STEM SOCIAAL, KIES GROEN! VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT [Typ hier] [Typ hier] [Typ hier]
VOORWOORD HELEEN DE BOER Met trots bied ik je hierbij het verkiezingsprogramma aan voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. Als fractievoorzitter en lijsttrekker van GroenLinks kijk ik met een zeer goed gevoel terug op de afgelopen vier jaar waarin GroenLinks het verschil heeft gemaakt: in een tijd van economische crisis en bezuinigingen, zijn we blijven investeren in een mooie, groene, stad en in sterkere mensen. We kozen voor schone energie en schone lucht. We stonden voor cultuur en erfgoed, en we investeerden in zorg dicht bij huis en het op weg helpen van mensen in kwetsbare posities. GROEN, GROENER Maar GroenLinks heeft nog veel meer plannen, bijvoorbeeld voor een duurzamere stad, waar de fiets voorrang krijgt en de auto zich aanpast. Waar schone lucht belangrijker is dan een paar minuten tijdwinst. Waar geïnvesteerd wordt in zonne-energie, windmolens en woningisolatie. Een stad met groene wijken en een gezonde ecologische hoofdstructuur. Waar duurzaamheid integraal onderdeel is van alle projecten en ontwikkelingen in de stad. Dat is geen luxe, dat is noodzaak. Want alleen door verduurzaming kunnen de grote problemen van deze tijd worden opgelost. ARMOEDE EN ZORG GroenLinks heeft volop plannen voor de toekomst. Plannen voor een solidair Utrecht, waar iedereen zichzelf kan zijn en bestaanszekerheid heeft. Waar mensen de regie hebben over hun eigen leven, maar waar participatie en eigen kracht iets anders betekent dan zoek het verder zelf maar uit. Waar ondanks de gure wind uit Den Haag een stevig armoedebeleid geldt, met goede voorzieningen voor dak- en thuislozen en voor diegenen die zonder papieren op straat worden gezet. STUDENTEN EN CULTUUR Utrecht is een jonge, intelligente stad. GroenLinks wil blijvend investeren in studenten en in hun toekomst. Wij willen dat studenten zich in Utrecht fijn voelen, maar ook dat zij na hun studie een toekomst kunnen opbouwen in onze stad. Utrecht bruist ook van de culturele activiteiten, deze activiteiten moeten toegankelijk zijn voor alle Utrechters. GroenLinks steunt van harte broedplaatsen en (creatieve) initiatieven die een goede bijdrage leveren aan de stad. 2 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
WONEN EN WERK Het gaat ook in sociaaleconomisch opzicht goed met Utrecht, maar helaas is ook in Utrecht het aantal werkzoekenden en bijstandsgerechtigden gestegen. De (jeugd)werkloosheid blijft onze ongebreidelde aandacht krijgen. Onder studenten, starters, maar ook onder ouderen is er een grote vraag naar goede woonruimte. Nieuwbouw, grootschalige renovatie en het hergebruik van leegstaande panden gaan wat ons betreft hand in hand. Het duurzame gebruik van energie en materialen is daarbij een belangrijk uitgangspunt. GROENLINKS, OOK NA 2014 Al deze plannen vinden hun weerslag in dit programma. En worden daarna onze politieke praktijk in de Utrechtse gemeenteraad. Als het aan mij, de fractie van GroenLinks en onze wethouders ligt, blijven we, met de blik gericht op de toekomst, investeren in een groenere, socialere en schonere stad en in al haar inwoners. Daarom: stem GroenLinks, voor een mooiere stad en sterkere mensen! Heleen de Boer Lijsttrekker GroenLinks Utrecht VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 3
STEM SOCIAAL, KIES GROEN! Utrecht is een geweldige stad; om in te wonen, te werken, te studeren, te ondernemen en te ontspannen. GroenLinks wil onze stad aantrekkelijk houden en kiest voor duurzame oplossingen. Niet alleen kijken naar wat goed is voor hier en nu, maar ook werken aan de stad met het oog op de toekomst. Utrecht moet een stad blijven waar iedereen zich thuis voelt en de kans krijgt om mee te doen. De omschakeling naar een duurzame economie is naast een mooi vooral een noodzakelijk ideaal. Voor GroenLinks is welzijn belangrijker dan maximale, materiële welvaart. Voor zowel de Utrechters van nu als de inwoners van straks. Wij gaan voor duurzame oplossingen die zorgen voor een leefbare stad nu en in de toekomst. Zeker in een grote stad als Utrecht moeten we een bijdrage leveren om drastische klimaatverandering tegen te gaan. Daarom besparen we op het gebruik van energie en zijn we voor schone opwekking ervan. Streven we ernaar zo min mogelijk afval te produceren en investeren we in meer bomen, struiken en planten. Werken we aan een schonere lucht door voorrang te geven aan fietsers, voetgangers en openbaar vervoer. En bieden we ruimte aan ondernemers die duurzame innovatie serieus nemen. Succes in het leven is niet alleen een eigen verdienste. Je moet ook kansen krijgen. Mensen met een zwakke startpositie verdienen het om vooruit geholpen te worden. Dit spoort ons aan tot eerlijk delen en te streven naar gelijke kansen voor iedereen om van het leven iets moois te maken. De kans om via onderwijs uit te groeien naar zelfstandige Utrechters. De kans om een plek te veroveren op de arbeidsmarkt, vooral voor hen die daarbij een steuntje in de rug nodig hebben. Zeker in deze tijd waarin het moeilijk is om aan een baan te komen. De mogelijkheid voor iedereen die zorg nodig heeft zoveel mogelijk de regie te houden over het eigen leven. In een diverse stad, waar iedereen het recht heeft om anders te zijn. In een samenleving waar we juist trots zijn op de culturele verscheidenheid. Want veelkleurigheid is de kracht van Utrecht. Het werken aan deze mooie stad met krachtige inwoners kan alleen maar met elkaar. Samenwerking tussen inwoners, ondernemers en de gemeente is noodzakelijk. Daar past geen gemeente bij die eigenhandig besluit wat er moet gebeuren, maar eentje die luistert naar wat er speelt. Een overheid die gelijkwaardig samenwerkt met haar burgers; of het nu gaat om kleinschalige zorgprojecten, eigen onderhoud aan het groen in de straat of een zzp er op zoek naar werkruimte. We zijn voor een gemeente die diensten afstemt op behoeften van inwoners. En een overheid die burgers en initiatieven met elkaar weet te verbinden, zonder bij voorbaat zelf de hoofdrol te willen spelen. Maar ook een overheid die mét burgers zoekt naar kansen om voorzieningen overeind te houden in een tijd van bezuiniging. Utrecht blijft een stad waar iedereen zich thuis voelt en de kans krijgt om mee te doen. 4 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
MOOI UTRECHT GroenLinks werkt aan een mooie stad waar het prettig wonen, werken en ontspannen is. Waar duurzaamheid vanzelfsprekend is en grondstoffen efficiënt worden gebruikt. Een stad die volop ruimte biedt aan voetgangers en fietsers en waar oog is voor de kwaliteit van de openbare ruimte. Een stad waar de schaarse ruimte optimaal wordt gebruikt en een goede balans is tussen belangen van bewoners, bedrijven en de groene omgeving. Met veel plek voor bomen, struiken én dieren. Een stad die klaar is voor de toekomst. VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 5
DUURZAAM UTRECHT Kiezen voor duurzaamheid is vanzelfsprekend voor GroenLinks. Uiteraard staan we voor schone energie, verminderen van afval, meer groen en een schone lucht. GroenLinks wil dat de gemeente hoge eisen blijft stellen bij aanbestedingen, waarbij duurzaamheid centraal staat. Daarnaast geeft de overheid zelf het goede voorbeeld in de eigen bedrijfsvoering. We ondersteunen duurzame initiatieven, duurzame stedelijke ontwikkeling en zorgen voor een gunstig vestigingsklimaat voor innovatieve groene bedrijven. We gaan door op weg naar een duurzaam Utrecht. UTRECHT VOL ENERGIE Utrecht bruist van de energie. Bewoners, ondernemers en verenigingen zetten zich in voor energie-besparing en schone energie-opwekking. Op steeds meer daken verschijnen zonnepanelen en het plaatsen van windmolens wordt door Utrechters zelf vorm gegeven. We gaan door op de ingeslagen weg met het programma Utrechtse Energie. Daarnaast blijven we zoeken naar kansen om nog meer te realiseren. Schaliegas past hier uitdrukkelijk niet bij. 6 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
We scherpen de afspraken met woningcorporaties over de energieprestatie van huurwoningen aan. Zo kunnen meer woningen worden geïsoleerd en waar mogelijk worden omgezet naar energielabel B of A. De inzet van energie-ambassadeurs (professionele adviseurs met verstand van besparing), maakt particuliere huuren koopwoningen energiezuiniger. Daarnaast zoeken we partners, die via leaseconstructies energiezuinige huishoudapparatuur (zoals bijvoorbeeld wasmachines) gaan aanbieden. Voor het gros van de Utrechtse gebouwen zijn de energieregels duidelijk; voor monumenten stellen we heldere regels op. Bedrijfspanden krijgen ondersteuning bij het verbeteren van de energieprestatie. Daarnaast maken we de komende jaren maximaal gebruik van de wet Milieubeheer. Hiermee kunnen we bedrijven dwingen energiebesparende maatregelen te nemen, die zich binnen vijf jaar terugverdienen. De gemeente geeft het goede voorbeeld door haar gebouwen optimaal energiebesparend te maken. Zo worden schoolgebouwen samen met ouders en leerlingen energiezuiniger gemaakt. GEZONDE LEEFOMGEVING Een schoon Utrecht is aantrekkelijk om in te wonen en te werken. Het is ook het beste visitekaartje voor bezoekers en toeristen. GroenLinks wil een stad zonder zwerfafval, met schone lucht en zo min mogelijk geluidsoverlast; een groene stad met veel ruimte voor water van goede kwaliteit. Lucht is onze eerste levensbehoefte. Het is zo vanzelfsprekend dat we soms onvoldoende beseffen wat we inademen. In Utrecht wordt de luchtkwaliteit vooral verslechterd door het autoverkeer. De gemeente moet vergaande maatregelen nemen om te voorkomen dat onze gezondheid hieronder lijdt. Zo gaan we het gebruik van auto s afremmen en andere, schonere vormen van vervoer stimuleren. Dat doen we niet alleen in het centrum, maar ook in de rest van Utrecht. De normen voor luchtkwaliteit zijn in Europees verband vastgesteld. GroenLinks ziet het halen van deze normen als een minimale vereiste. Belangrijke stappen richting duurzame mobiliteit zijn gezet, maar we zijn er nog lang niet. Veel inwoners hebben last van lawaai en stank. Lawaai heeft een slechte invloed op onze gezondheid. We wonen in een drukke stad, dus geluid is onvermijdelijk. Toch kunnen bewoners en bedrijven samen met de gemeente hun verantwoordelijkheid nemen. Driekwart van de Utrechters geeft aan overlast van lawaai te ervaren (bron: Utrecht monitor 2013). Met de bevordering van duurzame mobiliteit, zoals de fiets, pakt GroenLinks ook de geluidsoverlast van het verkeer aan. Daarnaast kan industrie een bron van stank of lawaai zijn. Sommige bedrijven kunnen een gevaar vormen voor hun omgeving door een slechte bedrijfsvoering. GroenLinks wil bedrijven die bijvoorbeeld door een slechte bedrijfsvoering een gevaar vormen voor hun omgeving effectief controleren en aanpakken. AFVAL WORDT GRONDSTOF Veel afval is een verspilling van grondstoffen. GroenLinks wil dat we minder grondstoffen gebruiken en minder vuilnis produceren. Veel Utrechts VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 7
afval wordt al hergebruikt, maar er is meer mogelijk. De gemeente geeft het goede voorbeeld en streeft naar 100 % hergebruik. We besparen waar mogelijk op het gebruik van grondstoffen. GroenLinks onderschrijft de trend van verbruik naar gebruik; van delen in plaats van bezitten (zoals het delen van auto s en gereedschap). We betrekken dit principe bij al onze overwegingen. De gemeente maakt afspraken met bedrijven om hetzelfde te doen. Om de hoeveelheid afval verder te verminderen wil GroenLinks op termijn naar een systeem waarbij inwoners betalen per hoeveelheid (rest)afval. Het scheiden van vuilnis moet voor bewoners eenvoudiger en aantrekkelijker worden. In Lunetten is als proef de afvalinzameling omgekeerd. Hier wordt het papier, plastic en groente-, fruit- en tuinafval (GFT) opgehaald, terwijl het restafval naar containers moet worden gebracht. Als deze proef lukt, gaan we het in andere stadsdelen invoeren. Hiervoor moeten we de komende jaren veel ondergrondse containers bijbouwen. GroenLinks gaat onderzoeken of het haalbaar is om grof afval gescheiden op te halen. Daarnaast is veel grofvuil nog goed bruikbaar. Hergebruik van spullen heeft onze voorkeur boven recyclen. In de praktijk wordt al aardig wat van de straat en uit het milieupark meegenomen. Officieel mag dit niet; GroenLinks wil dit legaliseren. Het veroorzaken van zwerfvuil en afvaldumping gaan we scherper handhaven. De boetes die daar op staan, gaan we verhogen. Op straat komen meer afvalbakken. En we gaan meer voorlichting geven over zwerfafval in de leefomgeving en over afvalverwerking. ACTIEPUNTEN Stimuleren van windenergie binnen de gemeentegrenzen op daarvoor geschikte locaties. GroenLinks blijft zich volledig inzetten voor de realisatie van een windpark op Lage Weide. In 2018 heeft minimaal 10% van de Utrechtse daken zonnepanelen, waar mogelijk in combinatie met groene daken. Op de daken van geschikte gemeentelijke panden worden zonnepanelen neergelegd door de gemeente of andere partijen. De gemeente brengt het eigen energieverbruik omlaag. Alle gemeentelijke gebouwen krijgen minimaal het energielabel B. Aanzetten tot verdere energiebesparing bij instellingen en bedrijven door gebruik te maken van de bestaande wet Milieubeheer. Energie besparende maatregelen die binnen vijf jaar worden terugverdiend zijn verplicht. Utrecht blijft schaliegasvrij. Inzetten op duurzame mobiliteit waardoor Utrecht ruim voldoet aan de Europese luchtkwaliteitsnormen. Strenger handhaven en beboeten van vervuiling en veroorzaking van stankoverlast. Terugdringen van geluidsoverlast krijgt een hoge prioriteit met maatregelen gericht op vermindering van lawaai door verkeer en aanleg van groen voor het dempen van geluid. Stimuleren van het scheiden van afval door inwoners, door het gescheiden inleveren zo eenvoudig mogelijk te maken. Op termijn wordt de vaste afvalstoffenheffing vervangen door een gedifferentieerd tarief volgens het principe de vervuiler betaalt. 8 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
De gemeente gaat afvalproductie verminderen en al haar afval scheiden en hergebruiken. Legaliseren van het hergebruik van grofvuil. De gemeente maakt vergaande afspraken met bedrijven om hergebruik te stimuleren en de hoeveelheid afval te beperken. Verhogen van het bestaande ambitieniveau voor duurzaam inkopen en aanbesteden en de voortgang hiervan monitoren. Zorgen dat in de draaiboeken van gemeentelijke activiteiten een checklist wordt opgenomen met haalbare duurzaamheidscriteria. VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 9
GROEN UTRECHT Als je bovenop de Dom staat heb je goed zicht op al het groen en water van Utrecht. Ruimte voor natuur is heel belangrijk in een stad. Water en groen helpen de stad klimaatbestendig te maken. Zij zorgen voor verkoeling, zijn onmisbaar voor onze gezondheid en een prettige leefomgeving. Als je op de Dom staat zie je ook gebieden met weinig bomen en water. GroenLinks wil dat veranderen door meer groen van hoge kwaliteit en waar mogelijk meer ruimte voor water te creëren. WATER EN KLIMAAT Met een goed energiebeleid draagt onze stad haar steentje bij aan het beperken van klimaatverandering. Toch moeten we ons ook voorbereiden op stijgende temperaturen, nattere winters en vaker extremer weer. Utrecht moet klimaatbestendig zijn. Op hete, windstille dagen is het in de stad ruim vijf graden warmer dan op het platteland. Vooral s nachts blijft de warmte lang hangen. Groene zones met stromend water en veel schaduw zorgen voor een aangenamer stadsklimaat en zijn beter voor de gezondheid. In Utrecht speelt water een belangrijke rol. We wonen aan het Merwedekanaal of de Vecht, kanoën op de Kromme Rijn of pikken een terrasje aan de gracht. Water en groene oevers zijn niet alleen belangrijk als zomerse warmtebuffer. Ze vormen ook een ecologische 10 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
verbindingszone voor tal van planten en dieren. Daar letten wij op bij het beheer. Door klimaatverandering kunnen we vaker extreme buien verwachten, waardoor riolen worden overbelast. Door regenwater op te vangen en vast te houden, verminderen we wateroverlast, vermijden we overbodige waterzuivering en uitdroging van de bodem. Aanpassingen van de openbare ruimte of nieuwbouw grijpen we aan om gedempte watergangen weer bovengronds te laten stromen. GROEN ONTWIKKELEN EN BEHEREN GroenLinks wil meer groen in de stad. Daarnaast kan de kwaliteit en biodiversiteit van het groen om hoog: meer gevelplanten, bomen, groene daken, stadslandbouw en groene oevers. De winst die we daarmee behalen is groot: een betere leefomgeving met een positief effect op de gezondheid. Meer groen biedt ook meer plek voor recreatie. Groen zorgt voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat en is daarmee beter voor de economie. Bij nieuwbouwprojecten en herstructurering van bestaande wijken is het groen een belangrijk onderdeel. Het netwerk van natuur in de stad wil GroenLinks behouden en verder ontwikkelen. De ecologische verbindingszones en belangrijke groenelementen in de buurten nemen we structureel mee in de plannen. Daarnaast blijft GroenLinks investeren in goede groenverbindingen tussen stad en regio. Zodat iedereen vanuit Utrecht fietsend of wandelend via een groene route makkelijk naar de natuurgebieden kan. Bij (nieuw)bouw- en verkeersplannen houden we structureel ook rekening met de groene wensen en belangen. Daarbij benutten we de bomenparagraaf, die de waarde van aanwezige bomen aangeeft, beter. Op de gemeentelijke website kan iedereen nu al elke boom(soort) in zijn straat of buurt zien. Veel Utrechters zijn betrokken bij het groen in de stad. Zij zijn actief in zelfbeheer en leveren ideeën voor de wijkgroenplannen. De gemeente is in 2013 gestart met het stimuleren van stadslandbouw. De belangstelling is al groot! Stadslandbouw kan bijvoorbeeld ook op plekken die tijdelijk braak liggen. Deze initiatieven zullen wij verder ondersteunen. GroenLinks wil dat de gemeente groen zelfbeheer structureel meer ondersteunt. In het groenbeheer hebben we speciale aandacht voor behoud en versterking van de biodiversiteit. Dit doen we door zorgvuldig maaibeheer, de keuze van de planten en het vermijden van gifgebruik. Juist in de stad is het enorm belangrijk dat kinderen en volwassenen de waarde en het genot van de natuur leren kennen. Daarom is natuur- en milieueducatie voor GroenLinks van blijvend belang. Het is belangrijk dat zowel de verzelfstandigde afdeling NMC (Natuur- en Milieucommunicatie) als andere aanbieders hier een rol in spelen. VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 11
PARKEN EN LANDGOEDEREN Utrecht heeft tal van prachtige parken zoals het Griftpark, het Julianapark en het Wilhelminapark. Het Maximapark en het Koning Willem Alexanderpark zijn daar bijgekomen. GroenLinks vindt dat het onderhoud en beheer hiervan op hoog niveau moet gebeuren. Daarbij willen we creatieve vormen van samenwerking en zelfbeheer ontwikkelen die bewoners en bedrijven erbij betrekken. De landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen zijn onmisbaar voor de stad. De komende jaren blijven wij daarin investeren, waarbij we speciaal letten op de ecologie en het belang van monumentale bomen. GroenLinks wil dat dit gebied als eenheid wordt beheerd, waarbij duurzame landbouw een extra impuls krijgt. Het groen rond de stad staat onder druk vanwege Rijksbezuinigingen. GroenLinks wil dat Haarzuilens, het IJsselbos en het Noorderpark zich verder kunnen ontwikkelen tot volwaardige wandel- en recreatieplekken. EEN GOED LEVEN VOOR DIEREN IN DE STAD Hoewel veel mensen van dieren houden komt mishandeling en verwaarlozing helaas ook voor. Dankzij GroenLinks is het voortbestaan van de vogelopvang in Utrecht verzekerd. Dat was geen losse actie. Het komt voort uit ons verantwoordelijkheidsgevoel voor alle dieren in Utrecht. GroenLinks wil samen met organisaties voor dierenwelzijn het dierenbeleid opfrissen. We vinden het belangrijk dat voorlichting over dierenwelzijn verbetert. Zo komt op de gemeentelijke website een aparte pagina over dieren in Utrecht met informatie over het dierenwelzijnsbeleid en links naar alle relevante organisaties. Met de buurgemeenten maken we afspraken over de zoeksystemen van Dier Vermist/Gevonden. Daarnaast steunt GroenLinks lokale asielen en opvangcentra. En in het gemeentelijke rampenplan nemen we maatregelen op voor de opvang van dieren. Ook de vrije dieren in Utrecht verdienen aandacht. GroenLinks wil dat de gemeente afspraken maakt met woningcorporaties, zodat deze bij nieuwbouw en renovatie meer broedgelegenheden en nestmogelijkheden maken. Te denken valt aan: de aanleg van dichte hagen, nestkasten, zwaluwtorens en de toepassing van de vogelvide onder daken. Maar ook drachtplanten en goed maaibeleid bevorderen de biodiversiteit. Hierdoor kunnen bedreigde vogelsoorten en insecten zoals bijen en vlinders een goede plek vinden in de stad. Bewonersinitiatieven op dit gebied worden ondersteund. ACTIEPUNTEN Ruimte geven aan regenwater om in de bodem te infiltreren bij (nieuw)bouw- en verkeersplannen. Onderzoeken of oude waterlopen kunnen terugkeren bij herinrichtingsof nieuwbouwplannen. Bootjes in de singel, die niet meer in gebruik zijn, verwijderen om meer 12 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
ruimte te maken voor actieve gebruikers. Beter afstemmen van wijkgroenplannen met wijkwaterplannen. Stimuleren van de aanleg van groen, groene daken en groene gevels. Uitvoeren van een stresstest samen met het waterschap: Hiermee brengen we de lokale klimaatopgave in kaart. Versterken en verbeteren van het groen door bij alle (nieuw)bouw- en verkeersplannen groene wensen vanaf het begin mee te nemen; bijvoorbeeld via een beter gebruik van de bomenparagraaf. Structureel ondersteunen van zelfbeheer door bewoners van groen in de openbare ruimte, bijvoorbeeld door meerjarige regelingen. Stimuleren van boerenmarkten en het gebruik van streekproducten. Betrekken van studenten bij zelfbeheer van groen en de openbare ruimte rond studentencomplexen. Stimuleren van adoptie van buurtgroen door bedrijven. De gemeente gaat in gesprek met bedrijven en woningcorporaties om het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen stop te zetten. De gemeente maakt afspraken met scholen om natuur- en milieueducatie een structurele plek in het onderwijs te geven. Behoud van een hoog onderhoudsniveau van de parken, waar mogelijk samen met bewoners en andere belanghebbenden. Verminderen van parkeerdruk op de landgoederen. Steunen van het lokale en regionale dierenasiel voor een goede opvang van dieren en van de afvoer van gewonde en dode dieren door middel van een subsidie voor de Dierenambulance. Zorgen voor goede voorlichting over dierenwelzijn, door middel van een aparte pagina over dieren in Utrecht op de gemeentelijke website. Afspraken maken met woningcorporaties over de creatie van broedgelegenheden en nestmogelijkheden bij nieuwbouw en renovatie. Aanpassen van het vergunningenbeleid zodat circussen met wilde dieren niet in Utrecht kunnen neerstrijken. VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 13
UTRECHT IN ONTWIKKELING Utrecht is volop in ontwikkeling. De stad groeit. Dat is niet zo vreemd want Utrecht is een gewilde woon- en werkplek. GroenLinks zet zich in om de stad aantrekkelijk te houden. Tegelijk bieden we ruimte aan groei, nieuwbouw en hergebruik van panden. Helaas zit op dit moment de bouwsector in het slop. Tal van nieuwbouw-projecten gaan niet door en veel renovatieplannen van woningcorporaties worden uitgesteld. Wij willen deze impasse doorbreken. Daarvoor stellen we duidelijke prioriteiten en maken we nadrukkelijk een koppeling met duurzaamheid en leefbaarheid. De crisis in de bouwsector is ook een crisis van het denken in blauwdrukken en megaplannen. GroenLinks wil, waar dat kan, ruimte scheppen voor organische ontwikkeling van gebieden. Daarbij maken we allerlei vormen van tijdelijk gebruik mogelijk, onder andere door te experimenteren met flexibele bestemmingsplannen. WOONWENSEN EN RUIMTEWENSEN De vraag naar woonruimte in Utrecht blijft groot. Veel starters en studenten zoeken een betaalbaar appartement, terwijl ouderen vaak willen verhuizen naar een aangepaste of kleinere woning. Gezinnen met kinderen zoeken een grotere woning in de eigen buurt. Naast de behoefte aan meer woningen is dus vraag naar betere of andersoortige woningen, ook in andere buurten en wijken. GroenLinks vindt het bijzonder belangrijk dat renovatie flink wordt gestimuleerd. Dat geldt vooral voor de naoorlogse wijken als Kanaleneiland en Overvecht. Veel corporatiecomplexen zijn in slechte staat. GroenLinks wil een 14 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
directe aanpak voor de slechtste complexen. Bewoners moeten vanaf het begin intensief bij plannen worden betrokken. Een aantrekkelijke buurt, minder energieverbruik en meer comfort staan daarbij centraal. Wij scherpen de afspraken met de corporaties over bewonersbetrokkenheid en gewenste energielabels aan. Sloop- en nieuwbouwplannen moeten net als renovatie de steun hebben van minimaal 70% van de bewoners. En het aantal betaalbare sociale woningen, waarvoor huurders het volle recht hebben op huurtoeslag, moet minimaal gelijk blijven. Nieuwe afspraken met de corporaties en ontwikkelaars gaan nieuwbouw in hogere huur- of betaalbare koopsegmenten mogelijk maken. JONGEREN- EN STUDENTENHUISVESTING GroenLinks heeft jongeren- en studentenhuisvesting hoog op de politieke agenda gezet. Ook in de komende periode willen we hiervoor voldoende aandacht. De komende jaren staan veel nieuwbouw-projecten voor jongeren- en studentenhuisvesting gepland, ook op grond van de gemeente. Daarnaast worden tientallen leegstaande kantoren verbouwd tot woningen voor jongeren en studenten. De gemeente moet samen met stichting studentenhuisvesting (SSH), marktpartijen, universiteit en hogescholen een aanvalsplan maken, zodat in 2020 de wachtlijst voor studentenkamers tot maximaal drie maanden is teruggelopen. In 2010 zijn op initiatief van GroenLinks de huurteams opgericht. Jongeren kunnen door hen laten onderzoeken of zij niet te veel huur betalen. De komende periode blijven deze huurteams bestaan. Daarnaast komt er een keurmerk voor kamerverhuurders. GroenLinks wil nog een keurmerk: voor antikraakbureaus. Antikraakbureaus floreren dankzij de Utrechtse woningschaarste. Hun contracten geven huurders vaak weinig privacy of rechten. Alleen bedrijven die aan een keurmerk voldoen mogen in Utrecht opereren. DUURZAAM BOUWEN Bij zowel nieuwbouw als renovatie is duurzaam gebruik van energie en materialen een belangrijk uitgangspunt. We trekken lering uit het asbestdrama in Kanaleneiland. We versterken handhaving, toezicht en communicatie bij bouwprocessen. GroenLinks gaat vormen van zelfbeheer door bewonersgroepen in samenwerking met de corporaties stimuleren. Een belangrijke ontwikkeling is de opkomst van collectief particulier opdrachtgeverschap : bewoners die samen hun eigen woonvorm ontwikkelen, zoals op het Veemarktterrein. GroenLinks wil dergelijke initiatieven stimuleren. Deze kunnen goed samengaan met vernieuwende impulsen op het gebied van duurzaamheid. Ook initiatieven voor aangepast wonen en woon/zorgarrangementen worden aangemoedigd. PRETTIG VERBLIJVEN IN DE OPENBARE RUIMTE GroenLinks verhoogt de kwaliteit van de openbare ruimte door voetgangers en fietsers meer ruimte te geven. In de binnenstad wordt aan een nieuwe inrichting gewerkt, samen met bewoners en ondernemers. Een prettig verblijf VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 15
staat hierbij voorop. GroenLinks gaat dit uitbreiden naar andere wijken. Hierbij letten we ook op comfort voor rolstoel- en rollatorgebruikers. We vinden dat kinderen voldoende speelplekken moeten hebben. Niet alleen in de vorm van speeltuinen maar ook van groene schoolpleinen en trapveldjes in een park. Daarnaast wil GroenLinks de openbare ruimte meer geschikt maken voor kinderen. In alle bestemmingsplannen houden we rekening met kindvriendelijke routes, oversteekplaatsen en speelplekken. Achterstallig onderhoud van de openbare ruimte halen we stapsgewijs in. Daarbij staat natuurlijk veiligheid voorop en gebruiken we duurzame materialen. Op bedrijventerreinen en kantoorlocaties maken we afspraken over parkmanagement. Hier krijgen de betrokken ondernemers zelf de verantwoordelijkheid voor het beheer van hun omgeving. PLEKKEN OM TE BOUWEN GroenLinks geeft prioriteit aan verdere ontwikkeling van Leidsche Rijn, inclusief Leidsche Rijn Centrum. GroenLinks maakt zich hard voor de realisatie van voorzieningen als winkels en een bioscoop. De bouwplannen voor polder Rijnenburg kunnen zeker de komende tien jaar de ijskast in. Diverse plekken in Utrecht hebben hun oude functie verloren en wachten op een nieuwe invulling. GroenLinks vindt sommige oude bedrijventerreinen bijvoorbeeld prima geschikt voor tijdelijke of permanente bewoning. We denken aan beide kanten van de Cartesiusweg en het Merwedekanaal. Hierdoor sparen we groene plekken in de stad die anders bebouwd zouden worden. Daarnaast kan meer gebeuren rond nieuwe spoorstations als Zuilen en Vaartsche Rijn. Meer functies en voorzieningen maken het aantrekkelijk om de trein te nemen. Zo worden verkeersbewegingen op een goede manier gestuurd. GroenLinks vindt het belangrijk om de creatieve inbreng van betrokken Utrechters te benutten en vindt het belangrijk dat vanuit mogelijkheden wordt gedacht en niet vanuit belemmeringen. Met het Dynamisch Masterplan is daar in de afgelopen collegeperiode al een start gemaakt. WERKPLEKKEN De vraag naar nieuwe kantoorruimte kan in eerste instantie opgevangen worden door bestaande, lege kantoorpanden. Nieuwe kantoren worden alleen nog gebouwd op plekken die goed bereikbaar zijn met openbaar vervoer, zoals het Stationsgebied en Leidsche Rijn Centrum. Een goede mix van wonen, werken en recreëren is in deze gebieden heel belangrijk, zodat het daar ook buiten kantooruren levendig blijft. Leegstaande kantoorpanden kunnen we hergebruiken als broedplaats, werkplek voor startende bedrijfjes, het nieuwe werken of voor zzp ers. Het Werkspoorkwartier met veel industrieel erfgoed is hiervoor uitermate geschikt, eventueel in combinatie met horeca. Kantoorruimte die langere tijd leeg staat, moet worden omgebouwd tot woningen voor studenten, jongeren én mogelijk ook voor ouderen. Hier is al mee begonnen in het vroegere provinciehuis en de gemeentelijke kantoren aan de Ravellaan. 16 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
toegankelijk stationsgebied met ruim baan voor voetgangers en fietsers. HET STATIONSGEBIED GroenLinks wil van het stationsgebied een prettige plek maken. De singel wordt weer zichtbaar, in zijn geheel bevaarbaar en verbonden met de Leidsche Rijn. De Westelijke kant krijgt meer verbinding met de binnenstad. GroenLinks heeft het initiatief genomen voor organische gebiedsontwikkeling op het Westplein. Voor ondertunneling van het Westplein zal nog extra financiering (crowdfunding, bijdragen andere overheden) gevonden moeten worden. Doel is, om samen met bewoners van het Westplein een verblijfsplek te maken in plaats van een anonieme doorgangsplek. De realisatie van het paviljoen waar eerder nog de sneltram reed is daarin een eerste stap. Zo werkt GroenLinks samen met de wijk om Lombok definitief bij de rest van de stad aan te haken. GroenLinks is tegen de bouw van de Bieb++ in het stationsgebied. De komst hiervan verplicht de gemeente de komende veertig jaar jaarlijks miljoenen euro s extra aan kosten te maken en dat legt een zware hypotheek op de toekomst. De komst van een art-plex al dan niet in het stationsgebied kan wel op onze steun rekenen. We zijn ons terdege bewust van door eerdere colleges afgesloten contracten met de partners in het stationsgebied en weten wat de beperkingen zijn, zoals rond de Catharijnesingel en de van Sijpesteijnkade. Maar GroenLinks blijft zich inzetten voor een leefbaar, DE UITHOF EN LAGE WEIDE Het Utrecht Science Park (De Uithof) is de belangrijkste locatie van de universiteit en hogeschool. Dit is ook een plek geworden waar studenten prettig wonen. Wij willen dat met de universiteit afspraken worden gemaakt om het gebied veelzijdiger maken, zoals met het initiatief De Daktuin bovenop een parkeergarage. Na 20 jaar soebatten heeft onze wethouder verkeer er voor gezorgd dat er een sneltram komt die De Uithof beter met de stad verbindt. Tegelijk versterken we de aansluiting met de landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen. Het bedrijventerrein Lage Weide heeft veel slecht benutte panden, die anders kunnen worden gebruikt. Samen met ondernemers en ontwikkelaars gaan we het gebied tot broedplaats maken voor creatieve en startende ondernemers. Lage Weide is één van de weinige plekken waar, binnen strenge randvoorwaarden, ruimte is voor zware industrie. GroenLinks wil dat er daarnaast ruimte komt voor duurzame industrie zoals een biomassacentrale en windmolens. MONUMENTEN EN ERFGOED Utrecht staat vol prachtige monumenten, niet alleen in het centrum maar ook in wijken als Lombok, Zuilen en buitengebieden zoals Haarzuilens. De beste manier om deze te behouden is ze een functie geven die past bij de specifieke kenmerken van het monument. GroenLinks wil meer aandacht voor jongere monumenten; waaronder sociale woningbouw en het werk van Gerrit Rietveld. Om het behoud te garanderen worden kenmerkende, monumentale elementen als gevelstenen VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 17
of kunstwerken per wijk geïnventariseerd. Bij renovatie worden deze zo veel mogelijk behouden of hersteld. Op de gemeentelijke website staat informatie over de status van de monumenten. De Oudegracht, met haar werven, werfkelders en bomen, is uniek in de hele wereld. Dit gebied verdient het om autovrij gemaakt te worden. En monumentaal groen krijgt een plek in de monumentenverordening om de functie en het belang ervan te versterken. Tot slot wil GroenLinks aandacht voor het drijvend erfgoed door een aantal ligplaatsen in de stad aan te wijzen waar alleen (voormalige) varende schepen mogen liggen, zoals bij Fort aan de Klop en een deel van de Keulsekade. ACTIEPUNTEN Bij plannen tot nieuwbouw of herontwikkeling worden eisen op het gebied van duurzaamheid, biodiversiteit en klimaatadaptatie van meet af aan meegenomen. Versterken van handhaving en toezicht op energie-prestatienormen bij oplevering van nieuwbouw en renovatie. Bouwen op oude bedrijfsterreinen en het afbouwen van Leidsche Rijn heeft de prioriteit. In de polder Rijnenburg wordt de komende raadsperiode niet gebouwd. Alleen nieuwbouw van kantoren op plekken die uitstekend per fiets en openbaar vervoer zijn te bereiken, zoals het Stationsgebied en Leidsche Rijn Centrum. Leegkomende kantoor- en bedrijfslocaties worden gebruikt voor huisvesting of voor ondernemers uit de wijk. Afspraken maken met de corporaties over de aanpak van slechte woningen; daarbij worden bewoners intensief betrokken. Door het energiezuiniger maken van woningen blijven de vaste lasten van de huurders laag. Stimuleren van woningbouwcorporaties om energiebesparing voor huurders te realiseren. Verkorten van de wachttijden voor studentenkamers. Dit doen we onder meer door leegstaande kantoren te verbouwen tot woningen voor studenten en starters. We zoeken steeds een balans tussen monumentale waarde, en doelen op het gebied van duurzaamheid. De monumentale Oudegracht wordt het autovrije domein van voetgangers en fietsers. Monumentaal groen krijgt een plek in de monumentenverordening. Op bepaalde plekken in de stad worden ligplaatsen aangewezen waar alleen (voormalig) varende schepen mogen liggen en bij nieuw te realiseren ligplaatsen hanteren we een voorkeursbeleid voor drijvend erfgoed. Stapsgewijs inhalen van de achterstand in het onderhoud van de openbare ruimte waarbij duurzaamheid en veiligheid voorop staan. Ook buiten de binnenstad met bewoners en ondernemers verblijfsvriendelijke inrichtingsplannen maken voor de openbare ruimte. Verbeteren van informatievoorziening, zorgen voor korte lijntjes tussen bewoners, wijkraden en gemeente om zo de participatie van de burgers te ondersteunen. 18 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018
Met ondernemers afspraken maken over parkmanagement van bedrijventerreinen. Letten op comfort voor slechtzienden, rolstoel- en rollatorgebruikers wordt uitgangspunt bij de inrichting van de openbare ruimte. In bestemmingsplannen en bij de inrichting van de openbare ruimte een kindertoets opnemen waarmee we oversteekplaatsen, speelruimtes, loop- en fietsroutes op kindvriendelijkheid testen. Iedere lente een wijk-kijk organiseren: samen met de buurtkinderen inspecteert de gemeente de speelplekken. Wat kapot is, wordt gerepareerd of vervangen; rommel wordt opgeruimd. Speelplekken moeten schoon en heel blijven. Een wijk-kijk is een middel om kinderen invloed op hun leefomgeving te geven. VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014 2018 19
MOBIEL UTRECHT Dagelijks bewegen we ons vrij door de stad, op weg naar werk of familie-bezoek, naar het voetbalveld of het winkelcentrum of om met vrienden wat te drinken. De vrijheid om te gaan en staan waar je wilt is een groot goed. In Utrecht verplaatsen we ons over ruim 2800 kilometer aan autowegen, fiets- en voetpaden, bus- en trambanen. GroenLinks stimuleert het schoonste, stilste en gezondste vervoer, omdat dit bijdraagt aan een gezonder leefklimaat met minder geluids-hinder en stank. Daarom geven we voorrang aan voetgangers, fietsers en het openbaar vervoer. (zie ook Duurzaam Utrecht) Het autoverkeer, de belangrijkste bron van luchtverontreiniging, moet een stap terug doen. Hierdoor kan de kwaliteit van de openbare ruimte worden verbeterd. GroenLinks zet schoon vervoer voorop en past de stad niet langer aan de auto aan. Zo investeren we in een mooie, bereikbare stad én in de gezondheid van de inwoners. Het huidige college heeft met de GroenLinks verkeerswethouder al belangrijke stappen gezet op het gebied van schoner verkeer. TE VOET EN OP DE FIETS Bij de indeling van de ruimte trekken voetgangers vaak aan het kortste eind. Terwijl iedereen een voetganger is tijdens een reis, bijvoorbeeld lopend naar de auto of de bushalte. GroenLinks stelt als prioriteit: aantrekkelijke, ruime looproutes die goed begaanbaar zijn voor rolstoel, rollator en kinderwagen. 20 VERKIEZINGSPROGRAMMA GROENLINKS UTRECHT 2014-2018