Ministerie van Veiligheid en Justitie DE LEtSELSCHADEJAAD POSTEUS 93009 2509 AH DEN HAAG EEZUIDENHOUTSEES0 2594 AW DEN HAAG.) W WWW.DELETSELSCHADERAAD.NL KAK DEN HAAG 2511 EX DEN HAAG E INFo@DELETSEI.SHAbERAAD.NL Schede?doekshaven 100 T +31 0)883322 551 T.a.v. zijne excellentie de heer mr. F. Teeven de Ietselschade raad onafl,ankeijik en betrokken politieke standpunten in te nemen. reactie ingezonden op het concept-wetsvoorstel omdat de verekiging het beleid hanteert geen De Vereniging van Letselschade Advocaten (LSA), toehoorder bij De Letselschade Raad, heeft geen letselschadezaken bevordert. overlijden van een naaste; als dat gebeurt door toedon van een ander, dan is het van erkenning en genoegdoening - intensiteit van het leed is een uitgangspunt dat door iedereen wordt onderschreven. duidelijkheid verschaft aan alle betrokken partijen en een snelle afwikkeling van de Positief ontvangen is het willen vastieggen van de krhig van gerechtigden omdat dat om een genormeerde schadevergoeding voor affectiechade te introduceren. Het daarbij willen vermijden van 9angdurige en onsmkelijke discussies over de in de zin van vergbeding van immateriële schade. lemands leven verandert ingrijpend wanneer er sprake is van blijvend ernstig letsel of vergoeden van affectieschade rechtvaardig en vervult deze vergoeding de functie In algemene zin stemmen de leden van De Letselschade Raad in met het voorstel Affectieschade De Raad gaat daarom graag in op uw uitnodiging daarop te reageren. 1 is een doel dat De Letselschade Raad volledig onderchrjft. personen die door toedoen van een ander letselschadp lijden en van de naasten van genomen van het concept-wetsvoorstel. Het willen versterken van de positie van personen die door toedoen van een ander letselschadê lijden of komen te overlijden, Op 2 juni ji. heeft u De Letselschade Raad het concept-wetsvoorstel schadever goeding zorg- en affectieschade ter advisering verzonjen. De Raad heeft kennis Geachte heer Teeven, ASTREFT Reactie op concept-wetsvoorstel schadevergoeding zdrg- en affectieschade KENMERK DATUM 30 september 2014 PLAATS Den Haag
Verzekeringszaken (GAV) is van mening dat een duidlijke afbakening van de kring clausule, het wenselijk is het begrip nauwe persoonlijke relatie nader uit te leggen. worden verbonden van instemming of ontbreken van bezwaar van het slachtoffer. r) Aan het eigen vorderingsrecht van derden zou eventueei de voorwaarde kunnen Dit om (pijnlijke) discussies te voorkomen. Daarbij wordt de opmerking gemaakt dat, naast het opnmen van een hardheids De Nederlandse Vereniging van Geneeskundig Adviseus in particuliere de letsischade raad: onafiiankeljjk en betrokken vergoeding van affectieschade in elk geval leiden tot een aanmerkelijke relatieve verhoging van de uit te keren bedragen. Bij medisch aansprakelijkheidszaken zal de introductie van de verplichting tot verlagen van de drempels voor het indienen van claims. Dat zou ten koste gaan van Door verschillende partijen wordt gewaarschuwd voor l-et risico dat dit conceptwetsvoorstel een aanzuigende werking met zich mee zou kunnen brengen door het zelfredzaamheid en hoge kosten voor de maatschappij met zich mee kunnen brengen. aan causaliteitsverweren en proportionele aansprakeljiheid. Hoe met meer voorbeelden zou voor meer duidelijkheid zorgen. sommigen lijkt dat niet in lijn met de algemene doelstelllpgen van het wetsvoorstel: het veroorzaakt discussies en doet afbreuk aan de functie van erkenning, hetgeen de verweren tegenover de naasten kunnen worden ingeroepen die ook tegen de concept-wetsvoorstel onduidelijk. Het toevoegen van nadere uitleg van begrippen en Verschillend wordt gedacht over het hanteren van het eigen schuld-verweer. Volgens Volgens anderen is dat logisch en lijkt dan wenselijk orr nader te expliciteren dat alle proportionaliteitsvragen omgegaan dient te worden, is i,ji het algemeen in het gekwetste kunnen worden ingeroepen. In de Memorie van Toelichting is immers slechts het voorbeeld van de eigen schuld opgenomen.te denken valt echter ook positie van het letselschadeslachtoffer juist minder sterk maakt. van tijd voor nieuwe discussie gaat zorgen. bedragen periodiek te indexeren om te voorkomen dat eldontwaarding na verloop feit dat het om symbolische bedragen gaat, niet moet worden vergeten deze hanteren, is door partijen goed ontvangen. Daarbij wordt opgemerkt dat, ondanks het Het voorstel om voor de vergoeding van affectieschade genormeerde bedragen te individueel leed moet worden gewogen. museum. Ook vraagt de GAV zich af of het wenselijk is dat er meer vraag naar (percentage BI van minder dan 70%) in aanmerking komt voor meer compensatie adviseur de vraag moet beantwoorden of het verlies vande hand van een pianist openheid van privacy gevoelige (medische) gegevens ei 1i de beoordeling daarvan een medisch waardeoordeel moet geschieden. Dit om t voorkomen dat de medisch van gerechtigden die in aanmerking komen voor affectieschadevergoeding zonder van affectieschadeleed dan het verlies van de hand van een suppoost in een ontstaat, en acht de GAV onwenselijk dat aan artsen de vraag wordt voorgelegd hoe
een proportionele toekenning van een schadevergoedin kan in veel gevallen tot schadevergoedingen. De introductie van affectieschadealleen al in overlijdenszaken zorgaanbieders verschuldigde jaarpremie. lijkt te leiden tot een forse verhoging van de schadelast van 10 tot 15% van de door periode waarin de schade wordt geleden en daarmee weer op de hoogte van de lagere schade-uitkeringen leiden dan het voorgestelde enormeerde bedrag. Enerzijds omdat de causaliteitsproblematiek anders is dan bij verkeersongevallen: Anderzijds is de leeftijd van de schadepopulatie van in loed op de duur van de schade afwikkelingsproces - ongetwijfeld voor veel discussies zouden zorgen met bijkomende vertraging van het kanttekeningen geplaatst dan bij affectieschade. Er zijq veel onduidelijkheden die onderschreven. voor de gebeurtenis moet kunnen voortzetten en dat de gekwetste de regie moet kunnen houden over de manier waarop hij zijn zorg redelt, worden door partijen De uitgangspunten dat de gekwetste zijn leven zoveel nogeiijk op dezelfde wijze als Zorgschade dan wordt geadviseerd te formeren op basis van de GAF-score. 2 psychisch letsel daar ook onder valt. Indien er geen beperking tot fysiek letsel geldt, ook bij verwondingen, waarbij het criterium geldt van ernstig en blijvend letsel. Dat daarbij aansluiting is gezocht bij een minimaal percentae blijvend functioneel verlies, schept duidelijkheid. Bij de definitie van ernstig n blijvend letsel dient echter ook duidelijk te worden gegeven of het uitsluitend om fsiek letsel gaat of dat de letseischade raad In het concept-wetsvoorstel is de keuze gemaakt om afectieschade te vergoeden Bij dit onderdeel van het concept-wetsvoorstel worden chter veel meer veel en Kring van qerechtigden 2 Het NIS adviseert van de GAF-score uit te gaan ook bij lichamelijk letsel. De beoordeling zou door een onafhankelijke medisch deskundige kunnen worden vastgesteld en zou te prefereren zijn op een beoordeling gebaseerd op een percentage functieverlies. de ktse!schad raad: onafhankelijk en bc rokken van rechthebbenden te beperken. ongewenste situaties, te voorkomen, wordt ter overweing meegegeven om de kring niet gedefinieerd. Om misbruik van de regeling, en daarmee het ontstaan van De kring van personen die voor de zorg van de gekweste ingezet kunnen worden, is vragen. vergoed te krijgen te bewerkstelligen. Daarbij hebben partijen opmerkingen en Het concept-wetsvoorstel beoogt een verruiming van ce mogelijkheid om zorgkosten haalbaarheid in financiële zin van de gemaakte voorstellen wordt door partijen zeer ter discussie gesteld. een toename van de trnsactiekosten. De
In de voorgestelde regeling heeft de gekwetste de regie over de wijze waarop de daarvan in de praktijk voor veel discussies zorgt. redelijkheidstoets worden nauwelijks nader ingekleed. De ervaring leert dat duiding verzorging, verpleging en begeleiding. De open normer van de dubbele Ook is in het concept-wetsvoorstel geen begrenzing opgenomen voor de kosten van Zorg kosten t) d IetseIchade raad: onafhankelijk en betrokken ontstane situatie gemaakte keuzes zullen zijn, is van te voren moeilijk in te schatten. Geadviseerd wordt om, in tegenstelling tot het gedane voorstel snel kenbaar te te doen met de nieuwe situatie. Hoe duurzaam de aa 1n het begin van de nieuw bezinning op te nemen en de gekwetste en zijn naasten de tijd te geven ervaring op maken op welke wijze de zorg moet worden ingerichtl juist een periode van Letselschade Raad. Ook voor de overige functies is et wenselijk een normenkader Letselschade Raad neemt graag daartoe het initiatief. weinig tot geen bron van problemen dankzij de toepassing van de Richtlijn van De op te stellen met een heldere definitie van de daarbij ehorende activiteiten. De vergoeding van huishoudelijke hulp komt in veel letserschadedossiers voor en is verpleging, persoonlijke verzorging, begeleiding en o9k huishoudelijke hulp. De De in dit concept-wetsvoorstel bedoelde zorgkosten lestaan uit kosten voor dient opgemerkt te worden dat de directe relatie die wordt gelegd tussen ernst en duur van het letsel en de daardoor noodzakelijke omvng en duur van de zorg niet criteria die worden voorgesteld bij affectieschade: ernstige letsels zijn objectiveerbare behoeven nadere onderbouwing. Er zou aansluiting ktnnen worden gezocht met de letsels met een percentage blijvend functioneel verlie van 70% of meer. Daarnaast grote zorgbehoefte. de gekwetste veroorzaken en vice versa zorgen ernstige letsels niet per definitie voor aan de gezondheid ontstaat door niet-deskundige zorgverlening en dat de Geadviseerd wordt in dergelijke situaties een deskundig oordeel aan te vragen over de inrichting en organisatie van de zorg om te voorkonen dat er bijvoorbeeld schade zorgkosten daardoor ook hoger worden. directe familie de wens uitspreken de zorg voor deze persoon op zich te nemen. voldoende in acht zijn genomen en pleiten voor een dudelijke afbakening van de ingewikkeld en kostbaar. Partijen vragen zich af of de 9onsequenties daarvan gecompenseerd en kan die als schade worden opgevord. In sommige situaties kan een dergelijke schadepost erg groot worden, en is de begroting van de schade werken redelijk is, dient de daaruit voortvloeiende inkorhensachteruitgang te worden zorg wordt ingericht en wie daarvoor wordt ingeschakeli. De gekozen mantelzorger kan een dienstverband daartoe opzeggen of staken. Al de keuze om minder te gaan regeling. In situaties waarin de gekwetste niet meer in staat is keuzes te maken, kan de De begrippen erristige en minder ernstige letsels wordn niet voldoende uitgelegd en altijd aanwezig is. Er zijn situaties waarin geringe letsls een grote zorgbehoefte bij
zorgtaken, om welke reden dan ook, geen werkimeer kan vinden? - Wat gebeurt er in geval van overbelasting van d mantelzorger? - Wat - Voor staat is de nodige zorg te verlenen? spelen hierbij een rol: welke consequenties de gemaakte keuzes zullen hebten. Belangrijke vraagstukken Net als dat de mantelzorger vaak moeilijk vooraf in staat zal zijn om te overzien gebeurt er als de mantelzorger arbeidsongeschikt raakt en niet meer in wie komt het risico dat de verzorgende naaste na het beëindigen van de Het concept-wetsvoorstel geldt voor gevallen van Ietel waarvan de inwerkingtreding van het voorstel plaats heeft gevonden en een deel daarna - opeenvolgende schadeveroorzakende gebeurtenissn denk en : onafhankelijk en betrokken Memorie van Toelichting antwoord te geven op de gestelde vragen, kan De zullen zijn voor (medische) aansprakelijkheidsverzekeringen. Rekening houdend met de aangegeven aandachts Partijen waarschuwen voor de financiële gevolgen ie naar inschatting vooral groot Letselschade Raad inhoudelijk instemmen met het oncept-wetsvoorstel affectieschade. 9unten en met de wens in de Affectieschade Conclusies en aanbevelingen plaatsvindt. Onduidelijk is hoe omgegaan dient te wrden met een reeks van late gevolgen van een schadeveroorzakende gebeurtenis. met bijvoorbeeld aan blootstellingschade, waarbij denkbaar is dat een deel van deze reeks voor de schadeveroorzakende gebeurtenis na de inwerkingteding van het voorstel Overgangsrecht impact bij medisch aansprakelijkheidszaken te merkn zal zijn, wederom aangezien de schadepopulatie, namelijk vooral jeugdigen en ou1deren. niet in te schatten. Wel ligt ook hierbij in de lijn der vérwachtingen dat de grootste De financiële consequenties van de invoering van vergoeding van zorgschade zijn toekenning van een persoonsgebonden budget. Het i niet ondenkbaar dat er in veel zorgovereenkomst als voorwaarde wordt gesteld, wat wel het geval is voor de schijnbaar belangeloos geschieden. De afhankelijkhid van de nodige hulp zorgt transparantie. inkomen, met alle gevolgen van dien. In het concept-wetsvoorstel is het onduidelijk zorg. Een ander verschil met het huidige systeem is lat geen schriftelijke wat de financiële consequenties zouden zijn van het ergoed krijgen van verleende gevallen ongevraagd hulp aangeboden zal worden. ir1i veel gevallen zal dat ervoor dat de gekwetste in de werkelijkheid niet mee de regie in handen kan houden. Een zorgovereenkomst zorgt in dergelijke situaties dan wel voor meer waarmee hij hulp kan inkopen. De vergoeding voor deze hulp wordt aangemerkt als In de huidige situatie beschikt de gekwetste over een persoonsgebonden budget
criteria en normeringen. De voorgestelde regeling is daarover onduidelijk en roept van dit concept-wetsvoorstel juist is om discussies te voorkomen. normenkader voor mantelzorg. daardoor discussies op. En dit terwijl, om evidente rednen, expliciete doelstelling De dubbele redelijkheidstoets dient in elk geval nader e worden ingevuld met vaste Mogelijk kan De Letselschade Raad een regierol vervullen bij het opstellen van een Over het concept-wetsvoorstel zorgschade zijn er veel kanttekeningen te plaatsen. Zorgschade directeur drs. D. Lauria Hoogachtend, gaat worden, is het van belang dat de diverse profesionals terdege daarover aanpalende disciplines die betrokken worden bij de bbhandeling van letselschadezaken in brede zin. Zodra duidelijk is dat een wet voortvloeiend uit dit concept-wetsvoorstel van kracht opgeleid en getraind worden. Dat geldt niet alleen voor de professionals die direct betrokken zijn bij de afwikkeling van letselschadeclair,s, maar ook voor de In de sociale zekerheidswetgeving zou moeten wordei geregeld in hoeverre de Tot slot schadevergoedingen voortvloeiend uit dit concept-wetsvoorstel buiten een eventuele vermogenstoets zouden blijven. afbakening van zorgkosten en kring van gerechtigdenop z n minst is zeer wenselijk niet in te schatten. Dat de schadelast zal toenemen stéat echter vast. Een heldere misbruik van de regeling te voorkomen. De financiële gevolgen van de voorgestelde wettelijke regeling van zorgschade zijn omwille van de haalbaarheid van de regeling, en om onwenselijke situaties en