Verlichting Sinds enkele jaren hebben we ook voor lampen een energielabel, dat reikt van klasse A tot G. Lampen met energieklasse D tot G zijn uit de winkelrekken verdwenen. En tegen september 2016 verdwijnt het C-label uit het assortiment. De categorie energiezuinige lamp of spaarlamp is een verzamelnaam geworden voor alle lampen met A-label. Onze vertrouwde spaarlamp is niet meer alleen, ook de ledlamp (light emitting diode) bestaat met A-label. Om verwarring te vermijden, noemen we onze vertrouwde spaarlamp voortaan de compacte fluolamp. Gloeilampen en halogeenlampen spenderen maar 10% van hun energieverbruik aan het maken van licht, terwijl 90% als warmte verloren gaat. TL-lampen scoren het hoogst op het vlak van energiezuinigheid. Ze gaan heel lang mee, maar vereisen aangepaste armaturen en veel plaats. Spaarlampen, of beter Compacte fluolampen zijn eigenlijk kleine TL-lampen. Ze verbruiken 5 keer minder energie dan een gloeilamp en gaan 10 keer langer mee. Ondertussen zijn ze al goedkoper geworden en ook in meerdere vormen verkrijgbaar. Door Europese regelgeving is de verkoop van gloeilampen al een tijdje verboden. Maar er zijn nog heel wat gloeilampen in gebruik of misschien hebt u wel een voorraad aangelegd. Ook in uw woning? Vervang gloeilampen door energiezuinige spaarlampen of LED-lampen op plaatsen waar het licht vaak brandt. Gewone halogeenlampen zijn niet zuinig. Het voordeel van LED-lampen is dat ze heel lang meegaan. Let er bij de aankoop zeker op dat ze een aangename witte lichtkleur geven (bvb 2700 tot 3300 K). Hoe hoger de kleurtemperatuur, hoe witter het licht. Het allerbelangrijkste blijft om de verlichting tijdig uit te zetten waar die niet moet branden, ook LED-lampen of spaarlampen.
Sluipverbruik Sluipverbruik of lekkende elektriciteit is het gebruik van elektriciteit zonder dat men daar voordeel van heeft. Tegenwoordig zijn er veel apparaten die niet goed worden uitgeschakeld. Men spreekt dan wel van stand-by, maar sommige fabrikanten noemen deze stand uitgeschakeld. Sommige apparaten staan op stand-by om ze op afstand te kunnen inschakelen. Bij sommige apparaten is het zichtbaar dat ze in stand-by staan: er brandt een lampje. Een dergelijk apparaat heeft soms een netschakelaar waarmee het volledig kan worden uitgeschakeld. Soms bevindt deze schakelaar zich op de achterkant. Er zijn echter ook apparaten zonder indicatie en zonder netschakelaar. Tot 10% van het elektriciteitsverbruik in de woning is sluipverbruik, omdat de apparaten niet volledig uitstaan. De grootste boosdoeners zijn tal van opladers, tv s, modems, digicorders... Zet deze apparaten zoveel mogelijk volledig uit met een aan/uit knop of via een stekkerdoos. In sommige gezinnen loopt het sluipverbruik op tot 150 euro per jaar. U wordt er met andere woorden slapend arm van.
Elektrische toestellen Nieuwe elektrische toestellen worden steeds energie-efficiënter. Je zou dus denken dat ons elektriciteitsverbruik de laatste jaren zou gaan dalen Toch niet! Het heeft er onder andere mee te maken dat we steeds meer toestellen in huis halen (extra TV, laptop, ) en dat we ze vaker gebruiken. Energielabel Het Europese energielabel helpt bij het kiezen van een nieuw toestel. Het is een verplicht informatielogo over de energieklasse van bepaalde producten: een A-label is het zuinigst, klasse G verspilt het meeste energie. En ook binnen de A-label toestellen wordt een onderscheid gemaakt. A+ (20% zuiniger dan A), A++ (40% zuiniger dan A) en A+++ (60% zuiniger dan A). Sommige A-label toestellen zijn ondertussen al verouderd.
TV en Decoder Nieuwe televisies moeten voorzien zijn van een energielabel. Er is nog altijd een aanzienlijk verschil in verbruik tussen lcd-tv s met LEDachtergrondverlichting en plasmaschermen. Een plasmascherm zal over het algemeen een flink pak meer verbruiken dan een lcd-tv voor dezelfde schermgrootte. Opgelet: het label zegt ook niet alles. De gegevens op het energielabel zijn namelijk gebaseerd op de fabrieksinstellingen ("home mode") en leveren niet noodzakelijk een optimale beeldkwaliteit op. Als u die instellingen aanpast, neemt het verbruik dan ook vaak toe. Zo verbruiken bepaalde plasmaschermen met optimaal aangepaste beeldinstellingen 40 tot 100 Watt meer dan in "home mode". Bij lcd-tv s bedraagt dat verschil gemiddeld 10 Watt. De decoder voor digitale televisie verbruikt meestal vrij veel energie. Vooral het sluipverbruik van de decoder blijft vrij hoog. Kies voor een lcd-tv, deze heeft immers een pak minder verbruik dan een plasmascherm. Een mogelijkheid om sluipverbruik te beperken, is de toestellen volledig uit te zetten met een aan/uit knop als u geen tv-kijkt of geen opnames gepland hebt. Hou er rekening dat het opnieuw opstarten een stuk langer duurt nadien. Sommige toestellen hebben ook een energiezuinige (stand-by)modus die het sluipverbruik aanzienlijk kan verminderen.
Wassen, Drogen en Strijken De droogkast is een ware energievreter. Per droogbeurt voor de meest voorkomende droogkast met C-label slokt deze 3 à 4 kwh op, of ongeveer 0,75 euro per droogbeurt of 150 euro per jaar. Met een A-label toestel die sinds enkele jaren op de markt is, daalt het verbruik met de helft tot minder dan 2 kwh per droogbeurt of 75 euro per jaar. Wassen op 30 levert zeer goede wasresultaten op. Stel uw jarenlange gewoonten eens in vraag, doe de test eens en beoordeel zelf het wasresultaat. Eén wasbeurt is heel wat zuiniger dan één droogbeurt. Gemiddeld verbruikt een wasmachine met een energielabel A+ of beter zo n 0,5 tot 0,75 kwh (of 10 à 15 eurocent) per wasbeurt of ongeveer 30 euro per jaar. Een uur strijken verbruikt al snel 1,5 tot 2 kwh of 30 à 40 eurocent. Ook buiten de zomermaanden kan de was nog heel vaak op een rekje of buiten gedroogd worden. Een beetje zon en wind volstaat om de was droog te krijgen, maar misschien toch best naar het weerbericht kijken. Of droog de was binnen op een rekje. Is strijken niet je favoriete bezigheid, probeer dit dan tot een minimum te beperken door de droge was onmiddellijk op te plooien en de te strijken stukken apart te leggen.
Koelen Vriezen Sinds juli 2012 mogen alleen nog koelkasten en diepvriezers met een A+-label verkocht worden. Toestellen met een A, B of C-label zijn ondertussen al achterhaald. Producenten slaagden er de voorbij jaren in om steeds zuinigere toestellen te maken: A+ (20% zuiniger dan A), A++ (40% zuiniger dan A) en A+++ (60% zuiniger dan A). Door het nieuwe systeem wordt het meest zuinige toestel op de markt automatisch de nieuwe standaard. Een middelgrote oude koelkast met een C-label uit de jaren 90 kost ongeveer 80 euro per jaar aan elektriciteitskosten, een recenter A-label zo n 50 euro en de betere recente toestellen met een A+++-label amper 25 euro. Een oude koelkast is een grote slokop, koop dus tijdig een nieuwe aan. Laat de koelkast of diepvriezer niet langer open dan nodig en zet er geen warme gerechten in. Ontdooi uw diepvries regelmatig. Een ijslaag van 2 mm geeft een meerverbruik van 10% of zo n 5 euro per jaar.
Verwarming Kachels, elektrische verwarming en verwarmingsinstallaties van meer dan 20 jaar oud horen niet thuis in een energiezuinige woning. Er bestaan veel betere alternatieven! De condensatieketel scoort het best als centrale verwarmingstype op fossiele brandstoffen. De verbranding van gas of stookolie maakt verbrandingsgassen en veel waterdamp vrij. Een condensatieketel recupereert ook warmte uit die waterdamp voor het verwarmen van de woning. Zowel wat de uitstoot als de kostprijs betreft, scoort aardgas beter dan stookolie. Oude stookinstallaties hebben vaak een laag rendement. De modernste stookinstallaties hebben een rendement dat 20 à 25% hoger is. Kies een verwarmingsinstallatie die aangepast is aan de behoefte van de woning. Een te zware installatie heeft geen zin, aangezien die zorgt voor rendementsverlies. Door middel van een kamerthermostaat met tijdinstelling en thermostatische kranen op elke radiator kunt u in iedere ruimte een aangepaste temperatuur krijgen. Plaats een buitenvoeler zodat de temperatuur van de ketel automatisch wordt aangepast aan de weersomstandigheden. Zorg ervoor dat uw installatie het nodige onderhoud en de nodige controles krijgt. Isoleer de verwarmingsleidingen in de niet-verwarmde lokalen (kruipruimte, zolder, garage, ). Zet s avonds de verwarming op nachtstand (bijv. 15 C) een half uurtje voor u naar bed gaat. Achter de radiatoren kunt u een reflecterende radiatorfolie bevestigen. Die weerkaatst een groot deel van de warmte die anders in de muur zou verdwijnen.
Sanitair warm water Sanitair water wordt verwarmd via de centrale verwarmingsinstallatie, of met een afzonderlijk toestel. Een doorstroomtoestel laat het water pas opwarmen van zodra de warmwaterkraan open gaat en het warmt net zoveel water op als nodig. Dat is energiezuiniger dan een voorraadsysteem dat continu tientallen water op temperatuur houdt in een boiler of opslagvat. Elektrisch verwarmen van water is weinig efficiënt. Het vraagt bijna tweemaal zoveel energie als verwarmen met aardgas of stookolie. Warm water bereiden met aardgas verbruikt bijna de helft minder energie dan met elektriciteit. Douchen i.p.v. een bad nemen, verbruikt minder dan de helft water en energie. Een waterbesparende spaardouchekop verbruikt 40% minder water en energie dan een gewone douchekop, terwijl het comfort hetzelfde blijft. Laat het warme water alleen maar stromen als het echt nodig is en vang het op in de afgesloten wastafel of spoelbak in plaats van het zo maar te laten wegvloeien. Doorstroomtoestellen of geisers zijn energiezuiniger dan een boiler: het water wordt dan alleen opgewarmd op het ogenblik dat de warmwaterkraan wordt opengedraaid. De ideale temperatuur voor de afstelling van de boiler is 60 à 65 C. Let er ook op warmwatertoestellen dicht bij een aftappunt te plaatsen. Zo vermijdt u warmteverliezen in de warmwaterleidingen.
Meten is Weten Noteer regelmatig of zelfs dagelijks je meterstand van elektriciteit. Zo kom je snel te weten wanneer de grote energieverbruikers actief zijn. Een handig hulpmiddel is een energieverbruiksmeter. Je plaatst dit toestel tussen het stopcontact en het toestel waardoor je het energieverbruik van een individueel toestel kan meten. Na enkele dagen weet je of je te maken hebt met een grote energievreter. In de media en in je omgeving hoorde je misschien al dat je flink kan besparen door te veranderen van elektriciteits- en aardgasleverancier. Kiezen voor een ander contract bij dezelfde leverancier kan ook voordeliger uitvallen. Voorbeeld Energieverbruiksmeter Hoe vind je de goedkoopste energieleverancier? Stap 1: Neem je laatste jaarafrekening bij de hand want je hebt je verbruiksgegevens nodig om de V- test uit te voeren. Stap 2: Doe de V-test via www.vreg.be/doe-de-v-test De V-TEST berekent op basis van je jaarverbruik hoeveel je het komende jaar zal betalen als je nu een contract afsluit met een leverancier. Om een V-TEST te laten uitvoeren kan je ook bellen naar het gratis nummer 1700. Je kan op weekdagen bellen tussen 9u en 17u. Kies toets 4 Andere vraag. Stap 3: Teken een contract bij een leverancier of vraag naar een ander contract bij je huidige leverancier. Dit kan via zijn website, per e-mail of telefonisch. Stap 4: Je moet verder zelf niets doen. Je nieuwe leverancier zorgt ervoor dat je gratis en zonder problemen van leverancier kan veranderen
Tips voor de Auto Hou rekening met de energiezuinigheid bij aankoop van een nieuwe wagen. In België moet vanaf 12 januari 2002 elke auto beschikken over een CO2-etiket of energielabel. Het label bevat twee basisgegevens: het verbruik van de auto en de CO2-uitstoot. Een kleurenband van donkergroen naar helrood geeft aan hoe milieuvriendelijk de wagen in kwestie is. In alle verkooppunten van wagens dient het energieverbruik van de wagens eveneens geafficheerd te worden. U kan bovendien een Gids brandstofverbruik aan uw verkoper vragen. Volg de verkeersstroom, hou voldoende afstand, anticipeer op de gebeurtenissen voor u en probeer uw snelheid constant te houden. Schakel tijdig over naar een hogere versnelling: bij een toerental lager dan 2500 toeren/minuut bij benzinemotoren, lager dan 2000 toeren/minuut bij dieselmotoren. Geef niet nodeloos gas en zet uw motor af wanneer u lange tijd moet wachten. Controleer regelmatig uw bandenspanning en de profieldiepte van uw banden. Verwijder de skibox, het fiets- of bagagerek onmiddellijk na gebruik, plaats uw fietsrek achter aan uw voertuig, leg de zwaarste stukken het meest naar voren en bewaar zo het evenwicht van uw wagen.
Tips voor op Reis Op vakantie vergeten we al onze zorgen en steekt het allemaal zo nauw niet. Zalig genieten is de simpele boodschap. Dat we daardoor vaak ware milieuvervuilers zijn, komt niet in ons op. Enkele tips en weetjes als u uw vakantie plant. Vliegtuigen zijn ware energievreters. Ze verbruiken het meest als ze opstijgen of landen. Korte vluchten belasten het milieu dus nog meer. Probeer de trein of de bus te nemen als u het niet verder dan 1000 kilometer gaat zoeken. Vlieg CO2-neutraal! Als u toch beslist om te vliegen, kunt u het ook weer goedmaken. Een auto wordt pas energiezuinig als u met z'n vier reist. Alleenstaanden of koppels nemen beter de trein of gaan met een autocar op reis. Als u met de wagen gaat, kunt u het best met een snelheid van 80 à 90 km/uur rijden. Bij 120 km/uur zijn de uitlaatgassen al de helft meer vervuilend. Gaat u met de auto, gebruik de airco dan enkel als het echt te warm is. Airco zorgt voor een extra verbruik van 10%, een open raam geeft bij hoge snelheden al snel een meerverbruik van 5%. De fiets is de energiezuinigste keuze. Op kantoor Voor u vertrekt op reis valt er heel wat te regelen op kantoor. De allerlaatste dag op kantoor is het meestal druk, druk, druk.... Denk eraan om de energievreters op kantoor ook wat vakantie te gunnen, zoals de printer, pc (schakel ook het scherm uit), koffiezettoestel, kopieertoestel, modem... en de laatste doet het licht uit. Een kleine moeite zorgt voor een grote besparing.
Thuis En ook thuis valt er veel te regelen voor u vertrekt. Vermijd tijdens uw afwezigheid het sluipverbruik van de talrijke elektrische apparaten in uw woning (tv, hifi, modem, pc+ scherm, printer, wekkerradio, microgolf). Schakel apparaten die water opwarmen of warm houden zoveel mogelijk uit tijdens uw afwezigheid (elektrische boiler, gasboiler). Het op temperatuur houden van warm water verbruikt kostbare energie. Bekijk ook of de (tweede) koelkast tijdens uw afwezigheid wel moet blijven aanstaan. De laatste doet het licht uit... Sommige toestellen zullen tijdens uw afwezigheid natuurlijk nog steeds energie verbruiken, zoals diepvriezer, alarminstallatie, enz... Noteer de meterstanden van elektriciteit en gas net voor u vertrekt op reis en zodra u terug thuiskomt. Blijft u nog steeds veel verbruiken, dan bent u wellicht heel wat energievreters vergeten, een licht laten branden, Op uw vakantiebestemming Als u eenmaal ter plaatse bent, doe het dan rustig aan met water en andere natuurbronnen. Net zoals thuis zijn ook in uw vakantieland drinkwater, elektriciteit en andere energiebronnen een kostbaar goed. Probeer de lokale keuken zeker uit. U bespaart zo niet alleen vervoersenergie, u proeft bovendien ook dagverse streekproducten en leert de lokale eetcultuur kennen. En gebruik ter plaatse het openbaar vervoer.