Het MCL biedt patiënten met rugklachten en uitstralende pijn een verkort onderzoeks- en behandeltraject: de herniastraat. Dit houdt in dat er binnen één dag een diagnose gesteld wordt en u een behandeling krijgt tegen de pijn. Uw neuroloog of huisarts kan u verwijzen voor dit traject als u voldoet aan bepaalde criteria. In deze brochure kunt u meer lezen over wat een hernia is en wat de herniastraat inhoudt. Bijna iedereen lijdt in zijn of haar leven wel eens een periode aan rugpijn of spit (acute hevige rugpijn). Deze vormen van rugpijn, zonder uitstralende pijn tot beneden de knie, worden niet veroorzaakt door een rughernia. Deze brochure is dus niet van toepassing als u deze gewone rugpijn heeft. Wat is een hernia? Een hernia nuclei pulposi (HNP, kortweg hernia) is een uitstulping van een tussenwervelschijf die een zenuw beknelt die naar het been of naar de arm loopt. Een hernia komt meestal laag in de rug voor. Hernia s komen meestal voor op een leeftijd tussen 25 en 50 jaar, vaker bij mannen. wervel zenuw tussenwervelschijf uitstulping - 1 - MCL Patiënteninformatie
Welke klachten geeft een hernia? De belangrijkste klacht is lage rugpijn die uitstraalt naar een been, of nekpijn uitstralend naar een arm. De pijn ontstaat in korte tijd, vaak zonder duidelijke reden, soms plotseling, bijvoorbeeld bij tillen. Deze brochure gaat alleen over de hernia in de onderrug. De uitstralende pijn in het been is erger dan de rugpijn. Vaak zijn er ook tintelingen of een doof gevoel in een deel van het been of in de voet. De pijn neemt toe bij hoesten en persen. Meestal geeft liggen verlichting van de pijn. Wat is de oorzaak? De tussenwervelschijf bestaat uit een elastische ring en een zachte binnenkant. Door een verticale (rechtopstaande) houding ontstaat druk op de elastische ring. Als de elastische ring verslapt kan de zachte binnenkant gaan uitpuilen. Dit kan een zenuw die in de buurt loopt afknellen. Hoe wordt de diagnose gesteld? De arts kan meestal aan de hand van uw klachten al de diagnose stellen. Met bepaalde tests bij het neurologisch onderzoek kan zenuwprikkeling vastgesteld worden. Om te bepalen welke zenuw bekneld zit, is de route van de uitstralende pijn in het been belangrijk. Verder kijkt de arts naar spierkracht, de reflexen en het gevoel van de huid. Een hernia is verder te zien op een MRI-scan. Wat is de behandeling bij een hernia? De pijn in het been wordt minder als de druk op de zenuw vermindert. De uitpuilende tussenwervelschijf zal moeten slinken, wat bijna altijd spontaan gebeurt. Pijnstillers en een wortelblokkade (zenuwbehandeling) helpen om deze periode te overbruggen. In de eerste weken is het belangrijk om de rug zo min mogelijk te belasten, maar bedrust is niet nodig. - 2 - MCL Patiënteninformatie
Bij ongeveer 80% van de mensen treedt goed herstel op in een periode van twee tot drie maanden. Een operatie is te overwegen bij blijvende pijnklachten in het been. In sommige specifieke situaties is operatie in een eerdere fase noodzakelijk. Wie komt in aanmerking voor de herniastraat Er zijn een aantal voorwaarden om voor de herniastraat in aanmerking te kunnen komen: U heeft tussen de twee weken en zes maanden klachten van uitstralende pijn in een van de benen. Er kan bij u, indien nodig, een MRI scan worden gemaakt. U heeft dus geen: ernstige claustrofobie, geen pacemaker, geen clips in het hoofd en geen metaalsplinters in de ogen. Voor de volledige lijst, zie brochure MRI. U bent tussen de 18 en 75 jaar oud. U gebruikt geen acenocoumarol of bloedverdunners waarvoor u bij de trombosedienst onder behandeling bent. Mocht dit wel het geval zijn, dan komt u alleen in aanmerking voor het eerste deel van de herniastraat. De eventuele wortelblokkade moet dan echter op een andere dag plaatsvinden. Gang van zaken die dag Op de dag van het onderzoek gebeurt er een heleboel. Tussendoor moet u soms wachten maar aan het eind van de dag is bij de meeste mensen duidelijk wat er aan de hand is en is een deel van de mensen behandeld. Gesprek met de verpleegkundig specialist/arts-assistent In de ochtend heeft u eerst een afspraak met een verpleegkundig specialist of arts assistent. Deze heeft met u een gesprek over uw medische voorgeschiedenis, noteert uw medicijngebruik en doet bij u een lichamelijk onderzoek. De verpleegkundig specialist of arts assistent beoordeelt naar aanleiding van uw verhaal en de bevindingen bij het onderzoek of er een verdenking is op een hernia. - 3 - MCL Patiënteninformatie
Bij verdenking op een hernia krijgt u een MRI scan van de rug om een hernia vast te stellen. Is er geen verdenking op een hernia? Dan krijgt u geen MRI en bespreekt de verpleegkundig specialist of arts assistent een ander behandelprogramma met u. MRI Informatie over de MRI treft u in de bijgevoegde folder. In tegenstelling tot wat er in de folder staat, mag u voor het onderzoek wel eten en drinken. Gesprek met de neuroloog en pijnbestrijder Na de MRI komt u terug op de afdeling pijnbestrijding (route 91) voor de uitslag van de MRI en het bespreken van het verdere traject. U heeft hiervoor een gesprek met verpleegkundig specialist, de neuroloog en de pijnbestrijder. Behandeling: wortelblokkade Indien er een hernia is en u wordt gehinderd door de pijn, dan kan u meestal dezelfde middag behandeld worden door middel van een wortelblokkade. Bij een wortelblokkade wordt een zenuw(tak) behandeld met een medicijn. Doel hiervan is de pijn te verminderen. Voor deze behandeling wordt u een middag opgenomen op het daghospitaal van de afdeling pijnbestrijding. De behandeling zelf duurt ongeveer tien minuten. Meer informatie leest u in de folder Pijnbestrijding met een therapeutische wortelblokkade. Na de wortelblokkade Na de behandeling gaat u terug naar het daghospitaal van de afdeling pijnbestrijding, waar u ongeveer een half uur blijft liggen. Hierna gaat u weer naar huis. U krijgt een controleafspraak mee. U mag niet zelf naar huis rijden of fietsen. Zorg er daarom voor dat iemand u naar huis kan brengen. Het is niet verstandig rust te houden. Gedoseerd bewegen binnen de grenzen van uw pijn is zelfs verstandig. - 4 - MCL Patiënteninformatie
Heeft u toenemend krachtverlies of gevoelsstoornissen in het genitaal gebied (geslachtsdelen) of krijgt u problemen met plassen? Bel dan met de polikliniek neurologie (058 286 78 61). Buiten kantooruren en in het weekend kunt u bellen met de dienstdoende huisarts of huisartsenpost. Nog meer vragen? Heeft u na het lezen van deze brochure nog meer vragen? Neem dan contact op met de polikliniek neurologie, telefoonnummer 058-286 78 61. www.mcl.nl Afdeling pijnbestrijding 058 286 32 96 Polikliniek neurologie 058 286 78 61 MCL april 2015 Docnr. 28053 (4) - 5 - MCL Patiënteninformatie