RAADSVOORSTEL ter besluitvorming in de raad Datum Forum vergadering Datum Raad vergadering : 23 augustus 2011 : 5 september 2011 Documentnr. Zaaknummer : 598 : Portefeuillehouder Verantwoordelijk MT-lid : J.L.M. Vlaar : E.M. de Rijke Onderwerp: handhavingsverordening WWB,WIJ,IOAW, IOAZ 2011 Voorstel De handhavingsverordening WWB, WIJ, IOAW, IOAZ gemeente Montfoort 2011 vaststellen. Samenvatting In de wet BUIG (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten) is de verplichting opgenomen om bij verordening regels op te stellen tot maatregelen en bestrijding van fraude. De handhavingsverordening WWB en WIJ van 2009 is daarom uitgebreid met de IOAW en IOAZ. De aanpassing is uitsluitend een technische aanpassing van de bestaande verordening. Aanleiding en argumenten Met de inwerkingtreding van de wet BUIG is de gemeente wettelijk verplicht om het beleid voor de IOAW en IOAZ bij verordening vast te leggen. Aanpassing van de huidige verordening is daarom een wettelijke verplichting. Het handhavingsbeleid voor alle inkomensvoorzieningen is hiermee geharmoniseerd en geïntegreerd in één verordening. Communicatie De verordening is door de IASZ voorgelegd aan de RAWB. Deze heeft op deze en de maatregelenverordening gereageerd en vervolgens heeft het IASZ de vragen beantwoord. De overige IASZ-gemeenten hebben de verordeningen inmiddels vastgesteld. Overigens is met de vaststelling van deze verordening de werkwijze niet anders dan voorheen. Burgemeester en wethouders, de heer F.J. Henseler gemeentesecretaris de heer E.L. Jansen BA burgemeester handhavingsverordening WWB,WIJ,IOAW, IOAZ 2011 1/6
Handhavingsverordening WWB, WIJ, IOAW, IOAZ gemeente Montfoort 2011 Hoofdstuk 1 - Algemene bepalingen Artikel 1 - Begripsomschrijving 1. In deze verordening wordt verstaan onder: a. Wetten: Wet werk en bijstand (WWB), Wet investeren in jongeren (WIJ), de Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW), de Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ) en Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten (BUIG). b. Handhaven: bewerkstelligen dat de wet wordt nageleefd. c. Fraude: het verwijtbaar informatie achterhouden, of verwijtbaar onjuiste informatie verstrekken, met het doel een (hogere) uitkering te ontvangen anders dan waarop men op grond van juiste en/of volledige informatie recht zou hebben. d. Misbruik: het verwijtbaar ontvangen van een uitkering in strijd met de wettelijke voorschriften. e. Oneigenlijk gebruik: het ontvangen van een uitkering volgens de regels van de wet, maar in strijd met of buiten de bedoeling die bij de totstandkoming van die wet heeft bestaan. f. College: het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Woerden. g. Raad: de gemeenteraad van de gemeente Montfoort. 2. Alle begrippen die in deze verordening worden gebruikt en die niet nader worden omschreven, hebben dezelfde omschrijving als in de WWB, de WIJ, IOAZ, IOAW en de Awb (Algemene wet bestuursrecht). Hoofdstuk 2 - Fraudepreventie, misbruik en oneigenlijk gebruik Artikel 2 - Opdracht aan college 1. Het college zorgt voor een rechtmatige en doelmatige uitvoering van de wetten, waaronder de bestrijding van fraude en ook van misbruik en oneigenlijk gebruik van de wet. 2. Het college stelt ter nadere uitvoering van dit onderdeel van de verordening beleid vast, waarin onder meer aandacht wordt besteed aan fraudepreventie. Onderdeel daarvan is de wijze waarop het college belanghebbenden informeert over de rechten en plichten die aan het ontvangen van een inkomensvoorziening zijn verbonden, en over de consequenties van fraude, misbruik en oneigenlijk gebruik. Daarnaast beschrijft het college in een controleplan ten minste de wijze van controle bij de aanvraag, de handelwijze bij inconsistenties in de aanvraag, alsmede het gebruik van signaal- en risicosturing bij de beoordeling van de aanvraag. 3. Het college voert onderzoeken en bestandsvergelijkingen uit waarbij actuele gegevens worden gecontroleerd. Op grond hiervan kunnen inkomensvoorzieningen na verificatie aan veranderende omstandigheden worden aangepast. Artikel 3 - Verantwoording Het college doet jaarlijks verslag aan de raad over de doelmatigheid van de uitvoering op het gebied van fraude, misbruik en oneigenlijk gebruik. handhavingsverordening WWB,WIJ,IOAW, IOAZ 2011 2/6
Hoofdstuk 3 - Gevolgen bij fraude Artikel 4 - Maatregel Indien de belanghebbende onjuiste, onvolledige of in het geheel geen inlichtingen verstrekt die van belang zijn voor de bepaling van de hoogte, de duur en de voortzetting van de uitkering, verlaagt het college de uitkering conform hetgeen hierover is bepaald in de Maatregelenverordening WWB, IOAW, IOAZ 2011 dan wel in de Maatregelenverordening WIJ 2009, onverminderd de mogelijkheid tot terugvordering van de eventueel ten onrechte ontvangen uitkering. Artikel 5 - Aangifte bij Openbaar Ministerie Indien een gedraging van een belanghebbende als bedoeld in artikel 4 leidt tot benadeling van de gemeente, doet het college, onverminderd de mogelijkheid tot terugvordering van de ten onrechte ontvangen bijstand, aangifte bij het Openbaar Ministerie, in overeenstemming met het door het Openbaar Ministerie op dit punt gehanteerde uitgangspunten en hetgeen hierover is bepaald in artikel 13, lid 4 van de Maatregelenverordening WWB, IOAW, IOAZ gemeente Montfoort 2011 dan wel in artikel 12, lid 3 van de Maatregelenverordening WIJ 2009. Hoofdstuk 4 - Slotbepalingen Artikel 6 - Citeertitel Deze verordening kan worden aangehaald als Handhavingsverordening WWB, WIJ, IOAW, IOAZ Montfoort 2011. Artikel 7 - Inwerkingtreding 1. Deze verordening treedt in werking met ingang van de dag na de dag van bekendmaking en heeft terugwerkende kracht tot 1 juli 2010. 2. De Handhavingsverordening Wet werk en bijstand en Wet investeren in jongeren wordt tegelijkertijd ingetrokken. In de openbare vergadering van 5 september 2011 heeft de gemeenteraad besloten: de handhavingsverordening WWB, WIJ, IOAW, IOAZ gemeente Montfoort 2011 vast te stellen. De griffier, De voorzitter, mevrouw drs. D.E. van der Kamp de heer E.L. Jansen BA handhavingsverordening WWB,WIJ,IOAW, IOAZ 2011 3/6
Algemene toelichting De inwerkingtreding van de Wet Bundeling van uitkeringen inkomensvoorziening aan gemeenten (Wet BUIG) heeft tot de onderhavige Handhavingsverordening 2010 geleid. Met deze verordening wordt invulling gegeven aan de in artikel 8 van de WWB, artikel 12 van de WIJ en artikel 35 van IOAW en IOAZ gegeven opdracht om regels te stellen met betrekking tot het bestrijden van misbruik en oneigenlijk gebruik van uitkeringen. Het behoort tot de gemeentelijke beleidsvrijheid om daarin keuzes te maken. Voor deze verordening is uitgegaan van de Handhavingsverordening Wet werk en bijstand en Wet investeren in jongeren 2009 gemeente Woerden. Toegevoegd is handhaving IOAW en IOAZ, een verplichting voortkomend uit de wet BUIG. Handhaving richt zich zowel op preventie als op repressie. Het uiteindelijke doel is dat (potentiële) klanten de wet en regelgeving uit zichzelf naleven. De kans dat mensen zich aan de regels houden, wordt groter als: 1. zij goed en tijdig geïnformeerd zijn over hun rechten en plichten; 2. zij de regels - en de controlepraktijk die daaruit voortvloeit - accepteren; 3. zij de pakkans bij overtreding van de regels als hoog ervaren; 4. voldoende worden afgeschrikt door opgelegde en uitgevoerde straffen. Het onderdeel preventie is te vinden in de maatregelenverordening WWB, IOAW, IOAZ gemeente Montfoort 2011. Artikelsgewijze toelichting Hoofdstuk 1 - Algemene bepalingen Artikel 1 - Begripsomschrijving Dit artikel bevat enkele begripsomschrijvingen. Er is voor gekozen om begrippen die al zijn omschreven in de WWB, de WIJ, IOAW/IOAZ of de Awb niet afzonderlijk te definiëren in deze verordening. Dit voorkomt dat in geval van wijziging van betreffende begrippen in de wet deze verordening moet worden gewijzigd. Hoofdstuk 2 - Fraudepreventie, misbruik en oneigenlijk gebruik Artikel 2 - Opdracht aan college Lid 1. Dit artikel legt bij het college de verantwoordelijkheid neer voor een rechtmatige en doelmatige uitvoering van de handhaving. Lid 2. Het blijft noodzakelijk dat het college aan de raad verantwoording aflegt over de doelstellingen en resultaten op dit terrein. In dit artikel wordt de verplichting opgenomen het beleid in deze vast te stellen. De vorm waarin dit gebeurt is niet nader omschreven, dat kan in een (niet wettelijk verplicht) beleidsplan. De WWB, de WIJ en de wet BUIG vragen aan de raad om het handhavingsbeleid in een verordening vast te leggen. Hier is gekozen voor de systematiek om niet alles in een verordening te regelen, maar ook gebruik te maken van beleidsplannen (of -nota s). Lid 3. Controle op de rechtmatigheid van het verstrekken van een uitkering wordt onder andere vorm gegeven door huisbezoeken en het gebruik van het Structuur uitvoeringsorganisatie werk en inkomen (SUWI)-net en het Inlichtingenbureau, waarin actuele gegevens staan van (potentiële) belanghebbenden met betrekking tot inkomen uit loon of uitkering. handhavingsverordening WWB,WIJ,IOAW, IOAZ 2011 4/6
Artikel 3 - Verantwoording Het college informeert de raad jaarlijks over de uitvoering en de resultaten op het gebied van handhaving. Hoofdstuk 3 - Gevolgen bij fraude Artikel 4 - Maatregel Indien de cliënt onvolledige of onjuiste informatie geeft, kan de uitkering (tijdelijk) middels het opleggen van een maatregel verlaagd worden. Dit conform hetgeen is bepaald in de Maatregelenverordening WWB, IOAW, IOAZ gemeente Montfoort 2011 en de Maatregelenverordening Wet investeren in jongeren 2009. Deze verlaging van de uitkering is bedoeld om het nakomen van de verplichtingen en de hoogte van de uitkering op elkaar af te stemmen. Dit staat los van het terugvorderen van bijstand, dat bedoeld is om de situatie (weer) in overeenstemming te brengen met het recht. Artikel 5 - Aangifte bij Openbaar Ministerie Onder het boeteregime van de Abw bestond de verplichting voor gemeenten om proces-verbaal op te maken en aangifte te doen bij het Openbaar Ministerie als er sprake was van fraude en het benadelingsbedrag hoger was dan 6.000,-- (de aangifterichtlijn sociale zekerheid). Het is de bedoeling dat deze taakverdeling tussen gemeenten en het OM blijft bestaan. Hoofdstuk 4 - Slotbepalingen Artikel 6 - Citeertitel Dit artikel spreekt voor zich. Artikel 7 - Inwerkingtreding Lid 2. De Handhaving Wet werk en bijstand en Wet investeren in jongeren 2009 wordt opgenomen in de Handhavingsverordening WWB, WIJ, IOAW, IOAZ gemeente Montfoort 2011 De Handhavingsverordening Wet werk en bijstand en Wet investeren in jongeren 2009 wordt derhalve ingetrokken. handhavingsverordening WWB,WIJ,IOAW, IOAZ 2011 5/6
handhavingsverordening WWB,WIJ,IOAW, IOAZ 2011 6/6