierdoor nog minder risico. Daarnaast krijgt de in artikel 7:692 BW opgenomen vrijwaring van de inlener tegen aansprakelijkheid voor betaling van het minimumloon en minimum vakantiebijslag aan de uitzendkracht de betekenis die het zou moeten hebben. SNA gelooft in een aanpak waarbij zelfregulering en gerichte overheidsmaatregelen leiden tot het inperken van de malafiditeit in de uitzendsector. Niet voor niets heeft SNA eind 2011 zitting genomen in de nieuw door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ingestelde Reflectiegroep Aanpak Malafiditeit Uitzendbureaus (AMU) en neemt ze deel aan andere overleggen met Belastingdienst en Inspectie SZW. Het delen van informatie draagt bij aan het optimaliseren van de publieke en private hand havings- en controleactiviteiten. Als ook inleners beboet gaan worden als ze gebruik maken van malafide arbeidsbemiddelaars, zal het net rondom malafide praktijken zich nog verder sluiten. w Roland Huisman Harde aanpak van inleners die bewust gebruikmaken van malafide arbeids - bemiddelaars is noodzakelijk voor een succesvolle bestrijding van de malafiditeit! 9

10

11

De norm voor betrouwbaarheid 12 De komende periode wordt belangrijk voor de samenwerkende partijen bij de bestrijding van de malafiditeit in de uitzendsector. In het debat rondom het rapport Lessen uit recente arbeidsmigratie (Lura) is door verschillende partijen gesproken over de her - Zoals in het vorige hoofdstuk naar voren is gekomen, geeft minister Kamp de zelfregulering in combinatie met de geplande overheidsmaatregelen een kans. De minister heeft echter wel opdracht gegeven voor een nader onderzoek naar de toegevoegde waarde van een vergunningstelsel. Het huidige stelsel van publiek/private samenwerking, met een belangrijke rol voor het SNA-keurmerk, ligt dus onder een vergrootglas. In het verlengde daarvan heeft SNA in 2011 stevig ingezet op het verder verbeteren van de kwaliteit van het keurmerk door onder meer aanscherping van de norm en het stellen van aanvullende eisen aan inspectie-instellingen en inspecteurs. invoering van de vergunningplicht Aanscherpen van de norm Ondernemingen blijven op zoek naar constructies om hun diensten voor uitzendondernemingen. zo rendabel mogelijk te leveren. Daar waar wet- en regel geving wordt overtreden dient dit aangepakt te worden. Het is dan ook van belang om de norm voor het SNA-keurmerk hierop te laten aansluiten, zodat malafide constructies onder het keurmerk onmogelijk zijn en blijven. In de norm worden daarom regelmatig aanpassingen doorgevoerd. Zo is per 1 juli 2011 een verscherpt regime doorgevoerd voor herstel van minor non-conformiteiten. In de norm was opgenomen dat minor non-conformiteiten bij de eerstvolgende inspectie (na drie, zes of twaalf maanden) moesten zijn opgelost. SNA is van mening dat het wenselijk is meer gewicht aan bepaalde geconstateerde minor non-conformiteiten toe te kennen. Met andere woorden dat herstel binnen drie maanden dient plaats te vinden. Bij verschillende minor non-conformiteiten moet de onderneming binnen drie maanden correctiemaatregelen hebben doorgevoerd. De inspectie-instelling dient direct na het verstrijken van deze periode te beoordelen of voldoende herstel is bewerkstelligd. Indien geen of onvoldoende herstel is bewerkstelligd, wordt/worden de minor non-conformiteit(en) omgezet in major non-conformiteiten, met als resultaat schorsing en beëindiging van de registratie.

In 2011 is een adviestraject gestart om de norm voor buitenlandse ondernemingen (NEN 4400-2) volledig tegen het licht te houden. Speciale aandacht gaat daarbij onder meer uit naar zogenaamde A1-constructies 2. Het adviestraject moet in 2012 leiden tot een volledig aangepaste norm NEN 4400-2. Kwaliteitseisen Kwaliteit staat voorop. Inleners van arbeid en ondernemingen die werk uitbesteden moeten er vanuit kunnen gaan dat, indien zij zaken doen met een gecertificeerde onderneming, zij daarmee het risico op aansprakelijkstellingen en boetes beperken. De kwaliteit van het register staat of valt met de kwaliteit van de inspecties. SNA werkt daarom alleen samen met door de Raad voor Accreditatie (RvA) geaccrediteerde inspectie-instellingen. Naast de controles die de RvA uitvoert, laat SNA ook zelf controle-inspecties uitvoeren. In 2011 zijn circa 30 controle-inspecties uitgevoerd. Op basis van een steekproef loopt een onafhankelijke controle-inspecteur mee met een inspectie. De resultaten van de controle-inspectie worden teruggekoppeld aan de inspectie-instellingen zodat die eventueel intern corrigerende maatregelen kunnen treffen. Daarnaast worden de algemene aandachtspunten in het Harmonisatie overleg, waaraan alle inspectie-instellingen verplicht moeten deelnemen, besproken. Het is de bedoeling om met ingang van 2012 niet alleen het aantal controleinspecties te verdubbelen t.o.v. 2011, maar bij de controle-inspecties ook een expliciet oordeel te geven over de kennis en vaardigheden van de inspecteur, zodat op deze manier heel gericht gewerkt kan worden aan verbeteringen. 13 In 2011 is een Handboek Normen uitgebracht. Dit op de website te downloaden document geeft niet alleen een actueel overzicht van de van kracht zijnde normbepalingen, maar stelt ook aanvullende eisen aan inspectie-instellingen en inspectiepersoneel. Zo moeten inspecteurs een minimaal aantal inspecties per jaar uitvoeren en mogen ze geen andere activiteiten uitvoeren waardoor belangen - verstrengeling zou kunnen ontstaan. Verder zijn de inspecteurs verplicht jaarlijks deel te nemen aan de themadag voor inspecteurs. Tijdens een dergelijke dag worden de inspecteurs geïnformeerd over nieuwe ontwikkelingen en worden actuele casussen doorgenomen. 2 Een E101/A1-verklaring is een Europees formulier waarmee een arbeidskracht aantoont in welk land hij sociaal verzekerd is.

De inspectie-instellingen leveren per kwartaal statistische gegevens aan welke worden afgezet tegen de gegevens uit het register. Op deze wijze worden inspectie-instellingen en inspectieresultaten gemonitord. Met de resultaten van de monitoring en de andere instrumenten worden daar waar nodig de normen verbeterd, de inspectie methoden aangescherpt en de inspectieresultaten nauw - keuriger geharmoniseerd. 14 Vrijwaring In de motie Van Hijum / Spekman 3, wordt de regering verzocht om in overleg met de uitzendbranche aanvullende mogelijkheden te verkennen voor inleners om via voorzorgsmaatregelen het risico op naheffingen en boetes te elimineren, waaronder vrijwaring van aansprakelijkheid voor belastingen en premies bij de keuze voor een gecertificeerd uitzendbureau. Naar aanleiding van deze motie heeft er in 2011 veelvuldig overleg 4 plaatsgevonden. Dit heeft tegen het einde van het jaar geleid tot een pers bericht 5 van staatssecretaris Weekers, waarin de vrijwaring wordt aangekondigd en hij aangeeft dat met de vrijwaring bedrijven worden aangemoedigd zaken te doen met bonafide uitzenders, zodat alleen de uitzendbureaus die zich netjes aan de regels houden nog een certificaat verdienen en in zaken blijven. Naar verwachting zal de vrijwaring medio 2012 van kracht worden 6. Dit betekent dat inleners die zaken doen met een gecertificeerde uitzendonderneming en enkele aanvullende maat regelen nemen niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele niet afgedragen loonheffingen en omzetbelasting. Naast de al bestaande vrijwaring die bestaat voor ondernemingen die inlenen van gecertificeerde uitzend ondernemingen (ten aanzien van de toepassing van het wettelijk minimumloon en minimum - vakantie bijslag 7 ), geeft de overheid met het initiatief voor uitbreiding van de vrijwaring nadrukkelijk aan dat het voor inleners verstandig is om zaken te doen met gecertificeerde ondernemingen. 3 Tweede Kamer, vergaderjaar 2008-2009, 31833, nr.8. 4 Bij dit overleg waren betrokken de ministeries van Financiën en SZW, de ABU, NBBU, VIA, COV, LTO Nederland, VNO-NCW, FNV en SNA. 5 Persbericht ministerie Financiën, Belastingdienst en uitzendbranche bestrijden samen malafide uitzendbureaus, Den Haag 5 december 2012.

Plusnorm Pluimvee Sinds 1 januari 2011 heeft SNA naast de reeds bestaande plusnorm voor de vleessector ook een plusnorm voor de pluimveesector. Ondernemingen die voldoen aan de plusnorm worden opgenomen in het Register Normering Arbeid onder de sector Vlees of Pluimvee. Voor deze twee sectoren geldt dat een onderneming alleen onder de desbetreffende sector wordt opgenomen als voldaan wordt aan de aanvullende (plus) eisen die door de sector worden gesteld. Als een onderneming nog wel voldoet aan de eisen van NEN 4400-1 of -2, maar niet langer aan de aanvullende eisen vanuit de vlees- of pluimveesector, zal vermelding onder de sector Algemeen het gevolg zijn. De door de pluimveesector gestelde aanvullende eisen hebben betrekking op de naleving van CAO-afspraken in de pluimveesector. Schoonmaaksector kiest voor het SNA-keurmerk De Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB), de werkgeversorganisatie voor de schoonmaak- en de glazenwassersbranche, heeft in december 2011 besloten om het SNA-keurmerk als lidmaatschapseis te gaan hanteren. Dit betekent dat de 600 leden van OSB uiterlijk op 1 januari 2013 moeten voldoen aan de gestelde eisen van het OSB-keurmerk, waarvan NEN-4400-1 integraal deel uitmaakt. Het aantal aannemers van werk in het Register Normering Arbeid zal hiermee aanzienlijk toenemen. w Ruud Lagemann Het SNA-keurmerk biedt flexibele arbeid, komende uit het binnenland en het buitenland: Helderheid, Rust en Vertrouwen. 15 6 De vrijwaring zal in eerste instantie alleen gelden voor gecertificeerde uitzend - ondernemingen. De gesprekken over vrijwaring voor aannemers van werk moeten nog worden opgestart. 7 Artikel 692 Boek 7.10 Burgerlijk Wetboek.

16

Naleving CAO Hoewel naleving van de van De Stichting is van mening dat betrouwbaar zaken doen ook impliceert dat de van toepassing zijnde CAO correct toepassing zijnde CAO op dit wordt nageleefd. Reden voor SNA om de bij het keurmerk moment geen onderdeel uitmaakt betrokken organisaties te bewegen met voorstellen te komen om in ieder geval bepaalde CAO-bepalingen onder de norm te laten van het SNA-keurmerk wordt SNA vallen. Dit is gelukkig door de sociale partners in de uitzendsector er wel op aangesproken. opgepakt. Bij het schrijven van dit jaarverslag ligt er een eerste voorstel om verschillende CAO-bepalingen in de norm op te nemen. Een en ander zal in de komende periode uitvoerig binnen SNA worden besproken, zodat hopelijk zo snel mogelijk bij de inspecties voor het SNA-keurmerk ook gekeken wordt naar de belangrijkste CAO-bepalingen. Tot die tijd kan SNA op basis van het Reglement Registratie een onderneming die op zich voldoet aan de norm, maar op basis van een rechterlijke uitspraak is veroordeeld inzake het niet naleven van de van toepassing zijnde CAO, uitschrijven uit het register. Daarnaast heeft SNA een convenant met de Stichting Naleving CAO voor Uitzendkrachten (SNCU). Doel van dit convenant is dat door middel van gegevensuitwisseling twee zaken worden bereikt. Enerzijds ontvangt SNA meldingen van SNCU afkomstig uit CAO-onderzoeken, welke het intrekken of de weigering tot afgifte van een SNA-keurmerk tot gevolg kan hebben. Anderzijds kan de door SNA verstrekte informatie aanleiding geven tot het instellen van een controle door SNCU. In het verslagjaar heeft SNA geen meldingen van SNCU ontvangen. Wel heeft een eerste evaluatie aangetoond dat door het convenant de CAOnaleving wordt bevorderd. w 17

Het SNA-keurmerk Ondernemingen die het SNAkeurmerk mogen voeren, moeten voldoen aan de gestelde eisen in de NEN 4400 norm. Deze norm is ontwikkeld voor Nederlandse (NEN 4400-1) en buitenlandse ondernemingen die zich op de Nederlandse markt begeven (NEN 4400-2) en die arbeid ter beschikking stellen en/of werk aannemen. De ondernemingen in het register van SNA worden periodiek gecontroleerd en alleen opgenomen als zij voldoen aan de gestelde eisen. 18 Risico s beperken Het SNA-keurmerk is ontwikkeld om de risico s van inleners van arbeid en opdrachtgevers van werk te beperken. Op basis van de huidige wetgeving lopen deze partijen het risico dat zij aansprakelijk worden gesteld voor verplichtingen uit arbeid die door de uitlener of (onder)aannemer niet zijn voldaan. Bedrijven met het SNA-keurmerk worden periodiek gecontroleerd op hun verplichtingen uit arbeid, waardoor het risico voor de inlener en uitbesteder van werk wordt beperkt. Daarnaast geldt sinds januari 2010 dat inleners die personeel inlenen van een gecertificeerd uitzendbureau worden gevrijwaard van aansprakelijkheden ten aanzien van het wettelijk minimumloon en de minimumvakantiebijslag 8. 8 Artikel 692 Boek 7.10 Burgerlijk Wetboek.

De ondernemingen met een SNA-keurmerk worden beoordeeld op hun verplichtingen uit arbeid, te weten: De identificatie van de onderneming; De aangifte en afdracht van (in Nederland) verschuldigde loonheffingen en omzetbelasting; Loonbetaling niet in strijd met de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag; Het uitvoeren van identiteitscontrole en controle op het gerechtigd zijn tot het verrichten van arbeid in Nederland; Het voorkomen van risico s op aansprakelijkstelling en boetes voortvloeiend uit in- en doorlenen of uitbesteden van werk. Dit alles met inbegrip van het administreren en bewaren van de vereiste documenten. Inspecties Om te kunnen beoordelen of een onderneming aan de boven - genoemde verplichtingen voldoet, wordt de onderneming in de regel tweemaal per jaar geïnspecteerd door een geaccrediteerde inspectie-instelling. Indien er aanleiding is tot een frequenter inspectiepatroon, kan dit worden uitgebreid tot vier keer per jaar. Ook bestaat de mogelijkheid tot gerichte inspecties als daar aanleiding voor is. w Rob Slagmolen Door zelfregulering en certificering ontstaat er een eerlijk speelveld voor inlenende opdrachtgevers. Door goede samenwerking tussen SNA en de publieke instanties is een duur en een niet handhaafbaar vergunning - stelsel overbodig. 19

Het register in cijfers De Stichting Normering Arbeid is begin 2007 van start gegaan met het Register Normering Arbeid, het register van ondernemingen met het SNA-keurmerk. In de afgelopen vijf jaar is het Register gegroeid van 1.023 ondernemingen tot 2.665 ondernemingen. Grafiek: Aantal ondernemingen met het SNA-keurmerk 3.000 2.500 2.000 1.500 20 1.000 500 0 Ondernemingen met SNA-keurmerk apr/07 feb/08 dec/08 jun/09 dec/09 jun/10 dec/10 jun/11 dec/11 1.023 1.455 1.780 1.997 2.105 2.299 2.394 2.502 2.665 De kwaliteit van het keurmerk staat of valt met de wijze waarop wordt omgegaan met de gestelde normen. Voor de inspecties maakt de Stichting Normering Arbeid gebruik van geaccrediteerde inspectie-instellingen. Momenteel heeft de Stichting met 7 inspectie-instellingen een samenwerkings - overeenkomst. Bureau Cicero CROP certificering B.V. Kiwa Nederland B.V Lloyd's Register Nederland Qualitatis Certification Safex Certificatie instelling VRO Certification

In de regel worden ondernemingen tweemaal per jaar geïnspecteerd. Dit geldt in ieder geval voor het eerste jaar. Na twee inspecties kan de inspectie-instelling op basis van aangetroffen beheersingsmaatregelen besluiten de inspectiefrequentie aan te passen naar eenmaal per twaalf maanden. Aan de andere kant kan de inspectiefrequentie ook worden verhoogd naar iedere drie maanden. Op het moment dat een onderneming niet voldoet aan de norm, wordt de registratie doorgehaald. Aantal uitgevoerde inspecties 2009-2011 Gemiddeld aantal inspecties per maand 6.000 4.000 Inspecties Toename t.o.v. voorgaand jaar 2.000 2009 341 0 Inspecties 2009 2010 2011 4.093 4.727 5.395 2010 394 15,5% 2011 450 14,2% 21 Uitgeschreven (doorgehaalde) ondernemingen 2007-2011 400 300 200 100 0 Doorhalingen 2007 2008 2009 2010 2011 71 135 264 331 336 Totaal aantal doorgehaalde ondernemingen 2007 2011: 1.137

22

De inspectie-instellingen inspecteren niet alleen de gecertificeerde ondernemingen, maar ook nieuw aangemelde ondernemingen. Het aantal aangemelde ondernemingen per jaar is zichtbaar gemaakt in onderstaande tabel. w Aantal aangemelde ondernemingen 2007-2011 1000 500 0 Aangemelde ondernemingen 2007 2008 2009 2010 2011 633 761 753 713 904 Leo Moeleker 23 Certificering is een uitgestoken hand naar bonafide opdrachtgevers en overheid en maakt een vergunning overbodig.

Cijfers 2011 Sectoren Het SNA-keurmerk richt zich op ter beschikking stellen van arbeid (uitzenden) en aan - neming van werk. Het grootste deel van de gecertificeerde ondernemingen is werkzaam als uitzend onderneming (uitzenden, detachering en payrolling). De ondernemingen met het SNA-keurmerk zijn in verschillende sectoren actief. Verdeling uitzenden aanneming van werk 2011 8% 8% Uitzenden Aanneming van werk 84% Uitzenden/Aanneming van werk 24 Sectoren: Ondernemingen kunnen aan - geven in welke sectoren zij actief zijn. Daarbij kan een onder neming kiezen voor meerdere sectoren. In de tabel hiernaast is de verdeling over de sectoren per december van het jaar opgenomen. 2010 2011 Administratief 32% 33% Agrarisch 25% 23% Algemeen 56% 57% Bouw 33% 33% Industrieel 44% 46% Medisch 8% 9% Technisch 54% 56% Vlees 9% 9% Pluimvee 2%. Opgave van meerdere sectoren is mogelijk. Percentages zijn gerelateerd aan het aantal gecertificeerde ondernemingen per sector, afgerond op hele %.

Ondernemingen met het SNA-keurmerk 2011 2.700 2.650 2.600 2.550 2.500 2.450 2.400 2.350 25 2.300 2.250 2.200 Ondernemingen met SNA-keurmerk jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 2.390 2.388 2.423 2.446 2.479 2.502 2.522 2.562 2.582 2.603 2.626 2.665

Buitenlandse ondernemingen De norm NEN 4400-1 is geschreven voor Nederlandse ondernemingen. Voor buitenlandse onder nemingen die actief zijn op de Nederlandse markt wordt de norm NEN 4400-2 gehanteerd. De ondernemingen die zich voor het SNA-keurmerk aanmelden worden in het buitenland gecontroleerd door de inspectie-instelling. Eind 2011 stonden 67 buitenlandse ondernemingen in het Register Normering Arbeid. Land Aantal gecertificeerde Aantal gecertificeerde ondernemingen 2010 ondernemingen 2011 26 Duitsland 10 17 Polen 3 8 Groot Brittannië 6 9 Portugal 3 14 Luxemburg 3 5 Cyprus 2 2 Spanje 1 1 Litouwen 4 5 Filippijnen 1 0 Roemenië 1 1 Tsjechië 1 1 Slovenië 1 1 België 0 1 Slowakije 0 1 Bulgarije 0 1 Totaal 36 67

Doorhalingen buitenlandse ondernemingen Aantal 2010 4 2011 7 Aangemelde ondernemingen per kwartaal 2011 350 300 250 200 150 100 50 0 Jos Ramekers SNA register is een waardevol instrument voor een verantwoord ondernemerschap. 27 Aangemelde ondernemingen 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 187 232 171 314

Uitgevoerde inspecties In 2011 hebben de inspectie-instellingen in totaal 660 nieuwe aanmeldingen in behandeling genomen. In dezelfde periode hebben zij bij 684 aangemelde ondernemingen een (afgeronde) inspectie uitgevoerd, de zogenaamde initiële inspectie. Daarbij voldeden 585 ondernemingen aan de norm, terwijl 99 ondernemingen in eerste instantie zijn afgekeurd. Het initiële afkeurings - percentage bedraagt daarmee gemiddeld 14,47%. Over 2010 bedroeg dit percentage 17,96%. Aantal inspecties per kwartaal 2011 1.500 28 1.000 500 0 Initiële inspecties Reguliere inspecties Q1 11 Q2 11 Q3 11 Q4 11 169 194 164 160 1.155 1.129 1.219 1.213 Gemiddeld aantal inspecties per maand Initieel Regulier Totaal 2009 51 290 341 2010 54 340 394 2011 57 393 450

In 2011 zijn 4.711 reguliere inspecties uitgevoerd bij gecertificeerde ondernemingen. Van deze ondernemingen voldeden 229 ondernemingen niet langer aan de norm en zijn vervolgens geschorst. Bij alle 5.395 uitgevoerde inspecties zijn door de inspectie-instellingen 6.016 non-conformiteiten vastgesteld. Deze zijn op te delen in 3.911 minor non-conformiteiten en 2.105 major non-conformiteiten. 2011 Initieel Regulier Aantal inspecties 684 4.711 Non-conformiteiten Minor Major Minor Major Totaal Basis eisen onderneming 49 7 76 38 170 Personeelsadministratie 95 114 189 312 710 Loonadministratie 339 118 862 343 1.662 Financiële administratie 272 165 1.128 616 2.181 Specifiek in- en doorlenen 265 86 636 306 1.293 29 Totaal 1.020 490 2.891 1.615 6.016 Minor en major non-conformiteiten 2009 2010 2011 Non-conformiteiten Totaal Totaal Totaal Basis eisen onderneming 326 173 170 Personeelsadministratie 923 703 710 Loonadministratie 2.400 1.741 1.662 Financiële administratie 1.722 1.384 2.181 Specifiek in- en doorlenen 1.094 1.194 1.293 Totaal 6.465 5.195 6.016

Minor non-conformiteiten 2009 2010 2011 Non-conformiteiten Totaal Totaal Totaal Basis eisen onderneming 293 146 125 Personeelsadministratie 625 409 284 Loonadministratie 1.980 1.323 1.201 Financiële administratie 1.298 984 1.400 Specifiek in- en doorlenen 839 889 901 Totaal 5.035 3.751 3.911 30 Major non-conformiteiten 2009 2010 2011 Non-conformiteiten Totaal Totaal Totaal Basis eisen onderneming 33 27 45 Personeelsadministratie 298 294 426 Loonadministratie 420 418 461 Financiële administratie 424 400 781 Specifiek in- en doorlenen 255 305 392 Totaal 1.430 1.444 2.105

In absolute aantallen laat het aantal geconstateerde nonconformiteiten ten opzichte van 2010 een sterke stijging zien. Deze stijging is met name zichtbaar bij het aantal major nonconformiteiten. Gesteld kan worden dat als het mis is, het ook goed mis is. De reden hiervoor ligt mogelijk bij de economische omstandigheden. Opvallend daarbij is de grote stijging van het aantal non-conformiteiten gerelateerd aan de financiële administratie en de personeelsadministratie. In 2011 zijn 118 van de gecertificeerde ondernemingen door - gehaald omdat ze de inspectie-instelling niet in de gelegenheid hebben gesteld om tijdig (conform de vastgestelde inspectie - frequentie) een nieuwe inspectie uit te voeren. Dit betekent niet per definitie dat ze niet meer voldoen aan de norm. De inspectie-instelling heeft immers niet kunnen vaststellen of ze al dan niet aan de norm voldoen. Over heel 2010 bedroeg dit aantal 74 ondernemingen. Een stringentere handhaving die eind 2010 vanuit SNA op de tijdigheid van de inspecties is ingezet laat zich hierin terugzien. Frank Schoof De huidige Europese arbeidsmarkt kent vele onzekerheden. Een norm voor betrouwbaarheid is daarbij meer dan welkom. 31 Bij 43 ondernemingen heeft een tussentijdse inspectie plaats - gevonden op basis van signalen uit de markt. Dit heeft in vier gevallen geresulteerd in het intrekken van het SNA-keurmerk en het doorhalen van de registratie. w

32

Stichting Normering Arbeid Privaat initiatief De Stichting Normering Arbeid (SNA) is in oktober 2006 opgericht. De oprichting was het resultaat van een in 2004 door belangenorganisaties gestart initiatief om te komen tot één transparante norm en één register voor de uitzendbranche en aannemers van werk. Het in 2005 door de regering gevoerde debat over de herinvoering van een vergunningstelsel voor de uitzendbranche heeft dit initiatief verder gestimuleerd en gestroomlijnd. De Tweede Kamer heeft het initiatief omarmd en heeft in juni 2005, op basis van onder meer de motie Bruls 9, de regering verzocht om een goed en transparant systeem van zelfregulering in de uitzendsector te bevorderen en niet opnieuw een vergunningplicht in te voeren. Door de dragers van het initiatief is in overleg met de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Financiën vervolgens gewerkt aan de totstandkoming van de norm NEN 4400-1. Doelstelling De Stichting heeft als doel het realiseren van zelfregulering ter voorkoming van fraude en illegaliteit in de uitzendbranche en bij alle vormen van (onder)aanneming van werk. Met het uitvoeren van inspecties op basis van de norm en het uitgeven van het SNA-keurmerk geeft SNA hieraan invulling. 33 De organisatie De Stichting Normering Arbeid heeft een onafhankelijk bestuur dat op 24 november 2011 is uitgebreid met Rob Slagmolen (MKB-Nederland). Om voeling te houden met de betrokken branche-, koepelen werknemersorganisaties is een Raad van Advies ingesteld. De betrokken organisaties hebben zitting in deze Raad en kunnen op die manier het bestuur gevraagd en ongevraagd adviseren over de verwezenlijking van de doelstellingen, het beleid van de Stichting en alle andere zaken die opportuun worden geacht. Voor de ontwikkeling en het onderhouden van de normen maakt de Stichting gebruik van deskundigen die zitting hebben in het Centraal College van Deskundigen. Aan dit College neemt ook een vertegenwoordiging van de inspectie-instellingen deel. 9 Tweede Kamer, vergaderjaar 2004-2005, 17050, nr. 287.

De inspectie-instellingen vormen samen het Harmonisatieoverleg. Binnen dit overleg worden knelpunten en interpretatieverschillen vanuit de praktijk besproken. Doel van het overleg is harmonisering van de inspecties. Het moet voor een onderneming geen verschil uitmaken door welke inspectie-instelling de inspectie wordt uitgevoerd. Om dit te bereiken worden concept interpretatie- en aanpassingsrapporten opgesteld die vervolgens worden besproken in het Centraal College van Deskundigen. De inspectie-instellingen zijn verplicht zich te houden aan de vastgestelde rapporten. Dit betekent dat de basis voor de inspecties niet alleen de normen NEN 4400-1 of NEN 4400-2 gelden, maar ook de vastgestelde rapporten. Een en ander is vastgelegd in het Handboek Normen. 34 Op het moment dat het Centraal College van Deskundigen aanpassing van de norm wenselijk acht, wordt een vergadering van de Normcommissie belegd. Deze commissie valt onder NEN en heeft als doel het vaststellen van de normen (i.c. NEN 4400-1 en NEN 4400-2). Eventuele aanpassingsrapporten worden bij herziening van de norm meegenomen in de nieuwe tekst van de norm. Bezwaar en beroep Op het moment dat een inspectie-instelling besluit dat een onderneming niet (langer) aan de norm voldoet kan de onderneming hiertegen bij de inspectie-instelling bezwaar aantekenen. Tegen besluiten op bezwaar van de inspectie-instelling staat vervolgens beroep open bij het onafhankelijke College van Beroep. Het College heeft in 2011 geen beroep in behandeling genomen. w

Hella Kooymans 35 Het SNA-keurmerk heeft alleen bestaansrecht als de naleving van de cao goed verankerd is in de norm en de naleving daarvan deugdelijk is gewaarborgd.

De mensen achter SNA Bestuur Drs. H.M.F. Bruls (voorzitter) Mw. Mr. H.M. Kooymans R.C.P.J. Lagemann Mr. L.J.M. Moeleker Drs. J.J. Ramekers Mr. F.J.L. Schoof R. Slagmolen (vanaf 24-11-'11) 36 Raad van Advies Drs. A. van der Gaag (voorzitter) Ing. H.F.M. van Heijningen Drs. G.A.M. van der Grind J.R. de Jong (tot 26-9-'11) Mw. dr. M.M.H. Kraamwinkel (tot 26-4-'11) Mw. M. Patijn (vanaf 26-4-'11) R.P. van der Kruijk Mw. C. Rouw (tot 26-9-'11) Mw. M.E.C. Zandbergen (vanaf 26-9-'11) ABU NBBU LTO Nederland VIA FNV Bondgenoten FNV Bondgenoten VNV COV COV Centraal College van Deskundigen Mr. J. Hoogstad (voorzitter) - Ir. P.C.W. Baltus LTO Nederland Mw. Mr. Drs. C.C.B. Füss VIA P. Meij (tot 25-5-'11) NBBU Mw. Mr. J.F. Dilrosun (vanaf 25-5-'11) NBBU Mr. L.J.M. Moeleker Bestuur M. Roosien Vleessector Mw. Mr. L. Spangenberg ABU Mw. M. Patijn (tot 25-5-'11) FNV Bondgenoten Mw. Dr. M.M.H. Kraamwinkel (vanaf 25-5-'11) FNV Bondgenoten

Vertegenwoordiging Harmonisatieoverleg, momenteel bestaande uit: Mw. J. Berentsen CROP certificering BV Drs. W.F.A. Gassner VRO Certification Drs. Ing. Th.C.M. van Leeuwen Bureau Cicero Harmonisatieoverleg Mr. R.H.L. Huisman (voorzitter) SNA Mw. J. Berentsen CROP certificering BV Drs. W.F.A. Gassner VRO Certification Drs. D.J. van der Kerke mba-she Safex Certificatie instelling Drs. Ing. Th.C.M. van Leeuwen Bureau Cicero H. Ricke (tot 30-11-'11) Lloyd's Register Nederland R. Jeroense (vanaf 30-11-'11) Lloyd's Register Nederland J.P.N. Verboom Qualitatis Certification A. Post (tot 5-10-'11) Kiwa Nederland D. Reenders (vanaf 5-10-'11) Kiwa Nederland 37 College van Beroep Mr. C.W.M. van Ballegooijen (voorzitter) Mr. A.L. Mertens Mr. R.M. Schutte Bureau Mr. R.H.L. Huisman (directeur) Mr. F.J.C. Berger (manager register) Drs. W.M. Ebbens (beleidsmedewerker) Mw. D.H.A. van Gijsel (registermedewerkster) Mw. J.P.M. Heuvelmans (registermedewerkster) Mw. J. Ahajjam (secretaresse) Mw. E.M.F. van Iersel (secretaresse)

38

39

Colofon Dit is een uitgave van Stichting Normering Arbeid Postbus 90154 5000 LG Tilburg T. 013-5944687 F. 013-5944748 W. www.normeringarbeid.nl E. secretariaat@normeringarbeid.nl Kamer van Koophandel: 18085222 40 Grafische vormgeving: Jacques bureau voor grafische vormgeving, Maassluis www.jacques.nu Teksten: Stichting Normering Arbeid Fotografie: Fotografie Theo van Pelt, Maassluis www.fotografietheovanpelt.nl Drukwerk: Alles in Druk b.v., Leidschendam www.allesindruk.nl 2012 Stichting Normering Arbeid Niets uit deze uitgave mag worden gekopieerd of op enige andere wijze worden gepubliceerd zonder toestemming van de uitgever.

Stichting Normering Arbeid Postbus 90154 5000 LG Tilburg T. 013-5944687 F. 013-5944748 W. www.normeringarbeid.nl E. secretariaat@normeringarbeid.nl Kamer van Koophandel: 18085222