Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Duurzaam bouwen vanuit de invalshoek van energie. Anne-Laure MAERCKX CENERGIE
Doelstelling(en) van de presentatie Een denkoefening houden over de belangrijkste aandachtspunten op het vlak van het energiebeheer van een gebouw. 2
Algemeen schema van de presentatie De logica van de Trias Energetica volgen: waarom en hoe? De behoeften verminderen: prestaties van de gebouwschil Hernieuwbare energie Doeltreffende technieken Monitoring Conclusies 3
De Trias Energetica De vraag verminderen - Werken aan de gebouwschil Hernieuwbare energiebronnen gebruiken Rationeel gebruik maken van fossiele energie = Zorgen voor thermisch, adem- en visueel comfort tegen een lagere energieprijs 4
De vraag verminderen - Werken aan de gebouwschil = De gebouwschil ontwerpen om: de warmtebehoefte in de winter te beperken de koudebehoefte in de zomer te beperken de behoefte aan verlichting te beperken 5
De vraag verminderen - Werken aan de gebouwschil De warmtebehoefte beperken Goede compactheid Hoog isolatieniveau [029_V_Woestyn] Goede luchtdichtheid [068_Loi 42] Gecontroleerde mechanische ventilatie (GMV dubbele stroom) [084_Traversière] Optimalisatie van de zoninbreng [081_Archives] 6
De vraag verminderen - Werken aan de gebouwschil De koudebehoefte beperken De interne belasting beperken Matriciel De zonbelasting beperken [040_Aeropolis II] 7
De vraag verminderen - Werken aan de gebouwschil De koudebehoefte beperken Zorgen voor een hoge thermische inertie [040_Aeropolis II] Zorgen voor natuurlijke ventilatie, passieve koeling 8
De vraag verminderen - Werken aan de gebouwschil De behoefte aan verlichting beperken De daglichtinval optimaliseren [040_Aeropolis II] De kunstmatige verlichting optimaliseren [040_Aeropolis II] 9
Hernieuwbare energiebronnen gebruiken Naargelang van de bronnen die beschikbaar zijn op de site: Zonne-energie Thermische zonne-energie Fotovoltaïsche zonne-energie [065_Marly] 10
Hernieuwbare energiebronnen gebruiken Lucht Warmtepomp Night cooling/free cooling Daikin Free chilling Baltimore 11
Hernieuwbare energiebronnen gebruiken Bodem Aardwarmtewisselaar Geothermische warmte [040_Aéropolis II] Terra Energy Biomassa Pellets Ökofen Warmtekrachtkoppeling Warmtekrachtkoppeling 12
Rationeel gebruik maken van fossiele energie Productie / distributie / emissie / regeling = 4 elementen waaraan moeten worden gewerkt om een performant systeem te krijgen van Rendement η van de systemen: Een hoog rendement = minder verbruik voor eenzelfde comfortniveau Energie+ η globaal = ηproductie * ηregeling *η distributie * ηemissie 13
Rationeel gebruik maken van fossiele energie Productie / distributie / emissie / regeling Keuze van energievector: conversiefactor primaire energie Aardgas: 1 Elektriciteit: 2,5 Biomassa: 0,32 14
Rationeel gebruik maken van fossiele energie Productie / distributie / emissie / regeling Keuze van warmtegeleidende vloeistof: Water of lucht (ventilatie) Vervuilde lucht Verse lucht Richttemperatuur 20 C Energie+ 15
Rationeel gebruik maken van fossiele energie Distributie / emissie Punten ontwikkeld in de presentatie Stand van zaken van de systemen 16
Rationeel gebruik maken van fossiele energie Een factor die vaak over het hoofd wordt gezien, maar die toch belangrijk is voor Regeling de optimale werking van de installaties een laag energieverbruik Manuele kraan Thermostatische kraan Kamerthermostaat (voorbeeld met klok) Buitenvoeler 17
Follow-up van het gebouw Monitoring Om de goede werking van de installaties te garanderen, is een grondig toezicht noodzakelijk. Bij de opstart van het gebouw: finetuning 18
woensdag 21/jul/10 0:00 woensdag 21/jul/10 12:00 donderdag 22/jul/10 0:00 donderdag 22/jul/10 12:00 vrijdag 23/jul/10 0:00 vrijdag 23/jul/10 12:00 zaterdag 24/jul/10 0:00 zaterdag 24/jul/10 12:00 zondag 25/jul/10 0:00 zondag 25/jul/10 12:00 maandag 26/jul/10 0:00 maandag 26/jul/10 12:00 dinsdag 27/jul/10 0:00 dinsdag 27/jul/10 12:00 Temperatuur in C woensdag 14/jul/10 0:00 woensdag 14/jul/10 12:00 donderdag 15/jul/10 0:00 donderdag 15/jul/10 12:00 vrijdag 16/jul/10 0:00 vrijdag 16/jul/10 12:00 zaterdag 17/jul/10 0:00 zaterdag 17/jul/10 12:00 zondag 18/jul/10 0:00 zondag 18/jul/10 12:00 maandag 19/jul/10 0:00 maandag 19/jul/10 12:00 Temperatuur in C Follow-up van het gebouw Monitoring 30,00 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 35,00 30,00 Voorbeeld: Aéropolis 26,2 C 25 C Mesures 1307-2807 Week 1 Tijdstip 23,5 C Buitentemp. Tkantoor +4 Mesures 1307-2807 Week 2 Net opgeleverd gebouw: - nachtelijke ventilatie buiten gebruik opstart - bij gebrek aan nachtelijke ventilatie, koeling uitsluitend via aardwarmtewisselaars 25,00 20,00 15,00 10,00 5,00 0,00 Tijdstip Buitentemp. Tkantoor +4 19
Follow-up van het gebouw Monitoring In exploitatiefase: follow-up van het verbruik Cenergie 20
Follow-up van het gebouw Monitoring In exploitatiefase: follow-up van het verbruik Cenergie 21
Follow-up van het gebouw Meetcampagnes De meetcampagnes maken het mogelijk om, op basis van nauwkeurige metingen (van temperatuur, RV, debiet, ): de installaties te controleren op hun goede werking na te gaan in welke mate het comfort wordt bereikt te bepalen op welke plekken moet worden ingegrepen om de toestand te verbeteren de regeling te optimaliseren 22
Follow-up van het gebouw Meetcampagnes Voorbeeld: Aéropolis Doeltreffendheid van de warmte- en vochtrecuperatie Conformiteit met de vragen op het vlak van de regeling Installatie stilgelegd om 21.15 uur Weer van start om 3.00 uur Regeling niet conform met bezetting Lage warmte- en vochtrecuperatie. Onevenwicht tussen aanblazing en afzuiging (slechte regeling van de ventilatoren) 23
Besluit Trias Energetica = basis van het ontwerp van gebouwen met een hoge energieprestatie Tal van aandachtspunten die met elkaar samenhangen, onderling verband tussen gebouwschil en technieken belang van een iteratief proces, verschillende trajecten Bv.: dichtheid vs optimalisatie van bezonning / daglichtinval vs kunstverlichting Bv.: hoog isolatieniveau vs thermische inertie vs passieve koeling 24
Nuttige hulpmiddelen, websites, enz.: Voorbeeldgebouwen op de website van Leefmilieu Brussel: http://www.leefmilieu.brussels/themas/gebouwen/voorbeeldgebou wen?view_pro=1&view_school=1 Energie plus: http://www.energieplus-lesite.be/ Referentie Gids duurzame gebouwen: www.leefmilieubrussel.be/gidsduurzamegebouwen Thema Energie van de gids 25
Om te onthouden van de presentatie De logica van de Trias Energetica De vraag verminderen - Werken aan de gebouwschil Hernieuwbare energiebronnen gebruiken Rationeel gebruik maken van fossiele energie Het belang van de follow-up van de installaties vanaf de start van het gebouw Follow-up van het gebouw 26
Contact Anne-Laure MAERCKX Adviseur Duurzaam bouwen Coördinaten: : 02/513 96 13 E-mail: anne_laure.maerckx@cenergie.be 27