Saskia Goossens Dageraadplaat Antwerpen Saskia Goossens De bestaande bomen werden aangevuld met nieuwe, grote bomen 154
P u b l i e k e R u i m t e 2 0 0 9 Tekst: Stadsbestuur Antwerpen praktijkboek Dageraadplaats, Antwerpen De tuin van alle wijkbewoners De Dageraadplaats in de Antwerpse wijk Zurenborg is heraangelegd van gevel tot gevel, van aarde tot hemel. Het plein kan nu zijn rol vervullen als drager van het culturele leven in de wijk. Omdat de woningen vaak maar een heel klein tuintje hebben is de nieuwe Dageraadplaats ook de tuin van alle wijkbewoners. Wonen in Zurenborg is hip en trendy, de wijk trekt vooral jonge gezinnen aan. De Dageraadplaats is al geruime tijd de motor van het bruisende Zurenborg. De heraanleg van het plein moest het culturele en horecakarakter versterken, zonder evenwel het specifieke woonkarakter verloren te laten gaan. Daarom moest de Dageraadplaats ook de tuin worden van alle bewoners die doorgaans maar over een heel klein, eigen tuintje beschikken. De opdrachtstelling van de stad Antwerpen verwees ook naar de gewenste kwaliteit en duurzaamheid. Het plein moest een belangrijk stadsbeeld worden. Van aarde tot hemel Het ontwerpteam koos voor een sportveld centraal op de Dageraadplaats, waar onder meer basketbal en voetbal kunnen gespeeld worden. Een uitgebreide speelzone met hedendaags vormgegeven speeltoestellen moet de kinderen verleiden. Rondom het plein is er ruimte voor een zone met terrassen. Heel veel aandacht ging naar de keuze en de plaatsing van het straatmeubilair. De bestaande bomen op de Dageraadplaats werden aangevuld met nieuwe, grote bomen. Heel bijzonder is de centrale en aangepaste nachtverlichting onder de vorm van een sterrenhemel. Het plein werd letterlijk heraangelegd van gevel tot gevel, en van aarde tot hemel. Opdrachtgever Stad Antwerpen Michel Gerits Desguinlei 33 2018 Antwerpen T +32 (0)475 37 16 99 michel.gerits@stad.antwerpen. be www.antwerpen.be Opdrachthouder ontwerp buro voor vrije ruimte Christian Vermander Visserij 106 9000 Gent T +32 (0)9 225 56 65 info@bvvr.be www.bvvr.be Opdrachthouder uitvoering Interplant nv Wim Marien Weversstraat 39 1840 Londerzeel T +32 (0)52 30 36 51 info@interplant.be www.interplant.be Locatie Dageraadplaats, Antwerpen, provincie Antwerpen 155
Onder de speelzone werd een valdempende vloerbekleding aangebracht Kostprijs studieopdracht 62.082,65 euro (excl. btw) Kostprijs uitvoering 1.649.277,72 euro (excl. btw) Uitvoeringstermijn 200 dagen Realisatie 2007 De randen van het plein bestaan uit een platinevloer met eivormige mozaïekstenen Hedendaagse en klassieke materialen Het centrale sportdeel is aangelegd in functioneel asfalt. Rond het sportveld kozen de ontwerpers voor een platinevloer waarin eivormige mozaïekstenen werden aangebracht die vooral de beeldkwaliteit verhogen. Het niveauverschil van het plein ten opzichte van één van de zijden vingen ze op door een prefab betonnen trapstructuur. Het hedendaagse straatmeubilair zorgt voor een beeldcontrast met de klassieke platines. Houten zitbanken, poefs en tafels zijn opgebouwd uit een makkelijk te onderhouden, brede lattenstructuur op een metalen onderbouw. Fietsenstallingen, vuilnisbakken en paaltjes werden gekozen uit de straatmeubilaris. De speelzones kregen een neutraal gekleurde, valbrekende vloer. De speeltoestellen werden specifiek voor de Dageraadplaats ontworpen. Groen gezicht De nieuwe Dageraadplaats is een sociale ontmoetingsplaats. De ontwerpers brachten verschillende elementen samen: de aanwezigheid van enkele gekende horecazaken van verschillende culturen, de inkom van het kerkportaal, de tramhaltes, de specifieke bewonersgroep van jonge gezinnen en veel kinderen. De mensen die het plein zouden gaan gebruiken, werden van dichtbij betrokken bij het ontwerp en de uitvoering van het project. Op buurtvergaderingen was er ruimte voor informatie, bevraging en participatie. Op de werfvergaderingen was er altijd een buurtbewoner aanwezig die de informatie dan kon doorgeven aan de andere bewoners. De Dageraadplaats behield ook zijn groene gezicht. De bestaande bomen werden door een specifieke behandeling maximaal behouden, nieuwe bomen werden aangeplant. Daarnaast was er ook veel aandacht voor ecologische principes zoals het afkoppelen van regenwater, duurzaam materiaalgebruik, onderhoudsvriendelijke materialen en structuren, de toegankelijkheid van de ruimten. De kers op de taart is de sterrenhemel, ledverlichting die op een web werd geplaatst en die aan strenge verlichtingseisen voldoet. Om lichtvervuiling te voorkomen, is er op toegezien dat de lampen niet naar boven schijnen. 156
P u b l i e k e R u i m t e 2 0 0 9 De speeltoestellen werden specifiek ontworpen voor de Dageraadplaats Saskia Goossens praktijkboek 157
Saskia Goossens Hedendaags zitmeubilair zorgt voor beeldcontrast met de vloer in platines 158