OVOPENBAAR VERVOER MET BUS EN TREIN IN GRONINGEN EN DRENTHE

2016 OVOPENBAAR VERVOER MET BUS EN TREIN IN GRONINGEN EN DRENTHE UITBREIDING P+R: MEERSTAD EN REITDIEP VEILIG EN SCHOON OP WEG DE GROTE WAARDE VAN OV-STEWARDS

2 OV WIJZIGING DIENSTREGELING Op zondag 13 december 201 wijzigt de dienst regeling van het openbaar vervoer, van de treinen van NS en Arriva en een groot deel van het busvervoer. Een overzicht van de wijzigingen is te vinden op qbuzz.nl/gd. Op deze website is ook de nieuwe dienstregeling vanaf 13 december beschikbaar. DE BELANGRIJKSTE WIJZIGINGEN: QLINERS Qliner 300 en 30 ( - Gieten - Groningen): twee extra ochtend spitsritten van naar Groningen. Op zaterdag en zondag is er vanaf 9 uur s morgens een halfuurdienst. Qliner 309 (Assen - Groningen) gaat op werkdagen tussen 6 en 18 uur minimaal elk kwartier rijden. Qliner 31 (Drachten - Groningen) krijgt er een spitsrit bij en krijgt extra ritten op zaterdag en zondagmorgen. STREEKBUSSEN Lijn 12 tussen Winschoten en Bellingwolde rijdt aan het begin van de avond twee extra ritten waarvoor niet van tevoren gebeld hoeft te worden. De vertrektijden van de lijnen 22 (Assen - Beilen - Zweeloo - ) en 27 (Hoogeveen - Zweeloo - ) wijzigen zodat de aansluiting op de trein in Beilen en Hoogeveen van/naar Zwolle beter worden. De dienstregeling van lijn 3 en 8 (Steenwijk Beilen/Havelte) wordt aangepast. Lijn 37 en 36 (Hoogeveen - Westerbork/Dieverbrug) krijgen een andere route. De nieuwe lijn 1 gaat de lijnen en 8 vervangen en rijdt de route Hoofdstation Groningen Hereweg - Haren - Onnen, op maandag t/m zaterdag overdag twee keer per uur. In de spits rijdt lijn 1 door naar Annen - (Gieten) /Assen. STADSBUSSEN In Assen vervallen de stads lijnen 2, 3 en ; de lijnen 1 en worden gecombineerd tot lijn 1, Marsdijk - centrum - station - TT-circuit. De stadsdiensten in Hoogeveen en Meppel vervallen. In Hoogeveen gaat De Bij rijden. In wijzigt de route van stadslijn 12, waardoor er een verbinding komt tussen P+R Meerwijk en het centrum. Op lijn 1 t/m komen extra ritten op koopavond. L FORENS AAN HET WOORD Lang had Djimmer van der Weerd (37) uit Peize niets met het openbaar vervoer. Te tijdrovend en te omslachtig, dacht de directeur van een bedrijf dat promotionele producten levert. Inmiddels weet hij wel beter. Djimmer is bang dat hij met de bus te lang onderweg zal zijn. Liever bepaalt hij zijn eigen reistijden. Vandaar dat hij de auto kiest om van huis naar zijn werk, en andersom, te gaan. Van Peize naar de Wasaweg in Groningen. Totdat hij vanwege een operatie aan zijn hand even niet meer mag autorijden. En dus was ik veroordeeld tot het openbaar vervoer, zegt hij. Elke tien minuten Lijn uit het snelle Q-link netwerk, die tussen Roden en Groningen rijdt, stopt in de directe nabijheid van zijn huis. Vanaf het allereerste moment vallen alle vooroordelen van hem af. Binnen twintig minuten ben ik in de stad. Want niks geen lange wacht- of reistijden. De bus komt elke tien minuten, zegt Djimmer enthousiast. Ik hoef nooit op de klok te kijken hoe laat ik Djimmer van der Weerd hem moet halen. Ik loop er gewoon naartoe en moet in het uiterste geval negen minuten wachten. Binnen twintig minuten ben ik in de stad. Terwijl ik er met de auto een half uur en als het erg druk is soms wel drie kwartier over doe. Met de bus ondervind je geen enkele hinder van de drukke ring bij Hoogkerk. Je vliegt er als het ware langs. Buitengewoon prettig. Verrassend Als enige nadeel noemt Djimmer de aansluiting van het Hoofd station Groningen naar industrieterrein Eemspoort, waar zijn bedrijf gevestigd is. Die is volgens hem voor verbetering vatbaar. Maar ik kan iedere forens het reizen per bus ten zeerste aan raden, concludeert hij. Het is een verrassend snelle, gemakkelijke en bovenal ontspannen manier van vervoer. Ook nu ik weer mag autorijden overweeg ik serieus om er vaak gebruik van te blijven maken. NIEUW STADSVERVOER IN HOOGEVEEN Vanaf 13 december 201 wordt in Hoogeveen geëxperimenteerd met nieuw stadsvervoer; De Bij. De bussen van De Bij gaan rijden op vaste routes en stoppen bij veel bezochte locaties. Het betreft een proefproject van twee jaar. Door bezuinigingen werd de gemeente Hoogeveen geconfronteerd met het verdwijnen van de OV-stadslijnen. Op zoek naar een oplossing ging wethouder Jan Steenbergen in gesprek met diverse instanties, waaronder vervoerder Connexxion en het OV-bureau. Uiteindelijk zijn we in de vorm van De Bij tot een goed alternatief gekomen, zegt hij. Het gaat om twee routes, waarbij de bussen in een achtje door Hoogeveen rijden. Een route richting de wijk De Weide en een route richting de wijk Krakeel. Onderweg stopt de bus op locaties zoals het ziekenhuis, winkelcentra, ouderencentra, de bibliotheek en uiteraard het station. Passagiers worden niet aan de weg, maar vlak voor de deur afgezet. Naast het garanderen van de continuïteit van het stadsvervoer bieden we Wmo-reizigers en anderen hiermee een extra service. Bovendien helpt de chauffeur, als het nodig is, de reiziger bij het in- en uitstappen. Ook kun je vragen om een vrijwilliger als reismaatje. Losse kaartjes De bussen van De Bij, die door beroepschauffeurs worden bestuurd, rijden op beide routes elk uur. Tijdens spitsuren wordt richting de wijk Krakeel zelfs twee keer per uur gereden. Er geldt een vast tarief van 1,-, licht Steenbergen toe. Daarvoor kunnen passagiers de hele route afleggen. Door de nieuwe oplossing mogen we De Bij geen openbaar vervoer meer noemen. Dat betekent dat we niet met de OV-chipkaart mogen werken. Daarom verkopen we losse kaartjes. De bus doet langer over een rondje dan voorheen. Dat komt omdat we vooral kijken naar de wensen van mensen die het stads vervoer echt nodig hebben. Meer weten? Ga naar www.debijhoogeveen.nl of bel met 088-33 9 780.

OV 3 VEILIG EN SCHOON OP WEG Schone en veilige bussen. Het klinkt zo vanzelfsprekend. Maar er zit een enorme organisatie achter, zegt Gert Buist, logistiek coördinator van Qbuzz. Zijn telefoon staat nooit stil. En steeds weer zijn de ogen gericht op het computerscherm, waar via de mail storingsmeldingen binnenkomen. Ondanks de hectiek oogt Gert Buist uiterst ontspannen. Bij Qbuzz is hij onder meer verantwoordelijk voor het onderhoud, de schadeafhandelingen en de schoonmaak van het busmaterieel in Groningen en Drenthe. Zodra een bus een mankement vertoont, wordt er direct actie ondernomen. Vanuit de busstalling in de stad Groningen wordt alles gecoördineerd, legt hij uit. Zodra een bus een mankement vertoont, wordt er direct actie ondernomen. Problemen worden in principe nog dezelfde dag opgelost. Als de bussen nog rijdbaar zijn, worden ze vanaf de buiten vestigingen naar het Hoofdstation in Groningen gereden. Wij halen ze dan zelf op en brengen ze vervolgens naar onze contractpartner Wensink, waar wij onze eigen buswerkplaats hebben. O Strakke planning Het enige wat Gert van tevoren kan plannen is het periodiek onderhoud. Zo worden elke dag weer acht van de in totaal 30 bussen zorgvuldig gecontroleerd in de drie werkplaatsen van Qbuzz; vier in Groningen, twee in Winschoten en twee in. Een bus gaat alleen de weg op als hij 100 % veilig is, benadrukt Gert. Er zit een enorme organisatie achter om dat te realiseren. Mensen staan daar vaak niet bij stil. Dat zie ik als een positief teken. Het betekent dat wij ons werk goed doen. Natuurlijk, veiligheid staat boven alles, maar de bussen moeten vanzelfsprekend ook schoon zijn. Daarom gaan er dagelijks zo n 0 bussen door de wasstraat, vertelt Ineke Bos, die bij Qbuzz leiding geeft aan vier materieelverzorgers. Daarnaast worden de bussen Ineke Bos en Gert Buist s avonds door een ploeg van Kleentec volgetankt en van binnen schoongeveegd. En elke twee weken krijgen alle bussen een grondige schoonmaakbeurt. Zodat passagiers altijd in een nette en schone bus vervoerd kunnen worden. Precies zoals het hoort. DE GROTE WAARDE VAN Britta van der Pal is beleidsmedewerker bij het OV-bureau en onder meer verantwoordelijk voor de sociale veiligheid en de inzet van de OV-stewards. Maar wat zijn nu precies de bevoegdheden van de stewards? OV-STEWARDS De OV-stewards zijn er niet alleen om boetes uit te schrijven, benadrukt Britta. Ze hebben ook dienstverlenende taken, zoals het verstrekken van reisinformatie of het bieden van een helpende hand bij het inen uitstappen. OV-stewards zijn dus serviceverleners en daarnaast worden ze ingezet om de orde in de bus te handhaven en te controleren of passagiers over een geldig vervoersbewijs beschikken. Mensen zonder geldig vervoersbewijs mogen direct door de steward worden bekeurd, vertelt Britta. Maar wat als een passagier het werk van een OV-steward op een vervelende manier verhindert? Denk aan het tonen van agressie naar de chauffeur of OV-steward tijdens de rit. Britta: Ook dat wordt niet getolereerd en zo nodig schakelen we de politie in. Gelukkig komt dit gedrag maar zelden voor. Over het algemeen hebben we in hier hele aardige passagiers. Extra controles De OV-stewards worden in heel Groningen en Drenthe ingezet. Zo komen ze niet alleen in de zo genoemde probleemgebieden, maar ook in gebieden waar het rustig is, om de reiziger te helpen en waar nodig te informeren. Op lijnen waar problemen voorkomen, bijvoorbeeld met luidruchtige scholieren of een hoog percentage zwartrijders, worden er periodiek extra con - troles uitgevoerd. In de meeste gevallen worden de problemen op deze manier verholpen. E Vandalisme Ook bij vandalisme deelt de steward uiteraard meteen een boete uit. Hetzelfde geldt voor mensen die in de bus roken of alcohol gebruiken. Als er in de bus wordt gedronken, dan vraagt de steward de betreffende passagier om de alcoholische drank in de prullenbak te gooien, vervolgt Britta. Wordt dat geweigerd, dan volgt een bekeuring. Een OV-Steward biedt hulp

OV NACHTTREINEN UITKOMST VOOR VELEN Nachttreinen van en naar de Randstad en in de brede spits zes treinen per uur op het traject Assen-Groningen. De dienstregeling kent voor Groningen en Drenthe nu en straks een aantal belangrijke verbeteringen, zegt NS regiodirecteur Ineke van Gent. Ineke van Gent, NS regiodirecteur S Huidige situatie Laatste reismogelijkheden vanuit Groningen en Assen vertrektijd aankomst Groningen 22:6 Assen 23:02 Amsterdam Centraal 00:3 Laatste reismogelijkheden naar Groningen en Assen vertrektijd aankomst Utrecht 23:0 Assen 01:3 Groningen 02:00 Nieuwe situatie (dienstregeling 2016) Laatste reismogelijkheden vanuit Groningen en Assen vertrektijd aankomst Groningen 00:2 Assen 00:6 Amsterdam Centraal 02:39 De nachttrein stopt op alle tussengelegen stations op de lijn Groningen-Zwolle en heeft in Amsterdam aansluiting op het nachtnet naar Schiphol (vertrek 02:) en verder. Laatste reismogelijkheden naar Groningen en Assen vertrektijd aankomst Utrecht 00:0 Assen 02:33 Groningen 02:3 Deze nachttrein sluit aan op de treinen vanuit Rotterdam & Den Haag en stopt op alle tussengelegen stations op de lijn Zwolle-Groningen. Met de komst van nachttreinen van en naar de Randstad, vanaf 18 december 201, gaat voor menig reiziger een lang gekoesterde wens in vervulling. Elke vrijdagnacht rijdt er om 00.30 uur een extra trein van Groningen naar Amsterdam en ook is er die nacht een extra trein van Zwolle naar Groningen. Beide nachttreinen stoppen tussen Groningen en Zwolle op alle tussengelegen stations, licht Van Gent toe. Een uitkomst voor reizigers die in de Randstad of in het Noorden in de late uren bijvoorbeeld een festival, een concert of voorstelling willen bezoeken. Bovendien heeft de nachtrein vanuit Groningen een mooie aansluiting op het nachtnet naar Schiphol. Dat betekent dat je in het geval van een vroege vlucht niet meer in de buurt van de luchthaven hoeft te overnachten. Extra spitstreinen Het klinkt ver weg, maar bij NS wordt alweer hard gewerkt aan de dienstregeling 2017. In Groningen en Drenthe gebeurt dat zoals altijd in nauwe samenwerking met Arriva en andere regionale vervoerders. Naast meer betrouwbare aansluitingen in Zwolle, Groningen en Leeuwarden zullen vanaf 2017 in de drukke spits elk uur zes treinen rijden op het traject Assen-Groningen. Die keuze is onder meer gebaseerd op de toekomstige werkzaamheden aan de Zuidelijke Ringweg in Groningen, vertelt Van Gent. Met de extra spitstreinen willen we reizigers een goed alternatief voor de auto bieden. Spoorboekloos treinen, zoals dat heet. Dus als je de trein mist, ben je net op tijd voor de volgende. HET NIEDERSACHSEN-TICKET PLUS GRONINGEN M Met het Niedersachsen-Ticket plus Groningen kunt u met maximaal vijf passagiers van Groningen naar alle plaatsen in Niedersachsen reizen per trein. Ideaal voor groepen van maximaal personen. Of het nu een familie-uitje is, een dagje winkelen met vrienden of een kerstmarkt bezoeken, het Niedersachsen-Ticket plus Groningen is ideaal voor groepsreizen. Een reisje naar bijvoorbeeld Bremen of Hamburg wordt zo wel heel aantrekkelijk. Geldigheid Het Niedersachsen-Ticket plus Groningen is geldig op werkdagen vanaf 9.00 uur en in de weekenden en op feestdagen de hele dag. Kinderen t/m jaar en eigen kinderen en kleinkinderen van 6 t/m 1 jaar reizen gratis mee (bij maximaal 2 meereizende volwassenen). Ticket kopen Vanaf 2 december 201 is het Niedersachsen- Ticket plus Groningen te koop bij het DB-loket in de Arriva Store op Hoofdstation Groningen. U kunt betalen met contant geld, PIN en creditcard. Het ticket is al online te koop via www.dbregio-shop.de en www.ticex.de. Daarnaast wordt het ticket verkocht via de automaten van Deutsche Bahn, Elbe-Weser (EVB) en WestfalenBahn. Tariefoverzicht Niedersachsen ticket plus Groningen Aantal personen Prijsplus Groningen 1 30,- 2 3,- 3 0,-,- 0,- Uitgebreide informatie over het Niedersachsen-Ticket plus Groningen is te vinden op www.niedersachsenticket.de

OV GRONINGEN ASSEN BESTUURDERS AAN HET WOORD W Paul de Rook, wethouder Verkeer & Vervoer Groningen Stad Fleur Gräper, gedeputeerde Verkeer en Vervoer Provincie Groningen Henk Brink, gedeputeerde Verkeer en Vervoer Provincie Drenthe DE BUS ALS GOED ALTERNATIEF Groningen wacht een aantal grote verbouwingen. Hoe zorgt de gemeente straks voor een zo goed mogelijke bereikbaarheid. Door ander reisgedrag, bijvoorbeeld met de bus, te stimuleren, zegt wethouder Paul de Rook. Het openbaar vervoer in de stad Groningen staat er prima voor, vindt Paul de Rook. Hij is niet de enige, ook reizigers tonen waardering. De recente beoordeling van een dikke 7 is veelzeggend. Desalniettemin heeft het door bezuinigingen vanuit de overheid op sommige plekken wel onder druk gestaan, geeft De Rook aan. Ondanks dat we moeilijke keuzes hebben moeten maken zijn we er toch in geslaagd het busnetwerk in stand te houden. Arrangementen Als wethouder Verkeer en Vervoer staat hij voor een fikse uitdaging. In de stad Groningen staat immers een aantal grote verbouwingen op stapel. De ombouw van de Zuidelijke Ringweg, de verbouwing van het Hoofdstation en ook is er een busknooppunt bij het UMCG aanstaande. Vooral als er straks aan de Zuidelijke Ringweg wordt gewerkt, zullen reizigers dat merken, vertelt De Rook. Dat willen we aangrijpen om mensen te verleiden om op een andere manier te reizen. Bijvoorbeeld door vaker de bus te pakken. Zo zijn we onder meer samen met Groningen Bereikbaar bezig om werkgevers arrangementen te bieden die moeten leiden tot meer busgebruik van werknemers. WE WILLEN EEN VOLGENDE DUURZAME STAP MAKEN Fleur Gräper is gedeputeerde Verkeer en Vervoer van de provincie Groningen en tevens voorzitter van het Dagelijks Bestuur van het OV-bureau. Meer dan ooit moeten we in de regio laten zien dat er duurzame vervoersalternatieven zijn, zegt ze. In het Energieakkoord is afgesproken dat we ons actief inzetten voor een verdere verduurzaming van de samenleving. Daarbij is een wezenlijke rol weggelegd voor het openbaar vervoer, vertelt Gräper. Een schoon en duurzaam openbaar vervoer draagt bij aan een betere luchtkwaliteit en het verminderen van CO2-uitstoot. In de provincie Groningen worden we bovendien dagelijks geconfronteerd met de negatieve effecten van de winning van fossiele brandstoffen. Dus als er een regio is die meer dan ooit moet laten zien dat er duur zame alternatieven zijn, ook voor het openbaar vervoer, dan is het wel hier. Elektrische bussen De afgelopen jaren zijn er al flinke stappen gemaakt. Er is vooral geïnvesteerd in nieuwe milieuvriendelijke bussen. Maar daarbij zijn we nog heel erg uitgegaan van traditionele brandstoffen, stelt Gräper. De komende jaren willen we een volgende stap maken, door bijvoorbeeld te kijken naar de mogelijkheden voor elektrische bussen in de stad Groningen. Ook wordt onderzocht of het mogelijk is om tussen Delfzijl en Groningen met waterstofbussen te rijden. We gaan met name kijken wat er lokaal aan infrastructuur nodig is, licht Gräper toe. En vooral: hoe we nieuwe baan brekende technologieën een extra impuls kunnen geven. HET IS ONZE MAATSCHAPPELIJKE TAAK OM TE ZORGEN VOOR GOEDE VERVOERS- OPLOSSINGEN In de provincie Drenthe is de afgelopen periode flink ingezet op de bereikbaarheid van de grote kernen. De inspanningen zijn niet zonder resultaat gebleven. Als voorbeeld noemt Henk Brink, gedeputeerde Verkeer en Vervoer van de provincie Drenthe, de treinverbinding tussen Zwolle en. Die gaat echt heel goed, vertelt hij. Zo goed zelfs dat we het aantal treinen al moesten uitbreiden. Of kijk eens naar de busverbinding tussen en Groningen. In de spits rijden tussen beide plaatsen maar liefst acht bussen. Daarnaast is er in Hoogeveen veel gedaan om het stationsgebied te moderniseren. Sindsdien zijn daar nog nooit zoveel instappers geweest. Veranderde mobiliteit De grote kernen zijn in Drenthe met het openbaar vervoer dus goed bereikbaar. Maar hoe staat het met het landelijk gebied? Door krimp en teruglopende voorzieningen is de mobiliteit in het landelijk gebied veranderd, onderstreept Brink. Daar zullen we echt over na moeten denken. We zien het als onze maatschappelijke taak om te blijven zorgen voor de best mogelijke openbaar vervoersoplossingen. Bijvoorbeeld door te kijken of we vervoerstromen met elkaar kunnen verbinden, zoals recent ook bij het stadsvervoer in Meppel en Hoogeveen is gebeurd. Maar ook door aandacht te hebben voor nieuwe technologische mogelijkheden. Ik heb er in elk geval alle vertrouwen in dat we het landelijk gebied goed bereikbaar houden.

6 OV GRONINGEN ASSEN VANAF VOORJAAR 2016 RUIM BAAN VOOR DE BUS VANAF HOOGKERK NAAR HOOFDSTATION Groningen stimuleert het gebruik van de bus. En daarom moet deze in de stad zo goed mogelijk door kunnen rijden. Soms zijn hiervoor aparte busbanen nodig, zoals voor de bus vanaf Hoogkerk naar het Hoofdstation. Dat betekent ook een verandering aan de Paterswoldseweg. De bus van P+R Hoogkerk naar het Hoofdstation rijdt niet over de zuidelijke ringweg, maar via de Peizerweg en de busbaan langs de Koeriersterweg. Bij de Paterswoldseweg, dicht bij het station, moet de bus nog een flinke omweg maken via de Parkweg en het Emmaviaduct. Om dit stuk van de route korter te maken, wordt de busbaan vanaf de Paterswoldseweg, langs het spoor doorgetrokken tot het Emmaviaduct. Vanaf daar gaan de bussen naar het busstation. Nu moet de bus nog over het Emmaviaduct en via de Stationsstraat. De bus gaat in de nieuwe situatie over de Paterswoldseweg heen. Dit is mogelijk omdat de spoorwegovergang bij Niemeyer dicht gaat, vanwege de uitbreiding van het aantal treinen tussen Groningen en Leeuwarden. Auto s en langzaam verkeer op de Paterswoldeweg rijden straks onder het spoor door. De busbaan komt hier dus bovenop, parallel aan het spoor. Hoogwaardig OV Deze ingreep vloeit voort uit het beleid om bussen in de regio Groningen-Assen de ruimte te geven, met in de hele regio hoogwaardige openbaarvervoer-assen. Dit zijn verbindingsroutes tussen de regionale woonkernen en het centrum van de stad. De busverbinding tussen P+R Hoogkerk en het Hoofdstation heet HOV-as West. De nieuwe busroute, vanaf de Paterswoldseweg parallel aan het spoor onder het Emmaviaduct door Foto: Gemeente Groningen. UITBREIDING P+R: MEERSTAD EN REITDIEP START BOUW TIJDELIJK STATION Vanaf eind dit jaar wordt begonnen met de bouw van het tijdelijke station in Assen. Het station komt vanaf de Stationsstraat gezien rechts van het huidige station, ter hoogte van het busstation. De P+R terreinen van Groningen Stad groeien snel in populariteit. Niet verwonderlijk, want u parkeert (P) hier gratis uw auto en reist (R) vervolgens snel en voordelig met de bus naar de binnenstad. In 2016 worden twee nieuwe P+R s gebouwd: aan de westkant bij Reitdiep en langs de oostelijke ringweg bij Meerstad. De nieuwe P+R bij de wijk Reitdiep ligt straks langs de provinciale weg van Zuidhorn naar Groningen. Het verkeer uit de richting Zuidhorn maakt nu nog gebruik van P+R Zernike. Dit terrein staat vaak vol, omdat medewerkers van onderwijsinstellingen en studenten hier ook parkeren, vertelt verkeerskundig ontwerper Erwin de Jager van Gemeente Groningen. Het toekomstige P + R terrein biedt plek aan 300 auto s en ligt direct aan Erwin de Jager het hoofdwegennet. Je kunt hier dus snel je auto parkeren en hebt meteen een goede verbinding met Q-link naar de binnenstad. Bepalende aspecten P+R Meerstad, met 00 nieuwe parkeerplaatsen, heeft vooral een functie voor het UMCG, de binnenstad en het Hoofstation. Door de nieuwe Sontbrug ontstaat bovendien een snelle verbinding tussen de oostelijke ringweg en het oostelijke deel van de binnenstad. De nieuwe P+R moet het gat opvullen tussen de P+R s van Kardinge en de Euroborg. Erwin de Jager: Net als bij de overige terreinen wordt bij de aanleg van de nieuwe P+R s zorgvuldig gekeken naar o.a. veiligheid, betrouwbaarheid, gemak en comfort. Want uiteindelijk zijn deze aspecten bepalend voor het goed functioneren van een P+R. Indeling Op de begane grond van het tijdelijke station vindt u straks een bloemist, een kiosk, de beheerder van de fietsenstalling en een Informatiepunt Openbaar Vervoer. Op de eerste etage is naast kantoorruimte een wachtruimte voor de buschauffeurs aanwezig. De kiss & ride-plek voor het ophalen en afzetten van reizigers bevindt zich aan de voorkant van het tijdelijke station, langs de Overcingellaan. Tussen de Overcingellaan en het tijdelijke station komt een fietsenstalling. U kunt hier uw fiets gratis bewaakt stallen. Voetgangersbrug In oktober is ProRail gestart met N de voorbereidingen voor de aanleg van een voetgangersbrug over het spoor. Via deze brug heeft u vanaf het tijdelijke station toegang tot het middenperron. De voetgangersbrug wordt ook voorzien van liften. Reizigers die vanaf Asssen-Oost naar het station komen, kunnen net als nu gebruik maken van de trappen in de Vredevelse tunnel om op het middenperron te komen. Planning Direct nadat ProRail de voetgangersbrug heeft aangelegd, start eind dit jaar de bouw van het tijdelijke station. Begin 2016 opent het tijdelijk station dan definitief zijn deuren en wordt het huidige station gesloten.

1.10.03 Eurokaartjes 201 pms.indd 1.10.03 1 Eurokaartjes 30-07-1 201 pms.indd 1:091.10.03 3 Eurokaartjes 30-07-1 201 pms.indd 1:09 30-07-1 1:09 1.10.03 Eurokaartjes 201 pms.indd 7 30-07-1 1:08 1.10.03 Buurtbuskaartjes 201 pms.indd 1 30-07-1 1:10 Geldig in de daluren op de dag van afstempeling. 1.10.03 Dal-Dagkaart Recreatie.indd 1 30-07-1 1:29 Geldig 1 maand na afstempeling op de hieronder vermelde Buurtbuslijn naam buslijn OV GRONINGEN ASSEN 7 E KAARTSOORTEN EN TARIEVEN Uw busreis kunt u op verschillende manieren betalen. Hieronder vindt u de belangrijkste kaartsoorten en tarieven voor 2016. Kijk op qbuzz.nl/gd voor een uitgebreid overzicht of vraag de tarievenfolder 2016 op bij Qbuzz klantenservice. OV-chipkaart Instaptarief: 0,89. Kilometertarief: 0,17 Leeftijdskorting 6-plussers en kinderen t/m 11 jaar: 3% (met persoonlijke OV-chipkaart) 0/ kortingproduct: per maand, geeft 0% korting (kijk op 0-.nl) THEATER TE WATER SPEELT DE LAATSTE BUS Chantal Efdee helpt klant met het gebruik van de oplaadautomaat Een verlaten bushalte, liefdesperikelen, trammelant in het dorp en misschien wel asielzoekers. Als juf Winnie haar vriendje afzet bij een bushalte stapelen de vragen zich op. Waarom doet ze dat? Er rijdt immers geen bus. Houdt ze niet meer van hem? Wat is dat eigenlijk voor jongen en wat wil hij toch? En hoe zit het met die asielzoekers? Boer Koekamp ziet zijn kans schoon, maar zijn vrouw steekt er een stokje voor. Petra probeert een breuk te lijmen, maar wordt er zelf heel Win KAARTJES VOOR DE VOORSTELLING MET DE PUZZEL OP PAGINA 12! verdrietig van. Dorpsbelangen aarzelt en raakt het spoor volledig bijster. En de muzikant moet zijn bushokje opgeven en heeft geen dak meer boven zijn hoofd. Het komt allemaal uit De Laatste Bus van Theater te Water. En na een happy end verdwijnt alles weer in de laatste bus van Theater te Water. Meer info op www.theatertewater.nl EEN OPLAADPUNT IS NOOIT VER WEG Abonnementen (te koop bij Qbuzz Servicepunt Groningen) Stermaand- en jaarabonnement: tarief afhankelijk van traject (ook via de webshop op qbuzz.nl/gd) Maandabonnement P+R: 8 Eurokaartje Eurokaartje Eurokaartje Geldig max. 1 uur na afstempeling Geldig max. 1, uur na afstempeling Geldig voor max. 2 uur na afstempeling binnen de stad of 2 aangrenzende een zones reis van 3 t/m 7 aangrenzende zones voor een reis vanaf 8 zones Eurokaartjes (te koop bij de chauffeur) t/m 2 zones: 2 3 t/m 7 zones: Vanaf 8 zones: 8 R Verspreid over heel Groningen en Drenthe vindt u gele oplaadautomaten. Bij zo n automaat kunt u bijvoorbeeld het saldo van uw persoonlijke of anonieme chipkaart opladen, reisproducten ophalen of een transactieoverzicht uitprinten. Ontdek Groningen en Drenthe met de bus Dal-Dagkaart 10. (te koop bij de chauffeur en voorverkooppunten) Eén van die oplaadpunten is drogisterij Alldro in Annen. Vooral omdat er veel jeugd uit het dorp en de directe omgeving naar Groningen en Assen op school gaat, vinden we het belangrijk om deze service te bieden, vertelt medewerkster Chantal Efdee. Nieuwe reizigers maken we graag wegwijs in het gebruik van de automaat. Als ze eenmaal weten hoe het werkt, wijst het zich meestal vanzelf. Zo niet, dan zijn wij er altijd om te assisteren. 6,- P+R BUS Stempel heen Stempel terug Barcode 3,- 2,- Buurtbuskaartje Geldig voor één rit met de Buurtbus MAANDKAART P+R BUS Geldig op het aangekruiste retourtraject vanaf P+R: Haren/A28 en Euroborg/P3 Hoogkerk Kardinge Zernike Nummer stamkaart: Ingangsdatum: 2,-,- 8,- Maandkaart Buurtbus 13.10.382 P+R maandkaart.indd 1 06-11-1 1:8 P+R bus Retour voor max. personen: 6 Maandabonnement P+R: 8 (per persoon) Buurtbus (te koop bij de chauffeur) Enkele reis: 2 Maandabonnement: 3 Kinderen Kinderen t/m 3 jaar: gratis Als een volwassene reist met OV-chipkaart of Eurokaartje reizen drie kinderen van t/m 11 jaar gratis mee. EUROKAARTJES KOOPT U IN DE BUS In Groningen en Drenthe kunt u altijd een kaartje kopen in de bus. U betaalt met contant geld. Er is ook een Dagkaart of Dal-Dagkaart waarmee u de hele dag in alle bussen kunt reizen. Vraag de chauffeur welk kaartje voor u het handigst is!,- 2,- 8,- @8,- 10,- Dal-Dagkaart Geldig in de daluren op de dag 10,- van afstempeling. Dal-Dagkaart Eurokaartje Eurokaartje Eurokaartje Geldig max. 1, uur na afstempeling voor een reis van 3 t/m 7 aangrenzende zones Geldig max. 2 uur na afstempeling voor een reis vanaf 8 zones Geldig max. 1 uur na afstempeling binnen de stad of 2 aangrenzende zones G 1.10.03 Eurokaartjes 201 pms.indd 1.10.03 Eurokaartjes 201 pms.indd 3 30-07-1 1:09 1.10.03 Eurokaartjes 201 pms.indd 1 30-07-1 1:09

Geldig als retour met overstaprecht voor max. personen. Stempel heen Stempel terug Geldig in de daluren op de dag van afstempeling. Groningen: het nieuwe Servicepunt van Qbuzz. Hier kan iedereen terecht met vragen over het busvervoer, bijvoorbeeld over de OV-chipkaart of het busabonnement. 8 OV GRONINGEN ASSEN toch anders. Hier kun je je hele Bus mimiek en uitstraling inzetten. Nooit saai Nee, ze kennen de dienstregeling Q-LINK niet uit hun hoofd. Maar ze weten wel precies welke bussen bij welke Sessions haltes staan. Vragen over hoe laat een bus vertrekt, krijgen we bijna Het is hartstikke leuk om op het Servicepunt te werken, vertellen Dini Pool en Leny van Dam. Vooral de afwisseling spreekt ze aan. En natuurlijk het directe contact met de klant. We zitten ook veel aan de telefoon bij de Klantenservice, maar dit is vooral over in- en uitchecken met de OV-chipkaart, over stremmingen, over het omzetten van abonnementen, over gevonden voorwerpen... Wij zijn er om de problemen van de klant op te lossen. En daarin hebben we veel vrijheid. Het is hier nooit saai, want elke klant is verschillend. Of we wel eens wat grappigs meemaken? Een collega kreeg eens de vraag of op een Zomerzwerfkaart ook een hond mag meereizen. Zeker, zei hij. Alleen als het een zwerfhond is. Kaartsoorten en tarieven 2016 Uw busreis kunt u op verschillende manieren betalen. Hieronder vindt u de belangrijkste kaartsoorten en tarieven voor 201. Kijk op qbuzz.nl/gd voor een uitgebreid overzicht of vraag de tarievenfolder 201 op bij Qbuzz klantenservice. OV-chipkaart Instaptarief: 0,88. Kilometertarief: 0,1 Leeftijdskorting 6-plussers en kinderen t/m 11 jaar: 3% (met persoonlijke OV-chipkaart) 0/ kortingsproduct: per maand, geeft 0% korting (kijk op 0-.nl) Extra bussen Schiermonnikoog Voortaan rijdt er elke werkdag om 08.02 uur een extra bus van Hoofdstation Groningen naar Lauwersoog. De bus sluit aan op de boot van 09.30 uur naar Schiermonnikoog. Zo heeft u een extra ruime overstaptijd. Vooral op drukke dagen is deze extra bus een welkome aanvulling. Op zaterdagochtend rijdt er een extra bus van Lauwersoog naar Groningen. Deze lijn 163 sluit aan op de boot van 07.30 uur. 1 volwassene = 3 kids gratis 3 kinderen ( tm 11 jaar) reizen gratis met 1 volwassene Ontdek Groningen en Drenthe met de bus 10,- Dal-Dagkaart Abonnementen (te koop bij Qbuzz Servicepunt Groningen) Stermaand- en jaarabonnement: tarief afhankelijk van traject (ook via de webshop op qbuzz.nl/gd) Maandabonnement P+R: 8 Jaarabonnement P+R: 80 Eurokaartjes (te koop bij de chauffeur) t/m 2 zones: 2 3 t/m 7 zones: Vanaf 8 zones: 8 Dal-Dagkaart: 10 (ook te koop bij Voorverkooppunten, kijk op qbuzz.nl/gd) OVERZICHTSKAART QLINER, Q-LINK Leeuwarden EN TREIN Kijk voor een compleet reisadvies op qbuzz.nl/gd Kijk voor informatie over regionale Grou-Jirnsum treinen op arriva.nl en ns.nl Drachten Joure Lemmer Emmeloord 3 11 1 Sneek Akkrum Heerenveen Himsterhout 31 310 Legenda C ARTOSTUDIO 09-201 Route Q-link met halte Camminghaburen 310 31 Route Qliner met halte Spoorlijn met station Overstaphalte, P+R P+R-terrein 31 en 31 Hoogkerk* stoppen richting Friesland niet op P+R Hoogkerk Hurdegaryp Wolvega 30 310 Veenwouden Leeuwarden Sneek Grou-Jirnsum Van Knobelsdorffplein 31 Akkrum Heerenveen Joure Lemmer Emmeloord Steenwijk 3 11 1 P+R Zwaagwesteinde Drachten 30 Marum Himsterhout 31 310 Legenda Route Q-link met halte Kampen 31 en 31 Hoogkerk* stoppen richting Amersfoort Friesland Almelo niet op Deventer P+R Hoogkerk C ARTOSTUDIO 09-201 Camminghaburen 30 31 31 310 31 Route Qliner met Meppel halte Spoorlijn met station Overstaphalte, P+R-terrein Zwolle Buitenpost Grijpskerk Hurdegaryp Wolvega 11 30 Boerakker 30 310 Tolbert 3 Veenwouden 30 Midwolde Van Knobelsdorffplein 31 Oostindie 3 Dalfsen Zuidhorn Leek Steenwijk Kampen Zwaagwesteinde Roden Ommen Buitenpost P+R Hoogkerk* 30 Marum Peize Meppel Zwolle 30 31 31 Amersfoort Almelo Deventer Grijpskerk Tolbert 3 11 30 Boerakker Zuidhorn Oostindie 3 Kloosterveen 309 Mariënberg Dalfsen Groningen 1 P+R Zernike 30 Leek Assen Hoogeveen Station Noord Midwolde M.L.Kingweg Peize 30 31 31 Annen/N3 Roden Balkenweg Kloosterveen 309 Balkenweg Assen P+R Gieten Hardenberg Ommen Grote Markt Zuiderdiep 30 31 31 P+R Hoogkerk* P+R Haren/A28 Beilen Winsum Sauwerd Gramsbergen Mariënberg Baflo 309 Bedum P+R Kardinge 1 Groningen Grote Markt Zuiderdiep M.L.Kingweg 3 Lewenborg Beijum P+R ZernikeUMCG Hoofdingang P+R Kardinge 3 Lewenborg Station Noord UMCG Noord P+R Euroborg P3 UMCG Hoofdingang Assen Hoogeveen Warffum Winsum Beijum Beilen Coevorden Hardenberg Sauwerd UMCG Noord Hoofdstation 300 Stedum Usquert Loppersum Europapark Haren P+R Haren/A28 Westlaren/N3 0% in de bus korting voor in de,- bus p/mnd voor,- p/mnd Assen Gramsbergen Dalen Uithuizen Baflo Appingedam 309 Bedum Na 9 uur (ma-vr) Na 9 uur (ma-vr) In het weekend In het weekend Hoofdstation Zuidlaren 300 Annen/N3 0% korting D P+R bus 6,- P+R BUS Na twee succesvolle Retour voor Vertrekpunt max. personen: is het Hoofdstation 6 in de Kiosk van het busstation edities vinden op vrijdagmiddag 1 januari 2016 Maandabonnement in Groningen. P+R: Vanaf 8 daar (per kunnen persoon) bij het Hoofdstation Groningen. Jaarabonnement reizigers P+R: in Q-link 80 3, (per,, persoon) 11, en Ook hier worden die vrijdagmiddag diverse optredens wederom de Q-link Bus 1 kijken en luisteren naar live Sessions plaats. Tijdens Buurtbus muziek. (te Uiteraard koop bij is de iedereen chauffeur) verzorgd. dit bijzondere Q-link- Enkele reis: met een 2 geldig vervoersbewijs Maandabonnement: 30 evenement, een samenwerking met Grunnsonic, Een uitgebreid programma van harte welkom. Programma Kinderen wordt in verschillende Startmoment van de Bus Sessions en de Kinderen t/m 3 jaar: gratis Q-link-bussen een podium Voordat de bussen met meereizende van artiesten t/m 11 jaar vertrekken gratis mee. vanaf 6 januari te vinden op optredens in de Kiosk is Als een volwassene reist met een OV-chipkaart of Eurokaartje reizen gegeven aan regionale twee kinderen muzikanten. is er een officieel startmoment bussessions.nl. Uithuizermeeden Kropswolde Warffum Delfzijl West Usquert Stedum Coevorden Nieuw Amsterdam Na 9 uur (ma-vr) In het weekend Europapark Westlaren/N3 Loppersum Haren Uithuizen Appingedam P+R Euroborg P3 Zuidlaren 300 30 300 30 300 P+R Gieten Dalen P+R Borger/N3 Uithuizermeeden Delfzijl West Annen Gasselte Stadskanaal Nieuw Amsterdam Tijdens vakanties OV-chipkaart kortingsproduct Tijdens vakanties Tijdens vakanties verkrijgbaar op www.0-.nl OV-chipkaart kortingsproduct OV-chipkaart kortingsproduct Roodeschool verkrijgbaar verkrijgbaar op op 300 30 300 30 300 P+R Borger/N3 Annen Delfzijl www.0-.nl Martenshoek Gasselte Roodeschool Hoogezand-Sappemeer Sappemeer Oost Zuid Delfzijl Gasselternijveen 30 Veendam Nieuw Dordrecht Zuidbroek Scheemda Kropswolde Winschoten Martenshoek Bad Nieuweschans Hoogezand-Sappemeer Sappemeer Oost Zuidbroek Scheemda Gasselternijveen 30 Zuid Klazienaveen 300 Weener (D) Veendam Leer (D) Winschoten Stadskanaal Nieuw Dordrecht Bad Nieuweschans Klazienaveen 300 Weener (D) Leer (D)

Leek 3 1 Zernike Roden Peize UMCG Noord Beijum UMCG Zuid Grote Markt Zuidlaren Annen 3 Lewenborg OV GRONINGEN ASSEN 9 VAN OMNIBUS TOT Q-LINK Boekvorm itgevers VAN OMNIBUS TOT Q-LINK DE GESCHIEDENIS VAN HET BUSVERVOER IN GRONINGEN EN DRENTHE BENO HOFMAN VAN OMNIBUS TOT Q-LINK DE GESCHIEDENIS VAN HET BUSVERVOER IN GRONINGEN EN DRENTHE BENO HOFMAN P+R Hoogkerk Speciale actieprijs 1,-* P+R Kardinge Groningen CS P+R Haren/A28 P+R Euroborg/P3 Station Europapark De bus is al zo n honderd jaar een vertrouwd verschijnsel op de Groningse en Drentse wegen. In Van Omnibus tot Q-link beschrijft Beno Hofman de geschiedenis van het busvervoer auto-omnibusonderneming in 1912 in Onderdendam tot recente initiatieven van het OV-bureau Groningen Drenthe. Het boek is geschreven ter gelegenheid van het 10- jarig bestaan van OV-bureau Groningen Drenthe. Alle Groningse en Drentse ondernemingen die ooit geregelde lijndiensten verzorgden komen aan bod, waaronder bekende namen als DAM, Goliath, ESA, De Leekster Tak, DABO, Harmanni, GADO, Marnedienst en DVM. Zesentwintig grotere en lang bestaande ondernemingen worden beschreven in busbio s en er is extra aandacht voor buspioniers, zoals Pieter Smith (oprichter van de DAM) en Diderik Jan der Ploeg (oprichter van de GADO en Roland). Het boek is geïllustreerd met ca. 30 afbeeldingen van (historische) bussen, busstations, bedrijfspanden, dienstregelingen, buskaartjes, enz., vooral afkomstig uit het Nationaal Bus Museum. Dit boek is t/m 31 december 201 te koop tegen de actieprijs van 1,-* (normaal 19,0). Extra voordeel: geen verzendkosten t/m 31 december! Bestellen kan via de speciale actiepagina: www.inboekvorm.nl/busboek. Van omnibus tot Q-link door Beno Hofman. Formaat 23 x 28 cm., fullcolour, rijk geïllustreerd, genaaid gebonden (hard kaft), 112 pagina s. Normale prijs 19,0. *t/m 31 dec. 201 PUZZEL Zoek in deze krant de foto s waarvan een fragment in de cirkels hieronder is afgebeeld. In de foto s staan letters, die samen een slogan vormen. Succes! 2,- Eurokaartje Geldig max. 1 uur na afstempeling binnen de stad of 2 aangrenzende zone z.o. Stuur de oplossing van de puzzel in vóór 31 januari 2016 en maak kans op één van de prijzen. Via e-mail aan communicatie@ovbureau.nl of per post aan OV-bureau Groningen Drenthe, afdeling communicatie, Antwoordnummer 162, 900 VB Assen (geen postzegel nodig). Hoofdprijs Eén dagdeel (tussen 10.00 en 1.00 uur) een bus met chauffeur tot uw beschikking (startplaats, route en tijden in overleg) En verder: 10 x 2 toegangskaartjes voor de voorstelling De laatste bus van Theater te Water 10 x 2 Dal-Dagkaarten voor de bus in Groningen en Drenthe 10 legpuzzels (00 stukjes) met de bussen en treinen van Groningen en Drenthe 10 boeken Van omnibus tot Q-link. De geschiedenis van het busvervoer in Groningen en Drenthe. 1.10.03 Eurokaartjes 201 pms.indd 1 30 10 dagkaarten Arriva voor de maand januari 2016 Dopper waterflessen van Arriva 2 NS dagkaarten eerste klas NS boeken over de mooiste Europese treinreizen MEER INFORMATIE Reisinformatie bussen in Groningen en Drenthe Voor reisadvies, prijzen, vertrektijden, haltes en routes, melden verloren en gevonden voorwerpen: qbuzz.nl/gd of Qbuzz klantenservice 0900-728 99 6 (starttarief 0,0 + 0,02 pm + gebruikelijke belkosten) Landelijke OV-reisinformatie 9292.nl of 0900-92 92 (starttarief 0,0 + 0,70 pm, max. 1) Servicepunten Reisinformatie, verkoop anonieme OV-chipkaarten, aanvraagpakketten persoonlijke OV-chipkaart, verkoop abonnementen, opladen saldo, ophalen bestellingen: Qbuzz Servicepunt busstation Groningen, ma t/m za 7.00-19.00 uur Servicepunten busstations, Assen en Veendam, ma t/m vr 8.30-17.00 uur OV-chipkaart Vragen over aanschaf en gebruik, melden van verloren en gestolen kaarten: ov-chipkaart.nl of 0900-0980 ( 0,0 per gesprek + gebruikelijke belkosten) Reizen met de trein NS klantenservice: ns.nl of 0900-20 21 163 (gebruikelijke belkosten) Arriva klantenservice: arriva.nl of 0900-202 202 2 (starttarief 0,0 + 0,02 pm + gebruikelijke belkosten) COLOFON December 201. Dit is een uitgave van OV-bureau Groningen Drenthe in samen werking met Arriva, NS en Qbuzz. Wijzigingen voorbehouden. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Tekst: Folkert van der Glas Fotografie: Colette Vrolijk, Arriva, NS, OV-bureau Vormgeving: Open