Huis van Horus Egyptereis 2017 Programma, 8 18 januari DAG 1 Vandaag vertrekt u vanaf Amsterdam Schiphol Airport naar Caïro (Egypt Air, 15.00 uur). We komen pas laat op de avond aan (20.30 uur) en worden bij het vliegveld opgewacht en per bus naar het hotel gebracht. DAG 2 We beginnen het programma met een uitgebreid bezoek aan het Egyptisch Museum. Na de vliegreis en late aankomst is het prettig dat het hotel op een steenworp afstand van het museum gelegen is. Het oude museum herbergt de grootste collectie Egyptische oudheden ter wereld. Eigenlijk is er te veel tentoongesteld om op 1 dag te bekijken. De rondleiding brengt u echter langs een groot aantal hoogtepunten en minder bekende topstukken. In het tweede deel van het bezoek kunt u zelf door het museum zwerven. Fig. 1: Het Egyptisch Museum in Caïro Sinds kort is het mogelijk om op vertoon van een extra ticket (50 Eg. pond) in het museum te fotograferen. Dat ticket kunt u op eigen gelegenheid aanschaffen. DAG 3 Deze dag staat volledig in het teken van het Gizeh-plateau. U kent Gizeh natuurlijk vanwege de grote piramiden en de sfinx. De grote piramide van Cheops zullen we ook van binnen bekijken: een gangenstelsel leidt via de een indrukwekkende galerij naar de sarcofaagkamer waar de koning bijna 5000 jaar geleden te ruste gelegd werd. Parallel aan de grote piramide werden enkele houten (zonne)boten begraven. Eén daarvan is jaren geleden opgegraven en minutieus in elkaar gezet. Die gaan we in het Boat Museum van dichtbij bekijken.
Fig. 2: De sfinx van Gizeh met op de achtergrond de grote piramide van Cheops Het woestijnplateau van Gizeh bevat naast de drie grote piramiden een reeks van kleinere exemplaren en uitgestrekte grafvelden met die voor familieleden van de koning en hoge ambtenaren werden aangelegd. Een aantal van die zogenaamde mastaba-graven gaan we bezoeken, waaronder die van Idoe en Meresanch III. Fig. 3: Uit de rotsen gehouwen beelden in het graf van koningin Meresanch III in Gizeh Dag 4 Op dag 4 gaan we de Memphitische begraafplaats van Sakkara verkennen. Het woestijnplateau dat door de trappiramide van Djoser wordt gedomineerd, werd meer dan 3000 jaar lang gebruikt als begraafplaats voor de elite van Egypte s hoofdstad, Memphis. Het is dan ook niet verwonderlijk dat we hier graftombes uit verschillende perioden van de Faraonische geschiedenis vinden. Zo zijn er de bekende en prachtig gedecoreerde mastaba s uit het Oude Rijk, zoals Mereroeka en Kagemni. Uit diezelfde periode dateren ook enkele koninklijke monumenten, zoals de piramide van Teti. Eerder dit jaar besloot de oudheidkundige dienst de piramide van Oenas voor het eerst sinds 25 jaar voor het publiek te openen. Een bijzonder monument, omdat hier voor het eerst piramideteksten in het binnenste van het bouwwerk worden aangebracht. Ook enkele private graftombes zijn voor het eerst
voor publiek toegankelijk gemaakt, zoals het graf van Nefer-seshem-Ptah, bekend vanwege de merkwaardige schijndeur. Fig. 4: De trappiramide van Djoser in Sakkara Ook in het Nieuwe Rijk was er veel bouwactiviteit in Sakkara. Een team van archeologen uit Leiden graaft al sinds 1975 naar de private graven in het gebied ten zuiden van de piramide van Oenas. Reisleider Nico Staring is sinds 2007 aan die opgraving verbonden en promoveerde eerder dit jaar op onderzoek naar die begraafplaats. De prachtig gedecoreerde graven van Horemheb, Maya, Tia, Pay en Raia, en Ptahemwia worden dan ook uitvoerig bekeken. Fig. 5: Een reliëf in een van de ondergrondse kamers van het graf van Maya
Uit het Nieuwe Rijk dateren ook de rotsgraven nabij het zogenaamde Bubastieion. Die worden sinds de jaren 80 onderzocht door Franse archeologen en tenminste 1 graf is inmiddels te bezoeken: het graf van Maia, de zoogster van de farao Toetanchamon. In de middag, en mits de tijd het toelaat, bezoeken we het oude Memphis. Van de stad is nog maar weinig over, maar enkele grote koninklijke en private beelden zijn in een soort van openluchtmuseum-opstelling bijeen gebracht. Het kolossale beeld van Ramses II spreekt hier al meer dan 150 jaar tot de verbeelding. DAG 5 Vandaag vertrekken we in de vroege ochtend naar het vliegveld om daar een binnenlandse vlucht (07.00 uur) richting Luxor te nemen. Na de lange en intensieve dagen in Caïro is deze dag grotendeels vrij te besteden. In de middag is er een facultatief bezoek aan het Luxor Museum mogelijk. Het museum is gelegen op de oostelijke oever van de Nijl en bevat een schitterende collectie objecten die in Luxor en omgeving door de jaren heen zijn opgegraven. In het museum mag helaas niet gegidst en gefotografeerd worden. Fig. 6: De ingangspyloon tot de tempel van Luxor In de avond steken we de Nijl nogmaals over; ditmaal om de tempel van Luxor te bezoeken. De tempel is in de avond verlicht waardoor de reliëfs veel beter zichtbaar zijn dan overdag. De kern van de tempel dateert uit de regering van koning Amenhotep III en werd door zijn opvolgers steeds verder en in noordelijke richting uitgebreid. De kolossale beelden voor de huidige ingangspyloon stellen bijvoorbeeld koning Ramses II voor. DAG 6 Deze dag hebben we een bus ter beschikking waarmee we de westoever gaan verkennen. Als eerste passeren we de Memnon-kolossen. Deze twee zitbeelden staan tegenwoordig wat verlaten in het landschap, maar markeerden oorspronkelijk de ingang tot de gigantische dodentempel van farao Amenhotep III.
Fig. 7: De Memnon-kolossen op de Thebaanse westoever Twee andere dodentempels of, zoals de Egyptenaren ze noemden, tempels voor miljoenen jaren staan vandaag op het programma: het Ramesseum van Ramses II en de tempel van diens vader, Seti I. Die laatste is, vanwege het volle programma, facultatief te bezoeken. Fig. 8: Een scène uit het graf van Amenhotep Hoey (TT 40) Op de westoever van Luxor vinden we tevens een uitgestrekte dodenstad. Anders dan in Sakkara werden de graven hier voornamelijk in de rotswanden uitgehouwen. Enkele van die graven in het gebied Sheich Abd el-goernah, Goernet Moerai, en Asasif gaan we bekijken. De uiteindelijke selectie van te bezoeken graven is met name afhankelijk van welke op dat moment geopend zijn, maar daartoe horen zeker de pasgeleden geopende graven van Djehoety (TT 110) en Amenhotep Hoey (TT 40).
DAG 7 De koningen van het Nieuwe Rijk lieten hun graven in de Vallei der Koningen aanleggen. Die vallei staat vandaag in de ochtend op het programma. Daar bezoeken we in ieder geval het graf van Toetanchamon. Dat graf heeft het afgelopen jaar veelvuldig de media gehaald vanwege de vermeende ontdekking van verborgen ruimtes. Met het toegangsbewijs tot de vallei zijn drie koningsgraven te betreden. Welke dat zijn wordt op een later tijdstip bepaald. Het aanbod van geopende graven wisselt namelijk nogal. Fig. 9: Decoratie op één van de muren in het graf van Toetanchamon (KV 62) Voor de lunch bezoeken we ook de tempel van Hatsjepsoet in Deir el-bahari. Deze tempel van de vrouwelijke farao is sterk geïnspireerd op een bouwwerk uit het vroege Middenrijk en is vooral bekend vanwege de afbeelding van de koningin van Poent. Fig. 10: Deir el-bahari, de tempel van Hatsjepsoet In de middag staat een facultatief bezoek aan de dodentempel van Ramses III, Medinet Haboe, op het programma.
DAG 8 Vandaag verlaten we Luxor even. We rijden in zuidelijke richting om een bezoek te brengen aan de tempel van Horus in Edfoe. Deze tempel werd gebouwd in de Ptolemeïsche ofwel Grieks-Romeinse periode. De tempel is met name een bezoek waard omdat het de meest compleet bewaard gebleven tempel uit het Oude Egypte betreft. De tempel werd gebouwd op de plaats waar een Ramessidische tempel stond en de bouw duurde zo n 300 jaar. Fig. 11: De tempel van Horus in Edfoe Onderweg bezoeken we ook de rotsgraven bij El Kab, daterend uit het Nieuwe Rijk. Als de tijd het toelaat kunnen we ook de grote omheiningsmuur rond het oude El Kab bekijken. DAG 9 Deze dag staat in het teken van de tempel van Karnak. Aan s werelds grootste tempelcomplex werd honderden jaren lang gebouwd en iedere koning wilde graag zijn (soms haar) stempel drukken. De overblijfselen dateren vooral uit het Nieuwe Rijk en later. Zo is er de indrukwekkende zuilenhal die gebouwd werd door Seti I en Ramses II. Een uitgebreide rondleiding voert u langs de architecturale hoogtepunten en belangrijkste reliëfs. Fig. 11: Een close-up van de zuilen in de grote zuilenhal in de tempel van Karnak
De aangrenzende tempel van Moet wordt facultatief bezocht. U kunt er dan ook voor kiezen om de tempel van Karnak op eigen gelegenheid verder te verkennen. DAG 10 De reis wordt met een absoluut hoogtepunt afgesloten. Deze ochtend staat namelijk het graf van koningin Nefertari (QV 66), vrouw van Ramses II, op het programma! Dit graf is zonder twijfel het meest spectaculaire grafmonument dat Egypte te bieden heeft. De kleuren van de muurschilderingen verkeren in perfecte staat en de voorstellingen zijn verbluffend. Het graf gaat slechts sporadisch open voor publiek en het is dan ook een unieke kans om het graf tijdens deze reis te bezichtigen! Fig. 12: Prachtig beschilderde muren in het graf van Nefertari (QV 66) Na het bezoek aan de Vallei der Koninginnen bezoeken we de tempel van Montoe in El Tod, iets ten zuiden van Luxor. Deze late tempel wordt maar weinig bezocht maar is absoluut een bezoek waard. Fig. 13: Overblijfselen van de tempel van Montoe in El Tod
Voor diegenen die er geen genoeg van kunnen krijgen, staat in de middag een facultatief bezoek aan het arbeidersdorp Deir el-medina op het programma. De werkmannen die verantwoordelijk waren voor de aanleg van de koningsgraven werkten ook aan het uithakken en vakkundig decoreren van hun eigen graftombes. DAG 11 De laatste dag van de reis. We vertrekken al vroeg vanaf Luxor Airport (06.30 uur) en vliegen na een overstap in Caïro door naar Amsterdam. VERBLIJF In Caïro verblijven we 4 nachten in het 3*** City View Hotel en in Luxor 6 nachten in het 3*** Nile Valley hotel. Deze eenvoudige hotels zijn geselecteerd vanwege hun gunstige ligging, goede contacten en uitstekende ervaringen. REISSOM Donateurs: 1849,- Niet-donateurs: 1949,- Toeslag 1-persoonskamer: 200,- De genoemde prijzen zijn inclusief verblijf o.b.v. volpension, vliegreis, lokaal vervoer en entrees tot bezienswaardigheden (tenzij als facultatief aangeduid). De genoemde prijzen zijn exclusief visum (aan te schaffen op vliegveld Caïro), reisverzekering (verplicht), drankjes en fooien. Bij inschrijving wordt u gevraagd een aanbetaling van 555,- te voldoen, voor zowel donateurs als niet-donateurs. Huis van Horus reist met kleine gezelschappen. Echter, om de reis door te laten gaan is een minimum aantal van 10 deelnemers vereist. Mocht de reis vanwege een gebrek aan belangstelling niet doorgaan, dan krijgt u uw aanbetaling uiteraard terug. Voor meer informatie over inschrijven, vraagt u naar onze algemene reisvoorwaarden. UW REISBEGELEIDING De gehele reis wordt begeleid door egyptoloog dr. Nico Staring. In het verleden leidde hij Egypte-reizen voor Thika Travel i.s.m. National Geographic. Nico studeerde archeologie en egyptologie aan de Universiteit Leiden en promoveerde in 2016 aan Macquarie University in Sydney, Australië, op een onderzoek naar de Nieuwe Rijks begraafplaats in Sakkara. Als archeoloog werkte hij op verschillende opgravingen in Egypte, waaronder Sakkara en Edfoe die allebei op het programma staan. Voor Huis van Horus en diverse HOVO s geeft hij sinds 2010 cursussen en lezingen. INFORMATIEBIJEENKOMST Voor aanvang van de reis organiseert Huis van Horus een informatiebijeenkomst in het Rijksmuseum van Oudheden. Voor vragen over de reis en/of inschrijven, kunt u altijd contact opnemen met Huis van Horus: info@huisvanhorus.nl.