PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING HAVO 5

PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING HAVO 5 COHORT 2014-2016 SCHOOLJAAR 2015 2016 1

Inhoud VOORWOORD... 3 HET PTA IN 5 HAVO... 4 REKENTOETS CENTRAAL EXAMEN IN 2016... 4 REKENTOETS... 7 VAK: NEDERLANDS... 8 VAK: ENGELS REGULIER... 8 VAK: ENGELS TTO... 9 VAK: FRANS... 9 VAK: DUITS... 10 VAK: GESCHIEDENIS... 10 VAK: AARDRIJKSKUNDE... 10 VAK: WISKUNDE A... 11 VAK: WISKUNDE B... 11 VAK: WISKUNDE D... 11 VAK: NATUURKUNDE... FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD. VAK: SCHEIKUNDE... 12 VAK: BIOLOGIE... 12 VAK: ECONOMIE... 13 VAK: MANAGEMENT & ORGANISATIE... 13 VAK: MAATSCHAPPIJLEER... 14 VAK: KUNST BEELDENDE VORMING... 14 VAK: BSM... 14 VAK: LO... 14 2

Voorwoord In het PTA wordt de toetsing het schoolexamen geregeld. Het PTA biedt duidelijkheid aan de leerling en aan de docent. Zowel de leerling als de docent zijn aan deze regeling gehouden. Van dit PTA maakt verder het examenreglement 2015-2016 deel uit. Vanaf het begin 4 havo is een leerling al bezig met zijn examen. De havo-opleiding wordt afgesloten met de centrale examens in 5 havo. Van harte wens ik de leerlingen, de docenten en de ouders/verzorgers veel succes toe bij het examenprogramma. Eva Kardinaal Afdelingsleider bovenbouw havo en vwo Alkmaar, september 2015 3

Het PTA in 5 havo Gebruikte afkortingen CKV Culturele en kunstzinnige vorming BSM Bewegen, sport en maatschappij LO Lichamelijke opvoeding SE Schoolexamen CE Centraal examen TW Toetsweek Hoe sluit je een vak af? Er zijn drie mogelijkheden om een vak af te sluiten. Mogelijkheid A: Een vak heeft een schoolexamen en een centraal, landelijk examen. Het schoolexamen wordt gemaakt volgens dit PTA. Het schoolexamen krijgt een cijfer 1-10 met één decimaal. Ook het centraal examen, dat altijd ook door een tweede corrector een andere school wordt nagekeken, krijgt ook een cijfer 1-10 met één decimaal. Beide cijfers worden gemiddeld en dan afgerond tot een heel cijfer (zonder decimaal). Het cijfer het schoolexamen, het centraal examen en het eindcijfer worden vermeld op de cijferlijst het diploma. Vakken die zo worden afgesloten zijn: Nederlands, Frans, Duits, Engels, geschiedenis, aardrijkskunde, economie, m&o, wiskunde A en B, natuurkunde, scheikunde, biologie en kunst (beeldende vorming). Mogelijkheid B: Een vak wordt afgesloten met alleen een schoolexamen. Het schoolexamen krijgt een cijfer 1-10 met één decimaal en wordt vervolgens afgerond tot een heel cijfer (zonder decimaal). Het onafgeronde en afgeronde cijfer worden vermeld op de cijferlijst het diploma. Vakken die zo worden afgerond zijn: wiskunde D en bewegen, sport en maatschappij (bsm). Mogelijkheid C: Het vak is een handelingsdeel. Het moet gedaan zijn en met een voldoende of met een goed zijn beoordeeld. Als het met een onvoldoende beoordeeld wordt, is de leerling niet geslaagd. Vakken die zo worden afgerond zijn: culturele en kunstzinnige vorming (ckv) en lichamelijke opvoeding (lo). Het combinatiecijfer Het combinatiecijfer bouwt een leerling in de bovenbouw de havo op. Het bestaat uit: - maatschappijleer, dat is afgesloten in klas 4, - het profielwerkstuk, dat met een presentatie wordt afgesloten in klas 5. De onderdelen het combinatiecijfer krijgen een cijfer 1-10 met één decimaal. Vervolgens wordt dit cijfer afgerond tot een heel cijfer. Het profielwerkstuk wordt beoordeeld met een heel cijfer. Deze hele cijfers worden gemiddeld en dit is het combinatiecijfer. Het combinatiecijfer telt mee als een vak, vergelijkbaar met geschiedenis, scheikunde of economie. Rekentoets Centraal Examen in 2016 De huidige examenklassen hebben drie toetsmogelijkheden. De toetsmomenten zijn in januari, maart en in mei (zie de jaarplanner). Het cijfer moet dit jaar voor alle schooltypen ten minste een 5 (afgerond) zijn. Het hoogste cijfer de rekentoets en de herkansingen telt. 4

Het cijfer gaat niet meetellen bij het gemiddelde Centraal Examen-cijfer en doet ook niet mee bij de compensatieregel. Dus een slecht rekentoetscijfer kan niet worden gecompenseerd met een hoog cijfer een ander vak en het omgekeerde is ook niet mogelijk. Hoe wordt het schoolexamen getoetst? Er zijn vijf toetsvormen. H Handelingsdeel. Dit deel moet verplicht worden gedaan en moet met een voldoende of een goed worden beoordeeld. M Mondelinge toets, te beoordelen met een cijfer. T Schriftelijke toets, te beoordelen met een cijfer. PO Praktische Opdracht. Dit is een werkstuk of een opdracht die binnen een bepaalde tijd moet worden gedaan, te beoordelen met een cijfer. En daarnaast wordt de term verzamel-se gehanteerd. Een verzamel-se is uit meerdere onderdelen opgebouwd. De onderdelen worden (gewogen) gemiddeld. Dit gemiddelde is het SEcijfer. Toegestane In de kolom betekenen de afkortingen: WB = woordenboek GR = grafische rekenmachine RM = normale rekenmachine GK = grammatica katern WL = woordenlijst De grafische rekenmachine mag alleen worden gebruikt bij wiskunde, indien dit is vermeld. Voor de overige vakken mag, indien dit is aangegeven, alleen een gewone rekenmachine worden gebruikt. De reden hiervoor is dat de grafische rekenmachine allemaal informatie kan bevatten die getoetst kan worden. Inzet en inlevertermijnen Van een leerling wordt inzet verwacht voor zijn school- en examenwerk. Indien hij dit niet op een redelijke wijze laat zien, kan de herkansingsmogelijkheid worden ingetrokken. Een leerling is gehouden aan de in het PTA, of op basis het PTA door een docent vastgestelde inlevertermijnen. Indien een leerling zich hier niet aan houdt kost dit voor elke schooldag te laat inleveren een punt tot een maximum drie punten. Toetsweken Een toetsweek loopt gewoonlijk maandag tot en met vrijdag. Het streven is dat een leerling twee toetsen per dag maakt. Indien er te veel toetsen zijn, kan de toetsweek worden verlengd. Indien er niet genoeg toetsen zijn om alle dagen te vullen, worden er lesdagen ingezet volgens het gewone rooster. 5

Indien een leerling een toets wegens dringende omstandigheden (ziekte e.d) moet missen kan hij het recht hebben om in te halen. Dit recht heeft de leerling indien: a. de leerling vóór de toets door een ouder is afgemeld èn b. de leerling bij het inhalen een brief mee heeft een ouder waarin de afmelding schriftelijk wordt bevestigd. Indien de leerling geen recht heeft om een toets in te halen wordt een 1,0 genoteerd voor de betreffende toets. Het inhalen een toets wordt gecombineerd met het moment de herkansing (zie hieronder bij herkansen ), behalve na toetsweek 3. Een in te halen toets kan dus niet herkanst worden. De laatste toetsweek kent geen herkansing maar wel een inhaalmoment. Dit inhaalmoment wordt aangeboden op dinsdag 12 april 2016 8.30-10.10 uur. Herkansen (zie ook examenreglement) Leerlingen in 5 havo mogen twee toetsen herkansen. Het betreft dan toetsen die in het PTA als herkansbaar staan aangegeven. Deze herkansingen wordt aangeboden op: woensdag 18 november 2015 8.30-10.10 uur voor de herkansbare toetsen toetsweek 1 en maandag 15 februari 2016 8.30-10.20 uur voor de herkansbare toetsen toetsweek 2. Er kunnen geen toetsen worden overgeheveld naar een andere herkansingsgelegenheid. Indien een leerling met of zonder geldige reden afwezig is bij een herkansingsmogelijk, vervalt deze mogelijkheid. Doubleren Een leerling die doubleert doet alles over. PO s, boekverslagen en handelingsdelen worden bij opnieuw inleveren eventueel uitgebreid en opnieuw beoordeeld. Onvoorziene ontwikkelingen In de loop een schooljaar kunnen zich onvoorziene ontwikkelingen voordoen ten aanzien de organisatie of inhoud het schoolexamen. Daar waar het in het belang de leerlingen is, kan na overleg met betrokken leerlingen en met uitdrukkelijke instemming de afdelingsleider en de secretaris eindexamens een bijstelling dit PTA plaatsvinden. In geval langdurige ziekte of afwezigheid een leerling zal de afdelingsleider voor de kandidaat een oplossing zoeken voor gemiste toetsen. Belangrijke data in het examenjaar Toetsweken Toetsweek 1: 26-30 oktober 2015 Toetsweek 2: 18-26 januari 2016 Toetsweek 3: 1-8 april 2016 Herkansen/Inhalen Toetsweek 1: woensdag 18 november 2015 8.30-10.10 uur Toetsweek 2: maandag 15 februari 2016 8.30-10.10 uur Inhalen Toetsweek 3: dinsdag 12 april 2016 8.30-10.10 uur 6

Rekentoets Eerste afname periode rekentoets: 13 t/m 26 januari 2016 Tweede afname periode: 16 maart t/m 30 maart 2016 Derde afname periode: 30 mei t/m 10 juni 2016 Presentatie profielwerkstuk Donderdag 25 februari 2016 19.00 uur IB-exams Maandag 2 mei en dinsdag 3 mei 2016 Centraal examen eerste tijdvak 12 mei 27 mei 2016 Examengala In de week 30 mei Uitslag examen eerste tijdvak Donderdag 16 juni 2016 Centraal examen - tweede tijdvak 21-23 juni 2016 Uitslag examen tweede tijdvak vrijdag 1 juli 2016 Diploma-uitreiking: donderdag 7 juli 2015 16.00 uur 7

Vak: Nederlands Methode: Op Niveau tweede fase, Thieme Meulenhoff Laagland, literatuur en lezer Examentraining Mee uit havo 4 En 4 literaire titels voor het leesdossier (handelingsdeel) SE 4 T50 Historische letterkunde theorie 17e, 18e, 19e en 20e eeuw 40% Buiten nee 10% eigen toetsweek uitgewerkte om opdracht bij de theorie TW1 15-16 SE 5 T100 Schrijfvaardigheid: sollicitatiebrief ja 15% computer TW215-16 SE 6 T100 Schrijfvaardigheid: theorie en toepassing, samenvatten en argumentatieleer Begin maart H Leesdossier met in totaal 8 boekverslagen (4 nieuwe toegevoegd, nr. 5, 6, 7 en 8) woordenboek ja 15% woordenboek nee TW3 15-16 SE 7 SE8 M30 Individueel mondeling adhv leesdossier A betoog of beschouwing (spreekvaardigheid) B literatuur (theorie en literair inzicht) nee nee 10% 10% leesdossier presentatiemiddelen, apparatuur Vak: Engels regulier Methode: New Interface 4/5 havo TW1 15-16 SE1 T100 Schrijfvaardigheid ja 25% WB- N-E TW2 15-16 SE2 M20 Spreek en gespreksvaardigheid nee 25% TW3 15-16 SE3 T100 Cito kijk-en luister toets nee 25% TW3 15-16 SE4 M15 Mondeling, individueel, 3 literaire werken literatuur geschiedenis en theorie nee 25% 8

Vak: Engels TTO Methode: International Baccalaureate English B TW1 15-16 SE1 T150 IB Written Task Part 2 (Part 1 in class) TW2 15-16 SE2 T100 CITO Kijk -en Luistertoets ja 25% Februari SE3 M30 IB Individual Oral nee 30% 2016 TW3 15-16 SE4 T100 Mock IB Paper 2 ja 20% ja 25% WB E-N N-E Primary source Vak: Frans Methode: Grandes Lignes TW1 15-16 SE1 1xM25 1xT50 1 literaire werken 2 literaire werken (M = afgenomen vóór 1 december 2015) SEperc entage Nee 25 Geen TW2 15-16 SE2 T100 Luistervaardigheid Cito Nee 25 Geen SE3 T100 Schrijfvaardigheid TW3 15-16 SE4 M30 Spreek- en Gespreksvaardigheid Woordenboeke Ja 25 n F-N/N-F Nee 25 geen 9

Vak: Duits Methode: Neue Kontakte TW1 15-16 SE1 T100 TW2 15-16 SE2 M40 T100 Literatuur Kap. 2 t/m 5 uit Neue Kontakte 3 literaire werken Luistervaardigheid Cito Ja Nee Nee Samen 25 25 Woordenboek D-N geen geen SE3 T100 Schrijfvaardigheid TW3 15-16 SE4 M20 Spreek- en Gespreksvaardigheid n.a.v. 5 artikelen Ja 25 Woordenboe ken D-N/N-D Nee 25 geen Vak: Geschiedenis Methode: Memo Mee uit Havo 4 40 % TW1 15-16 SE 5 T100 Tijdvak 7 + Tijdvak 8 + KA-reader hfdst. 1 ja 20 % Geen t/m 8. TW2 15-16 SE 6 T100 Tijdvak 9 + Historische Context 2 Nee 20 % Geen TW3 15-16 SE 7 T100 Tijdvak 10 + Historische Context 1, 2 en 3. Nee 20 % Geen Vak: Aardrijkskunde Methode: Geo Geordend Mee uit havo 4 35% TW1 15-16 SE 4 T100 Systeem Aarde ja 20% Bosatlas TW2 15-16 SE 5 T100 Wonen in NL, hfd 1+2, Indonesië ja 20% Bosatlas TW3 15-16 SE 6 T100 Wonen in NL, hfd 3+4, Arm en Rijk hfd 3+4 nee 25% Bosatlas 10

Vak: Wiskunde A Methode: Getal en Ruimte A1, A2 en A3 Mee uit 4 havo 30% TW1 15-16 SE4 T100 H1, H2, H6, H9 + binomiale verdeling ja 20% GR en algebraïsche vaardigheden TW2 15-16 SE5 T100 H1, H2, H3, H5, H6, H7, H9, H10 + binomiale verdeling en algebraïsche vaardigheden ja 20% GR TW3 15-16 SE6 T100 Alle examenstof: H1, H2, H3, H5, H6, H7, H8, H9, H10 (behalve 10.5) en H11 algebraïsche vaardigheden nee 30% GR Vak: Wiskunde B Methode: Getal en Ruimte B1, B2 en B3 Mee uit 4 havo 30% TW1 15-16 SE4 T100 H5, 7, 9 en 11 ja 20% GR TW2 15-16 SE5 T100 H4, 6, 8 en 12 ja 20% GR TW3 15-16 SE6 T100 H1, 2, 3 en 10 en examenopgaven nee 30% GR Vak: Wiskunde D Methode: Getal en Ruimte D1 D2 D3 D4 en syllabi per onderwerp datum Mee uit 4 havo 50% 06-10- 15 SE6 T100 Ruimtemeetkunde ja 16% GR 01-12- 15 SE7 T100 Kansrekenen 2 ja 17% GR 09-02- 16 SE8 T100 Analytische meetkunde ja 17% GR Voor wiskunde D geldt een aparte herkansingsregeling, zie hiervoor het Reglement dat bij dit vak hoort. De leerling kan ook gebruik maken de herkansing wiskunde D als hij al heeft deelgenomen aan een herkansing voor een ander vak. 11

Vak: Natuurkunde Methode: Newton Mee uit 4 havo nee 20% TW 1 15-16 SE2 T100 H5 + H7 ja 20% Binas + RM TW 2 15-16 SE3 T100 H1 + H9 + K4 ja 20% Binas + RM TW 3 15-16 SE4 T100 H2 + H4 + H8 nee 20% Binas + RM SE5 PO Gemiddeld cijfer practicumverslagen nee 20% Binas + RM Vak: Scheikunde Methode: Chemie Overal 4 e editie 5 havo Mee uit 4 havo 30 % TW1 15-16 SE4 T 100 Hoofdstuk 7 Ja 20 % Binas + RM TW2 15-16 SE5 T 100 Hoofdstuk 8 + 9 Ja 25 % Binas + RM TW3 15-16 SE6 T 100 Hoofdstuk 10 + 11 Nee 25 % Binas + RM Vak: Biologie Methode: Nectar 5 HAVO 3 de editie Toets code Soort omschrijving herkansbaar Mee uit 4 havo 30% TW1 15-16 SE 3 T100 Hoofdstuk 3-4-9-10 ja 20% Binas +RM TW2 15-16 SE 4 T100 Hoofdstuk 12-13-14 ja 30% Binas +RM TW3 15-16 SE 5 T100 Hoofdstuk 5-6-11 nee 20% Binas +RM 12

Vak: Economie Methode: Praktische economie TW 1 SE2 T100 M2 Eenmaal, andermaal, verkocht M3 Markt en overheid M4 Nu en later M5 It s a deal! TW 2 SE3 T100 M4 Nu en later M5 It s a deal M6 Stop! Geen risico!? M7 Welvaart en groei Mee uit 4 havo 10 Ja 30 RM Ja 30 RM H Klaslokaalexperiment Nee H Keuzeonderwerp Nee Nee 30 RM TW 3 SE4 T100 M2 Eenmaal, andermaal, verkocht M3 Markt en overheid M7 Welvaart en groei M8 Goede tijden, slechte tijden Aan SE4 kan worden deelgenomen indien de handelingsopdrachten met een voldoende zijn beoordeeld. Vak: Management & Organisatie Methode: Management & Organisatie in balans deel 1a/1b en 2a/2b Mee uit 4 havo 10% TW 1 SE2 T100 H 9 t/m 15 Financiering activiteiten Ja 20% RM H 25 t/m 27 Financieel beleid December SE3 PO en T50 Elementair boekhouden H 1 t/m 14 Nee 10% RM TW 2 SE4 T100 H 20 t/m 27 Financieel beleid H 31 t/m 35 Externe financiële verslaggeving TW 3 SE5 T100 H 9 t/m 15 Financiering activiteiten H 20 t/m 27 Financieel beleid H 31 t/m 36 Externe financiële verslaggeving Ja 30% RM Nee 30% RM 13

Vak: Maatschappijleer Het vak maatschappijleer wordt afgesloten in 4 havo. Het vak telt mee in het combinatiecijfer. Vak: Kunst Beeldende vorming Methode: De bespiegeling Mee uit Havo 4 40% TW1 15-16 PO Werkstuk/ werkboek nee 15% TW1 15-16 SE6 T50 Modern H11 en H12 ja 5% TW2 15-16 PO Werkstuk/werkboek nee 15% TW2 15-16 SE7 T50 Modern H13 en H14 ja 5% TW3 15-16 PO Werkstuk/werkboek nee 15% TW3 15-16 SE8 T50 Massacultuur H13 t/m H16 nee 5% SE9 Verzamelde PO cijfers 45 % 45% Vak: BSM Methode: Be Sports Minded Toetsco de Soort Omschrijving herkansbaar Mee uit Havo 4 40% TW1 15-16 SE 5 T50 Toets Boek + aantek. Nee 10% TW1 15-16 SE 6 PO Praktijk periode 1 Nee 10% TW2 15-16 SE 7 T50 Toets boek + aantek. Nee 10% TW2 15-16 SE 8 PO Praktijk periode 2 Nee 10% TW3 15-16 SE 9 T50 Eindtoets P1 t/m P3 Nee 10% TW3 15-16 SE 10 PO Praktijk periode 3 Nee 10% Vak: LO toetscode Soort Omschrijving herkansbaar Mee uit Havo 4 60% TW1 15-16 SE5 PO Rapportcijfer periode 1 Nee 20% TW2 15-16 SE6 PO Rapportcijfer periode 2 nee 20% Eindcijfer wordt O/V/G 14