Regeling Waarderingssubsidies Vrijwilligersorganisaties 1. Inleiding De regeling waarderingssubsidie (voor onkostenvergoedingen, wervingsactiviteiten en deskundigheidsbevordering van vrijwilligers) wordt sinds 1994 in de huidige vorm uitgevoerd. De waarderingssubsidie is een populaire subsidievorm voor de organisaties. Op relatief eenvoudige wijze kunnen organisaties een bedrag ontvangen als bijdrage in de kosten van en voor hun vrijwilligers. Het aantal aanvragen neemt jaarlijks toe evenals het gemiddelde bedrag per aanvraag, waardoor het budget sinds 1995 steeds eerder uitgeput raakt. Tevens doen zich door de groeiende aantallen en groeiende variatie aan aanvragende organisaties situaties voor, waar het huidige beleid, gebaseerd op de notitie van 1993, slechts in beperkte mate in voorziet. Een effectieve en efficiënte besteding van de waarderingssubsidie vraagt om nadere afbakeningen en keuzes ten aanzien van beleidsdoelen en criteria. Eind 1999 hebben wij de regeling waarderingssubsidies vrijwilligersorganisaties geëvalueerd. De resultaten van die evaluatie zijn in voorliggend raadsvoorstel verwerkt. 2. Toelichting waarderingssubsidie De waarderingssubsidie wordt verleend aan vrijwilligersorganisaties met een rechtspersoonlijkheid die niet meer dan drie fulltime beroepskrachten in dienst hebben. De subsidie is bedoeld als waardering en (gedeeltelijke) ondersteuning voor vrijwilligers en hun organisaties en mag uitsluitend worden aangewend voor onkostenvergoedingen, wervingsactiviteiten en/of deskundigheidsbevordering voor vrijwilligers. Met uitzondering van de wervingsactiviteiten worden de kosten besteed aan vrijwilligers die actief zijn bij de aanvragende organisatie. Het verleende bedrag is afhankelijk van het aantal vrijwilligers voor wie de subsidie wordt aangevraagd. Hieraan zijn maximale normbedragen verbonden. Toetsing gebeurt op grond van doel en soort activiteiten van de organisatie, op grond van het lokaal opereren en op grond van rechtspersoonlijkheid. Commerciële, religieuze (zie ook 3.3) en niet-lokale doelen en activiteiten worden over het algemeen uitgesloten van subsidiëring. Een en ander wordt vastgesteld aan de hand van statuten, inschrijvingsbewijs bij de Kamer van Koophandel en de door de aanvragende organisatie ingevulde formulieren. De waarderingssubsidie wordt verleend op grond van de Algemene subsidieverordening 's-gravenhage (ASV). Voor de waarderingssubsidie is jaarlijks een vast bedrag beschikbaar dat via het Bestedingsprogramma Welzijnsorganisaties door uw raad wordt vastgesteld. In 1999 is via het Bestedingsprogramma Welzijnsorganisaties een bedrag beschikbaar gesteld van ƒ 382.501,00. Aanvragen voor waarderingssubsidies worden behandeld in volgorde van binnenkomst. Subsidieverlening vindt plaats zo lang het subsidieplafond nog niet is bereikt. De waarderingssubsidie is een incidentele subsidie, die jaarlijks aan de hand van formulieren wordt aangevraagd. De waarderingssubsidie heeft veel 'vaste klanten': een groot deel van de aanvragers doet elk jaar een beroep op de regeling. De regeling kent geen afrekeningsprocedure (ontheffing van artikel 14 van de ASV). Wel vindt steekproefsgewijs een financiële controle plaats. Evaluatie waarderingssubsidies (29 febr. 2000) Pag. 1
In de uitvoering van de regeling doen zich beleidsmatige en financiële knelpunten voor. In beleidsmatige zin betreft het vragen over het doel dat de subsidie zou moeten dienen, over de inhoud van de begrippen vrijwilliger en vrijwilligerswerk en over de breedte van het veld dat de waarderingssubsidie dient te beslaan (welke sectoren). Het financiële probleem uit zich in de toenemende snelheid waarmee het subsidieplafond bereikt wordt, met als gevolg een groeiend aantal organisaties wiens aanvraag wordt afgewezen. Deze knelpunten vragen om enige aanpassingen van de regeling, waarvoor hieronder voorstellen worden gedaan. 3. Beleid 3.1 Beleidsmatige inkadering De waarderingssubsidie is bedoeld voor vrijwilligers en hun organisaties, vanuit de gedachte dat het doen van vrijwilligerswerk bevorderlijk is voor het welzijn van individuele Hagenaars en voor de sociale samenhang in de stad. Met deze subsidie willen wij het vrijwilligerswerk, in casu de vrijwilligers via hun organisaties waarderen. Hiermee wordt uiting gegeven aan het door ons erkende belang van vrijwilligerswerk voor stad en individu. Dit gebeurt door via deze subsidie een deel van de onkosten voor vrijwilligerswerk te vergoeden en door een vergoeding te verstrekken voor deskundigheidsbevordering en wervingsactiviteiten. Doordat via deze subsidie ook deskundigheidsbevordering en wervingsactiviteiten worden gesteund, heeft de regeling tevens een voorwaardenscheppend element. Beleidslijnen uit : "Haagse vrijwilligers zijn goud waard" Beleidslijnen Instrumenten Stimuleren: -> waarderen waarderingssubsidie -> voorwaarden scheppen: -> faciliteren -> ondersteunen: -> activiteiten -> organisatorisch -> werving waarderingssubsidie Het accent ligt bij de waarderingssubsidie op het verrichten van vrijwilligerswerk. De activiteiten van de organisatie zijn hieraan ondergeschikt. Zij zijn voor deze subsidie in zoverre van belang dat zij gemeentelijke doelen moeten dienen en niet strijdig mogen zijn met democratische grondbeginselen. Subsidie ten behoeve van activiteiten van vrijwilligersorganisaties wordt verleend op grond van andere subsidieregelingen, bijvoorbeeld de reguliere subsidie sociaalcultureel vrijwilligerswerk (rv205-1996/rv33-2000). Evaluatie waarderingssubsidies (29 febr. 2000) Pag. 2
De ASV bepaalt dat subsidies overwegend ten goede dienen te komen aan Haagse ingezetenen. Op grond van het doel van de subsidie, namelijk het stimuleren van vrijwilligerswerk en het waarderen en ondersteunen van de inzet van vrijwilligers en hun organisaties, zijn de Haagse ingezetenen in het kader van de waarderingssubsidie te interpreteren als Haagse vrijwilligers. De mogelijkheid tot het verkrijgen van de subsidie wordt beperkt tot organisaties die in Den Haag gevestigd zijn (dat wil zeggen hun activiteiten in Den Haag ontplooien). 3.2 Afbakening begrippen: a) Onkosten, deskundigheidsbevordering, wervingsactiviteiten Onder onkosten worden die kosten verstaan die redelijkerwijs veroorzaakt worden door en noodzakelijk zijn voor het verrichten van het vrijwilligerswerk voor de aanvragende organisatie. Over het algemeen betreft dit kosten voor vervoer, telefoon, kinderopvang, enz. Daarnaast kunnen organisaties de onkostenvergoeding desgewenst aanwenden om hun vrijwilligers op enige andere wijze te belonen voor hun diensten, bijvoorbeeld door een presentje, kerstpakket of vrijwilligersfeest. Deskundigheidsbevordering betreft cursussen dan wel trainingen die redelijkerwijs rechtstreeks verband houden met en van belang zijn voor het uitoefenen van vrijwilligerswerk voor de organisatie die de vergoeding aanvraagt. Subsidiabele wervingsactiviteiten betreffen uitsluitend acties die gericht zijn op het werven van nieuwe vrijwilligers. Wervingsacties voor nieuwe leden zijn in dit verband niet subsidiabel. Voor al deze kostensoorten geldt dat de te bekostigen activiteiten in een redelijke verhouding dienen te staan tot de (te verwachten) resultaten. b) Vrijwilliger Er wordt aangesloten bij de definitie van vrijwilligerswerk van WVC (1992): het onverplicht in enig georganiseerd verband verrichten van onbetaalde werkzaamheden ten behoeve van anderen of de samenleving. Dit betekent dat een organisatie de waarderingssubsidie kan aanvragen voor personen die binnen deze definitie fungeren als vrijwilliger. Hierbij dient onderscheid gemaakt te worden tussen leden/deelnemers en vrijwilligers. Leden en deelnemers nemen deel aan de activiteiten of maken gebruik van faciliteiten en voorzieningen en betalen daarvoor contributie of een incidentele bijdrage. Vrijwilligers daarentegen kunnen lid of deelnemer zijn, maar verrichten daarnaast ook onbetaald (onkostenvergoedingen niet meegerekend) en onverplicht werkzaamheden ten behoeve van de organisatie. De subsidie is uitdrukkelijk niet bedoeld voor leden en deelnemers, maar uitsluitend voor eigen vrijwilligers die hun werkzaamheden voor de organisatie regelmatig, dan wel projectmatig, uitvoeren. c) Beroepskrachten De regeling is bedoeld als waardering en ter ondersteuning van vrijwilligers binnen organisaties die niet meer dan drie fulltime beroepskrachten in dienst hebben, ongeacht of deze beroepskrachten door de gemeente worden gesubsidieerd of door de eigen organisatie betaald worden. Hiertoe worden niet die beroepskrachten gerekend die in dienst zijn bij HOF, BOOG of andere instellingen die door ons worden gesubsidieerd om vrijwilligersorganisaties te ondersteunen. Organisaties die door ons op grond van de Verordening Produktsubsidiëring worden gesubsidieerd, kunnen hun kosten voor vrijwilligers berekenen in de productprijs en komen niet in aanmerking voor de waarderingssubsidie. Van organisaties die geen eigen rechtspersoonlijkheid hebben, worden de beroepskrachten van de statutaire eenheid meegerekend, waar zij deel van uitmaken. Dit is bijvoorbeeld van toepassing op lokale afdelingen van regionale of landelijke organisaties. 3.3 Afbakening beleidssectoren Op de regeling waarderingssubsidies wordt tot op heden hoofdzakelijk een beroep gedaan door organisaties uit het sociaal-cultureel veld. Wel is merkbaar dat deze subsidievorm in het veld steeds meer bekendheid geniet, er worden Evaluatie waarderingssubsidies (29 febr. 2000) Pag. 3
in toenemende mate informatie gevraagd en aanvragen ingediend door organisaties die actief zijn op andere beleidsterreinen. Wij zijn voorstander van het verstrekken van waarderingssubsidies aan alle Haagse vrijwilligers, maar binnen de huidige financiële middelen is het niet mogelijk om ook de honderden vrijwilligersorganisaties op het gebied van sport, cultuur, zorg, natuur- en milieu-educatie, enz. en ouderensociëteiten die de stad rijk is te bedienen. Wij stellen derhalve voor de waarderingssubsidie binnen het door uw raad vast te stellen budget vanaf 2001 uitsluitend te bestemmen voor vrijwilligersorganisaties in de volgende werksoorten: - sociaal-cultureel werk - samenlevingsopbouw - maatschappelijk herstel - maatschappelijke activering - vrijwillige maatschappelijke dienstverlening - wijkbussen. Momenteel wordt circa 90 % van de beschikbare subsidie verleend aan organisaties uit deze beleidssectoren. Er wordt veel vrijwilligerswerk verricht onder verantwoordelijkheid van de kerken. Met name bij migrantenorganisaties komt het geregeld voor dat een religieuze organisatie (moskee, mandir, enz.) aan de basis van de sociaal-culturele activiteiten staat. Religieuze organisaties kunnen in aanmerking komen voor een waarderingssubsidie uitsluitend voor zover zij aantoonbaar (activiteitenplan, jaarverslag, statuten, overige aanvullende informatie) activiteiten op het gebied van welzijn verrichten. De subsidie wordt alleen uitgekeerd voor de vrijwilligers die zich voor deze activiteiten inzetten. 3.4 Overgangsregeling Wij stellen voor dat met ingang van 1 januari 2001 organisaties die in aanmerking willen komen voor een waarderingssubsidie moeten vallen onder een van de genoemde werksoorten. Deze afbakening is noodzakelijk om alle te verwachten aanvragen binnen het nu voorgestelde budget te kunnen honoreren. Voor aanvragen van organisaties die vanaf 2001 niet meer onder de genoemde werksoort vallen, wordt voorgesteld deze alleen nog in behandeling te nemen, voor zover deze in 1998, 1999 en/of 2000 nog in aanmerking zijn gekomen voor een waarderingssubsidie. Binnen het totale budget wordt hier rekening mee gehouden. 4. Financiën 4.1 Subsidieplafond Het subsidieplafond voor de regeling waarderingssubsidie wordt jaarlijks vastgesteld via het bestedingsprogramma welzijnsorganisaties. Dit bedrag is een aantal keren incidenteel verhoogd teneinde tegemoet te kunnen komen aan de grote vraag naar de waarderingssubsidie. Evaluatie waarderingssubsidies (29 febr. 2000) Pag. 4
1 2 3 4 5 6 7 8 Jaar Aantal Totaal verleen- Afwijzingen Overig niet- Verleningen Gemid- Gemiddel- aanvragede waarderingssubsidie 1997 147 ƒ 396.000,00 (plafond augustus) 1998 162 ƒ 407.000,00 (plafond juni) 1999 165 ƒ 465.000,00 (plafond sept) a.g.v. bereiken plafond gehono- reerd 5 6 136 (416 vrijwilligers) 12 11 139 (4274 vrijwilligers) 2 13 150 (4619 vrijwilligers) deld bedrag per de verlening aanvraag 4.384 2.910 4.426 2.923 4.889 3.095 Bovenstaand overzicht geeft het aantal aanvragen (kolom 2) en het aantal verleningen (kolom 6) weer. Zowel het aantal aanvragen als het aantal subsidieverleningen groeit jaarlijks. Steeds meer organisaties raken op de hoogte van het bestaan van deze middelen en dienen een aanvraag in, waardoor het plafond steeds eerder in het jaar wordt bereikt. Een andere tendens is dat het gemiddelde bedrag per aanvraag (kolom 7) stijgt en daarmee ook het gemiddeld verleende bedrag per organisatie (kolom 8). Het aantal organisaties, dat een bedrag aanvraagt dat lager ligt dan het normbedrag, neemt af. Met het aantal organisaties dat met de waarderingssubsidie wordt bereikt neemt ook het aantal vrijwilligers toe dat profijt heeft van deze subsidie (kolom 6). 4.2 Financiële dekking Het overzicht toont dat het gemiddeld aangevraagde en verleende subsidiebedrag met name in 1999 sterk is gegroeid (kolom 7). Voor zover de aangevraagde bedragen niet hoger zijn dan het normbedrag dat voor de betreffende organisaties geldt, worden deze bedragen verleend. De in 1999 incidenteel aan het budget toegevoegde middelen zijn hierdoor voor een deel besteed aan de hogere aanvragen van de bestaande organisaties. Om de toegenomen vraag te honoreren stellen wij voor ƒ 100.000,00 uit de middelen nieuw beleid voor vrijwilligerswerk in het kader van het collegeprogramma nieuw beleid 1999-2002, structureel aan het voor het verlenen van waarderingssubsidies beschikbare bedrag toe te voegen. Het totale budget voor de waarderingssubsidies 2001 bedraagt daarmee ƒ 490.000,00. Deze verhoging van het budget is met name bedoeld om een uitbreiding te bewerkstelligen van het aantal organisaties dat met deze subsidie wordt bereikt. Evaluatie waarderingssubsidies (29 febr. 2000) Pag. 5
4.3 Normbedragen Hieronder volgt een overzicht van de normbedragen zoals die per 1 januari 2001 worden gehanteerd. In dit opzicht wordt de regeling van voor 2001 gecontinueerd. Aantal vrijwilligers normbedrag onkostenver- normbedrag werving/ Totaal goeding deskundigheidsbev. waarderingssubsidie 3-10 ƒ 700 ƒ 300 ƒ 1.000 11-20 ƒ 1.800 ƒ 500 ƒ 2.300 21-30 ƒ 2.400 ƒ 700 ƒ 3.100 31-40 ƒ 3.000 ƒ 900 ƒ 3.900 41-50 ƒ 3.600 ƒ 4.700 51-100 ƒ 4.600 ƒ 5.700 101-150 ƒ 5.600 ƒ 6.700 151-200 ƒ 6.600 ƒ 7.700 201-300 ƒ 7.600 ƒ 8.700 301-500 ƒ 8.600 ƒ 9.700 Met het oog op een tijdige administratieve afhandeling voor de sluiting van het boekingsjaar wordt de aanvraagperiode afgesloten op 1 oktober. 5. Besluit De raad van de gemeente Den Haag, gezien het voorstel van burgemeester en wethouders, Besluit: 1. De Regeling Waarderingssubsidies Vrijwilligersorganisaties in het teken te stellen van waardering en ondersteuning van vrijwilligerswerk en te bestemmen voor Haagse vrijwilligers (onkostenvergoedingen en deskundigheidsbevordering) en hun organisaties (wervingsactiviteiten); 2. De onder punt 1 genoemde Regeling Waarderingssubsidies Vrijwilligersorganisaties met ingang van 1 januari 2001 in te laten gaan; 3. De Regeling Waarderingssubsidies Vrijwilligersorganisaties uitsluitend te bestemmen voor vrijwilligersorganisaties in de volgende werksoorten: - sociaal-cultureel werk - samenlevingsopbouw - maatschappelijk herstel - maatschappelijke activering - vrijwillige maatschappelijke dienstverlening - wijkbussen; Evaluatie waarderingssubsidies (29 febr. 2000) Pag. 6
4. Aanvragen van organisaties die niet onder de onder punt 3 genoemde werksoorten vallen, eveneens in behandeling te nemen voor zover deze organisaties in 1998, 1999 en/of 2000 voor subsidie in aanmerking zijn gekomen; 5. De in dit voorstel onder paragraaf 4.3 Financiën opgenomen schema van normbedragen conform vast te stellen; 6. Een bedrag ad f 100.000,00 van het toegekende nieuw beleid 1999-2002 in te zetten voor een structurele ophoging van de middelen voor waarderingssubsidie tot een bedrag van f 490.000,00. Burgemeester en wethouders de secretaris, de burgemeester, Evaluatie waarderingssubsidies (29 febr. 2000) Pag. 7