--- 2013-2014 --- Regioprofiel Leidinggevend Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 4 Crebo 94292 Versie 20-12-2013
Regioprofielen Limburg Aan de Regioprofielen Elektrotechniek en Installatietechniek is meegewerkt door: Onder andere de volgende bedrijven: A. Ploem & Zoon KERKRADE, Archil Langohr Installatiebedrijf & Keukens LANDGRAAF, BAM Techniek Regio Zuidoost ROERMOND, Bks Bours Klimaat Services SUSTEREN, Breman Geelen GENEMUIDEN, Breman Maasland GENEMUIDEN, Coumans Installaties BEEK LB, De Comfort Installateurs SITTARD, Electro Consten KERKRADE, Electro Gommans OIRLO, Electro V. Montfort LINNE, Elektro Limburg MAASBREE, Elektro van Goch VENRAY, Energa Elektra VENLO, Fraku Installaties VENLO, Gebr.Janssen Install.BV BEUGEN, Getib GELEEN, Gilissen & Gilissen Instaltechn. CADIER EN KEER, Glasius Installatietechniek STEIN, Guus Van Den Akker Electrotechn BRUNSSUM, Hadeco MEERSSEN, Hajnadi Klimaattechniek KERKRADE, Heijmans Utiliteit GE- LEEN, Hermans & Houtappels Installatie S PANNINGEN, Homij Techn.Installaties ITTERVOORT, HVL TBI Techniek EINDHOVEN, Imtech Building Services EINDHOVEN, Imtech Industrial Services ROERMOND, Insta Zuid BEEK LB, Installatiebedrijf G. Sars VOF ROERMOND, Installatiebedrijf Jadan KLIMMEN, Installatiebedrijf M. Pleunis SINT ODILIENBERG, Install-Techniek Sjef Ubaghs Ned BERG EN TERBLIJT, Intergarde Beveiligingstechniek MAASTRICHT, Jan Lommen Installatiebedrijf BAARLO LB, Keijsers-Manders Instal Techn YSSELSTEYN LB, Kessels Installaties NEDERWEERT, Kontakt E.T.I. HOENSBROEK, Lejeune Multi Electra MAASTRICHT, Libutec NIEUWSTADT, Liko HEERLEN, Loodgietersbedrijf Caris en Reinder SITTARD, Nic. Pas Installatie TEGELEN, Parkstad Inspecties RANSDAAL, Pasmans Gasgarde MAASTRICHT, Paul Kersten Vof KERKRADE, Pevo Installatiebedrijf NEDERWEERT, Spie Nederland MAASTRICHT, Stork Technical Services Nederland E & I ELSLOO LB, Strukton Worksphere ELSLOO LB, Techn Installbedr H. De Bruijn VEN- RAY, Techn. Install.Buro Geelen CADIER EN KEER, Unica Installatietechniek VENLO, V.T.I. Horst HORST, Van Dorp Installaties Venlo VENLO, Van Ewijk Bliksembeveiliging LIMBRICHT, Van Gemert Installatiegroep OVERLOON, van Haren Installaties CUIJK, Versleijen Installatie Techniek B.V OIRLO, Vleeshouwers En Znn Fa LIMBRICHT, Waterval Elektro HEERLEN, Wolter & Dros Nieuwbouw MAASTRICHT-AIRPORT, Wolter & Dros Service MAASTRICHT-AIRPORT De ROC s: Arcus College, Gilde Opleidingen en Leeuwenborgh En voorts: InstallatieWerk Zuid-Oost Kenteq OTIB/RBPI Clip & Klaar organisatieondersteuning Batouwe Arnhem (eindredactie en vormgeving) De basis voor dit Regioprofiel is gelegd binnen de samenwerkingsprojecten van ROC s, bedrijven, InstallatieWerk, OTIB/RBPI, Uneto-VNI, Kenteq en Batouwe Arnhem in de provincies Gelderland, Overijssel en Zuid-Holland.
Vormgeving en eindredactie: Batouwe Arnhem Leidinggevend Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 4 1 Regioprofiel Het Regioprofiel bevat 2 : De (minimale) beroepshandelingen die de monteur op het betreffende niveau moet beheersen als beginnend beroepsbeoefenaar 3 De vereiste kennis (theorie/vakkennis in de context van het niveau van de opleiding) De attitude/beroepshouding. Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de basis (= het programma dat voor iedereen geldt) of tot het extra pakket (= specialisme van een bedrijf, verdieping, plus-pakket, keuzemogelijkheid). Uitgangspunt voor deze laatste invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/student. De vereiste theorie is uitgewerkt naar onderwerpen. 4 De attitude/beroepshouding is de uitwerking van de niet-technische competenties. Het Regioprofiel geldt voor zowel de BOL- als de BBL-leerweg. Het Regioprofiel is een aanvulling/ vertaling van de kwalificatiedossiers. Alle genoemde beroepshandelingen, kennis en houding moeten worden gelezen in relatie tot de beroepscontext. Het niveau en de mate van complexiteit staat in de kwalificatiedossiers. 1 Het Regioprofiel beschrijft het wat van het onderwijs en doet geen uitspraken over het hoe van het onderwijs. 2 Beroepshandelingen, theorie en attitude/beroepshouding komen in de onderwijsuitvoering in samenhang met elkaar aan bod. 3 Beroepshandelingen moet men breed zien in de context van het beroep. 4 De landelijke programma s voor rekenen en taal en voor Leren, Loopbaan en Burgerschap zijn als bijlagen van toepassing.
Leidinggevend Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 4 Beroepshandelingen Bij de beroepshandelingen wordt vermeld of deze behoren tot de Basis = het programma dat voor iedereen geldt. Elk ROC en elk leerbedrijf (al dan niet in samenwerking met een opleidingsbedrijf) dient de mogelijkheid te bieden dat de leerlingen deze vaardigheden leren; bij het Keuze/Verplichte pakket betekent de letter K extra vaardigheden van het beroep (verdieping, pluspakket, keuzemogelijkheid van bedrijf/student) en de letter V een verplicht onderdeel ten behoeve van het beroep. Uitgangspunt voor deze invulling zijn specifieke behoeften van studenten en bedrijven. Daarbij geldt: breed opleiden voor de regio, specifiek voor een bedrijf/ student. Elk leerbedrijf (al dan niet in samenwerking met een opleidingsbedrijf) dient de mogelijkheid te bieden dat de leerlingen zich deze vaardigheden eigen maken. In de tabel wordt voor utiliteit en industrie aangegeven welke beroepshandelingen tot het keuzepakket (K) behoren en welke de verplichte (V) onderdelen zijn van de opleiding. Ut. Ind. = Utiliteit = Industrie Beroepshandeling Basis Keuze/ Verplichte onderdelen Ut. Ind. Werkprocessen 1.1 Voorbereiden isolatie-/installatiewerkzaamheden, 1.12 Afronden isolatie-/installatiewerkzaamheden, 3.1 Opstarten van werkzaamheden, 3.5 Administreren en archiveren van projectgegevens Algemene werkzaamheden/projectadministratie Installatiewerkzaamheden voorbereiden (bestel- en afleverbonnen) Detailplanning maken en bewaken Materiaal bestellen/afroepen Gereedschap en klimmateriaal selecteren en bestellen Opnemen van meer- en minderwerk Kostenbewust werken Materiaallijst samenstellen Plannen en organiseren van mensen en middelen Indelen taken Instructies geven, bijeenkomsten organiseren en vastleggen Kwaliteit leveren (volgens bedrijfsnormen/productiviteit) Duidelijk communiceren met in- en externe klanten en collega s Werkbon invullen en archiveren Materialenbon/meerwerkbon invullen Projecten zelfstandig uitvoeren Draagt zorg voor een opgeruimde werklocatie Kennis van normen en richtlijnen hebben en toepassen Werkplek verkennen en beoordelen op veiligheid
Beroepshandeling Basis Keuze/ Verplichte onderdelen Ut. Ind. Werkprocessen 1.5 Bepalen positie van componenten en route kabels/ leidingen, 1.6 Aanleggen kabels/leidingen, 1.7 Plaatsen componenten/ isolatiematerialen Tekeningen Afwijkingen signaleren in tekening en bestek en afhandelen Lezen bouwkundige tekeningen Lezen installatietechniektekeningen Lezen symbolenkennis t.b.v. installatietechniektekeningen Tekeningen aanpassen t.b.v. actuele werktekeningen (revisietekeningen) Kan vanuit tekeningen werkzaamheden uitvoeren Installaties vervaardigen volgens tekeningen, geldende normen, arbo-, veiligheids-, milieu- en bedrijfsvoorschriften, binnen de afgesproken tijd en volgens de gestelde kwaliteitseisen Leidingaanleg Uitzetten tracés en toezicht op montage Werkproces 1.10 Instellen van componenten en installatie, kennis hebben van installeren en toezicht houden op Sanitaire installaties en hemelwater V K Zonneboiler, warmtepomp en WKK en koelinstallaties V K Centrale verwarmingsinstallaties V K Gasinstallaties V K Luchtbehandelingssystemen V K Waterinstallaties V K Gebouwbeheerssystemen V K Werkproces 1.9 Beproeven van installatie Kennis hebben van: in bedrijf stellen / controle / storingen Coördineert in bedrijf stellen Uitvoeren visuele controle installatie Uitvoeren van metingen aan installatie Oplever- en inspectierapport invullen/aanpassen Instructie geven aan gebruikers van de installatie Werkproces 1.4 Demonteren van componenten, kabels/leidingen of isolatiemateriaal en afwerkmateriaal Buiten bedrijf stellen van de installatie 3.1 Opstarten van werkzaamheden, 3.2 Aansturen monteurs en onderaannemers, 3.4 Realiseren optimale werkuitvoering Leidinggeven Het instrueren en begeleiden van monteurs Gesprekstechnieken toepassen, begeleiding, correctiegesprek Beoordelen van monteurs en hun competenties Introductie op het werk of het project organiseren en uitvoeren Communiceren in woord en geschrift Inzicht in effect eigen gedrag Bewaken van de kwaliteit van het afgeleverde werk Tijdig en efficiënt ingrijpen Voortgang installatiewerkzaamheden bewaken Communiceren in een vreemde taal Engels K K Duits K K
Beroepshandeling Basis Keuze/ Verplichte onderdelen Ut. Ind. 3.2 Aansturen monteurs en onderaannemers, 3.3 Beheersen van materialen, gereedschappen en materieel, 3.4 Realiseren optimale werkuitvoering, 3.5 Administreren en archiveren van projectgegevens Veiligheid, gezondheid en milieu VCA VOL V V VCA basis Toolboxmeetings houden, plannen en vastleggen Toezicht op de uitvoering en het toepassen van kwaliteit, arbo en milieu (KAM) Toepassen RI & E / Veiligheidsplan Veilig werken aan installaties Controle op veilig werken Toepassen van normen Toepassen van bedrijfsvoorschriften Toezicht en beheer gereedschap en materiaal Persoonlijke beschermingsmiddelen Handgereedschap en elektrisch materieel Speciaal materieel (rolsteiger, hoogwerker) Materialen Vereiste theorie De minimale theorie voor de Leidinggevend Monteur Werktuigkundige Installaties niveau 4 is uitgewerkt in een aantal onderwerpen. Per onderwerp is onderscheid gemaakt naar: Kennis = van de student wordt verwacht dat hij over de onderwerpen opgaven kan maken met gebruik van formules, normen en dat hij de werking kan uitleggen. Verdieping = wanneer een student extra onderwerpen nodig heeft om te kunnen functioneren binnen de BPV (in zijn leerbedrijf). De verbreding kan bestaan uit het maken van opgaven en BPV-opdrachten met gebruik van formules, normen en uitleg van de werking. Onderwerp Kennis van Verdieping Rekenen/praktische wiskunde en Nederlands Volgens Kwalificatie Leidinggevend monteur niveau 3F Tekenen Tekeningen en schema s lezen Tekeningen aanpassen t.b.v. de revisie Archiveren en documenteren van tekeningen Automatisering Werken met software die in de branche standaard is Werken met CAD-software
Onderwerp Kennis van Verdieping Praktisch ontwerpen in de context van het beroep Warmteleer Stromingsleer vloeistoffen water/gassen/lucht Statische en dynamische druk Stooktechniek Meet- en regeltechniek Projectmanagement Rapporteren Plannen Instrueren Organiseren van de uitvoering van het project Leidinggeven en communiceren Kwaliteits-, arbo- en milieueisen Wetten, regels en vergunningen Wetten en regels (o.a. Bouwbesluit) Normen (weten en toepassen) Vreemde taal (Engels en/of Duits) Technische documentatie lezen en interpreteren Spreken en instructie geven K Gasinstallaties Praktisch inzicht in het monteren van gasleidingen in het kader van de voorschriften Positioneren leidingen en toestellen Verbrandingslucht en rookgassen Verbrandingsluchttoevoer in het kader van voorschriften Rookgasafvoer in het kader van voorschriften Tapwater- (en sanitaire) toestellen Praktisch inzicht in het monteren van waterleidingen in het kader van voorschriften Positioneren van leidingen en appendages Legionella Verwarmingsinstallaties Praktisch inzicht van CV-leidingberekening en verwarmingselementen in het kader van voorschriften Positioneren van appendages, pompen, expansievaten etc. Lezen van pompkarakteristieken Praktisch inzicht in het selecteren van luchtkanalen Luchtbehandelingssystemen Inzicht hebben in de werking van warmtekrachtkoppelingen en warmtekrachtopslag Inzicht hebben in de werking van warmtepompen Inzicht hebben in de werking van WTW-units Inzicht hebben in de werking van zonnecollectoren Inzicht hebben in de werking van koelinstallaties K Rioleringsinstallatie Hogedrukinstallaties Hemelwaterafvoer, praktisch inzicht van berekeningen Bouwkundige voorzieningen Sparing tekening controleren
Onderwerp Kennis van Verdieping Controle op dichtheid Gas-, water-, CV-installaties op dichtheid controleren In bedrijf stellen opleveren Installatie tapwater en sanitair CV-installatie CV-installatie vullen/aftappen en ontluchten Waterzijdig inregelen CV-installatie Elektriciteitsleer Praktisch inzicht in het elektrotechnische deel van genoemde installaties Verantwoordelijkheden in elektrotechnische installaties NEN 3140 Meer- en minderwerk Opnemen van meer- en minderwerk en inzicht in calculaties Bewustwording van meer- en minderwerk Attitude / Beroepshouding In het kwalificatiedossier zijn de relevante (niet-technische) competenties opgenomen (= kolom Niet-technische competenties ). Kortom wat de Leidinggevend Monteur Werktuigkundige Installaties op niveau 4 moet laten zien als juiste beroepshouding, is uitgewerkt in de eerste kolom. Beroepshouding Niet-technische competenties Geeft leiding aan monteurs en coördineert de werkzaamheden Stuurt monteurs en onderaannemers aan Overlegt met interne en externe klanten Verstrekt duidelijke uitleg en toelichting Is gemotiveerd/enthousiast Stelt zich collegiaal op Kan goed samenwerken, overleggen en afstemmen Bespreekt problemen met zijn collega s Signaleert onveilige situaties Neemt deel aan: Toolboxmeeting, werkoverleg/werkverdeling Overlegt met klant, overige onderaannemers/leveranciers Zoekt zelf naar oplossingen, toont eigen initiatief, is besluitvaardig Kan werken onder druk, weet prioriteiten te stellen Toont inzet/werktempo/doelmatigheid, heeft discipline Heeft gevoel voor ruimte, richting en benodigde montagetijd Zet de juiste gereedschappen en materialen in. Gaat efficiënt en kostenbewust om met materialen, gereedschappen en materieel Past technische gedeelte bestek/offerte toe Werkt ordelijk en zorgvuldig Zorgt ervoor dat de uitgevoerde werkzaamheden voldoen aan de norm Heeft voldoende sociale vaardigheden Instrueert en adviseert klanten Beslissen en activiteiten initiëren Aansturen Presenteren Samenwerken en overleggen Vakdeskundigheid toepassen Materialen en middelen inzetten Op behoeften en verwachtingen van de klant richten
Beroepshouding Hanteert werkplek-/huis-/veiligheidsregels Geeft instructies en volgt instructies op Spreekt collega s aan op werkhouding en gedrag Adviseert, beantwoordt vragen en geeft constructieve feedback zodat de monteurs kunnen uitgroeien naar de gestelde eisen en zelfstandigheid Vult formulieren en werkbonnen in en/of bewaakt die Stelt werkrapport op Rapporteert klachten, incidenten en verbetervoorstellen zodat er een duidelijke en doelmatige informatiestroom ontstaat Meldt arbeidsrisico s (VCA) Vervaardigt en beproeft op een systematische manier de installatie Regelt/organiseert mensen en middelen Stelt tijdsplanning en werkplanning op Bewaakt voortgang Niet-technische competenties Begeleiden Formuleren en rapporteren Kwaliteit leveren Plannen en organiseren
Toelichting niveaus Monteur, Eerste Monteur en Leidinggevende Monteur Werktuigkundige Installaties 22 augustus 2011 Monteur Werktuigkundige Installaties Rol en verantwoordelijkheden De monteur werktuigkundige installaties heeft een uitvoerende rol. Hij werkt onder supervisie van een vakvolwassen collega (eerste monteur) of een leidinggevende. Bij onbekende situaties raadpleegt hij zijn eerste monteur (vakvolwassen collega) of leidinggevende. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk en veiligheid en veiligheid van anderen. Complexiteit De monteur werktuigkundige installaties werkt volgens standaardwerkwijzen en geldende bedrijfsnormen. Hij maakt gebruik van algemene basiskennis en basisvaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een vakvolwassen collega of leidinggevende. Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties Rol en verantwoordelijkheden De eerste monteur werktuigkundige installaties heeft een uitvoerende én vaktechnische begeleidende rol. Hij werkt zelfstandig eventueel onder een leidinggevende of een project-/ bedrijfsleider. Hij speelt binnen de grenzen in op wisselende/ onverwachte omstandigheden. Hij is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn eigen werk én het resultaat van het werk van de monteurs die hij begeleidt. Tevens draagt hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op en rond zijn werkplek en anderen. Complexiteit De eerste monteur werktuigkundige installaties werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen en normen (NEN). Een ander deel van zijn werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij gebruikt algemene kennis en vaardigheden op het gebied van installaties. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een leidinggevende. NB: In de Industrie werkt de Eerste Monteur Werktuigkundige Installaties volgens protocollen/ standaardwerkwijzen. Leidinggevende Monteur Werktuigkundige Installaties Rol en verantwoordelijkheden De Leidinggevende monteur werktuigkundige installaties heeft een leidinggevende en uitvoerende rol. Hij werkt zelfstandig onder supervisie van een uitvoerder / project-/ bedrijfsleider. Hij is verantwoordelijk voor de voortgang van het installatieproces op de werkplek
en de kwaliteit van het op te leveren werk. Daarnaast is hij verantwoordelijkheid voor de veiligheid op de werkplek. De leidinggevende monteur geeft leiding aan en is vraagbaak voor een groep monteurs van diverse niveaus. Hij is aanspreekpunt voor externen. Hij installeert mee. Echter, hoe groter het project, hoe minder hij installeert. Bij echt grote projecten geeft hij alleen nog maar leiding. Complexiteit De Leidinggevende monteur werktuigkundige installaties heeft een diversiteit aan werkzaamheden. Hij werkt voor een deel volgens standaardwerkwijzen. Een ander deel van het werk kan hij naar eigen inzicht uitvoeren. Hij maakt gebruik van specialistische kennis van en vaardigheden voor uitoefening van het beroep en theoretische kennis op het gebied van installaties en deelproducten. Hij kan bij de uitvoering van zijn werkzaamheden altijd terugvallen op een specialist (uitvoerder, projectleider, werkvoorbereider of bedrijfsleider).