Herdenking Monument Noorddijk Krabbendijke 11 mei 2012 Een herdenking ter herinnering aan de zeven omgekomen bemanningsleden van een Lancaster bommenwerper van RAF Bomber Command Organisatie: Calvijn College Krabbendijke en Wings to Victory Met medewerking van: Gemeente Reimerswaal Koninklijke Luchtmacht
De bemanning van de Lancaster JB409 UM-P2 van 626 Squadron RAF Bomber Command bestond uit: P/O C W Marriott Pilot F/Sgt J H Barton Navigator Sgt R S Hollingum Flight Engineer Sgt W A Palmer Wireless Op. F/O A J Muir Gunner Sgt C R Todd Bomb Aimer P/O C W Smith Gunner 2
Adoptieprogramma monument Als Calvijn College hebben wij sinds 2011 het monument aan de Noorddijk te Krabbendijke geadopteerd. Voor het 4 en 5 mei comité hebben we de verplichting opgenomen om ieder jaar een herdenking te organiseren met onze leerlingen. Het is belangrijk om samen met leerlingen stil te staan bij de noodzaak om te herdenken. Het maakt leerlingen bewust van de vrijheid waarin we leven. Voor leerlingen is het ook van belang dat ze de omgevingsgeschiedenis kennen. In samenwerking met Wings to Victory hopen we structureel een herdenking te organiseren in de maand mei. Het doel is dat leerlingen actief betrokken zijn bij de organisatie en uitvoering van de herdenking. Stichting Wings to Victory De stichting Wings to Victory is in 2006 opgericht. De oprichters vonden dat de gehele luchtstrijd gedurende de Tweede Wereldoorlog meer aandacht verdiende en in het bijzonder de vele omgekomen vliegeniers. De stichting is bijzonder actief op allerlei vlak. Naast een museum is Wings to Victory vinden elk jaar meerdere activiteiten plaats. Voor het logo van de stichting is gekozen voor een combinatie van een vliegerswing, het Zeeuwse wapen en een poppy. De vliegerswing als symbool voor de vliegeniers, het wapen van de provincie zeeland als symbool voor het gebied waar de stichting gevestigd is en waar aan het de meeste aandacht wil besteden. De poppy (klaproos) geldt als symbool voor het herdenken van gevallenen. De vliegeniers vormen de rode draad door de plannen en activiteiten van de stichting en alleen de luchtoorlog zal in al zijn facetten belicht worden. De doelstelling van de stichting Wings to Victory is als volgt geformuleerd: Het blijven gedenken van de vele vliegeniers die omgekomen zijn in West Europa en in het bijzonder in het Zuid Westen van Nederland tijdens de Tweede Wereldoorlog, alsmede het doorgeven van de vele informatie over de luchtoorlog aan volgende generaties. 3
Progamma herdenking Deel 1 (08:30 09:00) Het eerste gedeelte van de herdenking wordt gehouden in de aula van het Calvijn College. Woord van welkom Door dhr. R.J. Poortvliet, docent geschiedenis Toespraak Door dhr. A. Walraven van Wings to Victory Voordragen van gedichten door Annelinde Bruinooge en Leonie Bruinooge Door (namen) Gebed Door ds. J.T. Schneider, Lt. Kol. KLU Stille tocht naar het monument Deel 2 (09:15 10:15) Het tweede gedeelte van de herdenking wordt gehouden bij het monument aan de Noorddijk. Woord van welkom Door dhr. J. van Weele van stichting Wings to Victory Muziek Amazing Grace Door Pipe Major John Steenbergen van de Dutch Canadian Scottish Memorial Pipes and Drums Band Voordragen gedicht Door Melanie Grootjans Voorlezen van namen van gevallenen Door KLU Commodore C. Lorraine, President Amsterdam afdeling van de Royal Air Forces Association (Rang: Commodore), directeur Militaire Luchtvaart Authoriteit Last Post & stilte De Last Post wordt gespeeld door Harm-Jan van der Hart en Andrew Oostdijk The Exhortation Door ds. J.T. Schneider, Lt. Kol. KLU Zingen: het Wilhelmus Leggen van kransen Er worden kransen gelegd door de Gemeente Reimerswaal, stichting Wings to Victory, Koninklijke Luchtmacht en leerlingen van het Calvijn College. Toespraak Door wethouder dhr. H. de Kunder (Gemeente Reimerswaal) Fly-by Uitgevoerd door Wings to Victory Stille tocht Onder begeleiding van enkele liederen, gespeeld door Pipe Major John Steenbergen van de Dutch Canadian Scottish Memorial Pipes and Drums Band lopen we terug naar het Calvijn College Deel 3 (10:30 10:45) Het eerste gedeelte van de herdenking wordt gehouden in de aula van het Calvijn College. Woord van dank Door dhr. A. Walraven van Wings to Victory U wordt van harte uitgenodigd om na de herdenking koffie te drinken in het Calvijn College. 4
Diverse teksten Gedichten Gevallen Voor onze bevrijding zijn gevallen / gevallen voor onze bevrijding 7 mannen, omgekomen, midden in de nacht, dat hadden de bemanningsleden van de Lancaster niet verwacht, hier waar wij nu staan, is het vliegtuig ten val gegaan. Wij denken aan hen, 7 mannen, Met zoveel andere soldaten, tot de dood (toe) bereid, Gaven zij hun leven voor onze vrijheid, 7 families kregen een vreselijk bericht te horen, Krabbendijke was gespaard, maar zij hadden hun zonen verloren. Anno 2012 willen wij als school hen allen gedenken, Met de fakkel als vrijheidssymbool. Geschreven door Annelinde Bruinooge (klas 2, havo/vwo) Vliegeniers Ik moest vliegen Ik moest naar Nederland Ik moest afscheid nemen En ging weg Ik vloog in een Lancaster Ik vloog over verschillende landschappen Ik vloog over Nederland En ik bleef daar Ik zag bijna niks Ik zag opeens iets Ik zag toen de dijk En toen zag ik niks Wij herdenken hier in Krabbendijke Wij herdenken dat zij tegen de dijk vlogen 5
Wij herdenken dat zij voor ons gestorven zijn En daarom zijn we hier. Geschreven door Leonie Bruinooge (klas 2, havo/vwo) Oorlog Vechten om macht of.. Vechten om vrijheid Vrijheid Je leven geven Om leven te redden De macht verslaan In vrede verdergaan Toch in verdriet Treuren om doden Elk jaar herdenken Wat zij deden Ook op deze plek Bij dit monument De zeven vliegeniers Nog heel jong Streden voor ons land Maar het werd hun dood Daarom herdenken wij Wat zij deden elk jaar Geschreven door Melanie Grootjans (klas 2 havo/vwo) Namen bemanning JB409 1. Pilot Officer Colin Rupert Marriott RNZAF Pilot 20 years old 2. Sergeant Ronald Stanley Hollingum RAF- Flight Engineer 23 years old 3. Flight Sergeant James Henry Barton RNZAF Navigator 21 years old 4. Sergeant Cecil Reginald Todd RAF Airbomber age unknown 5. Sergeant William Arthur Palmer RAF Wireless Operator 23 years old 6. Flying Officer Alexander Jamison Muir RCAF Gunner age unknown 7. Pilot Officer Charles Worth Smith RCAF Gunner age unknown 6
The Exhortation They shall grow not old, as we that are left grow old: Age shall not weary them, nor the years condemn. At the going down of the sun and in the morning We will remember them Response: We will remember them Wilhelmus: Wilhelmus van Nassouwe ben ik, van Duitsen bloed, den vaderland getrouwe blijf ik tot in den dood. Een Prinse van Oranje ben ik, vrij onverveerd, den Koning van Hispanje heb ik altijd geëerd. Mijn schild ende betrouwen zijt Gij, o God mijn Heer, op U zo wil ik bouwen, Verlaat mij nimmermeer. Dat ik doch vroom mag blijven, uw dienaar t'aller stond, de tirannie verdrijven die mij mijn hart doorwondt. 7
Informatie over de vliegtuigen PH-UCS Bouwjaar 1945 Dit is een Piper Cub L4C tweepersoons licht vliegtuig gebruikt door de Amerikaanse Luchtmacht in de oorlog. Het is een militaire versie van de Piper Cub J3. Het vliegtuig heeft hooggeplaatste vleugels, de zogenaamde hoogdekker. Beide inzittende zitten achter elkaar. De krachtbron bestaat uit een 65pk luchtgekoelde boxer motor. Dit met doek beklede vliegtuig werd gebruikt voor verkenning, vervoer van veelal militaire stafleden en zieken vervoer. Zelfs voor gevechtsleiding vanuit de lucht werd het toestel ingezet. Meer dan 14.000 exemplaren zijn hiervan gefabriceerd. Vaak waren deze vliegtuigen als eerste aanwezig in bevrijdt gebied, vanwege de zeer korte baanlengte die deze vliegtuigen nodig hadden om te landen. Een weg of een weiland was meer dan voldoende. Het kreeg dan ook al gauw de bijnaam Grasshopper (sprinkhaan). Vanwege de eenvoudige bouw en uitrusting (zo was er bijvoorbeeld geen elektrisch systeem aanwezig) waren deze vliegtuigen uitermate betrouwbaar. Voor velen is dit toestel dan ook een bekende verschijning. 8
PH-NET Bouwjaar 1944 Dit is een Taylorcraft Auster AOP MK5 drie persoons licht vliegtuig die voor de zelfde taken gebruikt werd als de Piper Cub, maar dan in dienst van de Royal Air Force(RAF). Het is een in Engeland gebouwd vliegtuig. Ook dit vliegtuig is een hoogdekker, waarbij de piloot en co-piloot naast elkaar zitten. De waarnemer zit achterin. De romp bestaat uit een stalen buizenframe voorzien van een doeken bekleding. De vleugels hebben houten liggers en zijn ook bekleedt met doek. Het vliegtuig is voorzien van een camouflage verfschema en de bekende gekleurde roundels op vleugel en romp. Soortgelijke vliegtuigen hebben in de nadagen van de oorlog gediend in het Nederlandse Auster squadron. 9