BELEID VOOR DE FINANCIERING VAN HET ONTWIKKELINGSPLAN

Hoofdstuk 10 BELEID VOOR DE FINANCIERING VAN HET ONTWIKKELINGSPLAN De nationale planning wordt gestuurd door de nationale doelen. De planmatige voorbereiding dient er zorg voor te dragen dat deze doelen zo goed, zo gauw en zo duurzaam mogelijk bereikt worden. Financiering is het sluitstuk van het voorbereidingstraject van de planning en de verbinding naar uitvoering van beleid. Planning en financiering staan ten dienste van de centrale doelstelling, namelijk welvaartsverhoging met nadruk op welvaarts verhoging voor kansarmen. Financiële middelen zijn schaars en vereisen een doelmatige en doeltreffende inzet. De schaarste dwingt tot het bepalen van prioriteiten en het maken van keuzen. Financiering kan juist hierdoor als krachtig beleidsinstrument dienen in het ontwikkelingsproces. Tegelijkertijd blijkt in het proces van programmering en uitvoering, dat meer nog dan bij financiering, de beperkingen liggen in de sfeer van voorbereiding en uitvoering. Aandacht voor financiering blijft belangrijk, maar er is een zwaarder accent gewenst op beleidsvoorbereiding ( planning) en uitvoering. De financiering door Overheid, bedrijfsleven en donoren is een investering in de toekomst, om te bereiken dat na de programmeringscyclus 2001-2005 de randvoorwaarden voor een sociaal rechtvaardige samenleving zijn geschapen en mogelijkheden voor kansarmen substantieel zijn verbeterd om met een grote mate van zelfstandigheid aan de bevordering van hun welzijn te werken. Financieringsbronnen voor ontwikkeling De nationale ontwikkeling kan via de volgende kanalen gefinancierd worden: 1. de Staatsbegroting; 2. investeringen door het binnenlandse bedrijfsleven en directe buitenlandse investeringen en 3. schenkingen van donoren en leningen van multilaterale instellingen. 246

De Staatsbegroting zal meer instrumenteel ingezet worden voor investeringen in verbeteringen in met name de basistaken van de Overheid, door reserveringen voor dit doel. De huidige excessieve schuldenlast zal voor circa 25% (SRG 157 miljard per jaar of omgerekend NLG 180 mln) beslag leggen op de begrotingsmiddelen en deze onttrekken aan mogelijke ontwikkelingsfinanciering. Door herschikking van de schulden zal de druk op de staatsbegroting worden verminderd. Het herschikkingseffect wordt geschat op circa NLG 20 miljoen, wat jaarlijks aan het investeringsbudget kan worden toegevoegd. Daarnaast kan de winstbelasting van parastatale bedrijven en overige nog niet voorziene opbrengsten hieraan worden toegevoegd. Naarmate deze reservering voor de Ontwikkelingsdienst toeneemt, daalt ook de donorafhankelijkheid. Externe hulp wordt dan ook in financieel opzicht aanvullend op de nationale inspanningen. Onlosmakelijk hieraan zijn verbonden de herformulering van de taken van de Overheid, de aanvang van de hervorming van de publieke sector met een oriëntatie op output en efficiëntie, en de verdere reductie van verliezen van parastatale bedrijven door rationalisatie en commercialisatie. Investeringen door het binnenlandse bedrijfsleven en directe buitenlandse investeringen De nationale besparingen zijn te beperkt om snelle groei te financieren. Verder lekken binnenlandse besparingen weg naar het buitenland. Onder meer via vertrouwenwekkend beleid en garanties kan kapitaal aangemoedigd worden tot repatriëring en de Surinaamse particuliere sector tot deelname in de ontwikkelingsmogelijkheden worden uitgenodigd. Er is behoefte aan investeringen in zowel bestaande als nieuwe productie in kleine, middelgrote en grote ondernemingen. Substantieel effect op de economische ontwikkeling wordt verwacht van: herstel en modernisering van de thans verwaarloosde productiecapaciteit in de agrarische sector, inclusief benutting van de potenties van tuinbouw en sierteelt; het in beheer brengen en ordenen van lopende en toekomstige activiteiten in productiesectoren die met geringe investeringen grote nationale effecten kunnen sorteren waaronder de visserij en de goudwinning en het aantrekken van nieuwe directe buitenlandse investeringen onder andere in goud, aardolie en toerisme. 247

Schenkingen en leningen van donoren en multilaterale instellingen Schenkingen en later ook leningen, hebben een vooruitgeschoven rol gespeeld in de ontwikkelingsfinanciering. Hierbij neemt de relatie met Nederland nog steeds een prominente positie in. Op de Staatsbegroting wordt voor de extern gefinancierde ontwikkelingsinvesteringen een aparte dienst opgevoerd, namelijk de Ontwikkelingsdienst, naast de Gewone en de Buitengewone Dienst. Dit geeft te veel de indruk alsof slechts met donorfinanciering de ontwikkeling ter hand wordt genomen en de Overheid zelf marginaal fondsen reserveert voor ontwikkelingsdoeleinden. In deze regeerperiode zal de begroting meer geïntegreerd opgemaakt worden. In de relatie met de donoren zijn de volgende accenten merkbaar: De relatie ontwikkelt zich toenemend in de richting van handelsbevordering en afnemend in de richting van directe hulp; Hulp verschuift in de richting van programmahulp ten koste van projecthulp. De steun komt hierbij het beleid van de sector ten goede en wordt via de begroting beschikbaar gesteld, waardoor de totale sector wordt ondersteund; Voor wat betreft initiatieven en voorbereiding is een duidelijke verschuiving merkbaar van de donor naar de ontvanger. Het beleid naar donoren met betrekking tot financiering zal de volgende uitgangspunten hebben: Diversificatie van de ontwikkelingssamenwerking. Opheffing van de eenzijdige afhankelijkheid van de financierdersrol die Nederland speelt, door de eigen financiering meer in beeld te brengen en andere donoren een belangrijkere rol te doen spelen. Hierbij wordt gedacht aan de EU en de IDB. Maar ook met andere bilaterale ontwikkelingspartners zoals China, India, Japan, België, Frankrijk, Canada alsmede met multilaterale instellingen waaronder UNDP, UNICEF, OAS en de Islamic Development Bank, zal intensiever worden samengewerkt. 248

De donorfinanciering zal bestemd worden voor voorwaardenscheppend beleid en transformatie van verschillende sectoren, op weg naar een meer moderne samenleving. Financiering in productieve sectoren zal zoveel als mogelijk indirect plaatsvinden, dus via ondersteuning van financieringsfondsen. Donorfinancieringen zullen zo min mogelijk de reguliere marktwerking verstoren; ze zullen juist ondersteunend worden ingezet. Donorcoördinatie. Suriname coördineert de samenwerking met de diverse donoren, waardoor er geen verspilling van capaciteit en concurrentie tussen fondsen optreedt. Hierin bepaalt Suriname duidelijker de vorm van samenwerking met individuele donoren en kan de inzet van donorfondsen efficiënter geschieden. 10.1 GERESERVEERDE EXTERNE FONDSEN Volgens informatie verkregen van onze ontwikkelingspartners, waaronder Nederland, China, Japan en de multilaterale organisaties IDB, EU, IsDB en UNDP is het totaal aan gereserveerde fondsen per juni 2001 ca. SRG 672.396 mln (305.635.000 USD). Van de gereserveerde fondsen is verdeeld naar financieringsmodaliteit, 82 % schenking en 18% lening ( zie tabel 9.1). De grootste bijdrage zal uit de Nederlandse Hulpallocatie aan Suriname (AS) komen (ca. 65,5 %), terwijl de reserveringen via de IDB ca. 14,4 % zullen bedragen. Hierna volgen de bijdragen van de EU, UNDP, IsDB, en China met resp. 8,6%, 5%, 3,8% en 2,1%. De ontwikkelingsrelatie met Japan ontwikkelt zich eveneens gunstig en deze zal in deze beleidsperiode ca. 0,7 % van de totaal gereserveerde fondsen bijdragen. Voor wat de GPSI-sectoren betreft, zal het grootste deel (42,1% ) van de per 1 juni 2001 gereserveerde fondsen voor investeringen in de sociale sectoren worden besteed. Daarnaast zullen ca. 25% uit de gereserveerde middelen naar investeringen voor de infrastructuur worden gekanaliseerd, 16,6% naar governance en 16,4 naar productie. Een nadere uitwerking van de gereserveerde fondsen naar investeringscategorie geeft aan dat ca. 47,3% zal worden besteed aan kapitaalsinvesteringen, ca. 19,9% zal worden uitgegeven aan noodzakelijke inputs, terwijl voor institutionele versterking van daarvoor in aanmerking komende diensten en kerninstituten voor ca. 17,3% in de totaal gereserveerde fondsen is voorzien. Ca. 7,5% zal worden besteed aan onderzoeksprogrammas, terwijl voor 249

het formuleren van wettelijke maatregelen ca. 0,03% is uitgetrokken. Een schematisch overzicht van de gereserveerde fondsen wordt in de tabellen 8 en 9 weergegeven. Tabel 8 Gereserveerde fondsen 2001-2005 naar GPSI-categorie per donor x SRG mln ( peildatum juni 2001) Governance Productie Infrastructuur Sociaal Totaal xusd 1000 Donor CHINA 0 4068 5302 4506 13876 6307 2,1 JAPAN 0 0 4627 0 4627 2103 0,7 AS 89909 77583 104258 168462 440212 200096 65,5 EOF 3892 2627 50966 58 57543 26156 8,6 IDB 17312 25874 1734 52056 96972 44080 14,4 IsDB 0 0 0 25390 25390 11541 3,8 UNDP 506 0 422 32844 33772 15351 5,0 Totaal 111619 110152 167309 283316 672396 305635 100.00 % 16,6 16,4 24,9 42.1 100 Bron:Stichting Planbureau Suriname % Figuur 2 Gereserveerdse fondsen naar GPSI en donor 300000 250000 200000 150000 100000 50000 UNDP IsDB IDB EOF AS JAPAN CHINA 0 Governance Productie Infra structuur Sociaal 250

Tabel 9 Gereserveerde externe fondsen per investeringscategorie (peildatum juni 2001) X SRG mln X USD 1000 % Investeringscategorie Betalingsbalanssteun 53950 24523 8,02 Inputs 133750 60795 19,89 Institutionele versterking 116485 52948 17,33 Investeringen 317630 144378 47,24 Onderzoek 50378 22899 7,49 Wettelijke maatregelen 202 92 0.03 Totaal 672395 305635 100.00 Bron:Stichting Planbureau Suriname Figuur 3 Gereserveerde fondsen naar investeringscategorie 0% 7% 8% 20% 48% 17% Betalingsbalanssteun Inputs Institutionele versterking Investering Onderzoek Wettelijke maatregel 251

Tabel 9.1 Gereserveerde externe fondsen naar financieringsmodaliteit x SRG mln Donor Lening % Schenking % Totaal % CHINA 6629 47.8 7247 52..2 13876 100.0 EOF 0.0 57543 100.0 57543 100.0 IDB 88823 91.6 8153 8.4 96976 100.0 IsDB 25390 100.0 0.0 25390 100.0 JAPAN 0.0 4627 100.0 4627 100.0 AS 0.0 440212 100.0 440212 100.0 UNDP 0.0 33772 100.0 33772 100.0 TOTAAL 120842 18.0 551569 82.0 672396 100.0 10.2 BEGTING MEERJAREN ONTWIKKELINGSPLAN 2001 t/m 2005 De begroting voor de uitvoering van het Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005 wordt in tabel 10 naar beleidsgebied gepresenteerd. Deze begroting betreft slechts investeringen voor de Kapitaaldienst (Ontwikkelingsdienst en Buitengewone Dienst) van de Overheidsbegroting. De totaal benodigde investeringen voor de uitvoering van het Meerjaren Ontwikkelingsplan bedragen SRG 2.021.132 mln. De beleidsgebieden Decentralisatie en Regionale ontwikkeling, Macro-economische planning en monitoring en Nutsvoorzieningen vertegenwoordigen samen ca. 60% van de begroting voor het Meerjaren Ontwikkelingsprogramma. De dekking van de ontwikkelingsbegroting voor 2001 t/m 2005 zal uitgaande van bekende reserveringen per juni 2001 voor 33% (SRG 672.325 mln ) uit externe fondsen plaatsvinden. Het financieringstekort bedraagt SRG 1.348.807 mln (67% ). In tabel 11 en figuur 4 wordt een overzicht gepresenteerd van de totaal beschikbare fondsen uit externe bronnen en de ontwikkelingsbegroting per ministerie voor de periode 2001 t/m 2005. De ministeries met de grootste ontwikkelingsbegroting zijn de ministeries van Regionale Ontwikkeling, Natuurlijke Hulpbronnen en Financiën, met een aandeel van resp. 26,8%, 21,9% en 18,9%. over de periode van vijf jaren. Tabel 12 toont de fasering van de begroting per ministerie in drie perioden t.w; 2000-2001, 2002-2003 en 2004-2005, terwijl tabel 13 een overzicht geeft van de programma's per beleidsgebied. In tabel 14 worden de programma's per ministerie gepresenteerd. 252

Tabel 10 INVESTERINGSPGRAMMA MEERJAREN ONTWIKKELINGSPLAN 2001 T/M 2005 BELEIDSGEBIED X SRG mln X USD1000 1 GOOD GOVERNANCE -- -- 2 INTERNATIONAAL KADER 0,26 5302 2410 3 ONTWIKKELINGSSTRATEGIE voor DUURZAME PDUCTIE -- -- 4 DUURZAME ARMOEDEBESTRIJDING 5,36 108415 49280 5 DEMOCRATIE EN RECHTSSTAAT 4,51 91165 41439 6 HERVORMING VAN DE PUBLIEKE SECTOR 6.1 Macro-economische Planning en Monitoring 20,47 413699 188045 6.2 Rationalisatie Overheidsapparaat -- -- 6.3 Rationalisatie Staatsbedrijven 0.01 140 64 7 BELEID VOOR SOCIALE SECTOREN 7.1 Onderwijshervorming en Volksontwikkeling 2,22 44816 20371 7.2 Hervorming Gezondheidszorg 1,46 29558 13435 7.3 Verbetering Sociale Bescherming 4,61 93230 42377 8 SECTORAAL PDUCTIEBELEID 8.1 Delfstoffenproductie en verwerking 0.24 4893 2224 8.2 Agrarische Productie en Agro-industrie 2,91 58740 26700 8.3 Bosbouw en Houtverwerking 1,76 35670 16214 8.4 Overige Industrie 0,19 3741 1700 8.5 Handel en Toerisme 0,52 10402 4728 8.6 Transport en Communicatie 0,15 3086 1403 8.7 Nutsvoorzieningen 16,43 332029 150922 9 BELEID VOOR DE RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEUMANAGEMENT 9.1 Milieumanagement 0,21 4258 1935 9.2 Grondbeleid 0,23 4710 2141 9.3 Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling 24,04 485811 220823 9.4 Monitoring Groot-Paramaribo 2,54 51370 23350 9.5 Ontwikkeling Binnenland 11,8 8 240097 109135 Totaal 100.00 2021132 918696 253

Tabel 11 Dekking begroting MOP 2001 t/m 2005 Gereserveerde externe fondsen x SRG mln* Additionele fondsen uit AS ** Totaal beschikbaar x SRG mln Begroting MOP 2001 t/m 2005 Financieringstekort X SRG mln Ministerie (1) (2) (3) = (1+2) (4) (5) = (4-3 ) % ATM 0 2797 2797 17029 14232 16% BIZA 18954 3782 22736 23025 289 99% BUZA 5302 0 5302 5302 0 100% DEF 0 10545 10545 64196 53651 16% FIN 50548 62901 113449 382940 269491 30% HI 0 1617 1617 9843 8226 16% JUS 0 9694 9694 59019 49325 16% LVV 3599 10353 13952 63030 49078 22% 67290 72712 140002 442672 302670 32% MINOV 25514 16784 42298 82466 40168 51% OW 15280 68 15348 15348 0 100% PLOS 6014 1842 7856 11216 3360 70% 49459 88828 138287 540783 402496 26% SOZA 26202 27167 53369 165394 112025 32% TCT 35946 10301 46247 62711 16464 74% 36317 12510 48827 76158 27331 64% Totaal 340425 331900 672325 2021132 1348807 33% Op basis van verdeling AS restfondsen naar rato van de departementale investeringsbehoefte voor de periode 2001 t/m 2005 en MINOV aangevuld met positieve verschillen. 254

Figuur 4 Dekking begroting MOP 2001 t/m 2005 ( Peildatum juni 2001) 600 x SRG mld 400 200 ' 0 Atm Buza Biza Bron: Stichting Planbureau Suriname Def Fin Hi Jus Lvv Nh X-Axis beschikbare middelen Ow Minov Plos Ro Soza financieringstekort Tct Vg Tabel 12 Fasering Begroting MOP 2001 t/m 2005 per ministerie Ministerie Fase 1 Fase 2 Fase 3 Totaal Aandeel Arbeid, technologie en milieu 7991 8501 537 17029 0.84 Binnenlandse zaken 20126 1294 1604 23024 1.14 Buitenlandse zaken 5302 0 0 5302 0.26 Defensie 19331 24864 20002 64197 3.18 Financien 780 381755 405 382940 18.95 Handel en industrie 4885 3360 1599 9844 0.49 Justitie 29214 22133 7672 59019 2.92 Landbouw, veeteelt en visserij 35911 24824 2295 63030 3.12 Natuurlijke hulpbronnen 153617 132745 156310 442672 21.90 Onderwijs 43273 17293 21900 82466 4.08 Openbare werken 3750 6098 5500 15348 0.76 Planning en ontwikkeling 5638 2789 2789 11216 0.55 Regionale ontwikkeling 192414 118163 230206 540783 26.76 Sociale zaken 160437 3886 1071 165394 8.18 Transport,communicatie en toerisme 4077 37691 20943 62711 3.10 Volksgezondheid 37513 37699 946 76158 3.77 Totaal 724259 823095 473779 202113 100 Bron.Stichting Planbureau Suriname 255

TABEL 13 PARTICIPATIE VAN MINISTERIES IN PGRAMMA'S per BELEIDSGEBIED BELEIDSGEBIED MINISTERIE PGRAMMA INVESTERING X SRG mln USD 1000 Buitenlands beleid BUZA Institutionele versterking Ministerie 5302 2410 Subtotaal 5302 2410 Armoedebestrijding Vergroting toegang tot grond 4400 2000 SOZA Welzijnsverbetering kwetsbare 73664 33484 groepen ATM Verruiming financierings - 4972 2260 mogelijkheden voor kansarmen ATM Training en scholing ter vergroting 6930 3150 weerbaarheid kansarmen ATM Opzetten van werkloosheids- 1771 805 programma's BIZA Stimulering genderevenwicht 3082 1401 Versterking lokale 10340 4700 gemeenschappen ATM Evaluatie en monitoring van de 2442 1110 armoedesituatie ATM Stimulering Coöperatiewezen 814 370 Subtotaal 108415 49280 Democratie en Rechtsstaat Herstel democratische rechtsstaat: wettelijke maatregelen Herstel democratische rechtsstaat: institutionele maatregelen Criminaliteitsbestrijding 442 201 176 80 Corruptieb estrijding 5 2 Vergroting veiligheidsgevoel 40 18 gemeenschap Bestrijding illegale drugs 400 182 Institutionele en infrastructurele 5201 2364 versterking KPS Bestrijding grensoverschrijdende 299 136 misdaad Verbetering en vergroting 4420 2009 effectiviteit gevangeniswezen Speciale bescherming vrouwen en 4763 2165 kinderen tegen geweld Brandbeveiliging 256

Versterking brandweerorganisatie 9934 4515 DEF Toerusting in geval van zware rampen en ongevallen Nationale veiligheid 1289 586 Herstructurering Defensie- 979 445 organisatie Human resource management 25080 11400 Defensie Rehabilitatie infrastructuur 38137 17335 Defensie Subtotaal 91165 41439 Macro-economische Fin Management Overheidsbegroting 380600 173000 planning en monitoring Fin Institutionele versterking Financiën 660 300 en relevante financiële instituten Fin Optimalisering Staatsinkomsten 880 400 Fin Transparant maken fiscaal regiem 660 300 PLOS Structurering planningsraamwerk 8030 3650 PLOS Aanpak dataproblematiek 2926 1330 BIZA Verbetering burgeradministratie en 18183 8265 demografische data BIZA Rehabilitatie archiefwezen 1760 800 Subtotaal 413699 188045 Rationalisatie Overheidsapparaat Rationalisatie Staatsbedrijven BIZA Verbetering administratiefrechtelijk verkeer BIZA Reorganisatie ambtenaren - apparaat BIZA Professionalisering Overheidsapparaat --,-- --,-- --,-- --,-- --,-- --,-- Fin. Tegengaan monopolie 45 21 Fin. Toepassing overzichtelijk 30 14 privatiseringsproces Fin. Voorbereiding rationalisering 65 30 Subtotaal 140 65 Hervorming Onderwijs en Volksontwikkeling MINOV Aanpassing onderwijsbestuur 3200 1455 Onderwijs MINOV Vergroting bereikbaarheid onderwijs 11840 5382 Onderwijs MINOV Vergroting effectiviteit onderwijs 10200 4636 MINOV Hoger Onderwijs, Onderzoek en 7600 3455 Ontwikkeling 257

Cultuur MINOV Implementatie cultuurbeleid 5280 2400 Sport MINOV Implementatie sportbeleid 2800 1273 Jeugd MINOV Implementatie beleid mbt jeugd en 3896 1771 jongeren Totaal 44816 20371 Hervorming Gezondheidszorg Reorganisatie Ministerie van Volksgezondheid Ontwikkeling en behoud van de menselijke hulpbron in de gezondheidszorg Verbetering betaalbaarheid gezondheidszorg Verbetering geestelijke gezondheidszorg 5 2 3960 1800 22000 10000 220 100 Gezondheidszorg Verbetering preventieve gezondheidszorg 2878 1308 Institutionele versterking en 473 215 uitbreiding faciliteiten voor behandeling/begeleiding SOA/HIV Rationalisatie intramurale zorg 22 10 Subtotaal 29558 13435 Sociale bescherming SOZA Veiligstelling pensioenen en Algemene Oudedagsvoorziening 70010 31823 SOZA Verbetering zorg senioren burgers 18 8 SOZA SOZA SOZA Ziektekostenverzekering, medische voorzieningen Operationalisering rechten van personen met handicap Sanering bestand rechthebbenden en aanpassing financiële bijstand Opvoeren hulpverlening dak- en thuislozen 1500 682 3502 1592 15606 7094 41 19 Huisvesting SOZA Vergroting effectiviteit en 31 14 efficiëntie van de organisatie met betrekking tot huisvesting SOZA Opheffing woningnood 2460 1118 geïdentificeerde doelgroep en SOZA Sanering bouwkosten 3 1 volkshuisvesting SOZA Verbetering toewijzing woningen 59 27 en huurbescherming Subtotaal 93230 42378 258

Delfstoffenproductie Vergroting buitenlandse 4428 2013 investeringen Ordening goudsector 95 43 Stimulering exploitatie 370 168 bouwmaterialen Subtotaal 4893 2224 Handel en Toerisme HI Verbetering exportfaciliteiten 5352 2433 handelssector TCT Ontwikkelen toerisme 5050 2295 Subtotaal 10402 4728 Agrarische productie LVV Vergroting bijdrage aan 43076 19580 nationale economie LVV Ontwikkeling rijstsector 4097 1862 LVV Verbetering concurrentiepositie 37 17 bacovensector LVV Stimulering investeringen in 1276 580 palmoliesector LVV Verbetering efficiency voor 5247 2385 concurrentiepositie LVV Op gang brengen 143 65 sierteeltproductie LVV Stimulering veeproductie en 2849 1295 vergroting efficiency LVV Actualisering regelgeving 2015 916 Subtotaal 58740 26700 Bosbouwbeleid Ordening Bosbouwsector 35670 16214 Subtotaal 35670 16214 Industrie HI Stimulering industriesector 3741 1700 Subtotaal 3741 1700 Nutsvoorzieningen Energievoorziening Verbetering energievoorziening 289398 131545 Watervoorziening Verbetering watervoorziening 42631 19378 Subtotaal 332029 150923 Transport en communicatie TCT Verbetering openbaar vervoer en transport in de lucht, te water en over de weg 2826 1285 TCT Verbetering dienstverlening 260 118 telecommunicatie Subtotaal 3086 1403 Milieumanagement LVV Aanpassen nationale regelgeving 30 14 aan internationale verplichtingen Aanpassing nationale regelgeving 350 159 aan internationale verplichtingen Milieumanagement ATM Aanpassing nationale regelgeving 100 46 259

Minov aan internationale verplichtingen Aanpassing nationale regelgeving aan internationale verplichtingen 150 68 LVV Bevorderen duurzaam gebruik 500 227 Formulering van regelgeving M.B.T. klimaatsverandering 250 114 OW Optimalisering afvalverwerking 1348 613 Formulering van regelgeving t.v. duurzame exploitatie natuurlijke hulpbronnen 1230 559 Stimulering participatie lokale 300 136 gemeenschappen bij kennisoverdracht SubTotaal 4258 1936 Grond Effectieve benutting grond 4710 2141 Subtotaal Effectieve benutting grond 4710 2141 Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling MINOV LVV PLOS LVV OW Versterking regionaal bestuursapparaat, relevante instituten en evaluatiebestel van DC Opvang en begeleiding ontheemde jongeren Opvang en begeleiding ontheemde jongeren Inkomstengenererende en budgettaire mogelijkheden voor de districten scheppen Inkomstengenererende en budgettaire mogelijkheden voor de districten scheppen Inkomstengenererende en budgettaire mogelijkheden voor de districten scheppen Stimulering efficiënte bestuursvoering Zelfvoorzieningsprogramma voor bevolking in de districten Zelfvoorzieningsprogramma voor bevolking in de districten Verbetering woon- en leefklimaat in de districten Verbetering woon- en leefklimaat in de districten Verbetering woon- en leefklimaat in de districten Formuleren van plannen met lokale gemeenschappen 4494 2043 400 182 2650 1204 25000 11364 225 102 11848 5385 30 14 10 5 510 232 424044 192747 10000 4545 6500 2955 65 30 260

lokale gemeenschappen PLOS Formuleren van plannen met 35 16 lokale gemeenschappen SubTotaal 485811 220824 Monitoring Groot- TCT Optimalisering scheepvaartverkeer 18475 8398 Paramaribo en havenoperatie Minov Behoud gebouwd erfgoed 22000 10000 HI Stimulering productieonderzoek 750 341 Stimulering leefklimaat 45 21 TCT Stimulering leefklimaat 100 46 OW Stimulering leefklimaat 350 159 OW Afremmen groei Paramaribo 7150 3250 Afremmen groei Paramaribo 2500 1136 SubTotaal 51370 23351 Binnenland LVV Veiligstelling voedselvoorziening 600 273 MINOV Veiligstelling voedselvoorziening 100 45 MINOV Aanpassing onderwijssysteem 15000 6818 Verbetering volksgezondheid 45100 20500 Optimalisering infrastructuur 70152 31887 TCT Optimalisering infrastructuur 36000 16364 Optimalisering energievoorziening 22045 10020 Optimalisering 17010 7732 drinkwatervoorziening Tegengaan kwikvervuiling van 2040 927 drinkwater J en P Bestrijding van criminaliteit 32050 14568 SubTotaal 240097 109135 GENERAAL TOTAAL 2021132 918696 261

Tabel 13 ONTWIKKELINGSPGRAMMA' s NAAR MINISTERIE INVESTERING BELEIDSGEBIED MINISTERIE PGRAMMA X Armoedebestrijding ATM Verruiming financieringsmogelijkheden voor kansarmen SRG mln USD 1000 4972 2260 ATM Stimulering Coöperatiewezen 814 370 Rationalisatie Overheidsapparaat ATM ATM ATM ATM ATM Totaal BIZA Training en scholing ter vergroting weerbaarheid kansarmen Opzetten van werklooshei dsprogramma's Evaluatie en monitoring van de armoedesituatie Aanpassing aan internationale milieuregelgeving Verbetering administratiefrechtelijk verkeer. 6930 3150 1771 805 2442 1110 100 46 17029 7740 --,-- --,-- BIZA Stimulering genderevenwicht 3082 1401 BIZA Verbetering burgeradministratie en demografische data 18183 8265 BIZA Rehabilitatie archiefwezen 1760 800 BIZA Reorganisatie ambtenaren - --,-- --,-- apparaat BIZA Professionalisering Overheidsapparaat BIZA Totaal Buitenlands beleid BUZA Institutionele versterking Ministerie Democratie en Rechtsstaat BUZA BUZA Total DEF DEF Optimale benutting regionale verbanden Nationale veiligheid Herstructurering Defensieorganisatie --,-- --,-- 23025 10466 5302 2410 --,-- --,-- 5302 2410 979 445 262

Macro-economische Planning en Monitoring Rationalisatie Staatsbedrijven DEF Human resource management 25080 11400 Defensie DEF Rehabilitatie infrastructuur 38137 17335 Defensie DEF Totaal 64196 29180 Fin Management 380600 173000 Overheidsbegroting Fin Institutionele versterking Financiën en relevante financiële instituten 660 300 Fin Optimalisering Staatsinkomsten 880 400 Fin Transparant maken fiscaal 660 300 regiem Fin. Tegengaan monopolie 45 21 Fin. Toepassing overzichtelijk 30 14 privatiseringsproces Fin. Voorbereiding rationalisering 65 30 Fin. Totaal 382940 174064 Handel en Toerisme HI Verbetering exportfaciliteiten handelssector 5352 2433 Industrie HI Stimulering industriesector 3741 1700 Monitoring Groot- HI Stimulering productie- 750 341 Paramaribo onderzoek HI Totaal 9843 4474 Democratie en Rechtsstaat Criminaliteitsbestrijding Vergroting veiligfheidsgevoel van de gemeenschap 40 18 Corruptiebestrijding 5 2 Bestrijding illegale drugs 400 182 Institutionele en infrastructurele versterking KPS Bestrijding grensoverschrijdende misdaad Verbetering en vergroting effectiviteit gevangeniswezen 5201 2364 299 136 4420 2009 263

Speciale bescherming vrouwen en kinderen tegen geweld 4763 2165 Herstel democratische 176 80 rechtsstaat: institutionele maatregelen Herstel democratische 442 201 rechtsstaat: wettelijke maatregelen Binnenland Bestrijding van criminaliteit 32050 14568 Democratie en Rechtsstaat J en P Totaal Brandbeveiliging Versterking brandweerorganisatie Toerusting in geval van zware rampen en ongevallen 9934 4515 1289 586 59019 26827 Agrarische productie LVV Vergroting bijdrage aan nationale economie Binnenland LVV Veiligstelling voedselvoorziening Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling LVV Zelfvoorzieningsprogramma voor bevolking in de districten 43076 19580 600 273 510 232 Milieumanagement LVV Aanpassing nationale regelgeving aan 30 14 internationale verplichtingen LVV Bevordering duurzame teeltmethoden 500 227 LVV Ontwikkeling rijstsector 4097 1862 LVV Verbetering concurrentie- 37 17 Positie bacovensector LVV LVV Stimulering investeringen in palmoliesector Verbetering efficiency voor concurrentiepositie 1276 580 5247 2385 LVV Op gang brengen sierteeltproductie 143 65 LVV Stimulering veeproductie en vergroting efficiency 2849 1295 LVV Actualisering regelgeving 2015 916 LVV Training en begeleiding 2650 1204 ontheemde jongeren LVV Totaal 63030 28650 Binnenland MINOV Veiligstelling 100 45 voedselvoorziening 264

Binnenland MINOV Aanpassing onderwijssysteem 15000 6818 Cultuur MINOV Implementatie cultuurbeleid 5280 2400 Jeugd MINOV Implementatie beleid mbt jeugd en jongeren 3896 1771 Monitoring Groot- Paramaribo MINOV Behoud gebouwd erfgoed 22000 10000 Onderwijshervorming MINOV Vergroting bereikbaarheid onderwijs MINOV MINOV Vergroting effectiviteit onderwijs Hoger onderwijs, Onderzoek en Ontwikkeling 11840 5382 10200 4636 7600 3455 MINOV Aanpassing onderwijsbestuur 3200 1455 MINOV Implementatie sportbeleid 2800 1273 MINOV Aanpassing nationale regelgeving 150 68 aan internationale verplichtingen MINOV Opvang en begeleiding ontheemde jongeren 400 182 MINOV 82466 37485 Totaal Armoedebestrijding Vergroting toegang tot grond 4400 2000 Binnenland Optimalisering energievoorziening 22045 10020 Binnenland Tegengaan kwikvervuiling van drinkwater 2040 927 Bosbouwbeleid Ordening bosbouwsector 35670 16214 Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling Zelfvoorzieningsprogramma voor bevolking in de districten 10 5 Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling Verbetering woon- en Leefklimaat in de districten 10000 4545 Delfstoffen- productie Vergroting buitenlandse 4428 2013 investeringen Ordening goudsector 95 43 Stimulering exploitatie 370 168 bouwmaterialen Nutsvoorziening Verbetering energievoorziening 289398 131545 Verbetering watervoorziening 42631 19378 Milieumanagement Formulering van regelgevingt.b.v. duurzame exploitatie natuurlijke hulpbronnen 1230 559 Milieumanagement Formulering van regelgeving 250 114 m.b.t. klimaatsverandering Grond Effectieve benutting grond 4710 2141 265

Monitoring Groot Stimulering leefklimaat 45 21 Paramaribo Milieumanagement Aanpassing nationale 350 159 regelgeving Decentralisatie en regionale ontwikkeling Inkomstengenererende en budgettaire mogelijkheden voor de districten scheppen 25000 11364 Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling Totaal 442672 201215 OW Verbetering woon- en 6500 2955 Leefklimaat in de districten Milieumanagement OW Optimalisering afvalverwerking 1348 613 Monitoring Groot- Paramaribo Monitoring Groot- Paramaribo Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling Macroeconomische Planning en Monitoring OW Stimulering leefklimaat 350 159 OW Afremmen groei Paramaribo 7150 3250 OW Totaal 15348 6977 PLOS Inkomstengenererende en 225 102 budgettaire mogelijkheden voor de districten scheppen PLOS PLOS Formuleren en plannen ten behoeve van lokale gemeenschappen Structurering planningsraamwerk 35 16 8030 3650 PLOS Aanpak dataproblematiek 2926 1330 PLOS Totaal 11216 5098 Binnenland Optimalisering infrastructuur 70152 31887 Binnenland Optimalisering drinkwatervoorziening 17010 7732 binnenland Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling Decentralisatie en Regionale Ontwikkeling Versterking regionaal bestuursapparaat, relevante instituten en evaluatiebestel van DC Verbetering woon- en Leefklimaat in de districten Milieumanagement Stimulering participatie lokale gemeenschappen in kennisoverdracht Monitoring Groot- Paramaribo 4494 2043 424044 192747 300 136 Afremmen groei Paramaribo 2500 1136 Versterking lokale gemeenschappen 10340 4700 266

Inkomstengenererende en budgettaire mogelijkheden voor de districten scheppen Stimulering efficiënte bestuursvoering Formuleren en plannen met lokale gemeenschappen 11848 5385 30 14 65 30 Totaal 540792 245815 Huisvesting SOZA Vergroting effectiviteit en efficiëntie organisatie met betrekking tot huisvesting 31 14 Sociale bescherming SOZA Veiligstelling pensioenen en Algemene Oudedagsvoorziening 70010 31823 SOZA Verbetering zorg senioren burgers 18 8 SOZA Verbetering zorg personen met een handicap 3598 1635 SOZA Welzijnsverbetering kwetsbare groepen 73664 33484 SOZA SOZA SOZA SOZA SOZA SOZA Operationalisering rechten van personen met handicap Sanering bestand rechthebbenden en aanpassing financiële bijstand Opvoeren hulpverlening daken thuislozen Opheffing woningnood geïdentificeerde doelgroepen Sanering bouwkosten volkshuisvesting Verbetering toewijzing woningen en huurbescherming 3502 1592 15606 7094 41 19 2460 1118 3 1 59 27 SOZA 165394 75179 Totaal Binnenland TCT Optimalisering infrastructuur 36000 16364 Monitoring Groot- Paramaribo TCT Optimalisering scheepvaa rt 18475 8398 Transport en Communicatie Monitoring Groot- Paramaribo TCT Verbetering openbaar vervoer en transport in de lucht, te water en over de weg 2806 1285 TCT Ontwikkelen toerisme 5050 2295 TCT Verbetering dienstverlening 260 118 telecommunicatie TCT Stimulering leefklimaat 100 46 TCT Totaal 62711 28505 267

Binnenland Verbetering volksgezondheid 45100 20500 Gezondheidszorg Verbetering preventieve 2878 1308 gezondheidszorg Hervorming Gezondheidszorg Reorganisatie Ministerie van Volksgezondheid Ontwikkeling en behoud van de menselijke hulpbron in de gezondheidszorg Verbetering betaalbaarheid gezondheidszorg Verbetering geestelijke gezondheidszorg Institutionele versterking en uitbreiding faciliteiten voor behandeling/begeleiding SOA/HIV Veiligstelling geneesmiddelenvoorziening 5 2 3960 1800 22000 10000 220 100 473 215 --,-- --,-- Rationalisatie intramurale zorg 22 10 Ziektekostenverzekering, 1500 682 medische voorzieningen Totaal 76158 34617 GENERAALTOTAAL 2021132 918696 268