Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 1991-1992 22 3 XI Vaststelling van de begroting van de uitgaven en de ontvangsten van hoofdstuk XI (Ministerie van Volkshuïsvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) voor het jaar 1992 Nr. 44 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSHUISVESTING, RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal 's-gravenhage, 2 november 1991 1. Inleiding Ten aanzien van de nieuwbouw en verbetering van woningen wordt U jaarlijks geïnformeerd omtrent de begrotingsuitputting en herver deling per 1 oktober. Bepalend zijn de contingenten/budgetten conform de laatste begrotingswijziging. De effecten van de Tussenbalans (Tweede Kamer 199/91, 21 8, XI, nr. 54) zijn derhalve in de opgaven verwerkt. De begrotingsuitputting en herverdeling worden uiteengezet in de paragrafen 2 tot en met 4, alsmede weergegeven in de bijlagen 1 tot en met 6. 2. Herverdeling, algemeen Voor een juist inzicht is een vergelijking gemaakt van de indiening van subsidie-aanvragen met het beschikbare landelijke programma en de contingenten/budgetten per provincie. Op basis van deze vergelijking wordt de (inter)provinciale herverdeling van contingenten en budgetten aangegeven. Voor het meten van de uitputting van de contingenten/budgetten zijn uitsluitend de volledig ingediende plannen voor 1 oktober 1991 in aanmerking genomen. Het uitgangspunt van de landelijke herverdeling is, dat contingenten zo veel mogelijk benut worden in de oorspronkelijk bedoelde provincies. De onderuitputting van bepaalde gemeenten in een provincie zal derhalve bij een extra behoefte van andere gemeenten in de onderhavige provincie meewegen bij de interprovinciale (landelijke) herverdeling. Daar de herverdelingen primair zijn gericht om vastgestelde programma's volledig uit te putten, zullen aansluitend niet benutte contingenten/budgetten door een interprovinciale herverdeling aan andere provincies ter beschlkking worden gesteld waar een planaanbod het contingent/budget overschrijdt. Dit laat evenwel onverlet dat de 115628F ISSN 921 7371 Sdu Uttgeverij Plantijnstraat 's Grauenhage 1991 Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44
noodzaak tot beperking van de overheidsuitgaven ertoe kan nopen om de herverdeling niet of slechts ten dele uit te voeren. Ter zake van de huidige stand van de begrotingsuitgaven bestaat dezerzijds niet de mening dat om die reden niet tot een herverdeling kan worden overgegaan. Binnen het kader van de herverdeling 1991 wordt rekening gehouden met de financiële gevolgen van renteclaims. Deze renteclaims betreffen vergoedingen in 1991 voor de in het verleden uitgevoerde te late betalingen. Een bedrag van f 2,8 mln. wordt betaald ten laste van het artikel materieel. Hiervoor wordt compensatie geboden vanuit de desbe treffende subsidieartikelen middels overboekingen in de tweede supple toire wet 1991. Kortheidshalve verwijs ik verder naar de artikelsgewijze toelichting bij deze wet. Inzake de ingrijpende woningverbetering met jaarlijkse bijdragen wil ik, conform de door de RCV opgestelde richtlijnen, alle opgelegde plannen honoreren uit de ruimte binnen het desbetreffende budget en door flexi biliteit toe te passen met het contingent sociale koopsector, zoals in het BWS vanaf 1 januari 1992 mogelijk zal zijn. Voor de niet-ingrijpende woningverbetering met bijdragen ineens wordt overgegaan tot een provinciale herverdeling met voorrang ten behoeve van SEV-projecten en studentenhuisvesting. Het indicatieve programma 1991 van de totale nieuwbouw, inclusief ongesubsidieerde nieuwbouw, bedraagt 81 a 91 woningen. Op basis van de gehonoreerde (inter)provinciale herverdeling en de raming voor de ongesubsidieerde sector wordt verwacht dat ruim 9 5 woningen gerealiseerd kunnen worden. Ik constateer, dat het totaal aantal woningen zich derhalve binnen de marge van het Meerjarenplan Woningbouw 1991-1995 ontwikkelt. In onderstaande tabel treft U een overzicht aan van de in 1991 verwachte realisatie. Voor de toelichting verwijs ik naar de diverse paragrafen. Tabel 1 Prognose realisatie nieuwbouwprogramma Nieuwbouw Programma Beschikkingen/bouwvergun ningen Sociale sector huur 27 27(1%) koop 15 12 84 ( 86%) Marktsector premiehuur beleggers 5 4 446 ( 89%) vrije sector met eenmalige bijdrage 1 9713( 97%) ongesubsidieerde 24 a 34 ± 36 5 (17% a (125%) nieuwbouw" 81 a91 9519 ( 99% a 115%) " raming van afgegeven/af te geven bouwvergunningen in 1991 Voor de gesubsidieerde woningverbetering 1991 is een budget beschikbaar van f 1 599 miljoen. Op basis van de (inter)provinciale herverdeling wordt inzake woningverbetering met jaarlijkse bijdragen het volledige opgelegde budget aan plannen gehonoreerd. Het programma woningverbetering met bijdrage ineens wordt benut. In de hierna volgende tabel vindt U een overzicht van het woningverbeteringspro gramma. Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44
Tabel 2 Prognose reaüsatie woningverbateringsprogramma Woningverbetering Programma (mln) Prognose (mln) - met jaarlijkse bijdragen f618 f649 - met bijdrage ineens (incl. studentenhuisvesting f 98 f 98 Hiernavolgend geef ik per subsidiecategorie de stand van zaken weer. 3. Nieuwbouw 3.1 Sociale huurwoningen (NKS) In tien provincies is het programma-onderdeel sociale huurwoningen volledig benut. In de overige twee provincies is het contingent nagenoeg geheel met plannen belegd. Gelet op de vele extra ingediende plannen kan de geringe onderuitputting (199 woningen) in de twee provincies de behoefte (2 2 woningen) geenszins dekken van die provincies welke extra plannen hebben ingediend. Ik heb besloten genoemde 199 sociale huurwoningen te herverdelen, waarbij uitsluitend een binnenprovinciale herverdeling plaatsvindt. Het totale contingent van 27 woningen in deze sector zal dan volledig zijn belegd. Het resultaat van bovenstaande treft U aan in bijlage 1, waarin de oorspronkelijke en nieuwe provinciale contingenten zijn weergegeven. Voor de realisatie van bovenstaande sociale huurwoningen is een kopkostenbedrag van f113 mln. begroot. Dit bedrag bestaat enerzijds uit de budgetten welke aan de rechtstreekse gemeenten zijn toegekend en anderzijds uit de geraamde kopkosten van de niet-rechtstreekse gemeenten. Op dit moment wordt een volledige uitputting van het budget verwacht. 3.2 Sociale koopsector Het programma voor de sociale koopsector (15 woningen) is per 1 oktober voor een deel niet met plannen belegd. De onderschrijding doet zich met name voor in de provincies Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland en daarbij in het bijzonder in de grote steden. Van eenzelfde beeld was het vorige jaar sprake. De redenen van deze onderschrijding zijn onder meer de hoge rentestand, alsmede het ontbreken van voldoende initiatieven om woningen in deze categorie te ontwikkelen. Met de grote steden wordt overleg gevoerd ten einde de belemmeringen voor de realisatie van sociale koopwoningen te elimineren. In acht provincies zijn extra plannen boven de gemeentelijke en/of provinciale contingenten ingediend. In totaal betreft dit 354 woningen. In deze categorie zal ik overgaan tot een provinciale herverdeling van de extra opgelegde woningen. In bijlage 2 treft U het resultaat van de (inter)provinciale herverdeling aan. Uit deze bijlage blijkt een restant van 2 16 woningen. Voor de extra toewijzingen ten bedrage van f 3,9 miljoen boven het oorspronkelijke budget van het programma-onderdeel vooroorlogs met jaarlijkse bijdragen zal ik van het programma sociale koopsector ca. 77 woningen bestemmen. Deze verschuiving acht ik verantwoord, daar in 1992 toch flexibiliteit zal ontstaan tussen de categorieën sociale koop en ingrijpende woningverbetering. Een Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44
resterend aantal van circa 1 355 sociale koopwoningen zal ik toevoegen aan het programma 1992. 3.3 Premiehuursector Betreffende deze sector is eveneens sprake van een onderuitputting van het programma van 5 woningen. De onderuitputting is met name in de provincies Utrecht, Zuid-Holland en Noord Holland. Binnen de vastgestelde gemeentelijke contingenten zijn voor 469 woningen plannen ingediend. Voorts zijn nog voor 397 woningen extra plannen belegd Het programma wordt verlaagd tot het niveau van de thans ingediende plannen. De resultante treft U aan in bijlage 3. 3.4 Vrije sector met eenmalige bijdragen In deze categorie blijkt dat 923 woningen niet direct toegewezen konden worden. Door zeven provincies zijn voor 636 woningen boven het voorgestelde contingent plannen ingediend. Met name in de provincies Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland is sprake van het niet realiseren van de contingenten. Ik heb besloten een interprovinciale herverdeling van genoemde 636 woningen toe te passen. Het programma voor 1991 zal derhalve niet volledig benut worden. Het overige deel wordt gebruikt in het kader van de begrotingsbeheersing. De oude en nieuwe contingenten in deze sector treft U aan in bijlage 4. 3.5 Bouwplaatskopkosten sociale koop en marktsector Voor de bouwplaatskopkosten sociale koop en marktsector worden aan het begin van het jaar verplichtingen aangegaan voor de zogenaamde rechtstreekse gemeenten. Deze extra bijdragen zijn bedoeld voor de reaiisatie van de categorieën woningen in stadsvernieuwingsgebieden. In een provmcie is aangegeven dat het verplichte budget niet geheel zal worden gebruikt. Voor de overige provincies verwacht ik een volledige uitputting. Derhalve wordt het dit jaar beschikbare budget verlaagd van f 58mln. tot f 55 mln. 3.6 Ongesubsidieerde sector In het Meerjarenplan Woningbouw 1991-1995 heb ik de verwachting uitgesproken dat in 1991 voor 24 a 34 woningen zonder rijksbij drage een bouwvergunning wordt verstrekt. Het blijkt dat tot 1 september 1991 voor 23 649 woningen in deze categorie vergunningen zijn afgegeven. Naar verwachting zal in 1991 voor ca. 36 5 ongesubsidieerde woningen een bouwvergunning worden verleend. 4. Woningverbetering 4.1 Woningverbetering met bijdrage ineens Allereerst wil ik opmerken dat in verband met de tussenbalans 1% van het oorspronkelijke budget is gekort en dat 1% reserve niet meer beschikbaar is (Rijksbegroting 1992, Tweede Kamer 22 3, hfst. 11, blz. 185). Dit onderdeel is samengesteld uit de categorieën vooroorlogs met bijdrage ineens, woningwetwoningen 1946-1968, particuliere woningen 1946-1968, woningen na 1968, het budget voor geluidwerende voorzie Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44
ningen en voorzieningen ouderenhuisvesting. Voorts is hierbij de studen tenhuisvesting opgenomen. Het budget voor dit onderdeel ad f 98 mln. ten behoeve van de verbetering van 57 256 woningen (op basis van normbedragen), inclusief studentenhuisvesting, zal volledig worden uitgeput. Per 1 oktober zijn voor 66 652 woningen binnen de gemeentelijke contingenten verbete ringsplannen ingediend. Het grotere aantal verbeterde woningen ten opzichte van het oorspronkelijke contingent is mogelijk omdat het bedrag van de gemiddelde kosten van de woningverbeterïng onder het normbedrag is gebleven. In deze categorie zijn er voor ca. f 162 miljoen extra plannen ingediend, welke niet passen binnen de gemeentelijke budgetten mede gelet op de flexibiliteitsgrens in de regeling (van 4%) voor de jaarklasse na '68. Prioriteit zal worden verleend aan enkele SEV-projecten ten behoeve van liften bij huisvesting ouderen. Voorts ben ik voornemens ten behoeve van de extra opgelegde plannen inzake de studentenhuisvesting een mutatie toe te passen ten laste van het budget van de regeling woning verbetering met bijdrage ineens, gezien het feit, dat ook de regeling studentenhuisvesting vanaf 1992 niet meer van kracht zal zijn. De oorspronkelijke en nieuwe budgetten treft U aan in bijlage 5. 4.2 Vooroorlogs met jaarlijkse bijdragen Inzake dit programma-onderdeel is een budget beschikbaar van f618 mln. Per 1 oktober zijn binnen het budget voor f 554 mln. plannen ingediend. Door gemeenten is aangegeven dat nog voor circa f 96 mln. extra behoefte is aan subsidie in deze categorie. Ik ben voornemens het resterende bedrag ad f 65 miljoen, tesamen met ca. f 31 miljoen ten laste van de ruimte in de sociale koopsector te honoreren mede vanwege de flexibiliteit die volgend jaar wordt geboden. De nieuwe budgetten zijn weergegeven in bijlage 6. 4.3 Domeinwoningen In de begroting 1991 is een verplichtingenbudget ad f3,6 mln. beschikbaar voor aanvullende bijdragen bij de verbetering van woningen in bezit van de dienst der domeinen, welke dienen ter huisvesting van Molukkers. Deze woningen worden na verbetering overgedaan aan een corporatie of gemeentelijk woningbedrijf. Momenteel zijn nog geen verbeteringsplannen ingediend. De uiterlijke datum van indiening is 1 december 1991. De Staatssecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, E. Heerma Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44
Bijlage 1 Sociale huurwoningen 1991 Provincie Contingent Mutatie Nieuw Contingent Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg 679 476 446 1 146 2722 88 2286 5756 7562 254 3418 1 375 1-1 -3 96-96 _ i -2 679 476 447 1 145 2725 976 219 5755 7 562 254 3416 1 375 Totaal 27 27 Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44
Bijlage 2 Sociale koopwoningen 1991 Provincie Contingent Mutatie Nieuw Contingent Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg 411 288 275 842 1 425 529 1 273 358 3838 133 1 986 942 7 68 19 48 39 8-339 - 882-1 261 18 73 48 418 356 294 89 1 386 69 934 2176 2577 151 259 99 Totaal 15-216 1284 Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 223X1, nr. 44
Bijlage 3 Premie huurbeleggingswoningen 1991 Provincie Contingent Mutatie Nieuw Contingent Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord Brabant Limburg 79 38 33 84 152 433 41 1 848 1 488 35 281 119 48-3 16 55 8-121 -77-84 7 56 11 127 35 33 19 27 441 289 1 141 1 44 42 337 22 Totaal 5-534 4466 Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44 8
Bijlage 4 Vrije ssactorwoningan 1991 (mat aanmaliga bijdrage) Provincie Contingent Mutatie Nieuw Contingent Groningen 187 2 27 Friesland 12 17 137 Drenthe 16 16 Overijssel 271 91 362 Gelderland 562 83 645 Flevoland 858 34 892 Utrecht 1263-19 1 73 Noord-Holland 2498-531 1967 Zuid-Holland 2895-198 2697 Zeeland 74-2 72 Noord-Brabant 857 139 996 Limburg 39 25 559 Totaal 1-287 9713 Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44
Bijlage 5 Woningverbetering met bijdrage ineens 1991 getotaliseerd (in budgetten x f 1,- Provincie Budget Mutatie Nieuw Budget Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord Brabant Limburg 31 43 262 16221 42983 753 1 573 53875 265 341 286 395 17364 83519 41 942-952 - 86-158 985-1 649 14 2772-782 52-29 -2122 84 3451 25934 1663 43968 6844 1 713 56647 264 559 286447 17 155 81 397 4226 Totaal 936 689 1 925 934764 Studentenhuisvesting 1991 Provmcie Budget Mutatie Nieuw budget Groningen Nijmegen Wageningen Utrecht Amsterdam Dienien Amstelveen Rotterdam Oelft Leiden Oegstgeest Tilburg Eindhoven Enschede 221 62 3642 4 6 83 6 373 5 631887 777567 566331 5 626 89 946 92 1 74 39 1 41928 512178-648 3649 3642 4 573 8 6 373 5 631887 777567 566331 5 626 89 9444 1 74 39 Totaal 4374 1 924 978 45 628 978 Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44 1
Bijlage 6 Woningverbetering met jaarlijkse bijdragen 1991 getotaliseerd (in budgetten x f 1) Provincie Budget Mutatie Nieuuv Budget Groningen Friesland Drenthe Overijssel Gelderland Flevoland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg 2547 13973 5739 17343 3444 39714 15446 256 598 13826 36183 2672-282 - 2996-478 519-2557 - 22773 23488 7 114-11 889-8 111-812 2265 1977 1 661 17 862 31 883 16941 177 534 326712 1 937 2872 126 Totaal 6184 3885 648889 Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44 11
Bijlage 7 Herverdeling per 1 oktober 1991 Voor herverdeling beschikbaar: aantal kas: 1991 (f mln.) 1992 1993 1994 1995 1996 1. SOC. IIIIMI 2a kopkosten sociale huur b bouwplaatskosten 3. soc. koop 4 premiehuur beleggers 5. v.s.e.b. 6 b.i. verbetering 7. j.b. verbetering ncw bruto beschikbaar minus: renteclaims netto beschikbaar voor herverdeling 199 2514 931 923 (f 13,9 mln ) (f 64,4 mln.),4 1,7 1,4 3,5 2,8,7,4 1,2,5,2,2 6,3 8,8 8,8,8 7,5 1,5 2,8 4,2 4,9 21,7 21,7 1,2 9,5 1,9,9 2, 6,5 22, 22, 1,2 1, 1.9,7 6,5 2,3 2,3 1, 1, 1,9 6,5 19,4 19,4 Herverdeling 1 herverdeling 2a. kopkosten bij 199 nks-woningen 3 354 opgelegde plannen vooroorlogs met j.b doorschuiven naar 1992" 4. herverdeling 5 herverdeling 6. opgelegde plannen SEV project studentenhuisv. 7. herverdelen ncw totaal herverdeling restant 199 (ncw f 3,9 mln.) 1355 397 636 (f8,5 mln.) (f2,9 mln) (f 1,9 mln.) (f 64,4 mln ),4,1,1,1,7,,4,1,1,1 4,2 1,5 1, 7,4 1,4,8 1, 2,5,6,2 3,1 1,,6 4,9 16,5 5,2 1,2 1,3 3,1 5,6,8,6 1,1,3,2 6,5 2,7 1,3 1,2 1,4 3,1 5,6.8,5 6,5 19,1 1,2 1, 1,4 3,1 5,6,8 6,5 18,4 1, " nota bene: Het restant sociale koopwoningen van het contingent 1991 (1355 woningen) wordt toegevoegd aan het contingent 1992 Betreffende woningen zullen worden verdeeld en gefinancierd conform het Besluit Woninggebonden Subsidies. De jaarlijkse bijdrage bedraagt f 4144 per woning, te betalen met ingang van 1994 Tweede Kamer, vergaderjaar 1991-1992, 22 3 XI, nr. 44 12