GODS EEUWIG VOORNEMEN.



Vergelijkbare documenten
Hoop in onzekere tijden. De Laatste Koning

Hoop in onzekere tijden. Europa in de profetie van Daniël

Het Romeinse Rijk

Noordhorn. februari Gods 12 toekomstplannen Het boek Openbaring

Wat zag de profeet Zacharia in eerste instantie?

DE TEGENWOORDIGE WAARHEID schriftelijke bijbelcursus

Waarom is het belangrijk om bij elke Bijbelstudie te bidden?

5,1. Samenvatting door Anoniem 686 woorden 2 maart keer beoordeeld. Geschiedenis. Hoofdstuk 3 De tijd van monniken en ridders.

BIJBELLEESROOSTER VOOR GEZINNEN met kinderen in de basisschoolleeftijd

Noordhorn. februari Gods 12 toekomstplannen Het boek Openbaring

De Bijbel Open het boek Daniël seizoen programma uitgebreid t/m 23 juli 2011

Inleiding over het kernwoord zonde

En waarom zegent Paulus onze God en Vader. De eerste reden is deze (Staten-Vertaling): Efeze 1

De Openbaring 1:19. De verschijning van de Zoon des Mensen. Wat hierna gebeuren zal. Wat u gezien hebt 1

Wie kreeg een opmerkelijke droom en welk indruk liet deze droom bij de koning achter?

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

het boek Daniël seizoen in de school van God in het vuur oorlog en vrede

ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN

MATTHEÜS 24 OPENBARING 6 Oorlogen en geruchten over oorlogen, hongersnoden,

dat het volk een eigen weg gaat en niet met God rekening houdt.

debijbelopen.nl De kerk haar ware gedaante verschijning grote verdrukking leider Europa leider Israël draak 1 e beest 2 e beest opname

36 En terwijl zij hierover spraken, stond Hij zelf in hun midden. Pasen (de opstanding)

Verspreiding christendom vmbo12

De Bijbel open (07-12)

het boek Openbaring enkele sleutels Amos 3 : 7 Voorzeker, de Here HERE doet geen ding, of Hij openbaart zijn raad aan zijn knechten, de profeten.

Deel 2. De droom is waarachtig en zijn uitlegging betrouwbaar. (Daniël 2: 44-45)

1 Belangrijk in deze periode

Daniël in vogelvlucht

Pasen (de opstanding) En dan in vers 36: De Heere is waarlijk opgestaan en daar gaan we over lezen in Lucas 24:33

Het einde van de tijden. God openbaart de loop van de tijden

DE HEILIGE GEEST OVERTUIGD VAN RECHTVAARDIGHEID

het boek Daniël seizoen in de school van God in het vuur oorlog en vrede

Mag ik jou een vraag stellen?

verzoeking = verleiden om verkeerde dingen te doen dewijl = omdat wederstand doen = tegenstand bieden de overhand behouden= de overwinning behalen

Zondag 18, vraag en antwoord 46,47,48 en 49.

De doop in de Heilige Geest

De Bijbel wijst God als de schrijver ervan.

Wie gaan het nieuwe Jeruzalem binnen?

Welke landen worden in veroverd door de koning van Assyrië?

Les 8 voor 24 november 2018

Geheimenissen. In 1 Tim. 3:16a staat: En buiten twijfel, groot is het geheimenis der godsvrucht: Die Zich geopenbaard heeft in het vlees.

Verspreiding christendom vmbo12

het boek Openbaring enkele sleutels Amos 3 : 7 Voorzeker, de Here HERE doet geen ding, of Hij openbaart zijn raad aan zijn knechten, de profeten.

Doctrine van de Heilige Geest. Wie is de Heilige Geest?

Liturgie voor zondagochtend 6 december in de Westerkerk te veenendaal

Liturgie voor de vierde zondag van Advent en bevestigingsdienst

Voorbeeld brief 2de eeuw 2 Petrus)

- 1 - Werkelijk vrij. Want de zonde zal over u niet heersen. U bent namelijk niet onder de wet, maar onder de genade.

Is de eindtijd al zichtbaar?

Johannes 17. Johannes 14. Johannes 16. Johannes 15. Johannes 13

Kennismakingsvragen:

Heer ik kom tot u Heer, ik kom tot U, hoor naar mijn gebed. Vergeef mijn zonden nu, en reinig mijn hart.

Memoriseer elke dag een tekst. Dit heb ik u geschreven, die gelooft in de naam van de Zoon Gods, opdat gij weet, dat gij eeuwig leven hebt.

HOE KAN IK TOT BEKERING KOMEN?

Bijbelstudies voor de Bruggroepen Daniël 2

MENORAH BEELD VAN DE ZEVENVOUDIGE GEEST VAN GOD EXODUS 37 EXODUS 37:17-22

God dus we kunnen zeggen dat het Woord er altijd is geweest. Johannes 1:1/18

De Bijbel open (30-11)

Waarom was het noodzakelijk dat Jezus stierf?

Noordhorn. februari Gods 12 toekomstplannen Het boek Openbaring

De heilige Geest. De heilige Geest. Wie is Hij?

Welke koning komt naar voren in Zacharia 9:1-8? De aardse koning Alexander de Grote.

Jagers & boeren Waarvan leefden de jagers-verzamelaars? Jagers & boeren Waarvan leefden de boeren? Van de jacht en van vruchten en planten

Bewaar uzelf in de liefde Gods

Bijbelteksten Feest van Genade

Een leerling van Jezus vertelt ('walking sermon' langs kunstwerken)

Vraag 96 : Wat eist God in het tweede gebod?

Waarom is het gebed den christenen van node?

Het beest uit de zee. Openbaring 13:1-10. Zijn identiteit. Openbaring 13:1-2. Zijn activiteiten. Openbaring 13:3-10

De Bijbel Open het boek Daniël seizoen

10 redenen voor de komst van de Heere Jezus

Er zijn drie manieren waarop men de toekomst probeert te voorspellen.

Het belang van het profetisch woord. De Bijbel open

5 Dit is de boodschap die we van Hem gehoord hebben en u bekend maken: dat God licht is en in Hem totaal geen duisternis is.

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.

Eredienst 25 november :30 uur Voorganger: ds. J. Boerma

Zicht op de toekomst. blok A - nivo 3 - avond 6

Tekst: Vandaag hebben jullie deze schrifttekst in vervulling horen gaan!! Thema: De vervulling van Gods beloften, in verleden, heden en toekomst!!

JEZUS. Hij zoekt en redt de verlorene (Lukas 19:10) Hij neemt de zonde weg (Johannes 1:29) Hij redt van zonden. Hij pleit voor ons (Hebreeën 2:17)

Fred v. Knobelsdorff, Frederique Lucas Pieternel Rodermond

Inleiding op het Evangelie Jezus openbaart zijn heerlijkheid

Wat beschrijft het eerste deel van Jesaja 11?

Wat blijkt het uitgangspunt van de profeet Zacharia te zijn?

Orde II Schrift, zegen en gebed

Wat kreeg de profeet Zacharia in de vierde droom te zien?

De Dordtse Leerregels

"En Kaïn sprak met zijn broer Abel. En het gebeurde, toen zij op het veld waren, dat Kaïn zijn broer Abel aanviel en hem doodde.

De hogepriester in het oude verbond is een beeld van deze hemelse. Hebreeën 8

Bijbelstudies voor de Bruggroepen Romeinen studie 2

Dordtse Leerregels. Hoofdstuk 3 en 4. Artikel 12 t/m 14

Karakter. Inleiding. Het karakter van God. Houd vol geef niet op

December-januari Weekthema: Op reis naar de eeuwigheid. Maandag 28 december. Gedane zaken nemen geen keer. Lezen: Hebreeën 9: 23-28

Uitvaart. Orde I Gebedsdienst. Allen staan terwijl de gestorvene wordt binnengedragen Kaarsen kunnen worden aangestoken

Wat stelt Jesaja beslist en wat gebeurt er met de mensen die de Here niet verwachten?

Menze Fernandus van Houten

Liturgie morgendienst 15 oktober, voorgangers ds. W. Louwerse. Micha-zondag Thema: De knop om. Mededelingen. Zingen: Gezang 21: 1 en 4. Votum.

1 Petrus 1: Van wie 2. Aan wie 3. Groetwoord

kan geven aan zijn vleselijke begeerten. Bewaar uzelf in de liefde van God

Les 2 voor 13 oktober 2018

Transcriptie:

GODS EEUWIG VOORNEMEN. BIJBELCURSUS- LES - 2 DE WIJZEN VAN BABEL GETOETST OP HUN KENNIS VAN GISTEREN Er is een merkwaardige overeenkomst tussen de eis van de koning van Babel ten aanzien van zijn wijzen en de uitdaging die God de wereld inzendt bij monde van de profeet Jesaja. Geeft te kennen, hoe het vroeger was, opdat wij het overdenken en kennis nemen van de afloop. Of doet ons het toekomstige horen; geeft te kennen wat in de toekomst komen zal, opdat wij weten, dat gij goden zijt. -Jesaja 41:22-23 Nebukadnessar zei: Zegt mij dus de droom, opdat ik weet, dat gij mij de uitlegging ervan kunt te kennen geven. -Daniël 2:9 Met andere woorden: vertel wat ik vannacht gedroomd heb, dan heb ik vertrouwen in dat wat jullie over de toekomst zeggen. Wij staan te weinig stil bij het verleden en dat is één van de oorzaken dat wij zo weinig weten over de toekomst. Maar God overziet beide, kent beide en kent alle wetten waaraan gebeurtenissen gebonden zijn. Daarom is Hij de Enige die ons werkelijk leiden kan. God werkt ook niet zonder plan. Hij zet koningen af en stelt koningen aan. Soms zou men het idee kunnen krijgen dat de wereldgeschiedenis chaotisch verloopt. Toch is dat niet helemaal waar. God geeft hier een beknopte weergave van de geschiedenis der mensheid in het beeld van een mens. WAARZEGGERIJ De wijzen van Babel worden in Daniël 2 verdeeld in vier categorieën: de geleerden, de bezweerders, de tovenaars en de Chaldeeën. Uit het verhaal blijkt duidelijk dat de bezweerders, de tovenaars en de Chaldeeën niet in staat waren iets zinnigs te zeggen, noch over het verleden, noch over de toekomst. Vandaag is dat nog precies zo. In de Bijbel wordt uitdrukkelijk verboden om zich in te laten met occulte zaken. Occulte zaken staan onder beheer van de vijanden van God en de mensen, de boze geesten. De Schrift wil niet dat wij gemeenschap hebben met boze geesten. Toch is God genadig en schenkt hier de upper ten van Babel een gelegenheid om zijn liefde en barmhartigheid aan den lijve te onder-vinden. De tussenkomst van Daniël betekent voor hen het leven. Toch had de koning geen hoge dunk van zijn dienaren in het algemeen. en gij hebt afgesproken mij iets leugenachtigs en slechts te zeggen, totdat de toestand zich wijzigt. -Daniël 2:9 Statistisch gezien blijkt waarzeggerij, astrologie, telepathie en occultisme wat de waarheid betreft een schot hagel te zijn. Het orakel van Delphi was een uitstekend voorbeeld. De antwoorden waren zo dubbelzinnig dat ze van alles konden betekenen. HOE DANIËL EN ZIJN VRIENDEN DE CRISIS HET HOOFD BODEN Toen Daniël zag dat het leven van zijn vrienden en van hem in gevaar was, ging hij bidden, spreken tot God. Hij ging vragen of God zelf in wilde grijpen. En God grijpt in. Eén van de oorzaken, beter gezegd dé oorzaak dat Daniël zo n excellente persoonlijkheid was, was het feit dat hij communiceerde met de Allerhoogste. God vraagt van ons dat wij ootmoedig met Pagina - 5

Hem wandelen. Maar wandelen met God is praten met Hem, Hem de moeilijkheden, de zorgen, het verdriet, maar ook de vreugde en blijdschap vertellen. God verhoort het gebed van Daniël en zijn vrienden. Zij loven en danken God voor de uit komst. DE DROOM EN ZIJN UITLEGGING Goud gij zijt dat gouden hoofd. -Daniël 2:38 Babylon was dé grote wereldstad van de oude wereld. De Bijbel noemt haar een gouden beker, de heerlijkheid van de koninkrijken. Babylon was één groot godsdienstig centrum, het middelpunt van de afgodendienst van de hele wereld. Onder Nebukadnessar werd dit koninkrijk heerser van de wereld. De stad, versterkt door dikke muren, was onneembaar. De rivier de Eufraat liep dwars door de stad en was de levensader van de stad. Babylon werd de eeuwige stad genoemd. Zilver Doch na u zal een ander koninkrijk ontstaan, geringer dan het uwe; -Daniël 2:39 Kores de Grote voerde het bevel over de troepen toen Babylon in 538 v.chr. op dramatische wijze in handen viel van de Meden en Perzen. Dit koninkrijk was groter dan het Babylonische rijk, maar in weelde, luxe en schoonheid was het geringer. Koper een derde koninkrijk, van koper -Daniël 2:39 Alexander de Grote overwon het Perzische rijk in de slag van Gaugamela op 1 oktober 331 v.chr. Het Griekse rijk was tot dat moment het meest uitgestrekte rijk IJzer en een vierde koninkrijk zal hard zijn als ijzer; -Daniël 2:40 Het getuigenis der geschiedenis, zowel in de gewijde geschiedenis als in de wereldgeschiedenis, wijst Rome aan als het vierde wereldrijk. Gibbon, de beste geschiedschrijver over het Romeinse rijk, beschrijft de overwinningen van Rome als volgt: De legers van de republiek, soms verslagen in de strijd, maar de oorlog altijd winnend, gingen met rasse schreden naar de Eufraat, de Donau, de Rijn en de oceanen. De beelden van goud, zilver of koper welke een voorstelling waren van koningen en hun rijk, werden vervolgens verbroken door de ijzeren monarchie van Rome. Het Romeinse rijk vervulde de wereld. Door angst en geweld werden alle rivalen vernietigd, werd alle weerstand gebroken en regeerde het Romeinse rijk met een absolute en vreselijke tirannie. IJzer en leem en de voeten en de tenen der voeten deels van ijzer en deels van leem; -Daniël 2:41-42 In dit Romeinse rijk deed zich een tweeledige verdeling voor.. Onder Constantijn de Grote werd de kerk verbonden met de staat.. Door volksverhuizingen werd het Romeinse rijk overspoeld door vreemde volksstammen. Het West-Romeinse rijk werd verdeeld in tien stammen, die uitgroeiden tot de volkeren van West-Europa. De tweedeling kan gesplitst worden in een inwendige en een uitwendige verdeling. Een inwendige verdeling: De inwendige verdeling kwam toen Jezus zijn koninkrijk van genade oprichtte. Het leem is de kerk. Jesaja 64: 8 zegt: Maar nu, Here, Gij zijt onze Vader, wij zijn het leem. Gij zijt onze formeerder en wij allen zijn het werk uwer hand. De kerk en de staat waren van elkaar gescheiden. Jezus zei immers: Geeft dan de keizer wat des keizers is, en Gode wat Gods is. Markus 12: 17. maar Constantijn de Grote Pagina - 6

bekeerde zich tot het Christendom en hij verhief de kerk tot staatskerk. Kerk en staat werden met elkaar verbonden. De politiek van Constantijn de Grote ten aanzien van kerk en staat werd verder uitgebouwd en overgenomen door alle volkeren van West-Europa. De kerk werd een staat in de staat, Imperium in Imperio. Er zijn vele geleerden geweest die dit als een specifieke karaktereigenschap van Europa gezien hebben. Meer dan veertien eeuwen lang zijn er in Europa twee maatschappijen geweest. Guinot schrijft hierover: Zij verenigden en verbonden zich, doch zonder zich te vermengen. De Barbaren gingen tot het christendom over; de christelijke geestelijkheid vermengde zich onder de aristocratie der Barbaren; maar beide volkeren, de beide maatschappijen, bleven verschillend van natuur. Elk van hen had:. zijn eigen ambten. zijn eigen instellingen. zijn eigen wetten. zijn eigen justitie. zijn eigen militie. zijn eigen staatshoofd of soeverein Ik verzoek u mijne heren deze verscheidenheid nimmer te vergeten. Rudolph Sohm maakt in het tweede deel van zijn Kirchenrecht duidelijk dat de Middeleeuwen in West-Europa gevormd werden door een bijzondere situatie, éénmalig voorkomend in de geschiedenis. Heel West-Europa was lid van de kerk. Er waren twee volkeren, de leken en de geestelijkheid. Aan het hoofd van deze twee volkeren stonden de koning of keizer als het hoofd van de leken, de paus was het hoofd van de geestelijkheid. Er waren ook twee rechtssystemen: het geestelijk en het wereldlijke recht. Toch was er altijd strijd tussen het wereldlijke en geestelijke recht. Tussen de keizer en de paus. Daniël zei: Dat gij gezien hebt ijzer vermengd met kleiachtig leem, betekent: zij zullen zich door huwelijksgemeenschap vermengen, maar met elkander geen samenhangend geheel vormen, zoals ijzer zich niet vermengt met leem. -Daniël 2:43 Een uitwendige verdeling: De verdeling in de 10 tenen van het beeld. Hoewel het aantal tenen hier niet vermeld wordt, wordt in Daniël 7 geschreven dat het vierde koninkrijk verdeeld zou worden in tien koninkrijken. Dit werd vervuld in de vierde en de vijfde eeuw n. Chr. Toen Rome verzwakt was door weelde, luxe en macht kon zij de aanvallen van de ruwe, barbaarse stammen uit het noorden en oosten van Europa niet meer weerstaan. Gibbon en andere geschiedschrijvers melden dat tien volksstammen het gebied innamen van het West-Romeinse rijk, welke uitgroeiden tot de huidige staten van Europa. De stammen die bij de volksverhuizing het West-Romeinse rijk overspoelden waren: De Oost-Goten, de West-Goten, de Lombarden, de Franken, de Bourgondiërs, de Vandalen, de Herulen, de Sueven, de Saksen en de Alemannen. De geschiedenis bewijst de juistheid van de profetie van Daniël. Sommige van deze volkeren zijn sterk, andere zwak. De profetie spreekt over een twistende familie die nooit samen één volk gevormd heeft. Er zijn talrijke pogingen ondernomen om van West-Europa één te maken, pogingen door huwelijken onder vorstenhuizen, op het slagveld en ook langs politieke en diplomatieke wegen is het geprobeerd, maar het is nooit gelukt. De profetie spreekt over tien tenen, niet meer maar ook niet minder. Vandaag de dag hebben wij: Italië, Spanje, Portugal, Frankrijk, België, Nederland, Engeland, Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. ÉÉN KONINKRIJK, ÉÉN STAAT ten dele zal dat koninkrijk hard zijn, en ten dele zal het broos zijn. -Daniël 2:42 Wij hebben gezien dat West-Europa na de val van het West-Romeinse rijk verdeeld werd in Pagina - 7

tien rijken. Een uitwendige verdeling. Ook had het een innerlijke verdeling, namelijk een staat in een staat. Een rijk waarin kerk en staat hun eigen wetten hadden. WEST-EUROPA, TIJDENS DE MIDDEL- EEUWEN ÉÉN RIJK Gedurende de Middeleeuwen moest West- Europa eigenlijk als één rijk beschouwd worden. Leopold von Ranke schrijft het volgende over de Middeleeuwen: Een van de voornaamste gedachten die ik mij gevormd heb en waarvan ik overtuigd ben dat zij juist is, is dat het samenstel van christelijke volkeren in Europa als één geheel, als één staat aangemerkt kan worden. Anders kan men aan de ene kant het enorme onderscheid tussen het avondland (het westen) en het morgenland (het oosten) niet begrijpen en aan de andere kant de grote overeenkomst die er bestaat tussen de Germaanse en de Romaanse volkeren. Dr. Döllinger schrijft: De hele westelijke christenheid vormde in zekere zin één koninkrijk en aan het hoofd daarvan stonden de paus en de keizer. De macht van de eerste, de paus dus, nam voortdurend toe en was dominerend. Thomas Lindsay schrijft het volgende: Zo kwam het dat het er in de vroege Middeleeuwen, volgens Freedman, als volgt uitzag in Europa: De twee grote machten in West-Europa waren de kerk en het keizerrijk. Het centrum van beide, tenminste in de verbeelding, was Rome. Beide, zowel het keizerrijk als de kerk, continueerden zich in de gevestigde Germaanse volkeren en beide kregen een nieuw impuls voor de verandering der dingen. De mensen geloofden meer dan ooit dat Rome het wettige en natuurlijke centrum van de wereld was. Men meende dat er door goddelijke recht twee plaatsvervangers van God waren op deze wereld. De Romeinse keizer, de plaatsvervanger van God in tijdelijke dingen en de roomse bisschop, Gods plaatsvervanger in geestelijke dingen. Dit geloof belemmerde niet het bestaan van de verschillende staten, vorsten of nationale kerken. Men dacht dat de keizer de heer van de wereld was en daardoor het hoofd van alle staten en dat de roomse bisschop, de paus, het hoofd was van alle kerken. Samengevat: Het goud, zilver, koper, ijzer en het ijzer en leem zijn een voorstelling van achtereenvolgens Babylon, Medo-Perzië, Griekenland en Rome. In het Romeinse keizerrijk komt de kerk op. Staat en kerk verbinden zich met elkaar. Dat gebeurde in 312 na Chr. onder Constantijn de Grote. Gedurende de Middeleeuwen is de geschiedenis beheerst door deze kerk/ staat verbinding en heeft deze verbinding standgehouden. West-Europa was innerlijk verdeeld, er was voortdurend strijd tussen de paus en de keizer. Toch vormden zij in zekere zin één koninkrijk. Tezelfdertijd waren er tien staten. Een unieke situatie. De Franse revolutie maakte daar een eind aan. Maar de kerk van Rome is van plan om het heilige roomse rijk weer op te richten. De kerk van Rome wil zich met de staten, die hoewel verschillend toch in zekere zin één staat vormend, verbinden. Beide zijn autoritair en niet te controleren. In de moderne tijd berust deze poging op het verdrag van Rome. Het is de Europese gemeenschap. Eén én verdeeld én verbonden met de kerk van Rome. HET VIJFDE KONINKRIJK Over de steen, die een zinnebeeld is van het vijfde koninkrijk, wordt het volgende gezegd: a. De steen raakte los van de berg (uitgehouwen S.V.) vers 45. b. Dat gebeurde zonder mensenhanden, vers 34, 45. c. De steen valt naar beneden, vers 34. d. De steen treft het beeld aan de voeten van ijzer en leem, vers 34, 44. e. Het beeld desintegreert volledig, het wordt stof, vers 34, 35, 44. f. Daarna groeit de steen explosief, vers 35. g. De steen vervult de gehele aarde, vers 35. Hier hebben wij de volmaakte weergave van de laatste gebeurtenissen. a. Het koninkrijk de steen wordt uitgehouwen Pagina - 8

uit de berg in het oordeel van Daniël 7: 13, 14. Daar wordt het koninkrijk opgericht. b. Dat gebeurt zonder mensenhanden. Het wordt opgericht door het bloed van het Lam in de reiniging van het heiligdom van Daniël 8: 14; Hebreeën 9: 23; Jesaja 2: 1-5; Micha 4: 1-13. c. De steen valt van de berg gedurende de zeven laatste plagen. Zie Openbaring 15 en 16. d. Het koninkrijk van de steen treft het beeld in de oorlog van Armageddon. Openbaring 16: 12-15; 17: 1, 14-18; 19: 19-21. e. De oorlog van Armageddon eindigt in de totale desintegratie van alle machten die tegen God verenigd zijn. in het bijzonder ijzer en leem, dat wil zeggen alle kerken die met de staat verbonden zijn en alle staten die met de kerk verbonden zijn. Openbaring 17: 16; 16: 18-21; 19: 20. f. Bij de wederkomst van Christus groeit de steen, dat wil zeggen het koninkrijk, explosief door de opstanding uit de doden. Openbaring 20: 4; 1 Tessalonicenzen 4: 16, 17; 1 Korintiërs 15; Johannes 14: 1-3. g. Nadat de steen gegroeid is tot een grote berg wordt na de duizend jaren de gehele aarde vervuld door dit rijk. Openbaring 21 en 22. LITERATUUR: Gibbon: Decline and Fall of the Roman Empire, deel 2, blz. 62, New York, Edition Milman R.Sohm: Kirchenrecht, deel 2, blz. 226-251 L.von Ranke: Uber die Epochen der neueren Geschichte, blz. 70 Dr.Döllinger: The church and the churches, blz. 42-52 T.Lindsay: A History of the Reformation, blz. 31-32 Pagina - 9