patiëntenwijzer Dienst Pneumologie Zuurstoftherapie regionaal ziekenhuis heilig hart tienen vzw



Vergelijkbare documenten
Informatie voor patiënten

Patiënteninformatie Zuurstoftherapie

Patiënteninformatie. Zuurstoftherapie

INHOUD INLEIDING EENHEID MEE? HOELANG GAAT EEN ZUURSTOFFLES MEE? 12 HOELANG GAAT EEN DRAAGBARE EENHEID MEE? 12

Zuurstoftherapie. Imeldaziekenhuis

PATIËNTENINFO ZUURSTOFTHERAPIE

Zuurstoftherapie. informatie voor patiënten

patiënteninformatie Interne 3 Zuurstoftherapie GezondheidsZorg met een Ziel

Zuurstoftherapie. informatie voor patiënten

Zuurstoftherapie i n f o r m a t i e v o o r p a t i ë n t e n

Gebruik van extra zuurstof thuis

Zuurstoftherapie. Poli Longziekten

Zuurstof. Longgeneeskunde. alle aandacht

Alleen door uitgebreid onderzoek kan uw longarts dit vaststellen.

Zuurstof thuis. Hart-long centrum. mca.nl

Als u thuis extra zuurstof nodig hebt

Zuurstof thuis. Meer lucht voor mensen met ernstig COPD. Waarom extra zuurstof nodig. Wanneer heeft u extra zuurstof nodig

Zuurstoftherapie thuis

Zuurstof Wanneer heeft u extra zuurstof nodig? Voorw aarden voor zuurstof thuis Hoeveel en hoelang zuurstof?

longgeneeskunde Zuurstof thuis

patiëntenwijzer Medisch Centrum Aarschot Naar het niet-chirurgisch dagziekenhuis

Thuisbehandeling met zuurstof

Zuurstof thuis Radboud universitair medisch centrum

Zuurstoftherapie bij COPD-patiënten in de thuissituatie

Zuurstofgebruik in het ziekenhuis

Kortademigheid bij een (chronische) longziekte

Zuurstoftherapie in de thuissituatie informatie voor COPD- patiënten

Zie achterzijde voor bijkomende informatie HYGIËNISCHE VOORSCHRIFTEN VEILIGHEIDSVOORSCHRIFTEN. Wekelijks de zuurstofapparatuur schoonmaken.

In deze brochure vindt u informatie over COPD, en over hoe u er best mee kunt omgaan.

PATIËNTENINFORMATIE ZUURSTOF IN DE THUISSITUATIE

Wanneer zijn multifocale implantlenzen niet geschikt?

Zuurstof bij training en inspanning

TERUGBETALING ZUURSTOFTHERAPIE

Zie achterzijde voor bijkomende informatie HET GEBRUIK VAN EEN PORTABLE

Zuurstof thuis. Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen.

Ontslag met zuurstoftherapie. Workshop BVPV 8 maart 2012 Cathy Lodewijckx

Kortademigheid bij een (chronische) longziekte. informatie voor patiënten

H Zuurstof thuis (meer lucht voor mensen met ernstige COPD)

Zuurstof thuis en onderweg

CPAP. Afdeling Pneumologie. Jessa Ziekenhuis vzw. Dienst kwaliteit. versie december 2015 (Object-ID )

Gebruiksaanwijzing Helios

Gebruiksaanwijzing cilinderzuurstofsysteem

Zuurstof thuis. Longgeneeskunde

Informatie. Zuurstof in de thuissituatie

Inhoudsopgave Pg. Extra zuurstof 3 waarom extra zuurstof 3 hoe weet u of u extra zuurstof nodig hebt? 3 wat is het doel van het zuurstofgebruik?

Aandachtspunten bij het vernevelen

Informatie over reizen (Centrum voor Thuisbeademing)

Zuurstof thuis. Afdeling longziekten

Hoe verloopt een slaaponderzoek of polysomnografie?

TERUGBETALING ZUURSTOFTHERAPIE

TERUGBETALING ZUURSTOFTHERAPIE

NIPPV Non Invasive Positive Pressure Ventilation

LONGGENEESKUNDE. Zuurstof thuis BEHANDELING

Ademhalingsondersteuning

Inhoud. Wat is CPAP? Apparatuur Het verblijf op de afdeling Bevochtiger Opvolging Tips Vragen of problemen?...

Extra zuurstof. Poli Longziekten

Longgeneeskunde Zuurstof thuis

Informatie voor thuis na een longoperatie

Zuurstof thuis. Afdeling longziekten

Leven kost energie: voor lopen, denken, praten en zelfs voor niks doen is energie nodig. Alleen al onszelf warm houden vraagt energie.

COPD Ziekte en beleving

patiëntenwijzer Opname op de verpleegafdeling PAAZ regionaal ziekenhuis heilig hart tienen vzw

Zuurstof thuis. Meer lucht voor mensen met ernstig COPD. Zuurstof is van levensbelang. Waarom extra zuurstof nodig?

Zuurstof thuis: wat u moet weten

Longrevalidatie kan ook zinvol zijn voor patiënten die zich voorbereiden op een longoperatie of daarvan herstellen.

patiëntenwijzer Dienst Pneumologie Inhalatietherapie

Terugbetaling zuurstof

ZUURSTOF WIJZIGINGEN VANAF 1 JULI 2012 WAT MOET IK DOEN ALS APOTHEKER OM DE CONTINUÏTEIT TE WAARBORGEN?

Pneumologie informatiebrochure Hoe verloopt een slaaponderzoek of polysomnografie?

Zuurstof toedienen via een neuskatheter, zuurstofbril of zuurstofmasker

Huidverzorging bij een behandeling voor kanker.

Hoe verloopt een slaaponderzoek of polysomnografie?

Longontsteking Behandeling via het zorgpad

longfunctietest patiënteninformatie Waarom dit onderzoek? Het onderzoek

patiëntenwijzer Naar het dagziekenhuis Medisch Centrum Aarschot

COPD Pneumologie. Patiënteninformatie

Onderhoudsbehandeling met Zuurstof Thuis (OZT)

Longgeneeskunde. Pneumonie.

Inhaleren moet je leren Droog oefenen Geneesmiddelen op maat

Opname en ontslag bij COPD

Thuisgezondheidszorg Zuurstoftherapie. 24 november 2010

patiëntenwijzer Kort Verblijf Verpleegafdeling regionaal ziekenhuis heilig hart tienen vzw

Zuurstof Thuis. Congres BVPV. Aline Delbaere 1/12/2018. AZ Imelda Bonheiden

FYSIOTHERAPIE OP DE LONGAFDELING BIJ EEN EXACERBATIE COPD

Patiënteninformatie Lage luchtweginfecties

Non invasieve beademing

adviezen na een ademhalingsondersteuning door middel van hernia-operatie NPPV ZorgSaam

Ademhalingsondersteuning

Zuurstof thuis. Inleiding

COPD: uw opname van dag tot dag

Thuisbeademing. Beademing die plaats vindt buiten het ziekenhuis. Thuisbeademing

Welkom op de dienst Inwendige geneeskunde. Patiënteninformatie

Allergeen-provocatietest

REIZEN MET HEMOFILIE L.BE

Intensieve Zorgen. informatiebrochure

Zorg op maat voor COPD & Astma Waarom ontvangt u deze folder?

Verminderde nierfunctie en medicijnen

Datum afspraak: Tijd afspraak: LONGFUNCTIEONDERZOEK OVERIGE ONDERZOEKEN. Duur van het onderzoek: Stoppen met uw longmedicatie.

Zelfstandig, Zelfredzaam, Zorgzaam Eén loket voor ondersteuning en voorzieningen

Informatieblad voor het gebruik van gasflessen en toebehoren

Transcriptie:

patiëntenwijzer Dienst Pneumologie Zuurstoftherapie regionaal ziekenhuis heilig hart tienen vzw

Inhoud Inleiding p. 3 Belang van zuurstof voor het lichaam p. 4 Chronische kortademigheid en zuurstoftherapie p. 5 Medisch voorschrift p. 7 Zuurstofconventie p. 7 Zuurstofbronnen p. 8 Zuurstof toedienen p. 10 Veiligheidsvoorschriften p. 12 Gebruiksduur van draagbare toestellen p. 13 Zuurstofgebruik in auto, bus of trein p. 14 Op vliegreis met zuurstof p. 14 Praktische informatie p. 19 2

Inleiding Er is bij u een aandoening vastgesteld waarvoor een behandeling met zuurstof nodig is. Uw arts heeft u de reden hiervoor uitgelegd. Deze brochure geeft uitleg over de zuurstoftherapie en reizen met zuurstof. Deze informatiebrochure is algemeen. Ze vervangt dus niet de medische informatie die u van de arts mag verwachten en die rekening houdt met uw specifieke gezondheidstoestand. Hebt u nog vragen na het lezen van de brochure, stel ze dan gerust aan uw arts of aan de verpleegkundige. Het team Pneumologie 3

Belang van zuurstof Zuurstof (aangeduid met het symbool O 2 ) is essentieel voor de mens. Onze longen nemen zuurstof op uit de lucht die we inademen, en geven die af aan het bloed. Via het hart en bloedvaten krijgt het hele lichaam de zuurstof die het nodig heeft. In de cellen wordt de zuurstof omgezet in energie. De afvalstof die daarbij vrijkomt (koolzuurgas of CO 2 ) wordt via de het bloed terug naar de longen gevoerd en ademen we weer uit. Ons ademhalingsstelsel bestaat uit de luchtpijp, die uitloopt in verschillende luchtpijpvertakkingen. De kleinste vertakking eindigt in longblaasjes. We hebben liefst 300 miljoen longblaasjes, die samen een oppervlakte van 85 m² vormen. Rond deze longblaasjes zitten bloedvaten. Hier gebeurt de gasuitwisseling: de ingeademde zuurstof komt in het bloed terecht, en het bloed geeft het koolzuurgas af dat we dan uitademen. Bepaalde ziektes kunnen leiden tot zuurstofgebrek in het lichaam omdat er onvoldoende zuurstof uit de ingeademde lucht opgenomen kan worden. Met zuurstoftherapie wordt extra zuurstof ingeademd via de neus of de mond. 4

Chronische kortademigheid en zuurstoftherapie Zuurstoftherapie klinkt voor u misschien beangstigend, maar deze behandeling verbetert uw levenskwaliteit aanzienlijk. De kortademigheid kunnen we niet volledig wegnemen, maar u zult zich veel minder benauwd voelen. Actief blijven is belangrijk Zuurstoftherapie betekent niet dat u aan uw zetel gekluisterd moet zitten. Integendeel, het is belangrijk dat u dagelijks actief blijft. Hoe minder fysieke activiteiten u uitvoert, hoe erger de kortademigheid kan worden en hoe sterker uw levenskwaliteit achteruit kan gaan. Met de zuurstoftherapie bent u minder kortademig en is het mogelijk om dagelijkse activiteiten uit te voeren. Bewegen is essentieel voor uw conditie. Geoefende spieren gebruiken minder zuurstof dan ongeoefende spieren. Daarom moet u proberen om 3 maal per week fysiek actief te zijn door te wandelen, fietsen, zwemmen, De mate waarin u dit mag doen, hangt af van uw gezondheidstoestand. Volg altijd het advies van uw longarts op. Respiratoire revalidatie, in het ziekenhuis of bij uw kinesist, kan ook zinvol zijn om de gevolgen van uw ziekte te verminderen. Uw longarts zal u hierover adviseren. Bent u roker, dan is stoppen met roken essentieel. Anders heeft het toedienen van zuurstof nauwelijks effect. Rookwaren bevatten immers koolstofmonoxide (CO), dat voor de bloedcellen een concurrent is van zuurstof. De ingeademde zuurstof wordt dan niet maximaal opgenomen. Vraag bij uw arts of verpleegkundige informatie over rookstopbegeleiding. Tips voor de dagelijkse activiteiten Hierbij enkele tips die kunnen helpen om de dagelijkse activiteiten aangenamer te laten verlopen. Zorg voor een constante temperatuur van 18 à 21 C in alle kamers van uw woning. 5

Ontbijt altijd eerst voor u zich wast, dan hebt u extra energie. Houd uw zuurstofbril of -masker zoveel mogelijk op tijdens uw verzorging (wassen en aankleden). Zorg voor een vaste volgorde bij het wassen en aankleden: routine werkt rustgevend. Neem een douche i.p.v. een bad en zorg dat u alles binnen handbereik hebt. Gebruik geen prikkelende producten tijdens uw verzorging: beter geen haarlak, aftershave, deodorant, parfum, Neem voldoende tijd, las rustpauzes in om op adem te komen. Voer zoveel mogelijk al zittend uit, dan verbruikt uw lichaam minder energie (en daardoor ook minder zuurstof). Buk u zo weinig mogelijk. Een ademtechniek bij plotse kortademigheid: uitademen tussen getuite lippen. Adem normaal in door uw neus, klem op uw lippen op elkaar, tuit ze en blaas door de kleine opening langzaam weer uit. Laat die uitademing 3x zolang duren als de inademing. De ochtenduren zijn meestal het moeilijkste voor u, dus stel een aantal activiteiten uit naar de namiddag. Vraag hulp voor de activiteiten die te veel energie van u vragen: verpleging of kinesitherapie aan huis, huishoudelijke hulp, maaltijden aan huis, Gebruik hulpmiddelen zoals een rollator (zie foto), een rolstoel of een ziekenhuisbed. Laat aanpassingen in en rond uw huis uitvoeren zoals een traplift, een zitje in de douche, Rust voor het eten en gebruik uw zuurstof ook tijdens het eten. 6

Medisch voorschrift Zuurstof is een geneesmiddel en moet door een arts voorgeschreven worden. Het is belangrijk dat u de voorgeschreven dosis zuurstof juist gebruikt. Als u te veel of te weinig zuurstof gebruikt, kan dit ernstige gevolgen hebben voor uw gezondheid: kortademigheid, slaperigheid, sufheid en zelfs bewusteloosheid. Het aantal liters zuurstof per minuut mag dus enkel verhoogd of verlaagd worden op advies en voorschrift van uw arts. Laat hier de juiste dosis en het correcte gebruik noteren: Aantal liter zuurstof per minuut (debiet):........................................................... De zuurstof moet als volgt gebruikt worden: continu enkel s nachts bij kortademigheid/inspanning Het debiet mag verhoogd worden bij inspanning/ kortademigheid: nee ja, tot......................... liter/minuut Zuurstofconventie Het Riziv legt een aantal voorwaarden op om in aanmerking te komen voor langdurige zuurstoftherapie. Onze afdeling Longziekten (Pneumologie) heeft een overeenkomst met het Riziv voor langdurige zuurstoftherapie thuis voor patiënten met chronische ademhalingsziekten. Men noemt dat de zuurstofconventie. Die regelt de terugbetaling van de zuurstofapparaten, het onderhoud ervan en de ondersteuning door zorgverleners om het materiaal te leren gebruiken. De zuurstof zelf wordt apart terugbetaald als geneesmiddel. 7

Uw longarts (of de kinderarts, bij jonge patiëntjes) doet de aanvraag bij het Riziv. Voor elk type zuurstofapparaat gelden specifieke voorwaarden voor terugbetaling. Ook hulpmiddelen zoals een rollator kunnen onder bepaalde voorwaarden terugbetaald worden. Informeer u bij uw ziekenfonds voor deze aanvraagformulieren. Zuurstofbronnen Er bestaan verschillende bronnen om zuurstof toe te dienen: de gasfles, de zuurstofconcentrator en de vloeibare zuurstof. Uw longarts bespreekt met u welk type voor u het meest geschikt is. Gasfles Een gasfles is een cilinder waarin de zuurstof is opgeslagen onder de vorm van gas. Er bestaan kleine gasflessen (meestal 2 liter) die in een draagtas of rugzak meegedragen kunnen worden voor zuurstofgebruik bij verplaatsingen. Bij langere afstanden kunt u de draag- of rugtas op een rollator plaatsen. Voor thuis gebruikt u het best een grote fles van 10 of 20 liter. Uw longarts maakt het eerste voorschrift voor zuurstoftoediening via een gasfles, nadien kunt u hiervoor terecht bij uw huisarts. De levering gebeurt bij uw apotheek of door de leverancier van de gasflessen bij u aan huis. Zuurstofconcentrator Een zuurstofconcentrator is een elektrisch toestel op wieltjes van ongeveer 20 tot 30 kg. Dit toestel haalt de zuurstof uit uw eigen woonomgeving en filtert de stikstof eruit. Dit toestel kan ook op reis meegenomen worden. De aanvraag gebeurt door de longarts of kinderarts (een behandeling voor een korte periode kan ook door de huisarts aangevraagd worden). De levering en het onderhoud van het toestel gebeuren door de firma. Voor verplaatsingen buitens- 8

huis kunt u een draagbaar gasflesje (eventueel met spaarventiel) aanvragen. Opgelet! Zorg ervoor dat er altijd minstens 15 cm vrije ruimte is rond het toestel: de filters moeten vrij blijven. Plaats het dus nooit tegen een muur, meubel, Omdat het toestel zuurstof uit de lucht haalt, mag het niet een afgesloten ruimte staan. Er moet goede verluchting in de kamer zijn. Vloeibare zuurstof De zuurstof wordt opgeslagen in een grote tank onder vloeibare vorm bij een temperatuur van -183 C. De vloeibare zuurstof wordt in het apparaat in gas omgezet en opgewarmd tot kamertemperatuur. Het systeem bestaat uit een container voor binnenshuis en een draagbare container voor buitenshuis. Alleen een longarts of kinderarts kan een aanvraag hiervoor indienen. De levering, het onderhoud en het vullen van de toestellen gebeuren door de firma. Opgelet! Plaats de container en draagbare eenheid altijd in een goed verluchte ruimte. Plaats de container en draagbare eenheid altijd in verticale positie. Vul de draagbare eenheid pas vlak voor gebruik om verdamping te vermijden. 9

Zuurstof toedienen De zuurstof gaat vanuit het zuurstofapparaat via een leiding naar de gebruiker, en wordt toegediend via een neusbril of zuurstofmasker. Om uw bewegingsvrijheid tijdens de zuurstoftherapie te vergroten, voorziet u het best ook een verlengleiding. Neusbril De twee open uiteinden worden eerst in de neusgaten geplaatst met de kromming naar beneden. Het steunstukje rust op de bovenlip om de uiteinden op de juiste plaats te houden. De lus van de zuurstofbril wordt dan achter de oren aangebracht en nadien lichtjes aangespannen onder de kin. Bij een neusbrilletje ontvangt u de zuurstof uitsluitend via de neus. Het is dan ook belangrijk dat u goed inademt langs de neus, en dus niet door de mond. De zuurstofbril moet enkel vervangen worden wanneer hij verhard of extreem vuil is. De 2 uiteinden mag u met een vochtige doek schoonmaken. Aanbevelingen Met de neusbril mag maximum 5 l/min toegediend worden, anders kunt u last krijgen van hoofdpijn of uitdroging van de neusslijmvliezen. Om te controleren of er wel zuurstof uit de leiding komt, kunt de 2 uiteinden ter hoogte van de huid houden om de luchtstroom te voelen. Zorg dat de neusbril niet te strak is aangespannen, om drukwondjes achter de oren of onder de kin te vermijden. U kunt drukwondjes aan de oren ook helpen voorkomen door een kompres of wattenschijfje achter de oren te plaatsen. Bij een droge of geïrriteerde neus mag u verzachtende zalf in de neus aanbrengen. Opgelet. U mag geen vaseline of een zalf op basis van vaseline gebruiken om irritatie in uw neus te verzachten. Vaseline is immers brandbaar in contact met de zuurstof. Gebruik een zalf op waterbasis. Neuskorstjes kunt u ook met water verwijderen. 10

Zuurstofmasker Het masker wordt over de neus en de mond geplaatst en met een elastiek rond het hoofd bevestigd. Sommige maskers hebben een metalen plaatje aan de buitenkant ter hoogte van de neus. Daarmee kan de vorm van het masker aangepast worden aan de grootte van de neus en het gezicht. Zuurstoftoediening via een masker kan soms leiden tot irritatie van de ogen. Verzachtende oogdruppels, bijvoorbeeld kunsttranen, kunnen deze irritatie verhelpen. Een masker wordt gebruikt bij zuurstoftoediening van 5 l/min of meer. Het masker moet vervangen worden wanneer het systeem extreem vuil of verhard is. Verlengleiding Het is belangrijk dat u zich tijdens de zuurstoftherapie vlot kunt bewegen en activiteiten kunt uitvoeren. Daarom moet u ook een verlengleiding voorzien. Om een goede doorstroming van de zuurstof te verzekeren, is de verlengleiding het best niet langer dan 15 meter. 11

Veiligheidsvoorschriften Zuurstof is op zich niet explosief of ontvlambaar. Er is enkel brandgevaar wanneer zuurstof in contact komt met een warmtebron, vet, olie, alcohol of vaseline. Neem volgende maatregelen om brand en brandwonden te voorkomen. Rook nooit tijdens het zuurstofgebruik. Er mag niet gerookt worden in de ruimte waar het zuurstofsysteem staat en in de ruimte waar de patiënt tijdens de zuurstoftherapie is. Plaats de zuurstofbron nooit in de omgeving van een warmtebron (fornuis, radiator, kachel, haardroger, ) of een ontstekingsbron (microgolfoven, stopcontact, tv, ). Gebruik geen zuurstof tijdens het koken op een gasvuur. Houd minstens 3 meter afstand van een open vuur. Stel gasflessen nooit bloot aan een temperatuur hoger dan 50 C. Gebruik nooit vet, olie of alcohol aan het toestel en aan de bril of het masker. Gebruik dus bv. ook geen handcrème wanneer u het systeem nog moet bedienen. Als uw neus geïrriteerd is, gebruik dan geen vaseline maar een zalf op waterbasis. Korstjes kunnen verwijderd worden met water. Gebruik geen parfum, spuitbussen of andere oplosmiddelen in de nabijheid van het systeem. Bescherm de zuurstofbron tegen direct zonlicht. Stel ze dus bv. ook niet bloot aan de zonnestralen achter een venster of in de auto. Voorzie altijd voldoende verluchting in de kamer of plaats waar het zuurstofsysteem staat. In de auto laat u het raam het best op een kier. Plaats de zuurstofbron altijd op een stabiele ondergrond zodat die niet kan omvallen of wegrollen. Als u vloeibare zuurstof gebruikt, raak dan de bevroren onderdelen bovenaan de container en onderaan bij de draagbare eenheid niet aan. Vermijd bij het vullen sporen van vocht op de draagbare eenheid. De rijm die tijdens het vullen eventueel gevormd wordt, kan het ontkoppelen bemoeilijken en eventueel vrieswonden veroorzaken. Draag de draagbare eenheid niet onder uw kledij. 12

Gebruiksduur van draagbare toestellen Regelmatig bewegen is belangrijk voor uw conditie en zuurstofopname. Om u meer bewegingsvrijheid te geven, zijn er kleine gasflessen beschikbaar die u in een draagtas of rugzak kunt meedragen, of eventueel op een rollator. Het is dan belangrijk te weten hoe lang deze toestellen u zuurstof kunnen leveren. Hoe lang gaat een kleine gasfles mee? Dit hangt af van de druk in de fles, de inhoud van de fles en het zuurstofdebiet dat u nodig hebt (liter per minuut). Dit kan als volgt berekend worden: Duur zuurstoflevering = (in minuten) druk in de fles (bar) x inhoud van de fles (liter) zuurstofdebiet dat u nodig heeft (liter/minuut) Een voorbeeld U hebt 2 liter zuurstof per minuut nodig. U gebruikt een fles van 7 liter. De drukmeter duidt 150 bar aan. De gasfles gaat mee gedurende: 150 x 7 / 2 = 525 minuten of 8,7 uur, bijna 9 uur dus. Goed om weten: gebruik van een spaarventiel zal de gebruiksduur aanzienlijk verhogen. Hoe lang gaat een draagbare eenheid vloeibare zuurstof mee? We vatten in een schema de tijd samen die een draagbare eenheid van 0,5 liter dan wel 1,2 liter meegaat in functie van het debiet dat een gebruiker nodig heeft. Debiet Tijd dat de draagbare eenheid meegaat Liter/minuut Eenheid van 0,5 liter Eenheid van 1,2 liter 0,5 10 uur 22 uur 1 5 uur 11 uur 1,5 3 uur 8 uur 2 2,5 uur 6 uur 3 2 uur 4 uur 4 / 3 uur 5 / 2 uur 13

Zuurstofgebruik in auto, bus of trein De gasfles mag staand of liggend vervoerd worden. Maak ze goed vast zodat ze niet kunnen omvallen of wegrollen. De zuurstofconcentrator mag vervoerd worden in de auto, bus of trein. Dit kan handig zijn wanneer u gedurende een bepaalde periode buitenshuis verblijft. Tijdens de verplaatsing kunt u een draagbaar gasflesje gebruiken. Vloeibare zuurstof: De container mag niet vervoerd worden in een auto, bus of trein. De draagbare eenheid mag u uiteraard wel meenemen maar moet altijd in verticale positie geplaatst worden om te voorkomen dat de zuurstof gaat lekken. Tijdens de verplaatsing kunt u een draagbaar gasflesje gebruiken. Op vliegreis met zuurstof Als u een reis met het vliegtuig plant en zuurstof nodig hebt tijdens uw vlucht en het verblijf, dan moet u zich eerst informeren bij uw longarts, uw ziekenfonds en ook de luchtvaartmaatschappij. Ga langs bij uw longarts Uw longarts moet vooraf een aantal testen doen om na te gaan of reizen per vliegtuig verantwoord is. Er wordt bloed genomen om de hemoglobine- en hematocrietwaarden te bepalen (dit zijn bloeddeeltjes die instaan voor het zuurstoftransport in lichaam). Uw longfunctie wordt gemeten. Deze testen zijn sowieso belangrijk in de opvolging van uw ziekte. Uw bloedgaswaarden worden gemeten. De longarts prikt met een spuitje in 14

uw slagader aan de pols om het gehalte aan zuurstof en koolzuurgas in uw bloed te bepalen. De longarts moet ook een document opstellen met volgende informatie: Diagnose, behandeling, conditie, medische evaluatie, vermelding dat uw toestand stabiel is en dat er geen tegenindicatie is om te vliegen. Debiet, duur, methode van zuurstoftoediening (zuurstofbril of zuurstofmasker) Naam, adres en telefoonnummer van artsen die gecontacteerd kunnen worden bij onduidelijkheden of problemen. Zorg voor voldoende kopieën van dit document: voor de luchtvaartmaatschappij en om mee te nemen tijdens de vlucht. U zorgt het best ook een aantal Engelstalige exemplaren voor in het buitenland. Vraag ook voldoende voorschriften voor zuurstoftherapie aan uw arts, voor tijdens de vluchten en uw verblijf, en voor noodmedicatie zoals bv. luchtwegverwijders, antibiotica en cortisone. Bespreek met welk ziekenhuis u op uw vakantiebestemming contact kunt nemen bij problemen. Neem contact op met uw ziekenfonds Het ziekenfonds neemt contact op met de zuurstofleverancier om de zuurstof te regelen op de luchthaven, tijdens de vlucht en in het land van bestemming. Enkele aandachtspunten voor u: Voorzie voldoende zuurstof voor de inchecktijd, de vlucht, de aankomstperiode en mogelijke vertragingen. Voorzie daarnaast een extra hoeveelheid zuurstof voor minstens 1 uur. Vraag een adres en telefoonnummer waarop u de zuurstofleverancier kunt bereiken tijdens uw verblijf in het buitenland. Vraag na welk zuurstofsysteem tijdens de vlucht gebruikt zal worden en hoe het werkt. Voor dringende internationale bijstand kunt u beroep doen op Mutas. Deze dienst is 24 uur op 24 uur bereikbaar op het telefoonnummer +32 2 272 09 00. 15

Meer informatie vindt u op hun website: www.mutas.be. Neem contact op met de luchtvaartmaatschappij Kies een aangepaste luchtvaartmaatschappij. Luchtvaartmaatschappijen hebben zeer uiteenlopende reglementen, diensten en kosten omtrent zuurstoftherapie tijdens de vliegreis. Daarnaast veranderen de reglementeringen ook voortdurend. Zorg daarom dat u over de meest recente informatie beschikt. Stel minstens de volgende vragen aan de luchtvaartmaatschappijen waarmee u contact opneemt: Aanvaardt de luchtvaartmaatschappij passagiers die zuurstof nodig hebben tijdens de reis? Hoelang op voorhand moet u de maatschappij verwittigen dat u zuurstof nodig hebt tijdens de vlucht? Welke documenten zijn vereist? Hoeveel wordt aangerekend voor zuurstofvoorziening tijdens de vlucht? Op welke basis wordt de kost berekend: vaste vergoeding, aantal gebruikte cilinders, totale vliegtijd, aantal vluchten, aantal overstappen? Mag u uw draagbare eenheid (vloeibare zuurstof) gebruiken? U mag deze meestal niet gebruiken tijdens de vlucht, maar u mag ze wel meenemen op voorwaarde dat ze leeg is. Vraag dit na. Hoeveel liter zuurstof per minuut kan toegediend worden op het vliegtuig? Welke uitrusting is aanwezig op de luchthaven en in het vliegtuig: welke zuurstofbron, bijkomende uitrusting zoals zuurstofbril of masker? Zijn er specifieke zitplaatsen voorzien voor patiënten met zuurstof, zodat de cilinders gemakkelijk kunnen geïnstalleerd worden? Wordt hiervoor een extra kost aangerekend? De luchtvaartmaatschappij zal contact opnemen met de betreffende luchthavens om de nodige regelingen te treffen. U kunt overwegen om uw reis te boeken bij een reisbureau dat gespecialiseerd is in reizen voor patiënten met medische noden. 16

Praktische tips Probeer te reizen tijdens de kantooruren zodat de leverancier beschikbaar is om zuurstof te leveren tijdens overstappen of op de plaats van bestemming. Probeer zoveel mogelijk te reizen zonder overstappen. Dit is minder vermoeiend. Vraag of er een rolstoel aanwezig kan zijn bij eventuele overstappen en op de plaats van bestemming. Reserveer eventueel een zitplaats dicht bij het toilet. Bezorg na uw boeking het toestemmingsformulier van de longarts zo snel mogelijk aan de vliegtuigmaatschappij, ten laatste 3 dagen voor uw vertrek. Bel de luchtvaartmaatschappij tenminste 48 uur voor vertrek op om na te gaan of de nodige regelingen getroffen zijn. Aandachtspunten op de dag van vertrek Neem de nodige documenten mee: het toestemmingsformulier van de longarts, voldoende voorschriften voor de zuurstoftherapie en andere noodmedicatie. Draag meerdere voorschriften op verschillende plaatsen in uw bagage en ook in uw handbagage, voor het geval er iets kwijt geraakt. Neem de telefoonnummers mee van uw huisarts, longarts, zuurstofleverancier en ziekenhuis op de plaats van bestemming. Neem in uw handbagage een reserve zuurstofbril of masker mee, een verlengleiding en uw noodmedicatie (o.a. puffs). Vergeet uw Mutas-kaart niet voor dringende internationale bijstand. Zorg dat u minstens 2 uur voor uw vertrek op de luchthaven bent, of volg de eventuele andere richtlijnen van de vliegtuigmaatschappij hierover op. Neem voldoende contant geld mee om eventueel extra zuurstof te betalen. Als u toch zuurstof nodig hebt tijdens een overstap en deze niet voorzien is, neem dan contact op met de spoedgevallendienst van de luchthaven waar u zich op dat moment bevindt. 17

Aandachtspunten vooraleer het vliegtuig opstijgt Ga na of de zuurstofcilinders gevuld zijn. Ga na of de zuurstofuitrusting werkt. Controleer of de debietmeter juist ingesteld is (aantal liter per minuut). Zorg dat u al uw medicijnen bij de hand hebt. 18

Praktische informatie Als u medische vragen of problemen hebt, neem dan altijd contact op met uw longarts of de longverpleegkundige. Hebt u technische vragen of problemen, raadpleeg dan eerst de gebruiksaanwijzing of neem contact op met de leverancier. Noteer hier deze contactgegevens, zodat u ze altijd bij de hand hebt. Zuurstofleverancier Naam contactpersoon:...................................... Telefoon:.................................................. Bereikbaar op dagen/tijden:.................................. Arts en/of verpleegkundige Naam contactpersoon:...................................... Telefoon:.................................................. Bereikbaar op dagen/tijden:.................................. Afdeling Pneumologie De raadplegingen vinden plaats in onze medische centra in Tienen en Aarschot. Patiënten met longziekten die gehospitaliseerd moeten worden, verblijven op de afdeling Geneeskunde 1 of indien nodig op Intensieve Zorgen of Telemetrie. U kunt via onderstaande nummers ook de hoofdverpleegkundigen van de afdelingen bereiken. Raadpleging Medisch Centrum Tienen: (t) 016 80 95 81 Raadpleging Medisch centrum Aarschot: (t) 016 55 17 11 Verpleegafdeling Geneeskunde 1: (t) 016 80 99 13 19

Intensieve Zorgen: (t) 016 80 99 08 Telemetrie: (t) 016 80 99 18 Artsen Dr. Hans Struyven Dr. Liesbet Schrevens Verpleegkundige specialisten longziekten Sigrid Van De Poel (Telemetrie) Kathleen Vuchelen (Geneeskunde 1) 20

Notities 21

Over deze brochure Bron: Belgische Vereniging voor Pneumologie Verpleegkundigen (BVPV). U kunt op de website van de vereniging ook terecht voor meer informatie over inhalatietherapie: www.bvpv-sbip.be. Deze brochure werd afgewerkt op 15 juni 2011. Alle informatie in deze brochure was op die datum van toepassing. De brochure is een uitgave van de afdeling Pneumologie en de dienst Communicatie van RZ Heilig Hart Tienen. Deze uitgave mag op geen enkele wijze verveelvoudigd of verspreid worden zonder toestemming van de verantwoordelijke uitgever. Verantwoordelijke uitgever: Koen Vancraeynest RZ Heilig Hart Tienen Kliniekstraat 45 3300 Tienen 22

Uw mening telt Ons ziekenhuis maakt werk van patiëntgerichte zorg en stelt daarbij veilige kwaliteit voorop. Uw rechten als patiënt zijn onze leidraad: recht op een kwaliteitsvolle dienstverstrekking recht op vrije keuze van een zorgverlener recht op informatie over de gezondheidstoestand recht op informatie over de zorgverlening en de behandeling recht op toestemming of weigering na informatie recht op pijnbestrijding recht op een zorgvuldig bijgehouden patiëntendossier, en op inzage erin of een afschrift ervan (aanvraag verloopt via de ombudsdienst) recht op bescherming van zijn persoonlijke levenssfeer (privacy) recht om een klacht neer te leggen bij de bevoegde ombudsfunctie. Meer informatie vindt u op de overheidssite www.patientrights.be Kwaliteitsbeleid is een topprioriteit: We streven naar continue verbetering van onze structuren, processen en procedures. Het kwaliteitssysteem en de uitgevoerde zelfevaluaties zijn volledig omschreven in het kwaliteitshandboek. Het kwaliteitsbeleid verloopt conform het Vlaams Kwaliteitsdecreet. Om de vijf jaar organiseert de Vlaamse overheid een volledige doorlichting van het ziekenhuis. Het evaluatierapport ligt ter inzage bij de kwaliteitscoördinator. Waarom uw mening telt: Uw ervaringen zijn voor ons van groot belang en bevatten vaak nuttige tips om onze patiëntenzorg continu te verbeteren. U ontvangt daarom een evaluatieformulier, waarop u uw mening en suggesties over uw verblijf kunt noteren. Het ingevulde formulier kunt u in de brievenbus van onze ombudsdienst, in de inkomhal van het medisch centrum, deponeren. Het wordt vertrouwelijk behandeld. Wanneer u klachten heeft: Onze medewerkers zetten zich in om u met de best mogelijke zorgen te omringen. Toch kunnen er zich soms situaties voordoen die voor verbetering vatbaar zijn, of lopen de zaken niet naar wens. Bent u niet tevreden over bepaalde aspecten van uw verblijf of behandeling, spreek dan uw arts of de hoofdverpleegkundige aan. Vaak volstaat het er samen over te praten om kleine problemen op te lossen. Onze ombudsman is het aanspreekpunt in het ziekenhuis voor patiënten met klachten over de zorg en dienstverlening. Hij zal uw klacht vertrouwelijk behandelen. Hij werkt onafhankelijk, en is onpartijdig bij de bemiddeling. U kunt hem bereiken via ombudsdienst@rztienen.be of telefonisch op (t) 016 80 35 65. 23

Iedereen * vriendelijk, inlevend en professioneel * Regionaal Ziekenhuis Heilig Hart Tienen Kliniekstraat 45 3300 Tienen 016 80 90 11 www.rztienen.be