Rond het verschijnen van De Ondergang van de Nederlandse leraar waren er veel verzoeken voor interviews. Ik pakte alles aan, maar wist niet precies hoe het werkte. Dus toen Metro, Spits en De Pers me benaderden, moest ik één van de drie kiezen. Hoewel ik ze zelden lees, koos ik intuïtief de goede; De Pers. Peter Wiebenga maakte op basis van een telefonisch gesprek van een kwartier een erg mooi stuk. Vaak heb ik achteraf namelijk iets van, dat had ik toch maar beter niet kunnen zeggen. Maar daar is hier geen sprake van. Het leverde wel wat vervelende reacties op. Niet iedereen kon zich in de inhoud vinden. Onderwijs De frisse blik van Ton van Haperen Leraren zijn schietende Palestijnen Door: Peter Wierenga Gepubliceerd: vrijdag 28 september 2007 00:25 Update: vrijdag 28 september 2007 00:29 Weg met het vmbo, leraren zijn net in de lucht schietende Palestijnen en schoolbesturen maken geld zoek! Economiedocent Ton van Haperen hakt er vrolijk op los. Vol verwachting klopt het hart van lesgevend Nederland. Binnenkort komt minister Plasterk met zijn reactie op de commissie-rinnooy Kan, die adviseert om leraren naar hun opleidingsniveau te belonen. 1 / 6
Dat De lerarentekort wel ondergang idioten lijkt me die een is voor van namelijk goed de een plan, leraar paar een zegt de kwalitatief euro komende Ton voor van probleem. week Haperen, klas gaan verschijnt. Je wiens vindt staan. boek altijd Het Toch denkt hij dat het er niet van gaat komen, dat extra salaris voor leraren. Plasterk vindt die ruim één miljard euro niet zomaar. Belangrijker is dat schoolbestuurders het niet willen uitvoeren. Die hebben baat bij de huidige hiërarchie in functies. Vergelijk het met ontwikkelingsgeld. Dat blijft ook hangen bij de politieke leider en zijn hofhouding. In zijn boek geeft Van Haperen schrijnende voorbeelden van oude rotten en nieuwe idealisten ( zij-instromers ), die door de slechte randvoorwaarden op school en de geringe invloed op het eigen vak snel weer afhaakten. De economiedocent aan het Rythouvius College in het Brabantse Eersel (hij staat al 22 jaar voor de klas) wijt de machtige positie van schoolbesturen aan de vrijheid van onderwijs. Die moeten we zonder meer afschaffen. Het maakt me niet uit hoe ouders hun kinderen opvoeden, protestants of islamitisch, maar het onderwijs moet leerlingen straks laten concurreren met de hele wereld. Dan is die vrijheid uit de tijd. 2 / 6
Kortom, weg met de anonieme schoolbesturen die nauwelijks rekenschap hoeven af te leggen aan ouders en leraren. Een school moet gestuurd worden door de overheid óf door de tucht van de markt. Hij stelt voor ouders vouchers te geven, waarmee ze zelf kunnen kiezen tussen gewone scholen en het oprukkende particuliere onderwijs. Van Haperen rekent voor dat het Luzac College even duur is, omdat je twee jaar in één doet. Sowieso strooit de econoom met cijfers in zijn boek. Daaruit blijkt dat Nederland relatief steeds minder aan onderwijs is uit gaan geven, en dat middelbare scholen de hardste klappen moesten incasseren. De Nederlandse leraar heeft van al zijn Europese collega s de meeste leerlingen. Sommige docenten hebben zelfs liever kleinere klassen dan meer salaris, zo laten zij deze krant weten. Privatiseren die hap Plasterk gaat écht niet meer budget krijgen. Er moeten ook soldaten naar Uruzgan en de files schreeuwen om een 3 / 6
oplossing. Wil je geld vrijmaken voor het voortgezet onderwijs, dan moet je de ROC s, hogescholen en universiteiten privatiseren. Dat is toch een investering in je eigen toekomst. Nu gaat iemand die lasser wil worden naar een ROC, om het daarna in het bedrijf dunnetjes over te doen. Zorg dan meteen voor een opleiding op de werkvloer. Daar blijft het niet bij. Het hele onderwijsstelsel moet op de schop. Politici roepen nu dat de sector rust nodig heeft. Onzin! Verbeteringen zijn hard nodig. In Nederland gaan minder jongeren dan in het buitenland naar het hoger onderwijs. Zestig procent gaat op twaalfjarige leeftijd al naar het vmbo en zal nooit verder komen. Dat is gewoon slecht voor je economie. Vroeger stroomden veel leerlingen door van de mavo naar de havo, maar met het vmbo is dat verdwenen. De competenties en beroepsprofielen die ze daar leren sluiten niet aan op de havo. Het is een wirwar van leerwegen en niveaus waar ouders en leerlingen niets van snappen. Geen wonder dat ze uitvallen, vijf keer zoveel als in het havo en vwo. En dat zijn niet alleen stadse allochtonen. Kortom, het vmbo mag verdwijnen. Naast een soort ambachtsschool voor degenen die echt met hun handen 4 / 6
moeten werken, keert de mavo keert terug. Leerlingen kunnen dan blijven doorstromen, naar havo en zelfs naar het hoger onderwijs. Snoeien in het programma Daarmee zijn we er nog niet. Want door een explosie aan nieuwe vakken en lesvormen als het studiehuis is het programma overvol. Van Haperen rekent in zijn boek voor dat de wettelijke lestijd van 1040 uur eigenlijk al een utopie is. Snoeien dus, adviseert Van Haperen. Minder vakken, meer leren. Geschiedenis, talen, wiskunde. Voor het examen een paar vakken erbij. En dan goed. Neem de canondiscussie. Frits van Oostrom heeft vijftig vensters uit onze geschiedenis benoemd. Die staan allang in de lesboeken, alleen ze worden niet meer geléérd! 5 / 6
Ten slotte mag de conservatieve beroepsgroep zich de situatie ook zelf aantrekken. Zo pleit Van Haperen, die tevens leraren opleidt aan de Universiteit Leiden, voor prestatiebeloning. Leraren moeten ophouden om altijd het management de schuld geven. Het zijn net jammerende Palestijnen, die in de lucht schieten en intussen niets voor elkaar krijgen. Hij vergelijkt Beter Onderwijs Nederland, die tekeer gaat tegen onderwijsvernieuwingen, zelfs met Hamas. Terwijl die toch opkomen voor de vakdocent. Ik ben ook tegen luchtfietserij, en voor evidence based leren, maar zij lijken wel een bejaarde actiegroep die verlangt naar vroeger. Zij zien in alles een complot van het Nieuwe Leren, terwijl dat op een ROC best kan werken. Ondanks alles blijft het een mooi vak. Ik geef met plezier les. Zaterdag bestond de school vijftig jaar en was er een reünie. Al die oud-leerlingen die je dan spreekt... Dan heb je wel het gevoel dat je betekenisvol werk doet, prachtig! 6 / 6